Month: November 2016

Төрийн шагналт, Ардын уран зохиолч, Соёлын гавьяат зүтгэлтэн, яруу найрагч Б.Лхагвасүрэн Мэргэжлийн засгийн газрын 100 хоногийн үйл ажиллагааны тайланд сэтгэл дундуур байгаагаа илэрхийлэн ийм нэгэн захидлыг хүргүүлжээ.

Иргэн Бавуугийн Лхагвасүрэн

Мазаалай хамгаалах чиглэлээр Мобиком Корпораци Лондоны амьтан судлалын нийгэмлэгтэй хамтран ажиллахаар боллоо

2016 оны 10 дугаар сарын 27 – Монголын харилцаа холбооны тэргүүлэгч оператор Мобиком Корпораци Мазаалай баавгайг хамгаалах, өсгөж үржүүлэх, цаашид Монгол орны нэн ховор, устах аюулд өртөөд буй ан амьтдыг хамгаалах хүрээнд Лондоны амьтан судлалын нийгэмлэгтэй хамтран ажиллах Санамж бичигт гарын үсэг зурлаа.

Мобиком Корпорацийн гүйцэтгэх захирал Дэвид Холлидэй болон Лондоны амьтан судлалын нийгэмлэгийн Өмнөд, Төв Азийг хариуцсан хөтөлбөрийн зохицуулагч доктор Гитанжали Батачариа нар Хамтран ажиллах санамж бичигт гарын үсэг зурсан нь

2015 оноос эхлэн Мобикомчууд дэлхийд нэн ховор, Монголын говь цөлд амьдардаг баавгайн цор ганц зүйл болох “МАЗААЛАЙ БААВГАЙ”-г хамгаалах төсөл хөтөлбөрийг БОАЖЯ, ШУА-ийн Биологийн хүрээлэн, Говийн их дархан цаазат газартай хамтран хэрэгжүүлж байгаа билээ. Цаашид төслийн хүрээгээ тэлэн Дэлхийн байгаль хамгаалах сантай хамтран ажиллахаар төлөвлөж байгаа юм. Мобикомчууд тус амьтны амьдрах орчин нөхцөлийг сайжруулах, судалгаа шинжилгээ явуулах орчин нөхцөлийг нэмэгдүүлэх, үнэн бодит мэдээллийг олон нийтэд хүргэх зорилгоор төслийн эхний жилд дараах 5 үндсэн ажлыг мэргэжлийн байгууллага, судлаачидтай зөвлөлдсөний эцэст сонгон хэрэгжүүллээ. Үүнд:

1. Цаг агаарт зориудаар нөлөөлөх технологийг ашиглан мазаалай амьдардаг 6 сумдын нутаг 4-5 цагийн турш хур тунадас оруулж, Мазаалайн идэш тэжээлийн ургах орчныг бүрдүүлсэн.

2. Судалгаа, шинжилгээ болон олон нийтэд бодит мэдээлэл хүргэх зорилгоор 16 ширхэг хөдөлгөөн мэдрэгч камер суурилуулсан. Үүний үр дүнд 35 орчим Мазаалай баавгайг тоолж баримтжуулав. Мөн уг ажлын хүрээнд олон эерэг үр нөлөө гарч байгаа ба бидний байрлуулсан камерт 2016 оны зун мазаалайн гурван шинэ төл буюу алманцаг /мазаалайн үр төл/ бүртгэгдсэн нь тус амьтан өсөж амжилттай үржиж буйг нотолсон юм. Бидний байршуулсан камерт зөвхөн мазаалай төдийгүй нэн ховор хулан, хавтгай, хар сүүлт зэрэг амьтан олноор бичигдэн үлдсэн.

Мобиком Корпорациас Говийн дархан цаазат газрын А бүсэд байрлуулсан камерт бичигдсэн мазаалайн төл. 2016 оны 08-р сард.

3. Байгалийн тунадас, уулын үер цасны усыг зориудаар хиймэл орчин бүрдүүлэн тунгаан барих үндсэн зорилготой Хөв байгууллаа.

Мобиком Корпорациас Говийн дархан цаазат газрын А бүсийн Мазаалай баавгай нутагладаг хэсэг буюу Атас ууланд хөв цөөрөм шинээр байгуулж байгаа нь, 2016 оны 09-р сард

4. Чанарлаг багсармал нэмэлт идэш тэжээл бэлтгэх, мөн Алтайн өвөр говийн баян бүрдэд ургадаг муркрофтын жигд хэмээх модлог ургамлын үрийг түүж, Мазаалай баавгайд өгөхөд бэлэн болоод байна.

5. Мазаалайн өдөр тутмын амьдралын хэв маягийг судлах, олон нийтэд мэдээлэл хүргэх, дамжуулах, мазаалай хамгаалалд чухал ач холбогдолтой байршил тогтоогч бүхий хүзүүвчийг Мазаалай баавгайд зүүсэн.

Лондоны амьтан судлалын нийгэмлэгтэй хийж буй хамтын ажиллагааныхаа эхлэл болгож ирэх хавар хамгийн сүүлийн үеийн хөдөлгөөн мэдрэгч бүхий камерыг Их говийн дархан цаазат газар нэмж байрлуулахаар төлөвлөөд байна.

Хүний үйл ажиллагаа, уур амьсгалын өөрчлөлтийн улмаас дулаарлын үйл явц харьцангуй эрчимтэй үргэлжилж, зөвхөн 1940-2014 хүртэлх 75 жилийн хугацаанд Монгол орны агаарын жилийн дундаж температур 2.1 хэмээр дулаарч, жилд орох хур тунадасны хэмжээ 7%-аар буурсан болохыг судлаачид тогтоосон байна. Монгол орны нийт газар нутгийн хэмжээнд биологийн төрөл зүйл ховордох, зэрлэг амьтны тархац нутаг доройтоход олон хүчин зүйл нөлөөлж байгаа бөгөөд үүний нэг нь ан амьтны хулгайн буюу хууль бус агнуур онцгой сөрөг нөлөө учруулж байна.

Цаашид Мобиком Корпораци Лондоны амьтан судлалын нийгэмлэгтэй хамтран дараах ажлуудыг хийж гүйцэтгэхээр төлөвлөөд байгааг дуулгахад таатай байна. Үүнд:

• Хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулснаар зэрлэг амьтны хууль бус худалдааг бууруулах төслийн хүрээнд хийгдэж байгаа судалгааны ажлын үр дүнг олон нийтэд хүртээмжтэй байдлаар түгээхэд хамтрах
• Ховордох, устах аюулд орсон ан амьтдыг хамгаалахад олон нийтийг уриалсан үйл ажиллагаа явуулах
• Биологийн олон янз байдлын алдагдлын хор нөлөөний талаарх зөв ойлголт, мэдээллийг олон нийтэд хүргэх, мэдээлэх
• Ан амьтдын гаралтай бүтээгдэхүүний хэрэглээний талаар мэдээлэл хүргэх, олон нийтийн хандлагыг өөрчлөх
• Ан амьтдын талаарх хууль тогтоомж, дүрэм журмыг сурталчлах
• Хууль бус агнууртай холбоотой үйлдлийг хэрхэн мэдээлэх, урьдчилан сэргийлэх үйл ажиллагааг сайжруулах Монгол орны байгаль орчин, зэрлэг ан амьтдын талаар тоон баримттай нийтлэл, цуврал гаргах зэрэг ажлууд төлөвлөгдөөд байна.

Цаашид хамтран ажиллах төслийн багийн гишүүд

Лондоны амьтан судлалын нийгэмлэгийн тухай

Ховор, ховордсон ан амьтдыг хамгаалахад төр засгаас гадна олон байгууллага, иргэд санаачилга гарган, идэвхтэй ажиллаж байгаагийн нэг нь 1826 онд Лондон хотноо анх байгуулагдсан, Монгол Улсад 2003 оноос эхлэн үйл ажиллагаагаа явуулж буй Лондоны амьтан судлалын нийгэмлэг юм. Тус байгууллага зэрлэг ан амьтан, тэдгээрийн амьдрах орчныг хамгаалах, сайжруулахад дэлхий нийтийг уриалахад голлон анхаардаг, дэлхийн 50 гаруй оронтой өөрийн албан ёсны салбар нэгжүүдээр дамжуулан ажилладаг нэр хүнд бүхий олон улсын байгууллага билээ.

Дундговь аймгийн малчид цаг агаарын мэдээг мессэжээр хүлээн авдаг болжээ.

Тус аймгийн Адаацаг, Эрдэнэдалай сумын малчид гар утасны мессежээр цаг агаарын байдлын мэддэг авдаг байсан бол одоо Говь-Угтаал, Баянжаргалан, Өндөршил, Гурвансайхан сумын малчид ашиглах боломжтой болсон байна.

Малчид өөрийн аж төрж буй сум, багийн бүсчлэлийн кодыг 98018000 дугаарт мессэжээр илгээх бөгөөд ингэхдээ 1-3 хоногийн цаг агаарын мэдээ авах бол 1, 4-6 хоногийн мэдээ авах бол 2-ын тоог тус тус бичих юм. Үүний хариуд тухайн багийн нутагт цаг агаар ямар байх талаар хариу мэдээлэл ирнэ. Харин бэлчээрийн ургамлын гарцын талаар мэдээлэл авах бол 3-ын тоог мессэжээр илгээдэг аж. Гамшгийн эрсдлийг бууруулахад уламжлалт болон шинжлэх ухааны аргыг ашиглах нь” төслийг “Мерси Кор” олон улсын байгууллагаас хэрэгжүүлж байгаа ба төслийн хүрээнд 350 гаруй малчин мессэж илгээн цаг агаарын мэдээлэл хүлээн авчээ.

Гурван жилд нэг удаа зохион байгуулагддаг Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллага /ICAO/-ын дээд удирдах байгууллага болох Ассамблейн 39 дүгээр чуулган Канад Улсын Монреаль хотноо зохион байгуулагдлаа. Ассемблейд 1944 оны Олон улсын иргэний нисэхийн тухай Чикагогийн конвенцийн хэлэлцэн тохирогч 191 улсаас 185 улсын төлөөлөгчид оролцжээ.

Ассемблейн Үндсэн чуулганаас гадна Удирдах хороо, Техникийн хороо, Эдийн засгийн хороо, Хууль эрх зүйн хороо, Захиргааны хороо гэсэн нийт таван хэсэгт хуваагдаж, чиглэл тус бүрээр хөтөлбөрийн дагуу хуралдсан. Ингэхдээ олон улсын иргэний нисэхийн салбарын бодлого, зохицуулалт, техникийн шинэчлэлийн хүрээнд хийгдсэн ажил, цаашид хэрэгжүүлэх арга хэмжээний төлөвлөгөө, төсөв санхүүгийн асуудлыг хэлэлцэж, тус байгууллагын гүйцэтгэх удирдлага болох Зөвлөлийн сонгууль зэрэг үйл ажиллагаа болсон байна.

Ассамблейн 39 дүгээр чуулганд Олон улсын иргэний нисэхийн байгууллагын дэргэд суугаа Байнгын төлөөлөгч бөгөөд Монгол Улсаас Канад Улсад суугаа Элчин сайд Р.Алтангэрэл тэргүүтэй төлөөлөгчид Монгол Улсыг төлөөлөн оролцлоо.

Мөн төлөөлөгчдийн бүрэлдэхүүнд Монгол Улсаас Канад Улсад суугаа Элчин сайдын яамны зөвлөх Б.Баясгалан, Зам, тээврийн хөгжлийн яамны Агаарын тээврийн бодлогын хэрэгжилтийг зохицуулах хэлтсийн дарга С.Мөнхнасан, Иргэний нисэхийн ерөнхий газрын Нислэгийн хөдөлгөөн удирдах газрын дарга П.Ганболд, Агаарын тээврийн эдийн засгийн зохицуулалт, гадаад хамтын ажиллагааны газрын дарга Ч.Мөнхтуяа, Газрын тусгай үйлчилгээний албаны эдийн засагч Ч.Сараа нар орж ажиллав.

“Говийн бүсийн аймгуудын өрсөлдөх чадварын чуулган-2016” чуулганыг энэ сарын 3-4-ний өдрүүдэд Дундговь аймагт болно. Арга хэмжээг Эдийн засгийн бодлого, өрсөлдөх чадварын судалгааны төв, Конрад-Аденауэрын сангийн Монгол дахь суурин төлөөлөгчийн газар, Монголын үндэсний худалдаа аж үйлдвэрийн танхим хамтран зохион байгуулж байгаа юм.

Чуулганд яам, газрууд, Дорноговь, Өмнөговь, Дундговь аймгийн болон сумдын удирдлага, газар, хэлтэс, албадын дарга, бизнес эрхлэгчдийн төлөөлөл 200 гаруй хүн оролцоно.

Энэ чуулганаар “Говийн бүсийн өрсөлдөх чадвар, хөгжлийн боломжууд” сэдвээр Эдийн засгийн бодлого, өрсөлдөх чадварын судалгааны төвөөс, “Аймгуудын тэргүүлэх салбарууд, хувийн хэвшлийг дэмжих бодлого ба хөрөнгө оруулалтын чиглэлүүд” сэдвээр оролцогч 3 аймгийн Засаг даргын илтгэлүүдийг сонсож, нийгмийн баримжаатай эдийн засаг, аялал жуулчлал, уул уурхай, жижиг дунд үйлдвэрлэл, говийн бүсийн хамтын ажиллагаа сэдвүүдээр хэлэлцүүлэг, 3 аймгийн үйлдвэрлэл эрхлэгчдээс үзэсгэлэн худалдаа зохион байгуулна.

Ц.Жамбалдорж Монгол Улсаас НҮБ-ын Олон улсын хөдөө аж ахуйн хөгжлийн сан /ОУХААХС/-гийн дэргэд суух Байнгын төлөөлөгчөөр тохоон томилогдсон Итгэмжлэх Захидлаа тус байгууллагын Ерөнхийлөгч Канаёо Нванзед гардуулах ёслол 10 дугаар сарын 28-ны өдөр ОУХААХС-гийн Төв байранд болов. Тус арга хэмжээнд Ази, Номхон далайн хэлтсийн дарга хатагтай Х.Ким, түүний орлогч Найжел болон ЭСЯ-ны зөвлөх С.Даваадаш нар байлцав.

Итгэмжлэх захидлаа гардуулсны дараа Элчин сайд, Байнгын төлөөлөгч Ц.Жамбалдорж ОУХААХС-гийн Ерөнхийлөгч К.Нванзе нар харилцаа, хамтын ажиллагааны талаар ярилцав. Тус сангийн шугамаар 30 гаруй сая ам.долларын өртөг бүхий гурван төсөл сүүлийн 20 жилийн хугацаанд амжилттай хэрэгжиж, Монгол Улс тус сангийн идэвхтэй гишүүн, төсөл, санхүүжилт хүлээн авагч түнш болсныг Элчин сайд Ц.Жамбалдорж уулзалтын үеэр онцлон дурдав.

Элчин сайд Ц.Жамбалдоржийг Олон улсын хөдөө аж ахуйн хөгжлийн сангийн дэргэд суух Байнгын төлөөлөгчөөр тохоон томилсон тухай Итгэмжлэх захидлыг хүлээн авч байгаадаа баяртай байгаагаа Ерөнхийлөгч Нванзе илэрхийлж, Элчин сайдтай Ром хотноо идэвхтэй хамтран ажиллах хүсэл эрмэлзэлтэй байгаагаа мэдэгдэв. Монгол Улс тус байгууллагын гишүүнчлэлийн санхүүжилтийн асуудлыг энэ оны эхэнд нааштай шийдвэрлэсэнд тэрээр Монголын талд талархал илэрхийлж, Монгол Улстай Ром дахь НҮБ-ын салбар байгууллагууд идэвхтэй ажиллаж байгааг тэмдэглэв.

НҮБ-ын Хөдөө аж ахуй хөгжлийн олон улсын сангийн шугамаар Монголд хэрэгжүүлж буй “Зах зээл ба бэлчээрийн удирдлага” төслийг үргэлжлүүлэх асуудлаар тус сангийн төлөөлөгчид Улаанбаатарт ажлын уулзалтууд хийж, тохиролцоонд хүрсэн мэдээллийг хүлээн авсандаа баяртай байгаагаа Элчин сайд илэрхийлэв. Монголын тал тус сангийн нөхцлүүдийг хүлээн авч байгаад талархаж байгаагаа Ноён Нванзе илэрхийлж, цаашид төслийн санхүүжилтийн асуудлыг Улсын Их Хурлаар хэлэлцүүлж, нааштай шийдвэрлүүлэхэд Монголын Засгийн газар, ЭСЯ хичээл чармайлттай ажиллана гэдэгт найдаж байгаагаа илэрхийлэв.

ОУХААХС нь өөрийн хөтөлбөр хэрэгжүүлдэг ихэнх улс орнуудтай Хамтын ажиллагааны Стратегийн баримт бичиг байгуулдаг бөгөөд энэхүү баримт бичиг нь 9-10 жилийн хамтын ажиллагааны хүрээг тогтоодог талаар Ерөнхийлөгч К.Нванзе дурдаад Монол Улстай 4-5 жилийн хугацаатай Стратегийн Хамтын ажиллагааны хөтөлбөр /Country Strategy Note/ байгуулах боломжтой гэв.

Монгол улсад мэдрэлийн мэс заслын алба үүсэн байгуулагдсаны 50 жилийн ойг тохиолдуулан Монгол улсын Хөдөлмөрийн баатар, Ардын эмч, академич, доктор, профессор Ж.Хайруллаг ШУА-ийн дээд шагнал “Хубилай хаан” алтан медалиар шагнасныг ШУА-ийн Ерөнхийлөгч, академич Д.Рэгдэл өнөөдөр гардууллаа.

Шагнал гардуулах ёслолын ажиллагаанд ШУА-ийн Дэд ерөнхийлөгч, академич Т.Дорж, Эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга, академич Т.Галбаатар, Монголын анагаах ухааны академийн Ерөнхийлөгч, академич Ц.Лхагвасүрэн, ШУА-ийн Эрдэм шинжилгээ, мониторингийн хэлсийн дарга, доктор С.Баяннасан, ШУА-ийн Төрөлжсөн академиудын эрдэмтэн нарийн бичгийн дарга, доктор Б.Бурмаажав нар байлцлаа.

Академич Ж.Хайруллагийн хувьд 1956 оноос эхлэн Шастины нэрэмжит III эмнэлэгт ажилласан бөгөөд монголын мэдрэлийн мэс заслын түүхийг бичилцсэн хүн юм. Тэрбээр мэдрэлийн анхны мэс заслыг монголд нэвтрүүлсэн бөгөөд 1966 онд тархины анхны мэс заслыг ганцаараа хийж байсан билээ.