Month: January 2017

Агаарын бохирдлыг бууруулах зорилгоор гэр хорооллын цахилгааны шөнийн тарифийг тэглэх арга хэмжээг хэрэгжүүлэхээр болсон. Үүнтэй холбоотой өнөөдөр Эрчим хүчний зохицуулах хорооноос мэдээлэл хийлээ. Уг урамшуулал нь нэгдүгээр сарын 1-нээс дөрөвдүгээр сарын 1-ний хооронд үргэлжилнэ. Ингэхдээ зөвхөн ахуйн хэрэглээний цахилгааны тарифыг тэглэнэ гэдгийг санууллаа.

Энэ хөнгөлөлт бол зөвхөн ахуйн хэрэглээнд, оршин суугаа байраа цахилгаанаар хангахад зориулсан. Түүнээс биш гэр хороололд үйлдвэрлэл явуулдаг газрын тогийг тэглэхгүй. Гэр хороололд үйлдвэрлэл явуулдаг бол ахуйн биш үйлчилгээний зориулалтаар гэрээ хийсэн байдаг. Тиймээс үйлдвэрүүд хамрагдахгүйг тодотголоо.

Гол нь энэ удаад цахилгаан эрчим хүчний дээд хязгаарыг 220В-ын хэрэглэгчид 700 квт.ц, 380В-ын хэрэглэгчид 1500 квт.ц байхаар тогтоосон байна. Энэ нь шөнөөр халаагуур залгаж хоноход хүрэлцэхүйц хангалттай хэмжээ аж.

220В-ын хэрэглэгчид 2.5 квт-ын чадалтай халаагуурыг шөнийн турш залгахад 700 квт.ц-ийн эрчим хүчийг сард хэрэглэнэ. Харин 380В-ын хэрэглэгчид тав орчим квт халаагуур залгах боломжтой. Одоогийн 1500 квт.ц нь дундаж хэрэглээ юм. Цахилгаан халаагууртай иргэд шөнөдөө 1500 квт.ц хэрэглэнэ гэх судалгаа гарчээ. 220В-ын хэрэглэгчдийн хувьд тэдний аюулгүй байдал, цахилгаан шугам сүлжээний дамжуулах чадвартай уялдуулан 700 квт.ц-ийг тогтоож өгсөн аж.

Голомт банк нь олон нийтэд хуримтлалын ач тусыг ойлгуулах, сурталчлах зорилгоор хэвлэмэл сонин сэтгүүл болон цахим хуудсын сэтгүүлчдийн дунд “Үндэсний хуримтлал” шилдэг нийтлэлийн уралдааныг зарласан билээ.

Тус уралдаанд Өнөөдөр, Зууны мэдээ, Засгийн газрын мэдээ, Ардчилал, Монголын үнэн, Улстөрийн тойм, Өдрийн сонин зэрэг өдөр тутмын сонин хэвлэл болон www.wikimon.mn; www.zaluu.com; www.mnb.mn зэрэг сайтын нийт 21 сэтгүүлчийн 28 бүтээл ирсэн байна. Уралдааны ялагчаар www.dorgio.mn сайтын сэтгүүлч С.Будрагчаа “Үндэсний баялгийг бүтээсэн нь” нийтлэлээрээ тодорч батламж, 3 сая төгрөгийн шагналыг гардан авлаа. Харин “Өдрийн сонин”-ы эдийн засгийн албаны сэтгүүлч Ц.Баасансүрэн “Нарантуулын тэрэгчнээс Зуун айлын портерчин болсон хорин жил” нийтлэлээрээ дэд байрт шалгарч 2 сая төгрөг, батламжийн эзэн болсон бол гуравдугаар байрт “Нийслэл guide” сэтгүүлийн ерөнхий редактор Ж.Баярхүү “Хуримтлалаараа үүргэвчтэй аялах уу?” нийтлэлээрээ 1 сая төгрөгийн шагналын эзэн болсон юм.

Ингээд уншигч танд Үндэсний хуримтлал уралдааны 2-р байранд шалгарсан “Өдрийн сонин”-ы сэтгүүлч Ц.Баасансүрэнгийн “Нарантуулын тэрэгчнээс Зуун айлын портерчин болсон хорин жил” нийтлэлийг хүргэе.

НАРАНТУУЛЫН ТЭРЭГЧНЭЭС ЗУУН АЙЛЫН ПОРТЕРЧИН БОЛСОН ХОРИН ЖИЛ

-Д.Дашцогзол: Сүүлдээ хадгаламжиндаа мөнгө хийхгүй л бол тайвшрахаа больчихдог юм билээ-

Наран туул дээр тэрэг түрээд гүйж явсан залуу мөнгөө хураагаад амины хоёр ч байшин, портер машин, сарын сая гаруй төгрөгийн орлоготой товхийтэл амьдарч байна. Дашцогзол 1997 онд Завханаас Улаанбаатарт шилжиж иржээ. Мэргэжил боловсролгүй хорь хүрч яваа залууд Нарантуул зах дээр тэрэг түрэх ажил л олдож. Өдөрт олсон хэдээсээ өл залгах хоолны мөнгө авч үлдээд бусдыг нь хамаатныхаа хүнд хадгалуулж эхэлжээ. Гэр хол ч унаанд мөнгө зарахгүйн тулд зах руу ирж, буцахдаа алхана. Өдөрт хадгалуулдаг мөнгө нь дээд талдаа хорин мянга, ер нь бол арван мянган төгрөгөөс буухгүй. Тэр үед хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээ 9800 төгрөг байсан гэхээр овоо мөнгө. Дашцогзолыг Нарантуулынхан Доржоо гэдэг нэрээр нь анддаггүй юм билээ. Тэрэг түрж хураасан мөнгөөрөө барилгын материал увуу цувуугаар авч ахынхаа хашаанд хураасаар байгаад байшинтай болчихож. 6х8-ын харьцаатай тохьтой, дулаахан сууцаа Доржоо өөрөө барьжээ. Орон гэрээ бэлдээд авсан залуу хураасан мөнгөөрөө эксель худалдаж авч таксинд явж эхэлж. Таксинд явж олсон мөнгөө хүү авах давуу талтайг нь бодоод хамаатныхаа хүнд биш банкинд хадгалуулдаг болжээ. Олсон мөнгөнийхөө 80 хувийг хадгална гэж өөртөө амласнаа ярив. “Зарим өдөр бензинийхээ мөнгийг хасаад ганц, хоёрхон мянгыг олно. Юуг нь хадгалах вэ дээ гээд үрчихье гэж бодож байгаагүй. Залуу хүн л юм чинь наргиа цэнгээн, аялал зугаалгад мөнгө үрмээр санагдана. Гэхдээ эхлээд зорилгодоо хүрээдхэе гэж зүтгэсэн. Мөнгөө хадгалаад байхаар сүүлдээ хадгаламжиндаа мөнгө хийхгүй л бол тайвшрахгүй болчихдог юм билээ” гэж байна. Портероор ачаа бараа зөөх нь илүү ашигтайг олж харсан залуу будаг нь ханхалсан шинэ портер худалдаж авчээ. Мэдээж такси барьж хуримтлуулсан мөнгөөрөө. Доржоо одоо ч портероороо ачаа зөөдөг. Зуун айл дээр зогсч ачаа зөөгөөд долоон хоногт 300-350 мянган төгрөг өлхөн олчихдог юм байна. Олсон мөнгөнийхөө 60-70 хувийг хадгаламжиндаа хийдэг гэнэ.

Доржоо “Би долоо хоног болгон банкинд очиж мөнгөө хийдэг. Бэлэн мөнгөтэй явахаар хэрэггүй зүйлд үрчих гээд байдаг юм. Гэртээ хадгалах бас дэмий. Увуу цувуугаар авсаар дуусгачихдаг. Дараа нь бодохоор энэ гээд хэлчихээр хэрэгтэй юм аваагүй байдаг. Мөнгөө хадгалаад сурчихаар хүн хэрэггүй зүйл авахаа больчихдог юм билээ. Найзуудаа хараад байхад хүссэн зүйлээ авч мөнгөө үрээд байгаа анзаарагддаг. Хүний хүсэл барагдахгүй шүү дээ. Хүсэл хэрэгцээ хоёроо ялгах нь чухал гэж нэг хүн зурагтаар ярьж байсан. Үнэхээр үнэн үг. Хүмүүс хадгалахаар их цалин авч байгаа биш, юуг нь хадгалах юм гэж ярьдаг. Олсон мөнгө болгоныхоо тодорхой хувийг хадгалаад жил өнгөрөхөд л хадгаламж ямар хэрэгтэйг ойлгоно доо” гэж ярив. Залуу гурван жилийн өмнө Дарь-Эхэд хашаа худалдан авч мансардтай, 9х9-ийн харьцаатай амины сууц барьжээ. Мөн л хуримтлуулсан мөнгөөрөө. “Зуун айл удахгүй газарт орно. Хэзээ хөөгдөх бол гэж түгшиж амьдрах хэцүү. Тэгээд ч миний хашаа биш болохоор өөрийн гэсэн орох оронтой болъё гэж бодсон” гэж байна. Мөнгөө хураагаад аятайхан амьдарсан ийм энгийн түүхээс гадна дэлхийд гэж яригддаг тэрбумтнууд дунд ч хуримтлуулсаныхаа ачаа бизнесээ цэцэглүүлсэн түүх цөөнгүй дуулддаг. Хөрөнгө мөнгө нь Опрагаас 800 сая ам.доллараар илүү Хятадын тэрбумтан Жан Шин гэхэд л ядуу тарчиг амьдралд өссөн гэдэг. Бээжингийн охин мөнгө олохын тулд ээжтэйгээ Хонгконгийг зорьж, таван жил мөнгөө цуглуулсан байдаг. Лондонд явж англи хэлний курст сурах гэж. Ингээд л амжилтанд хүрэх тийзээ олоод авч. IKEA-гийн босс Ингвар Кампрадын бизнес ч хуримтлуулсан мөнгөнөөс эхэлсэн юм билээ. Сурагч байхаасаа харандаа үзүүрлэгч, шүдэнз гэх мэт жижиг сажиг барааг бөөний үнээр авч борлуулдаг байсан хүү хураасан мөнгөн дээрээ ааваасаа багахан мөнгө нэмж зээлээд бизнесээ эхэлж байж. 15 настайдаа.

Манай улсад 820 мянга орчим айл байдгаас 760 мянга нь ямар ч хуримтлалгүй гэсэн статистик бий. Хадгаламжтай монголчуудын 83 хувь нь нэг сая хүрэхгүй төгрөг хуримтлуулсан гэж эдийн засагчид онцолдог. Ганцхан хувь нь л тавин сая төгрөгөөс дээш хуримтлалтай. Бултаараа мөнгө хуримтлуулж сураагүй гэсэн үг. Их, бага хуримтлалтай 60 мянган айлын нэг нь Д.Дашцогзолынх. Уг нь гурван өрх тутмын нэг нь сард 50 мянган төгрөг хадгалуулаад байхад л арван жилийн дараа айл бүр 13 сая төгрөгтэй болох юм билээ. Улсаараа гэж яривал 3.3 их наяд төгрөг эдийн засагт эргэлдэх нь. Хадгаламж ихсэх хэрээр банкууд компаниудад өгөх зээлээ нэмнэ, бизнесийн төслүүд мөнгөөр дутахын зовлонгүй болоод ирэхээр ажлын байр нэмэгдэж, төсөвт цуглах татвар өснө. Ажилгүйн, мөнгөгүйн зовлон ард үлдэж улсаараа аятайхан амьдрах боломж мөнгөө хадгалуулах гэсэн энгийн зүйлээс эхэлдэг. Иргэд нь мөнгөө хуримтлуулаад заншчихсан улсуудыг харахаар хөгжлөөрөө цойлсон орнууд байдаг нь цаанаа ийм учиртай.

Ц.БААСАНСҮРЭН

Цэргийн албаны тухай хууль шинэчлэгдэн гарсантай холбогдуулан явуулах 2017 оны цэргийн тоо бүртгэл маргааш нийслэлийн есөн дүүрэг 152 хороонд эхэлнэ.

Цэргийн бүртгэлийг жил бүр орон нутгийн төрийн захиргааны байгууллагууд эрхлэн гүйцэтгэж явуулдаг. Түүнчлэн 18-50 насны Монгол Улсын иргэн цэргийн алба хаасан, хаагаагүй эрэгтэйчүүд, мөн бэлтгэл офицерууд 60 нас хүртэл бүртгүүлэх хуулийн заалттай байдаг.

Цэргийн бүртгэлд 18-50 насны бүхий л эрчүүд хамрагдах учиртай. Өнгөрсөн онд иргэдийн зүгээс санаатай, санамсаргүй байдлаар бүртгэлд хамрагдаагүй үлдсэн хүмүүсийг торгуульгүй үлдээх чиглэл өгөгдөөд байгаа аж. Цаашид санаатайгаар бүртгүүлээгүй үлдсэн тохиолдолд хуулийн дагуу арга хэмжээ тооцох юм байна.

Цус Сэлбэлт Судлалын Үндэсний Төвөөс сар болгоны 3-ны “Цусаа бэлэглэх өдөр” болгон тэмдэглэдэг билээ. Энэхүү доноруудаа урамшуулах ёслолыг JCI Капитал байгууллагатай хамтран зохион байгууллаа. Мөн 2017 онд цусны донорын эгнээг өргөжүүлэх дөрвөн чиглэлээр хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурж, цусны бэлэг тэмдэг болсон дорго хэмээх амьтны маскотыг танилцуулав.

Донорын үйлсийг сурталчлах, олон нийтэд таниулах ажлын хүрээнд 70-аас дээш удаа цус өгсөн доноруудыг “Хүрэл донор”, 100-аас дээш удаа цус өгсөн доноруудыг “Мөнгөн донор”, 150-аас дээш удаа цус өгсөн “Алтан донор”-оор, 10, 20 удаа цусаа бэлэглэсэн доноруудыг “Бахархал 10”, “Бахархал 20” тэмдгээр алдаршуулдаг аж. Өнөөдрийн энэ үйл ажиллагааны хүрээнд Монгол Улсын анхны эмэгтэй, хоёр дахь “Алтан донор”-г шалгаруулж 1996 оноос цус цусны бүрэлдэхүүн хэсгээ бэлэглэсэн Даваа овогтой Эрдэнэчулуун, 9 дэх “Мөнгөн донор”-оор Нацагдорж овогтой Баянзул,34, 35, 36 дахь “Хүрэл донор”-оор Туяа овогтой Машбилэг, Лувсандорж овогтой Баянтунгалаг, Цэвээндулам овогтой Пүрэвгэрэл нар өргөмжлөгдлөө. Мөн “Бахархал” тэмдгийн эздээр 9 донор тодорлоо.