Categories
мэдээ нийгэм

Гулгаа массаж, саун зэрэг зарыг гудамж талбайд ил наавал баривчлах арга хэмжээ авна

Гудамж талбай, гэрэлтүүлгийн шон зэрэгт зарлал наасан тохиолдолд баривчлах хүртэл арга хэмжээ авах болсныг Улаанбаатар хотын цагдаагийн газрын тасгийн дарга, дэд хурандаа Л.Амармөрөн өнөөдөр мэдээлэв.

Иргэд хотын зам талбай, гэрэлтүүлгийн шон болон бусад нийтийн эзэмшлийн хана, хашаа, хайсан дээр их хэмжээний цаасан зарлал нааж, орчныг бохирдуулдаг байна. Энэ оны эхний гурван сард Улаанбаатар хотын гудамж талбайд наасан 8000 гаруй зарлал, хуудсыг хураасан хэмээн дэд хурандаа Л.Амармөрөн хэллээ.

Тэрбээр, Хотын гудамжид зарлал наасан 108 иргэнийг утасны дугаараар нь илрүүлж, нийт 600 мянган төгрөгийн торгуулийн арга хэмжээ авсан. Цаашид хариуцлагыг чангаруулнах. Гулгаа массаж, саун зэрэг зарыг гудамж талбайд ил байрлуулсан тохиолдолд холбогдох дугаараар нь илрүүлж, баривчлах хүртэл арга хэмжээ авна” хэмээв.

Categories
мэдээ нийгэм

Улсын шалгалт орон даяар нэгэн зэрэг болно

2016-2017 оны хичээлийн жилийн улсын шалгалтад ЕБС-ийн 5, 9, 12 дугаар анги төгсөгчид хамрагдана. Улсын шалгалт орон даяар Улаанбаатар хотын цагаар нэгэн зэрэг болно.

Боловсролын үнэлгээний төвөөс улсын шалгалтын хуваарийг дараах байдлаар эцэслэн гаргажээ.

УЛСЫН ШАЛГАЛТЫН ХУВААРЬ

5 дугаар анги

Хичээл

Шалгалт өгөх өдөр

Монгол хэл

05 дугаар сарын 22 өдөр 11 цагт

Математик

05 дугаар сарын 24 өдөр 11 цагт

Байгаль шинжлэл

05 дугаар сарын 24 өдөр 11 цагт

9 дүгээр анги

Монгол хэл

05 дугаар сарын 25 өдөр 11 цагт

Математик

05 дугаар сарын 26 өдөр 10 цагт

Байгалийн ухаан

05 дугаар сарын 29 өдөр 10 цагт

Нийгмийн ухаан

05 дугаар сарын 30 өдөр 10 цагт

12 дугаар анги

Монгол хэл

05 дугаар сарын 24 өдөр 10 цагт

Математик

05 дугаар сарын 25 өдөр 10 цагт

Сонгосон агуулгын хичээл

05 дугаар сарын 26 өдөр 11 цагт

Гадаад хэл

05 дугаар сарын 29 өдөр 11 цагт

Улсын шалгалт үргэлжлэх хугацаа /бүх шалгалт /

5 дугаар анги

60 минут

9 дүгээр анги

80 минут

12 дугаар анги

100 минут

Categories
мэдээ нийгэм

Зургаан настай хүү эмээ, дүүгээ галаас аварчээ

Баянхонгор аймгийн Шинэжинст сумд энэ сарын 21-нд гуравдугаар багт оршин иргэн Базаррагчаагийн хашаанд гал гарч, улмаар хоёр гэр шатсан байна. Гал гарсан даруйд Шинэжинст сумын ИТХ-ын дарга Д.Готовдорж нарын хүмүүс тухайн айлд очсон байна. Тэднийг очих үед хашаандаа гурван гэртэй, хоёр гэр шатсан, нэг гэрийг хажуу айлынх нь хашаа руу давуулж шидэлж зөөсөн байдалтай байжээ.

Тухайн өдөр буюу гал гарсан 21-ний орой Шинэжинст сумын соёлын төвд төвөөс тоглолт ирсэн байна.Тус тоглолтыг үзэхээр гэрийн эзэгтэй хоёр хүүхдээ хөл муутай эмээтэй нь үлдээгээд явсан байжээ. Том хүү Э.Жадамба зургаан настай бол түүний дүү дөрвөн настай аж. Эмээ нь тэргэнцэртэй, бие дааж алхаж чаддаггүй юм байна. Ийм гурван хүн гэрт үлдсэн бөгөөд тэд унтахаар хэвтэх үед гэнэт гал гарч эмээ нь сандарч галыг унтраахыг оролдсон байна. Тэрээр энэ хооронд тоглолт үзэхээр явсан охин руугаа утасдаж галын тухай дуулгажээ.

Гэвч гал маш хурдтай дэгдэж, утаа угаар дүүрэх үед эмээ ухаан алдсан байна.Харин зургаан настай Э.Жадамба хүү бага насандаа баймгүй эр зориг гаргаж, эхлээд дүүгээ галаас гаргаж, дараа нь ухаан алдсан эмээгээ чирж гаргахаар гал руу дахин орсон гэнэ. Хэдийгээр эмээгээ чирч гаргахад хүнд, хүчрэхгүй нэлээд удсан ч тэр эмээгээ галын аюулаас аварч чаджээ.

Дөрвөн настай дүү, тэргэнцэртэй эмээгээ галаас гаргасныхаа дараа Э.Жадамба хүү гэрээсээ унтаж байсан хөнжил гудсаа гаргаж амжжээ. Ингээд хүү урд, хойд хашааныхаа айлаас тусламж хүссэнээр хашаанд байсан гурван гэрийн нэгийг хажуу хашаа руу нь зөөж амжсан ч бүрэн бүтэн тавилга, эд хогшил энэ үлдээгүй байна.

Тухайн орой Шинэжинст сумын хэсгийн төлөөлөгч аймгийн төв рүү ажилтай явсан, цагдаа нь амралтаа авсан байж таарчээ.Тиймээс ослын газарт Баянцагаан сумын хэсгийн төлөөлөгч, цагдаа нар ирж ажиллажээ. Гал юунаас болж гарсныг тогтоох ажил одоо үргэлжилж байна.

Шинэжинст сумын удирдлагууд “Гобигоулд энд Энержи ХХК”-ийн Хотгорын нүүрсний уурхайтай үүссэн нөхцөл байдлыг ярилцсаны үндсэн дээр таван ханатай гэрийг иргэн Базаррагчаагийнд хүлээлгэж өгчээ. Мөн Шинэжинст сумын ЗДТГ-ын хамт олон хандивын аян өрнүүлж, сумын албан газруудад уриалга гаргаж ажилласны үр дүнд иж бүрэн орон гэртэй болсон байна. Түүнчлэн сумын иргэд хуучин шинэ гэлтгүй өөрт байгаа тавилга, эд хогшлоосоо хүртэл илүүчилсэн аж.

Өөрөөсөө хэд дахин хүнд жинтэй хүнийг дүрэлзэж буй галаас гаргаж, хоёр хүний алтан амийг аварснаараа Э.Жадамба хүү өнөөдөр Шинэжинст сумын төдийгүй Баянхонгор аймгийн бахархал болоод байна.

Categories
мэдээ улс-төр

М.Оюунчимэг: Хэвлэл мэдээллийн байгууллагын үүргийг хязгаарласан үйлдэл хийж болохгүй

УИХ-ын чуулганы үдээс хойших хуралдаан эхэлж, Зөрчлийн тухай хуулийн төслийн анхны хэлэлцүүлгийг үргэлжлүүлж байна.

Хуулийн төсөлтэй холбогдуулан УИХ-ын гишүүн Д.Сарангэрэл “Хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд үнэний төлөө тэмцэл хийснийг аргагүйн эрхэнд хийсэн зөв зүйтэй алхам байсан гэж үзэж байна. Хэвлэлийн түүхэнд ийм үйл явдал гарч байсан ч олноороо эсэргүүцэл илэрхийлж байсныг санахгүй байна. Улстөрчид бие биенээ хаацайлдаг. Чингис бондоос хэн нь хэдийг авсныг бодитойгоор мэдэхгүй байгаа. Үүнийг хаах, санхүүжилтээр нь боож хэвлэл мэдээллийг боомилох гэсэн санаа гэж хэвлэлийнхэн үүнийг дүгнэж байгааг буруу гэхгүй. Бичсэн сэтгүүлчийг нь мөшгөөд явдаг. Гүтгэхийг хэн ч дэмжихгүй байгаа. Сэтгүүлч санаатайгаар хүн гүтгэдэггүй. Яарч даараад сонин нь буух, телевизийнхний хувьд цаг нь болох гээд алддаг онодог юм бий. Хэрэв тэгсэн бол алдааныхаа төлөө уучлал гуйх ёс зүйн зөвлөлийг байгуулаад ажиллаж байгаа. Хууль өнөөдөр хэнд үйлчилдгийг бүгд мэднэ. Эрх мэдэлтэй мөнгөтэй хүнд үйлчилдэг. Парламентын 76 гишүүн бүгдээрээ торгуулийг өсгөхөөр ажилласан гэж бодохгүй байна. Дөрөв таван гишүүн төгөлдөр хуур дарсан, бусад нь мэдээ ч үгүй байгаа” гэв.

Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогт:

Засгийн газар Зөрчлийн хуулийг өргөн мэдүүлэхдээ гүтгэх заалтаар торгууль нь хувь хүн 2 сая, хуулийн этгээд 20 сая төгрөг байхаар оруулж ирсэн.

Хууль зүйн байнгын хороогоор төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийх үед санал гаргаад хувь хүнд 10 сая, хуулийн этгээдэд 100 сая төгрөгийн торгууль ногдуулахаар болж, нэмэгдсэн байгаа. Чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар санал хураах үед энэ санал дэмжигдэхгүй бол хуучин санал нь үлдэнэ.

УИХ-ын гишүүн М.Оюунчимэг:

Ц.Гарамжав гишүүн саналаа татаж авсанд талархаж байна. Гүтгэлэг гэдэг үгийг юу гэж ойлгох вэ гэдгээ сайн зааж өгөх шаардлага байгаа. Хардах, мэдээллийн араас мөшгөх үүрэгтэй. Хэвлэл мэдээллийн байгууллагын үүргийг хязгаарласан үйлдлийг хийж болохгүй гэлээ.

УИХ-ын гишүүн Л.Энх-Амгалан:

-Зөрчлийн хуулиас битгий улс төрийн ашиг хонжоо хай. Ашиг сонирхол нь хөндөгдөж байгаа иргэн, аж ахуй нэгж гээд бүх байгууллагууд байр сууриа илэрхийлэх хэрэгтэй. 240 хуулиар зохицуулагдаж байсан хуулийг нэг хууль болгож байна. Хэлэлцүүлэг ямар түвшинд явагдсан юм. Энэ хууль баталж гаргаснаар торгуулийн хувь хэмжээ, тусгай зөвшөөрөл хасагдаж байгаа нь дэвшил гарах уу.

Ажлын хэсгийн ахлагч Х.Нямбаатар:

-Салбарын хуулиудтай болсон нь энэ хууль төрөн гарах гол үндэслэл болсон. Татварын багц хууль батлагдсанаар төрийн хяналт шалгалтаас давсан асуудал их байгаа. Төрийн хяналт шалгалтын явцад илэрсэн зөрчил дутагдал бүр дээр Зөрчлийн хуулиар зохицуулна. Тэр утгаараа иргэн аж ахуй нэгж байгууллага үйл ажиллагаагаа хэвийн явуулах боломж бүрдэж байгаа.

Хэлэлцүүлэг үргэлжилж байна.

Categories
мэдээ улс-төр

ОУВС-аас төсвийн тодотголыг нягтлахыг зөвлөжээ

ОУВС-ийн хөтөлбөрт хамрагдахын тулд 2017 оны төсөвт тодотгол хийсэн. Төсвийн тодотголын хуулийг дагаж баталсан УИХ-ын тогтоол батлагдсан. Тус тогтоолд хөрөнгө оруулагчидтай холбоотой, хөрөнгө оруулагчдад халтай заалт орсон гэж ОУВС-нд зарим хөрөнгө оруулагчид гомдол гаргажээ.

Тиймээс ОУВС-ийн зүгээс Монгол Улсын Засгийн газарт Төсвийн тодотголыг эргэж харах, хөрөнгө оруулагчидтай холбоотой заалтыг нягтлах зөвлөмж өгчээ.

Сангийн сайд Б.Чойжилсүрэн саяхан ОУВС-ийн хаврын уулзалтад оролцоод ирсэн юм. Тэрбээр энэ тухай “Монгол Улсын Засгийн газар ОУВС-ийн Өргөтгөсөн санхүүжилтийн хөтөлбөрт хамрагдах асуудал хэвээр үргэлжилж байна. ОУВС-ийн хөтөлбөрт хамрагдах асуудал энэ сарын 28-ны өдөр ОУВС-ийн захирлуудын хурлаар орно. Хэлэлцээр үргэлжилж байгаа учраас ОУВС-ийн захирлуудын хурлаар шийдэгдэнэ гэж бодож байна” гэв.

Categories
мэдээ нийгэм

29-р тусгай сургуулийн захирал Б.Батсайхан ажлаа хүлээлгэн өгчээ

Нийслэлийн Сүхбаатар дүүргийн 29 дүгээр тусгай дунд сургуулийн захирал Б.Батсайхан ажлаа өгчээ. Тэрээр Нийслэлийн Засаг даргын ажлаас халах шийдвэрийг хүлээж авахгүй гэж өнөө өглөө эсэргүүцэж байсан боловч үд дундад тус сургуулийн дохионы хэлний багш Н.Сарантуяад ажлаа хүлээлгэн өгсөн байна.

Тус сургууль дээр сурагчид өөрсдийн эрх ашиг зөрчигдөж багш нар нь дохионы хэлээ мэддэггүй хэмээн хэсэг хүүхдүүд жагсаал хийснээр асуудал дэгдсэн юм. Дараа нь хэрэг улам лавшран охидод бэлгийн дарамт учруулдаг гэсэн баримт, нотолгоотой мэдээллүүд хэвлэл мэдээллийн хэрэгслүүдээр цацагдаж эхэлсэн. Үүнтэй зэрэгцээд захирлынх нь “Эд нар бэлэг өгөх гэдгийг бэлгийн дарамт гэж ойлгоод байгаа юм” гэсэн үг олны эгдүүцлийг хүргэж орхисон юм. Асуудлыг судалж, нягтлах ёстой сургуулийн захирал нь хошигнол болгож байгаа нь нийслэлийн уридлагуудаас банга хүртэхэд хүргэсэн билээ.

Categories
мэдээ нийгэм

Х.Наранжаргал: Сүүлийн үед гарч байгаа хуулиуд сэтгүүлзүйн үйл ажиллагааг хязгаарлах, хумих чиг хандлагатай байна

Зөрчлийн тухай хуулийн шинэчилсэн төсөлд сонгуулийн үеэр хүн гүтгэвэл сэтгүүлч, хэвлэл мэдээллийн байгууллагыг 10-100 сая төгрөгөөр торгох Ц.Гарамжав гишүүний оруулсан санал Хууль зүйн байнгын хороогоор дэмжиж, УИХ-ын чуулганаар хэлэлцэн батлах гэж байгааг ХМХ-үүд нэгдэн эсэргүүцэж буй билээ. Үүний дүнд Ц.Гарамжав гишүүн энэхүү саналаа татаж авч буйгаа илэрхийлсэн юм. Энэ талаар өнөөдөр “Өдрийн сонин”-ы байранд ХМХ-ийн удирдлагууд цуглан хэлэлцүүлэг дахин өрнүүллээ. Энэ үеэр “Глоб Интернэшнл” ТББ-ын тэргүүн Х.Наранжаргал Зөрчлийн хуулийн бусдыг гүтгэх, доромжлох хуулийн заалтын талаар үзэл бодлоо илэрхийлсэн юм.

Тэрээр “Олон улсын хамтын нийгэмлэгийн өмнө хүлээсэн үүрэг гэж бий. Энэ нь Үндсэн хуулийн 10-р зүйлээр баталгаажсан. Нэгдүгээрх нь Монгол Улсын соёрхон баталж, нэгдэн орсон Олон улсын гэрээ конвенцууд дотоодын хуулиас илүү үйлчилнэ. Дараагийнх нь Монгол Улс Олон улсын хамтын нийгэмлэгийн өмнө хүлээсэн үүргээ шударгаар биелүүлнэ гэж байгаа. Эдгээр гэрээ конвенцийг хүлээгээд авна гэдэг нь Олон улсын хамтын нийгэмлэгийн өмнө үүрэг хүлээчихэж байгаа юм. Тиймээс хүлээсэн үүргийнхээ дагуу бүх өөрсдийнхөө хууль тогтоомжийг эргэж хараад иргэдийнхээ үзэл бодлоо илэрхийлэх эрхийг хангах ёстой. Энэхүү эрхэнд үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, мэдээллийг хүлээн авах, түгээх, мэдээллийг олж авах эрхүүд багтдаг. Дээрээс нь үзэл бодлоо илэрхийлэх арга хэрэгсэл нь сэтгүүл зүй байдаг.

Тэгэхээр сэтгүүлчдийн олон нийтийг мэдээллээр хангах, тэдний эрх ашигт нийцсэн үнэн мэдээллийг түгээх боломжийг нь эрхзүйн хүрээндээ тодруулж өгөх шаардлагатай. Энэ гүтгэлэг, доромжлолтой холбоотой заалтыг яагаад олон улсын хамтын нийгэмлэг, НҮБ, бусад Олон улсын байгууллагууд Эрүүгийн хуулиас халах зөвлөмжийг гаргадаг вэ гэхээр гүтгэлэг гэдэг нь худлаа мэдээлэл гэсэн үг. Тиймээс сэтгүүлчид хүнийг гүтгэж болохгүй, худлаа мэдээлэл өгч болохгүй гэдэг нь ойлгомжтой. Гэхдээ энэ нь бол нийгэмд нэр нөлөө бүхий хүмүүс өөрөөр хэлбэл улстөрчид, эрх баригчид өөрсдийнхөө зорилгод урвуулан ашиглаад үнэн мэдээллийг боогдуулах, цензурийн хэрэгсэл болгож ашигладаг учраас үүнийг Эрүүгийн хуулиар битгий зүйлчлээч ээ, үзэл бодлоо илэрхийлсэн гэж ямар нэг шийтгэл, ялангуяа баривчлах, хорих шийтгэл битгий өгөөчээ гэсэн зөвлөмжүүдийг өгдөг юм.

Үүний цаана юу байдаг вэ гэхээр, энэ Зөрчлийн тухай хууль байснаар намайг гүтгэсэн гэж гомдол мэдүүлж байгаа хүн тэр мэдээллийг бичсэн сэтгүүлч хоёрын хооронд ямар харилцаа үүсээд байна гэхээр сэтгүүлч бол өөрийнхөө мэдээллийг үнэн гэж нотолно. Гэтэл үүнийг хэн нотлох вэ гэхээр тодорхой хэмжээнд ажиллагаа хийж, шалгаж байж энэ мэдээлэл үнэхээр худлаа байсан юм байна гэдгийг нотолно. Шүүх дээр яваад очсон үед үнэн бол хамгийн сайн нотолгоо болдог гэж Олон улсын эрхзүйчид үзэж байгаа. Гэтэл Зөрчлийн тухай хуулинд нэг хүнийг гүтгэсэн байна гэхэд тэр хуулийг сахиулах эрх бүхий албан тушаалтан гэж байхгүй. Тэгэхээр ямар нэгэн төрийн албан тушаалтан гаргаж тэр өндөр торгуулийг төлүүлэх гээд байна. Хоёр дахь зүйл нь бол улстөрийн хүчин зүйлийн хувьд аюултай гэж үзэж болно. Нөгөө талаас нь авч үзвэл энэ нь эдийн засгийн цензур байгаа. Яагаад гэхээр 100 сая төгрөг гэдэг бол хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд бол маш их мөнгө. Ялангуяа орон нутгийн радио, телевизийн хувьд нэг сая төгрөг ч хүнд тусна.

Гурав дахь зүйл нь 1998 онд Хэвлэлийн эрх чөлөөний хууль батлагдсан. Тэр хуулиар бол цензурийн бүх хэлбэрийг хориглоно. Цензур тогтоох байгууллагыг байгуулахгүй гэж заачихсан байгаа. Тэр хуулийг Зөрчлийн хууль зөрчөөд байна. Хэн нэгэн гүтгэсэн зөрчсөнийг шалгана гэдэг нь хэвлэл мэдээллийн агуулгад нь хяналт нь тавина гэсэн үг. Хоёр дахь зүйл нь энэ хуулиар редакц өөрийн нийтлэл, нэвтрүүлгийн төлөө хариуцлага хүлээдэг. Гэтэл Зөрчлийн хуулинд хувь хүнийг торгох гээд байгаа. Хувь хүн гэдэг нь сэтгүүлч шүү дээ. Тэгэхээр сэтгүүлчийн цалин хөлс өнөөдөр ямар байгаа билээ, хэдэн жил төлөх үү гээд авч үзвэл аль ч талаасаа бодсон энэ нь улстөрийн хийгээд Засгийн газрын эдийн засгийн цензурийн хэлбэртэй байгаа учир ардчилал байгуулж байгаа, хүний эрхийг дээдэлж байгаа орны хувьд бол зохимжгүй хууль юм.

Олон улсын эрхзүйн зохицуулалт байдаг. Төрөөс хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл эзэмшихгүй, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэлд хяналт тавихгүй болж байгаа нөхцөлд зөвхөн эрх чөлөөг нь баталгаажуулсан хуулийг нь баталж өгдөг. Хоёрдугаарт иргэдийнхээ мэдэх эрхийг баталгаажуулсан хуулийг баталдаг. Тэр нь бол манайд 2011 онд батлагдсан Мэдээллийн ил тод байдлын тухай хууль байгаа. Гурав дахь нь бүх цензурыг хориглосон хуультай байх ёстой. Тэр хууль тогтоомж нь 1998 оны баталсан манай хууль юм.

Хэвлэл мэдээллийн хамгийн үнэт зүйл бол хараат бус байдал байдаг. Тэр хараат бус байдлаа хангахын тулд ХМХ-үүд нэгдэж байгаад шүүхээс өмнө асуудлаа шийдвэрлэдэг хэвлэлийн зөвлөлийг байгуулдаг. Өнөөдөр манайд энэ зөвлөл байгуулагдаад нэлээн амжилттай ажиллаж байна. Гэхдээ энэ нь ХМХ-ээс хариуцлагыг мулталж байгаа гэсэн ойлголт биш. Иргэний болон улстөрийн эрхийн олон улсын фактын 19-р зүйлд үзэл бодлоо илэрхийлэх эрх чөлөөг нь баталгаажуулахаас гадна ямар тохиолдолд хязгаарлалт хийж өгөх вэ гэдгийг заасан байгаа. Гэхдээ хязгаарлалтыг зөвхөн хуулиар хийдэг. Зайлшгүй гэдгээ нотолсон байх ёстой. Энэ хязгаарлалт бол хүрээ нь өргөн байж болохгүй, хэм хэмжээндээ байх ёстой. Тэгэхээр энэ хүрээнд садар самуун, мансууруулах бодис зэрэг зүйлийг сурталчлахгүй байх, хүүхдүүдээ эрсдлээс хамгаалах. Ерөнхийдөө үндэсний аюулгүй байдлын үүднээс, бусдын эрх, эрх чөлөөг хүндэтгэх үүднээс нийгмийн дэг журам, эрүүл мэндийг хамгаалах үндэслэлээр хязгаарлалт хийж болно гэдгийг тогтоосон байгаа.

Тэгэхээр ёс зүйтэй, хариуцлагатай сэтгүүлзүйн үндэс нь редакц дотроо байдаг. Өөрөө өөрийгөө удирддаг, зохицуулдаг, хяналт тавьдаг тогтолцооны үед төрийн үүрэг гэдэг иргэдийнхээ үнэн мэдээлэлтэй байх эрхийг нь баталгаажуулах, үзэл бодлоо илэрхийлэх эрхийг тодорхойлж өгөхөд л оролцож байгаа юм” гэв.

Та түрүүнд Сонгуулийн хуулинд сэтгүүлчдэд хамаатай аймшигтай заалтууд орсон талаар ярьсан. Үүнийгээ жаахан тодруулахгүй юу?

-Сонгуулийн хуулийг 2016 оны сонгуулийн үеэр анх удаа ашиглалаа. Сонгуулийн хуулийг нарийн уншаад үзэх хэрэгтэй. Гүтгэлэг, доромжлолтой холбоотой зүйлүүдийг бид Эрүүгийн хуулиасаа халчихсан шүү гэж хэлээд байгаа. Гэтэл Эрүүгийн хуульдаа байж л байна. Тэр нь юу гэхээр сонгуулийн үеэр гүтгэлэг, доромжлол, худлаа мэдээлэл тараасан бол дээд тал нь нэг жил шоронд хоригдох ял хэвээрээ л байгаа. Сонгуулийн хуулинд болохоор ийм худлаа мэдээлэл тараасан байвал тухайн ХМХ-ийн үйл ажиллагааг нь зогсооно, тусгай зөвшөөрлийг нь санал хураах өдөр болтол түдгэлзүүлнэ, 6 сараар үйл ажиллагааг нь зогсооно гэсэн заалт байгаагаас гадна хэвлэл мэдээллийн ажилтныг торгох заалт байж байгаа. Тэгэхээр сүүлийн үед гарч байгаа бүх хуулиуд тодорхой хэмжээгээр сэтгүүлзүйн үйл ажиллагааг хязгаарлах, хумих чиг хандлагатай байгаад сэтгэл зовж явдаг. Эцсийн эцэст энэ бол микрофон, үзгээ барьчихаад явж байгаа хэдэн сэтгүүлчийн эрх бол биш. Хэвлэлийн эрх чөлөө гэдэг бол ардчиллын тулгуур зарчим. Энэ бол иргэдийн эрх. Тиймээс Үндсэн хуулинд заасан иргэдийнхээ үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх, мэдээлэлтэй байх, мэдээллийг хүлээн авах эрхүүдийг нь манай үндэсний хууль тогтоомжууд баталж өгөх ёстой юм.

Categories
мэдээ улс-төр

Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж: Улстөрчид хариуцлага хүлээх хуулиа батлаагүй байж иргэдийн эрхэнд халдах ёсгүй

Зөрчлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төслийг УИХ хэлэлцэж эхлэхэд Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж чуулганд оролцож, гурван санал хэллээ. Ерөнхийлөгч хэлэхдээ:

– Иргэд, аж ахуйн нэгжийн эрх ашиг хөндөгдөж байгаа асуудалд онцгой анхаарах хэрэгтэй. Ер нь бидний баримталж байгаа гол зарчим бол аль болох яллах буруутгах бус иргэдийн эрхийг хамгаалахад анхаарч ажилладаг. Дараа нь хуулинд өөрчлөлт оруулах шаардлагатай бол нэмэлтээр оруулах эрх нь төрд бий. Төрийн зүгээс шийдэж байгаа учраас албан тушаалтнууд, эрх мэдэлтнүүдийн талд биш иргэд, аж ахуйн нэгж, бүтээгчдийнхээ талд шийддэг байдлаар ажиллая гэж бид олон жил ярьж ирсэн. Энэ чиглэлд анхаарах байх гэж бодож байна.

ШҮҮХ НЭГ БОЛ ХАРИУЦЛАГА ТООЦДОГ, ҮГҮЙ БОЛ ЦАГААТГАДАГ БАЙХ УЧИРТАЙ

Энэ хуульд олон зарчмын шинжтэй шинэчлэл, өөрчлөлтийн асуудлууд байгаа. Нэг зүйлд онцгой анхаарал хандуулаач. Засгийн газраас оруулж ирсэн төсөлд өмнө нь хуулийн байгууллагын шинэчлэлийн хүрээнд бидний ярьж байсан зарчмын гол санал бол шүүхэд асуудал очсон бол шийдэгдэх ёстой. Шүүхээс нэмэлт мөрдөн байцаалтад буцаадаг,тодруулна гэж чирэгдэл учруулдагийг болиулъя. Нэг бол шүүх хариуцлага тооцоод шийддэг. Нэг бол цагаатгадаг бол мөрдөн байцаах байгууллага, шүүхийн өмнөх шатанд оролцож байгаа хууль хяналтын байгууллагуудын үйл ажиллагаа сайжирч, хариуцлагатай болдог юм билээ. Засгийн газрын төслөөс энэ байдал нь өөрчлөгдөж байгаа гэж сонссон. Үүнийг онцгой анхаарах ёстой. Бид бүх талдаа ярьж, хуулийн байгууллагуудтай ярьж байгаад хариуцлага, ажлын гүйцэтгэлийг сайжруулъя. Шүүхэд асуудал очсон л бол цагаатгадаг, нэг бол хариуцлага хүлээлгэдэг байхгүй бол шүүхэд дутуу хөтүү материал ирдэг, мөрдөн байцаах байгууллагуудын дутуу хийсэн зүйлийг дахин буцааж, иргэн аж ахуйн нэгжийг чирэгдүүлдэгийг больё гэж олон жил ярьж байгаад оруулж ирсэн зарчмын гол өөрчлөлт байгаа юм шүү. Үүнд та бүхэн анхаараарай.

ТОРГОНО ШИЙТГЭНЭ ГЭДЭГ ХАМГИЙН БҮДҮҮЛЭГ АРГА

Дараагийн гол зүйл ойрын өдрүүдэд гарч байгаа иргэдийн мэдээлэл авах, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэхтэй холбоотой асуудал яригдаж байна. Миний баримталж байгаа гол зарчим бол Монголын өнөөгийн нийгэмд байгаа ололт үүнтэй холбоотой. Цаашдаа ч манай УИХ, хууль тогтоох байгууллагаас шийдвэр гаргахдаа энэ үнэт зүйлээ хамгаалсан шийдвэр гаргах хэрэгтэй. Төрд эхлээд хариуцлага бий болгоё. Төрийн өндөр албан тушаалтнууд ард иргэддээ амлалт өгөөд, түүнийгээ хэрэгжүүлэхгүй бол хариуцлага хүлээдэг хуулийн заалт байдаг уу, үгүй шүү дээ. Эхлээд төрийн албан тушаалтнуудтай хариуцлага тооцдог хариуцлагын хуулиа гаргах хэрэгтэй. Төрд алба хашиж байгаа хүмүүсийн ёс зүйн дүрмийг баталж мөрдүүлэх учиртай. Ёс зүйгүй авирласан этгээд хариуцлага хүлээдэг, тогтолцоог бий болгох хэрэгтэй. Ингэхгүйгээр иргэдийн эрхийг боомилсон ямар нэг заалт оруулж болохгүйг онцгой анхаараарай. Ялангуяа олон нийтийн мэдээллийн хэрэгсэл, фэйсбүүк, твитерийг үүндээ хамааруулад байх шиг байна. Техникийн хувьд шийдэх бүрэн боломжтой асуудал шүү дээ. Цаана нь үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллага руу нь хандаад эндээс буруу, худал мэдээлэл тарж байна гэхэд тэндээ хаадаг. Тухайн үйлчилгээ үзүүлж байгаа улс орон хамтраад төлөөлсөн байгууллага, албан тушаалтнуудтай нь ярьдаг. Зохицуулалтаа хийх боломж бий. Торгоно шийтгэнэ гэдэг хамгийн бүдүүлэг арга. Манай улстөрчид хэвлэлтэй маргахад иргэний шугамаар асуудлаа бүрэн шийдүүлэх боломжтой. Эрүүгийн хуулинд байдаг албан тушаалтнуудын нэр төр, гүтгэлэг гэдэг асуудлыг Эрүү, зөрчлийн хуулиас авч хаях бодлогыг бид барьж ирсэн шүү дээ.

Сая тэр торгууль нэмлээ гэдгээр шуугиан болж байх шиг байна. Би нэг ийм арга байна уу гэж хараад байгаа юм. Торгууль нэмэх саналаа татаж авлаа гэхээр үндсэн санал нь үлддэг. Тэгэхээр үндсэн саналыг ч бас алга болгох ёстой. Улстөрчид ёс зүйн дүрмээ батлаагүй, хариуцлагын хуулиа батлаагүй байж иргэдийн нүд чихийг боох алхам хийж болохгүй. Эсрэгээрээ улс төрийн албан тушаалтнууд энэ талаар гомдол гаргах эрхийг нь хаах хэрэгтэй. Ер нь өөрсдийнхөө үйлдлийг хичээгээд явах хэрэгтэй. Ухаалаг улс төрч үг, үйлдлээ хичээж явдаг. Хэвлэлтэй, олон нийтийн үзэл бодлоо илэрхийлэх эрхтэй барьцах, зогсоох үйл ажиллагаа явуулж болохгүй. Би хувьдаа хамгийн их гүтгүүлж байсан. Муудсан зүйл байхгүй. Харин ч нийгмийн зүгээс ирж байгаа шүүмжлэл албан тушаалтнуудад тус нэмэртэй байдаг. Ер нь албан тушаалтнуудтай холбоотой үнэнийг олохын тулд эхлээд харддаг. Эхэндээ тэр хардлага нь гүжирдлэгэ маягаар гарч ирэх нь бий. Хэрвээ гүжирдлэгэ байвал тухайн албан тушаалтан няцаах боломжтой. Хэвлэл мэдээллийн байгууллага, олон нийт рүү хандсан, иргэдийн эрхийг боох байдлаар ямар нэг алхам хийж болохгүй. Харин энэ заалтыг бүрэн хүчингүй болгох хэрэгтэй.

Улстөрийн албан хашиж байгаа бол чиний холгосон хөлөн дээр үргэлж хүн гишгэх болно, мөрийг чинь үргэлж харж байх болно.

ГАДААДЫН БАНКИНД ГАЗАР БАРЬЦААЛАХ АСУУДЛЫГ ЭНЭ ХУУЛИАС АВЧ ХАЯХ ШААРДЛАГАТАЙ

Өөр нэг хэлэх зүйл Хөрөнгө оруулалтын банкны хуультай холбоотой. Уг нь бид ярьж байгаад тохирсон. Гадаадын банк, санхүүгийн байгууллагыг Монголд оруулж ирэхээр бол ҮАБЗ дээр ярина гэж. Гэтэл энд нэг ийм үг хавчуулж орж ирээд УИХ-ын гишүүд болгоомжилж асуугаад байгаа юм. Санаачилсан улсууд тойруулсан хариу өгөөд яваад байгаа. Үүнийг онцгой анхаарах хэрэгтэй. Үүний цаана ерөөсөө Монгол Улсын газрыг, ашигт малтмалыг барьцаалах эрхийг л олж авч байгаа юм. Өнөөдөр гадны хөрөнгө оруулалт давамгайлсан аж ахуйн нэгж, банк санхүүгийн байгууллага, Монгол Улсын газрыг, ашигт малтмалын лицензийг барьцаалах эрх байхгүй байгаа. Эхлээд барьцаална, дараа нь аж ахуйн нэгж, иргэд маань зээлээ төлж чадахгүй болно. Дараа нь тэр байгууллагын өмч болж хувирна, цааш наашаа зарагдана. Ингээд Монголын тусгаар тогтнол, бие даасан байдлын асуудалд онцгой хохирол учрах эрсдэл байгаа шүү. Үүнийг бид өмнө нь ярьж байсан. Үүнд онцгой анхаараарай. Хөрөнгө оруулалтын банкны хууль гэдэг дотор Монголын хувь заяанд онц ноцтой аюул учруулах хутга далдуур оруулаад ирж байгаа юм биш биз дээ. ҮАБЗ-ын ажлын албаны хүмүүс оролцож үүнийг ажиглаж харж байгаа. Гаднын банк барьцаатай холбоотой асуудал дээр газар, үндсэн хөрөнгө барьцаалах асуудлыг энэ хуулиас бүрэн авч хаях шаардлагатай шүү. Явж явж Монгол Улсын тусгаар тогтнол бие даасан байдалтай эргэж холбогдоно. Хүн нь чухал биш газар нутаг нь, баялаг нь чухал гэдэг бодлого хэдэн зуун жилээр явж ирсэн. УИХ-ын гишүүд үндэсний эрх ашгаа онцгой анхаарах ёстой.

Б.ЭГШИГЛЭН

Categories
мэдээ нийгэм

Б.Галсансүх: 29-р сургуулийн захирлыг ажлаас нь чөлөөлөөд энэ асуудал намжихгүй

Нийслэлийн 29 дүгээр тусгай сургуулийн сурагчдын эрхийг хамгаалах асуудлаар болон өмгөөлөгч Г.Батбаярын хууль бус үйлдлийн талаар “Монголын сонсголгүй иргэдийн байгууллагуудын нэгдсэн холбоо”, “Хохирогч иргэдийн эрхийг хамгаалах холбоо” ТББ-аас хамтран хэвлэлийн бага хурал хийлээ.

“Монголын сонсголгүй иргэд” ТББ-ын тэргүүн Т.Цэдэнбал “Монгол Улсын хэмжээнд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн эрх ашгийг хамгаалах хууль 2005 онд батлагдсан. Энэ хуульд сонсголгүй хүний эх хэл дохионы хэл мөн гэж хүлээн зөвшөөрсөн. Би 29-р сургуулийг төгссөн. Одоогийн нөхцөл байдал ч мөн тухайн үед байсан. Олон жил тэвчсэн. 50 жилийн түүхт сургуулийг хараад сэтгэл маань урагдаж байна.

“Ноцтой мэдээ” сонины ерөнхий эрхлэгч Б.Галсансүх “Манай ах дүү хамаатан саданд хэлгүй, сонсголгүй хүмүүс байдаг. Монголын хөгжлийн бэрхшээлтэй бүх хүмүүсийг доромжилж байна. Ийм хүмүүсийн эрх ашгийг хамгаалсан хэвлэлийн хурал зохион байгуулахгүй бол болохгүй байна.

Бүхнийг мөнгө хөрөнгөтэй хүмүүс шийддэг болчихсон юм байна. 29-р сургууль дээр өрнөөд байгаа асуудал энэ хэвлэлийн бага хурлыг хийх шалтгаан болсон юм.

50 жил энэ сургуульд бугшсан бузар булай тэсэрч, ил болж гарч байгаа талаар би сонссон.

Сургуулийн захирлыг ажлаас нь чөлөөлөөд энэ асуудал намдчихгүй. Үүнийг өдөөн турхирч байгаа өмгөөлөгч Батбаяр, багш нарыг юу гэж ойлгох вэ?.

Энэ ганц 29-р сургуулийн асуудал биш. Төр засаг өөрөө энэ талын бодлого байхгүй. Холбогдох яам тамгын газрууд сурч, хөгжих нөхцлийг бий болгож, төр өөрөө бодлого боловсруулж байж шийдэгдэх ажил. Тиймээс төр засгаас яаралтай арга хэмжээ аваач гэж хүсмээр байна”.

Дохионы хэлний хөгжлийн зөвлөлийн тэргүүн М.Ганбаатар “30 хоногийн хугацаанд сонсголгүй хүн дохионы хэлээр асуудлаа илэрхийлсэн үйл явдлын гэрч боллоо. Боловсролын яамнаас сонсголгүй хүний хөгжих орчин сайжирч байна гэж худлаа судалгаагүй зүйл ярьж байна.

Дохионы хэл бол миний хэл мөн. Би хүмүүстэй дохионы хэлээр харилцаж байна.

Хүмүүстэй харилцахад хүүхдүүд маань дохионы хэлээ мэдэхгүй байна. Зүрх сэтгэл минь өвдөж байна. Хөгжлийн бэрхшээлтэй хүний эрхэд сонсголгүй хүний хэл дохионы хэл мөн гэж заасан. УИХ-ын дарга дохионы хэлний хуулийг батлах хэрэгтэй” гэлээ.

Ерөнхий сайдын хөгжлийн бэрхшээлтэй хүмүүсийн зөвлөх С.Сэлэнгэ “Бид Боловсролын яам, нийгэм хамгааллын яаманд дохионы хэлний үйлчилгээ эрхлэх журмыг яаралтай гаргахыг шаардаж байна.

Хүүхдүүд шаардлага хүргэснээсээ хойш 30 хонож байна. Тэдний шаардлагыг хүлээж авах цаг нь болсон.

Боловсролын салбар бол онцгой салбар. Гэтэл аль нэгийн намын юм уу төрийн бодлогоор гарч ирсэн хүн боловсролын салбарыг удирдаж байна. Энэ тусгай сургуулиудын хувьд мэргэжлийн өндөр чадвартай хүн удирдах ёстой. Сонсголгүй хүнийг ялгаврлан гадуурхаж байгаа нь гэмт хэрэг. 29-р сургуулийн багш нар мэргэшсэн байх учиртай. Хүн хөгжиж дэвжих ёстой биз дээ.

Сонсголгүй хүүхдийн тухай зүйд нийцэхгүй юм ярьж байгаад дургүй хүрч байна. Хүний чанар, ёс зүй хаана байна? Хэл ам гаргаад байгаа дохионы хэл сурдаггүй багш нарыг өөрчилье. Сурган хүмүүжүүлэгч суралцагчдаа сэтгэцийн өвчтэй гэж байгааг хүлээн зөвшөөрөхгүй. Өнөөдөр боловсролын яаманд тусгай сургуулийг хариуцсан хэлтэс байгуулмаар байна.

Сүүлийн үед яригдаж байгаа энэ асуудал бол хүний эрхийг зөрчиж байгаа явдал. 29-р сургуульд сэтгэл засал, согог зүйч, нийгмийн ажилтан зэрэг тусгай мэргэжлийн хүмүүс хэрэгтэй”.

“Ноцтой мэдээ” сонины ерөнхий эрхлэгч Б.Галсансүх “Өмгөөлөгч Батбаяр хүний мөнгө залилсан гэдгээр эрүүгийн хэрэг үүсгэгдэн шалгагдаж байсан нөхөр 29-р сургуулийн багш нарыг өмгөөлөөд хуульч хийгээд явж байгааг эсэргүүцэж байна.

Categories
мэдээ нийгэм

ТОСК-ийн дарга асан А.Гантулгыг АТГ-аас баривчлан хорьжээ

АТГ-аас Төрийн орон сууцны корпораци /ТОСК/-ийн дарга асан А.Гантулгыг баривчилжээ. Тэрээр албан тушаалаа урвуулан ашиглаж улсад их хэмжээний хохирол учруулсан байж болзошгүй хэмээн саатуулжээ.

Түүнийг өнгөрсөн мягмар гаригт буюу энэ сарын 25-ны өдөр баривчлан 461-р ангид хорьжээ.

Албаны эх сурвалжаас тодруулахад “ТОСК-ын дарга асан А.Гантулгыг албан тушаалаа урвуулан ашигласан гэсэн үндэслэлээр баривчлан хорьсон нь үнэн. Хэргийг шалгаж байгаа учраас дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгөх боломжгүй” гэлээ.