Month: June 2018

Сүхбаатар дүүргийн 20 дугаар хороо, Сэлхийн зусланд газар эзэмшигч иргэдийн оролцоотой газар зохион байгуулалт хийж орц, гарц гаргах, зөрчил арилгах замаар эзэмшиж буй газрыг нь өмчлүүлэх зорилгоор өдөрлөг зохион байгуулжээ. Сэлх зуслангийн “Гүнжийн булаг” рашааны талбайд болсон өдөрлөгт газар эзэмшигч 150 гаруй иргэн оролцсон байна.

Гол мөрний хур борооны үерийн оргил үе гол төлөв 7 дугаар сард ажиглагддаг. Энэ жилийн хувьд агаарын температур зарим нутгаар олон жилийн дунджаас дулаан, зарим хугацаанд агаар хэт халснаас шалтгаалан ихэнх нутгаар гол мөрний усны түвшин олон жилийн дунджаас бага байх төлөвтэй байна. Тухайлбал Хөвсгөлийн уулсаас ихтэй Дэлгэрмөрөн, Эг, Бэлтэс, Бүгсий болон Орхон голын дагууд, мөн Хангай нурууны араас эх авсан Идэр, Чулуут, Суман голууд, Сэлэнгэ мөрний адгаар, Хэнтэй нуруунаас усжих Хэрлэн, Туул, Тэрэлж, Хараа, Ерөө, Онон голуудын усны түвшин олон жилийн дунджаас 10-40 см бага байх ба Алтай нуруунаас усжих Ховд, Буянт, Турган, Сагсай зэрэг бусад томоохон гол мөрний хувьд олон жилийн дунджийн орчим байх төлөвтэй байна.

Энэ амралтын өдрүүдэд нийслэл хотын хэмжээнд инженерийн шугам сүлжээ шинээр татах, засварлах, өргөтгөн шинэчлэх зорилгоор авто зам, замын байгууламж сэтлэх, сүвлэх, орц гаргахтай холбоотойгоор дараах автозамуудыг түр хугацаагаар хаах гэж байна.

Иймд иргэд замын ачааллыг бодолцон ажлаа зохицуулах, хөдөлгөөнд хүлээцтэй, хүндэтгэлтэй оролцохыг зөвлөж байна.

БСШУЯ-ны харьяа Боловсролын хүрээлэн, Үндэсний статистикийн хороо хамтран ЕБС-ийн багш нарт зориулсан “Статистикийн арга зүйн гарын авлага” ном гаргажээ. БСШУС-ын сайд Ц.Цогзолмаа, ҮСХ-ны дарга А.Ариунзаяа нар ЕБС-ийн 1-11-р ангийн математикийн сургалтын цөм хөтөлбөрийн статистикийн хичээлийн агуулгыг сайжруулж, сурагчдын математик, статистикийн мэдлэг, чадварыг хөгжүүлэх зорилгоор 2017 оны 11 дүгээр сарын 3-нд хамтарсан тушаалд гарын үсэг зурсан бөгөөд энэ хүрээнд уг ЕБС-ийн багш нарт зориулсан анхны гарын авлага гарч байгаа нь энэ юм. Дэлхийн банкны “Статистикийн байгууллагын чадавхийг бэхжүүлэх төсөл”-ийн санхүүжилтээр бэлтгэн гаргасан номын нээлт өнөөдөр БСШУСЯ-ны ёслол хүндэтгэлийн танхимд болж, БСШУС-ын сайд Ц.Цогзолмаа, Үндэсний статистикийн хорооны дарга А.Ариунзаяа, АНУ-ын Алабама Их сургуулийн доктор, профессор Жеймс Кохран, Боловсролын хүрээлэнгийн захирал, доктор М.Итгэл нар оролцож номын агуулга, ач холбогдлын талаар байр сууриа илэрхийлсэн байна.

Энэхүү гарын авлага ном нь гурван бүлэгтэй бөгөөд 1-11-р ангийн хичээл дээр тулгуурласан ажээ. Гарын авлага сурагч тухайн суралцахуйн зорилтод хүрэхийн тулд ажиллах жишээ даалгавар, багш нь сурагчдыг хэрхэн чиглүүлэх заавар, сургалтад хэрэглэх сургалтын материал, бие дааж бодох бодлого, явцын үнэлгээ, нэмэлт бодлого гэсэн бүтэц агуулгатай. Мөн анги бүрээр нь ангилсан дэд бүлгийн ард нэмэлт даалгавруудтай юм байна. Номын агуулгын бүтцийг дүрсжүүлэн багшид хэрэглэхэд хялбар байдлаар шийдэж, бодлого болон түүний бодолтыг илүү бодит тоо жишээг түлхүү ашиглажээ. Манай улсын хэмжээнд ерөнхий боловсролын 798 сургууль байдаг бөгөөд энэхүү номыг 8000 хувь хэвлүүлж сургуулиудад үнэгүй тараах юм байна.

Өнгөрсөн өдрүүдэд эцэг эх, асран хамгаалагч, томчууд бидний хайхрамжгүй, буруутай үйл ажиллагааны улмаас хүүхэд усанд живэх, тогонд цохиулах, түлэгдэх, унаж бэртэх зэрэг эрсдэлд өртөж, 6 хүүхэд эндлээ.

Иймдбайгууллага, аж ахуйн нэгж, иргэнбүр нийгмийн хариуцлагаа ухамсарлан хараа хяналт, анхаарал халамжаа эрс сайжруулан болзошгүй эрсдэлээс хүүхдүүдээ хамгаалан эрүүл, аюулгүй орчин бүрдүүлэхийг Та бүхэнд уриалж байна. Үүнд:

• Хүүхдийг хараа хяналтгүйгээр гэр, орон байр, тоглоомын талбай, хээр гадаа орхихгүй байх;
• Гэр, орон байр, орчин тойрноо шалгаж, хүүхэд тогонд цохиулах, түлэгдэх, иртэй мэсэнд өртөх, унаж бэртэхээс сэргийлэх арга хэмжээ авах;
• Байгууллага, аж ахуйн нэгж орчин тойрондоо үзлэг хийж, хүүхдэд ээлтэй, аюулгүй орчин бүрдүүлэх;
• Хүүхдийг гол, мөрний усанд тоглуулахгүй байх, үер, усны аюулаас сэргийлэх;
• Хүүхдийг машинд зориулалтын суудалд суулгаж, хамгаалалтын бүс хэрэглүүлж хэвших;
• Хурдан морь унаач хүүхдийн аюулгүй байдлыг хангаж, хамгаалалтын хувцас хэрэглэлийг бүрэн өмсгөж хэвшүүлэх;
• Тоглоомын талбайд үзлэг хийж, аюулгүй нөхцлийг бүрдүүлэх;
• Ухсан нүх, шуудуу, траншей болон замын эвдрэлийг таглаж битүүлэх;
• Хүүхэд эрсдэлд өртөж болзошгүйаливаа зүйлийг илрүүлж, сэрэмжлүүлэх;
• Иргэн бүр нийгмийн хариуцлагаа ухамсарлаж, хүүхдэд ээлтэй орчин бүрдүүлэхийн төлөө бурууд нүд хурц байж, сонор сэрэмжээ дээшлүүлэх.

Мэргэжлийн хяналтын байгууллагаас нэгдсэн төлөвлөгөөний дагуу НМХГ-аас 2018 онд хяналт, шалгалт хийхээр олон нийтэд албан ёсоор зарлагдсан савласан цэвэр ус, рашаан, ундаа, жүүсний 38 үйлдвэрүүдэд хяналт, шалгалт хийжээ.

Шалгалтад хамрагдсан 38 үйлдвэр нь эрүүл ахуй, халдвар хамгааллын хяналтын хуудасны үнэлгээгээр 18(47.3%) нь “дунд эрсдэлтэй”, 20(52.6%) нь “бага эрсдэлтэй”, хүнсний чанар, стандартын хяналтын хуудсаар 1(2.6%) нь “их эрсдэлтэй”, 20(52.6%)нь “дунд эрсдэлтэй”, 17(44.7%) нь бага эрсдэлтэй, хөдөлмөрийн аюулгүй байдлыг шалгах хяналтын хуудсаар 11 аж ахуйн нэгжийг шалгахад 7 аж ахуйн нэгж бага эрсдэлтэй, 4 аж ахуйн нэгж дунд эрсдэлтэй үнэлэгдсэн байна.

Шалгалтаар нийт 311 зөрчил илрүүлэн, 136 буюу 43.7 хувийг газар дээр нь арилгуулж, Зөрчлийн тухай хуулийн холбогдох заалтыг үндэслэн 16 аж ахуйн нэгж, иргэнд 15 сая 600 мянган төгрөгийн торгуулийг ногдуулж, бүрэн барагдуулан, Зөрчлийн үр дагаврыг арилгуулахаар эрх бүхий албан тушаалтаны албан даалгавар 16, Төрийн хяналт шалгалтын тухай хуулийн 10 дугаар зүйлийн 10.1.8 дахь заалтын үндэслэн “Хууль, тогтоомжийн хэрэгжилтийг хангуулах тухай” улсын /ахлах/ байцаагчийн 127 заалт бүхий 19 албан шаардлагыг хугацаатай хүргүүлж, илэрсэн зөрчлийг арилгуулах арга хэмжээ авчээ.

“Xаан жимс”, “Эс Би Ти” ХХК, “Эм Жи Эл Акуа” ХХК нь 2016-2017 онд шинээр үйлдвэрлэлийн барилга барьж байгуулсан боловч байнгын ашиглалтад хүлээн авах улсын комиссд хүлээлгэж өгөөгүй, гэрчилгээ олгогдоогүй барилгад үйлдвэрлэл явуулж байгаа, “Хаан жимс”, “Эс Би Ти” ХХК-ийн үйлдвэрийн ашиглаж байгаа гүний худаг нь паспортгүй, зохих зөвшөөрөл, гэрээгүй, шугамд тоолуур суурилуулаагүй, “Витсамо Фрут” жүүс ХХК, “Блү Голд” ХХК, “Эм Жи Эл Акуа” ХХК-ийн үйлдвэрүүд нь гүний худагт эрүүл ахуйн бүсийг нарийвчлан тогтоогоогүй, эрүүл ахуйн хориглолтын болон хязгаарлалтын бүсийн дэглэм зөрчиж бохирдуулах эх үүсвэр байршуулсан байгаа зөрчлийг илрүүлэн арилгуулах арга хэмжээ авчээ.

Мөн нийт үйлдвэрүүдийн дотоод хяналтын лабораторийн багаж, төхөөрөмж, урвалж бодис хүрэлцээгүй, мэргэжлийн лабораторийн чиглэлийн боловсон хүчин дутагдалтай байна.

Савласан цэвэр ус, ундаа, жүүсний 87 нэрийн дээжинд хийсэн итгэмжлэгдсэн лабораторийн шинжилгээгээр 6(6.8%) нь эерэг үзүүлэлттэй гарсан, үүнээс Баянгол дүүргийн “Батдайз” ХХК-ийн “Талст”, Оюуны холбоо ХХК-ийн “Хануй”, “Витафит Инвест” ХХК-ийн “Вита” нэрийн савласан цэвэр усанд нянгийн ерөнхий тоо стандартаас 10-20 дахин өндөр байна.

Тулгар төрийн 2227 жил, Их Монгол Улс байгуулагдсаны 812, Ардын хувьсгалын 97 жилийн ой, үндэсний их баяр наадам болоход 10 гаруй хоногийн хугацаа үлдлээ. Энэ жилийн хурдан морины уралдаанаар морьдын сэрвээний өндрийг хэрхэн тогтоож, эрлийз монголоор ялгах, морьдыг уралдуулах зай, километрийн талаар хурдан морины салбар хорооноос өнөөдөр /2018.06.29/ мэдээлэл хийлээ.

Шүдэлгээ, сэрвээний хэмжилтийг гурван телевиз шууд дамжуулна

Өнгөрөгч оны Үндэсний их баяр наадмын хурдан морины салбар хорооноос хязаалангийн уралдааны түрүү болон айргийн тавд хурдалсан хүлгүүдийг эрлийз гэж үзэн хассан. Энэмэтчилэн үндэсний их баяр наадмаар хурдан морины уралдааныг зохион байгуулахдаа монгол, эрлийз морьдыг ялгаж уралдуулах арга хэмжээ авдаг хэдий ч хяналт хангалттай бус байгааг уяачид шүүмжилдэг. Иймд өнөө жил Мал эмнэлгийн ерөнхий газрыг байгуулж, морьдын сэрвээний өндрийг хэмжих, үүлдэрлэг байдлыг тогтоох ажлын хэсгийг шинээр томилжээ.

Мал эмнэлгийн ерөнхий газраас мэргэжлийн баг гарч ажиллах юм байна. Морьдын эрлийз, монголыг сэрвээний өндрийг үндэслэн ялгана. Ингэхдээ азарга, соёолон 140, их нас 141, соёолон 137, шүдлэн 132, даага 127 см-ээр тогтоожээ. Тухайн сэрвээний өндөртөө хүрч байгаа боловч галбир бие цогц, биеийн үндсэн хэмжээ, толгой, хоншоор, хүзүү, хүзүүний суулт, дэл сүүлний уртаар эрлийз гэдгийг тогтоосон морьдыг уралдуулахгүй юм байна. Энэ талаар уралдааны өмнө уяач нарт анхааруулах хуудас тараах аж.

Мөн түүнчлэн Засгийн газрын 2015 оны тогтоолын дагуу морьдыг ялгах бөгөөд үүлдэрлэг байдлыг тогтоох үйл ажиллагааг МҮОНТ, ETV, TV9 гэсэн гурван телевиз шууд дамжуулах юм байна.

Хурдан морьдыг долдугаар сарын 9-нд бүртгэж эхэлнэ

Хурдан морьдыг долоодугаар сарын 9-нд бүртгэж эхэлнэ. Морины уралдааныг хэвлэл мэдээллийн 4, цагдаа, мал эмнэлэг, хүн эмнэлэг, чиглүүлэгч гэсэн найман машин дагах юм байна.

7 сарын 10-нд: Хязаалан, шүдлэн насны морьдын уралдаан

7 сарын 11-нд: Азарга, их нас

7 сарын 12-нд Соёолон, даага

7 сарын 13-нд Шинэ монгол адуу /эрлийз/-ны уралдаан болно. Азарга 23 км-ын зайд, их нас 25 км, соёолон 23 км, хязаалан 17 км, шүдлэн 14 км, даага 12 км зайд тус тус уралдана.

Наадамчин олныг чилээхгүйн тулд морьд гарааны зурхай явсан үед “Морьтон монгол” үзүүлбэр тоглолтыг зохион байгуулна. Мөн долоодугаар сарын 10-нд хос морьтон шалгаруулах, 12-нд шүхрийн буулт хийх, долоодугаар 13-нд жороо морь уралдуулахаар төлөвлөөд байгааг Хурдан морины салбар хорооны орлогч дарга Ж.Болдбаатар хэллээ.

Унаач хүүхдээс эцэг, эхийн зөвшөөрлийг заавал шаардана

Улсын баяр наадмаар давхардаагүй тоогоор 5000-6000 хүүхэд морь унаж уралдадг байна. Энэ жилийн Үндэсний их баяр наадам болон 21 аймгийн баяр наадмаар уралдаанч хүүхдийн хурууны хээн цахим бүртгэлийг хэрэгжүүлэх юм байна. Ийнхүү бүртгэлжүүлж цахим карт олгох бөгөөд унаач хүүхэд тухайн картаар өөрийгөө нотолж, уралдаанд оролцох боломж бүрдэх аж. Мөн унаач хүүхдээс эцэг эхийн зөвшөөрлийг зайлшгүй бичгээр шаардах юм байна. Эцэг, эх асран хамгаалагчын зөвшөөрөлгүй хүүхдийг уралдаанд оролцуулахгүй болохыг Гэр бүл хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газрын Хууль эрх зүй, хамтын ажиллагааны газрын дарга А.Энхбаатар хэллээ. Мөн унаач хүүхэд зайлшгүй даатгалтай байх ёстой. Нийтдээ 11 компани унаач хүүхдийн даатгалын үйл ажиллагааг явуулж байна. Түүнчлэн энэ онд морь унаач хүүхдийн хувцасны стандартыг баталсан. Эл стандартыг мөрдөж ажиллах бөгөөд 7-оос дээш насны хүүхдийг уралдаанд оролцуулах аж.

Засгийн газрын 2005 оны тогтоолоор баталсан хурдан морь уралдуулах дүрмэнд айргийн тавд хурдалсан морьдын шагналын мөнгөний 30 хүртэлх хувь, бай шагналын 20 хувийг унаач хүүхдэд олгоно гэж заасан байдаг.

Тулгар төрийн 2227, Их Монгол Улсын 812, Ардын хувьсгалын 97 жилийн ойн баяр наадам болоход хэдхэн хоног үлдээд байна. Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах хорооны Хурдан морины салбар хорооноос мэдээлэл хийв. Салбар хорооноос долоодугаар сарын 9-ний өдөр хурдан морьдыг бүртгэх юм байна. Долоодугаар сарын 10-ны өдөр Хязаалан нас 17 км-т, Шүдлэн нас 14 км-т, 11-ний өдөр Азарга 23 км-т, Их нас 25 км-т, 12-ны өдөр Соёолон нас 23 км-т, Даага 12 км-т уралдуулах юм байна. Мөн Шинэ Монгол морь, жороо морьдын уралдааныг долоодугаар сарын 13-ын өдөр зохион байгуулахаар тогтжээ.

Хурдан морины салбар хорооны орлогч дарга Ж.Болдбаатар “Үндэсний их баяр наадмын тухай хуульд мэргэжлийн байгууллагын саналыг үндэслэн Монгол Улсын Засгийн газрын тогтоолыг үндэслэн хурдан морь уралдуулах дүрмийг батална гэж заасан байдаг. Морь уралдуулах дүрэм нь 2005 онд Засгийн газрын тогтоолоор батлагдсан байдаг. Хурдан морийг 7-оос дээш насны хүүхдээр унуулна. Бай шагналын 20 хувийг унаач хүүхдэд олгоно гэсний дагуу зохион байгуулж байна. Морьд цурхайруу гарсан үед Шүхрийн буулт, Морьтон Монгол зэрэг үзүүлбэрүүд болно. Хурдан морь уралдааны зохион байгуулалтад 2500-3000 төрийн албан хаагчид ажиллана” хэмээлээ.

ЗГ-ын хэрэгжүүлэгч агентлаг Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газрын Хууль эрх зүй, хамтын ажиллагааны газрын дарга А.Энхбаатар “Энэ жил 21 аймаг, Улаанбаатар хотод зохион байгуулагдах наадмуудад уралдах унаач хүүхдүүдийг хурууны хээний цахим бүртгэлээр бүртгэнэ. Өөр хүүхдийн бичиг баримтаар бүртгүүлж, насанд хүрээгүй хүүхэд уралддаг байдлыг таслан зогсоох зорилготой. Мөн хүүхдийн эрх зөрчсөн этгээдэд хариуцлага хүлээлгэнэ. Мөн эцэг, эх, хууль ёсны асран хамгаалагчийн морь унаж уралдахыг зөвшөөрсөн зөвшөөрлийг бичгээр авах болно.

Уралдаж буй хүүхэд амь насаа алдсан тохиолдолд нөхөн олговорын дээд хэмжээ таван сая төгрөг байгаа. Хүүхдийн амь нас таван сая төгрөг байж болохгүй. Уралдаанч хүүхдийн гэнтийн ослын даатгалыг бүртгэлжүүлж, зөвшөөрөл авсан 11 компани байна. Өнөөдрийн байдлаар уралдаанд оролцож буй хүүхдүүдийн даатгалын хураамжийг нэмэгдүүлснээр нөхөн олговорыг нэмэгдүүлэх боломжтойгоо илэрхийлсэн есөн компани байна. Бид хариуцлагатайгаар хүүхдийн нөхөн төлбөрийг гаргаж чаддаг компанитай хамтран ажиллана гэсэн төлөвлөгөөтэй ажиллаж байна. Нэг удаагийн хураамжийг 100 мянган төгрөг болговол нөхөн олговорыг 20 сая хүргэж болно гэж даатгалын компаниуд хэлж байна” хэмээв.