Categories
мэдээ нийгэм

НӨАТ-ын баримт бүртгүүлэх журамд өөрчлөлт оржээ

НӨАТ-ын сугалааг бүртгүүлж, тохиролд оролцох журам өөрчлөгдсөн байна. Энэхүү журамд иргэн сугалааны тасалбарыг бүртгүүлэхдээ сугалааны тохирол явагдах өдрийн өмнөх өдрийн 24 цагийн дотор бүртгүүлсэн байхаар өөрчлөлт орсон. Өөрөөр хэлбэл, тухайн сугалаанд оролцогч сугалааны тохирол явагдах өдрийн урьд өдөрт амжиж баримтаа бүртгүүлэх шаардлагатай болжээ. Шинэчлэгдсэн журамд иргэдэд олгох хоёр хувийн буцаан олголт хэвээр үйлчилнэ. Өөрөөр хэлбэл иргэд тухайн жилдээ багтан хүссэн үедээ баримтаа бүртгүүлж, буцаан олголтоо авч болно. Харин сугалааны хувьд өөрчлөгджээ.

Журамд өөрчлөлт оруулсан шалтгаан гэвэл иргэдийн дунд баримтыг хуурамчаар үйлдэх тохиолдол гарсантай холбоотой аж.

Өнөөдрийн байдлаар 700 мянган айл өрх, түүний цаана 1-2 гишүүн байгаа гэж тооцвол хоёр сая 100 мянга орчим иргэд баримтаа идэвхтэй бүртгүүлж байна. Гааль, татварын ерөнхий газраас өгсөн мэдээллээр өдөрт дунджаар 20 сая баримтын мэдээлэл бүртгэгддэг байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Өчигдөр шөнө “Hero”-гийн Б.Баатарыг цагдан хорьсон гэв

Өчигдөр шөнө буюу 03:30 цагийн орчимд
“HERO” энтертайнментийн найруулагч Б.Баатарыг цагдан хорьсон тухай
мэдээлэл байна. Тодруулбал, УИХ-ын сонгуульд нэр дэвшигч, “М-Си-Эс”
группийн дэд Ерөнхийлөгч Л.Элдэв-Очирын хүсэлтээр “Hero entertainment”
-ын үйл ажиллагааг зогсоож, цагдаагийнхан шалгалт хийсэн гэлээ.
Тодорхойгүй байгаа энэ асуудлаар уг энтертайнментийн ажилчид дөнгөж сая
MN мэдээллийн төвд хэвлэлийн хурал хийсэн юм. Бид энэ талаар дэлгэрэнгүй
мэдээллийг эргэн хүргэх болно.

baatar

baatar

Categories
мэдээ эдийн-засаг

Ам.долларын ханш 1945 төгрөгтэй тэнцэж байна

Тавдугаар сарын сүүлээс эхлэн долларын ханш бага багаар буурч, өнөөдрийн байдлаар “Найман шарга” зах дээр нэг ам.доллар 1945 төгрөгтэй тэнцлээ.

Оны эхэн үеэс 2050 төгрөгт хүрээд байсан долларын ханш өнөөдөр 100 орчим төгрөгөөр буурчээ.

Ам.долларын ханш буурах болсон нь Засгийн газрын гаргасан 500 сая ам.долларын бондын эх үүсвэрээр Монголбанкны валютын нөөц нэмэгдсэн, Оюутолгойн далд уурхайн бүтээн байгуулалтад шаардагдах эхний ээлжийн мөнгө орж ирсэн зэрэгтэй холбоотой гэж үзэж байгаа юм.

Categories
мэдээ улс-төр

УИХ-ын дарга З.Энхболд мэдээлэл хийнэ

Улсын их хурлын дарга, Ардчилсан намын дарга З.Энхболд мэдээлэл хийх гэж
байна. Тодруулбал тэрээр өнөөдөр 14:00 цагт төрийн ордны “А” танхимд
цаг үеийн асуудлаар мэдээлэл хийх юм. Бид тун удахгүй дэлгэрэнгүй
мэдээлэл хүргэх болно.

Categories
мэдээ улс-төр

Ч.Сайханбилэг: ТТЦС-ын гэрээг үзэглэлээ

Тавантолгой цахилгаан станцын хөрөнгө
оруулалтын гэрээнд Монгол Улсын Засгийн газрыг төлөөлж Монгол Улсын сайд
М.Энхсайхан, төслийн компанийг төлөөлж “Тавантолгой цахилгаан станц”
ХХК-ийн гүйцэтгэх захирал Т.Мөнхтөр, Хөрөнгө оруулагчийг төлөөлж
“М-Си-Эс пауэр” ХХК-ийн ерөнхий захирал Ш.Мөнхбат нар гарын үсэг зурлаа.

Ёслолын ажиллагаанд Монгол Улсын Ерөнхий
сайд Ч.Сайханбилэг оролцож, “Монгол Улс бизнест эргэж ирснийг гэрчлэх
нэг том үйл явдал өнөөдөр мөн тохиож байна гэж хэллээ.

Төрөөс эрчим хүчний салбарт баримтлах
бодлогын баримт бичигт 2023 он гэхэд Тавантолгойн цахилгаан станц
баригдсан байхаар тусгасан. Мөн Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөрт
тусгагдсан зорилтуудын нэг нь Тавантолгойн цахилгаан станцыг төслийг
эхлүүлэх асуудал байсан юм гэдгийг тэрээр тэмдэглэлээ.

Энэ цахилгаан станцыг барьж байгуулснаар
Оюутолгой төсөлд шаардлагатай эрчим хүчийг дотоодоосоо нийлүүлэх замаар
импортын эрчим хүчинд зарцуулах мөнгөн урсгалыг дотооддоо үлдээх, ажлын
байр шинээр бий болгох, бүхэлдээ Өмнийн бүсийн үнэ цэнийг өсгөж,
гадаадын хөрөнгө оруулалтыг татах ач холбогдолтой.

Уг төслийг Монгол Улсын хамгийн том донор
орон Япон улсын Марубени корпораци, Монгол Улсын М-Си-Эс компанитай
хамтран хэрэгжүүлэхээр болж Хөрөнгө оруулалтын гэрээнд гарын үсэг зурж
байгаа нь түүхэн ач холбогдолтой үйл явдал юм.

Тавантолгой цахилгаан станцын хөрөнгө
оруулалтын гэрээ байгуулж байгаа энэ цаг үе нь Монгол Улс болон Япон
Улсын хооронд байгуулсан эдийн засгийн түншлэлийн хэлэлцээр хэрэгжиж
эхэлж байгаа үетэй давхцаж буй нь хэлэлцээрийн үр дүнг баталгаажуулах
эхний том төсөл гэдгийг Ерөнхий сайд онцоллоо.

Тавантолгой цахилгаан станцын Хөрөнгө
оруулалтын гэрээ байгуулах хэлэлцээр хийх ажлын хэсгийг Монгол Улсын
сайд М.Энхсайхан ахалсан. Ажлын хэсэг харьцангуй богино хугацаанд
хэлэлцээрийг амжилттай зохион байгуулсан нь Эрчим хүчний яам, Хууль зүйн
яам, Сангийн яам, Байгаль орчин, ногоон хөгжил, аялал жуулчлалын яам,
Хөдөлмөрийн яам, Гадаад хэргийн яам, Хөрөнгө оруулалтын газар зэрэг яам,
агентлагууд ихээхэн ач холбогдол өгч нягт хамтран ажилласантай
холбоотой юм гэж Ерөнхий сайд хэлээд ажлын хэсгийн бүрэлдэхүүн, хөрөнгө
оруулагчдад талархал илэрхийллээ.

Монгол Улсын сайд М.Энхсайхан “Монгол
Улсад анх удаа IPP буюу бие даасан эрчим хүч үйлдвэрлэгч зарчмаар
ажиллах хувийн хэвшлийн цахилгаан станцыг Төслийн санхүүжилт хэлбэрээр
барьж байгуулан, үйлдвэрлэсэн эрчим хүчээ томоохон бүтээн байгуулалтад,
мөн улсын нэгдсэн сүлжээнд нийлүүлэх төслийг хэрэгжүүлнэ. Энэхүү төсөл
Засгийн газраас ямар нэг баталгаа, барьцаа шаардахгүй, хувийн хэвшил бүх
эрсдлээ өөрөө дааж, тэрбум гаруй долларын хөрөнгө оруулалт хийж
байгаагаараа онцлогтой” гэж хэллээ.

IPP төсөл анх удаа хэрэгжиж байгаа учраас
шинэ ойлголтууд, шинэ зохицуулалт, шинээр мэдэх, сурах зүйлс чамгүй их
гарч байгааг хаа хаанаа ойлгох нь зүйтэй. Үүнтэй уялдуулан цаашид хууль
эрх зүйн орчныг улам боловсронгуй болгох шаардлага зүй ёсоор урган гарч
байгаа нь хэлэлцээрийн явцад ажиглагдсан. Цаашид энэ чиглэлд анхаарлаа
хандуулан ажиллах болно.

Тавантолгойн цахилгаан станцыг барьж
босгоход манай үндэсний компаниуд шийдвэрлэх үүрэгтэй бөгөөл бүтээн
байгуулалтад 3000 гаруй ажилчид оролцохын дийлэнх нь монголчууд байх юм.
Энэ станц ашиглалтад орсноор улсын төсөвт татвар, хураамж хэлбэрээр жил
бүр 150 тэрбум хүртэл төгрөгийн орлого орохоос гадна Оюутолгойн эрчим
хүчний импортод төлж буй 200 сая ам.долларын эх үүсвэр дотоодын эдийн
засагт үлдэж, олон зуун том жижиг аж ахуйн нэгжүүд төслийн үр шимийг
хүртэнэ гэж Монгол Улсын сайд М.Энхсайхан ярьж байна гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ.

Categories
мэдээ нийгэм

LEDVIR эмийг эмч нарт хөнгөлөлттэй үнээр олгохоор боллоо

Монгол Эм Импэкс Концерн нийгмийн хариуцлагынхаа хүрээнд ЭМСЯ-тай
хамтран ажиллах санамж бичиг байгуулж Эрүүл мэндийн салбарт ажиллаж буй
эмнэлгийн мэргэжилтнүүдийн эрүүл мэндийг дэмжих, эмчлэх зорилгоор 2000
мэс засал, эх барихын эмч, сувилагч, цус, цусан бүтээгдэхүүнтэй шууд
харьцаж ажилладаг лабораторийн мэргэжилтнүүдэд “Элэгний С вирус”-ын
эсрэг эмчилгээний “Ледвир” эмийг хөнгөлөлттэй үнээр олгохоор боллоо. Мэс
засал, эх барихын эмч, сувилагч, лабораторийн мэргэжилтнүүд зэрэг эрүүл
мэндийн байгуулагын ажилтнууд нь цус, цусан бүтээгдэхүүнээс халдвар
авах өндөр эрсдэлтэй байдаг бөгөөд ажил үүргээ гүйцэтгэж байгаад халдвар
авах тохиолдол цөөнгүй байдаг байна. АНУ-ын Mylan компаний LEDVIR эм
нь элэгний С вирүсийг 99 хувийн үр дүнтэйгээр эмчилдэг бөгөөд энэ өвчний
халдвартай эмч, эрүүл мэндийн байгууллагын ажилтнуудад энэхүү эмийг
хөнгөлөлттэй үнээр олгосноор халдвар дамжих эрсдэлийг бууруулах онцгой
ач холбогдолтой юм. Монгол Эм Импэкс Концерн нь “Элэгний С вирүсгүй
Монгол Улс” хөтөлбөрийн хүрээнд нийгмийн хариуцлагаа хэрэгжүүлэгч
байгууллагынхаа хувьд олон ажлуудыг хэрэгжүүлж байгаа бөгөөд энэ удаад
эрүүл мэндийн байгууллагын эмч, мэргэжилтнүүдийн эрүүл мэндийг дэмжих,
эмчлэх ажлыг эхлүүлж байгаа нь чухал ач холбогдолтой үйл явдал боллоо.

Categories
мэдээ нийгэм

Бүх нийтийн цэвэрлэгээ хийж байна

Баяр наадмыг угтсан бүх нийтийн
цэвэрлэгээг жил болгон явуулдаг. Энэ уламжлалын дагуу өнөөдөр
нийслэлийнхэн хотоо цэвэрлэж байна.

Цэвэрлэгээгээр нийтийн эзэмшлийн гудамж,
зам талбайд хийгдсэн засвар, тохижилтын ажлуудыг дуусгаж, үлдэгдэл хог
хаягдал, шороо чулууг цэвэрлэх, гудамж талбайн хогийн сав, хайс хашлага,
гэрэлтүүлгийн шонг угаан, аж ахуйн нэгж, иргэд орчныхоо 50 метр газрыг
цэвэрлэж буй юм.

Бүх нийтийн цэвэрлэгээ Баянзүрх,
Сүхбаатар, Чингэлтэй, Сонгинохайрхан, Баянгол, Хан-Уул, Налайх,
Багануур, Багахангай дүүргийн нутаг дэвсгэрийг хамарч байгаа аж.
Нийслэл, дүүргийн харьяа хэлтэс, алба, газруудаас гадна Улаанбаатар
хотын 2016 оны хот тохижилт, ногоон байгууламж, инженерийн шугам сүлжээ,
зам, засварын ажилд хяналт тавих Хотын Ерөнхий менежерийн тушаалаар
байгуулагдсан 22 ажлын хэсэг, нийтийн инженер хангамжийн байгууллагууд
хөндлөнгийн хяналт тавих төрийн бус байгууллагууд, аж ахуйн нэгж, иргэд
цэвэрлэгээнд оролцож байна.

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Ц.Элбэгдорж: Эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөр нь шинэ орон зай бий болгох чухал алхам боллоо

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж Бүгд Найрамдах
Узбекистан Улсын нийслэл Ташкент хотод болж буй ШХАБ-ын гишүүн орнуудын
Төрийн тэргүүн нарын зөвлөлийн өргөтгөсөн хуралдаанд хэлсэн үгийг бүрэн
эхээр нь хүргэж байна.

Тэрээр хэлсэн үгэндээ “Өнгөрсөн 15 жилийн хугацаанд ШХАБ нь аюулгүй
байдал, худалдаа, эдийн засаг соёл, боловсрол, шинжлэх ухаан,
хүмүүнлэгийн салбар зэрэг олон талт хамтын ажиллагааг хамарсан байнгын
ажиллагаатай бүс нутгийн олон улсын байгууллага болж чадсан билээ.
ШХАБ-ын олон улсын нэр хүнд өсч, үйл ажиллагааны цар хүрээ нь тэлж
бэхжихийн хэрээр түүнтэй хамтран ажиллах түншлэгч орнууд ч нэмэгдэж
байна.

Өнгөрсөн 12 жилийн хугацаанд Монгол Улс нь ШХАБ-ын гишүүн орнуудын
төр, засгийн тэргүүн нарын болон салбарын сайд нарын уулзалтад тогтмол
оролцож, тус байгууллагын олон талт эдийн засгийн хамтын ажиллагаанд
оролцох сонирхолоо илэрхийлж ирсэн.

Энэ үүднээс ШХАБ-ын гишүүн, ажиглагч орнууд, яриа хэлцээний
түншүүдийн хооронд хамтран ажиллах механизм бүрдүүлэх нь чухал гэж
үздэг.

Монголын тал ШХАБ-ын гишүүн, ажиглагч орнуудын үндэсний
зохицуулагчдын “6+5” уулзалтыг өөр хоорондын хамтын ажиллагааг хөхиүлэн
дэмжих чухал механизм гэж үздэг. Энэхүү механизмыг цаашид байнгын
шинжтэй болгох саналтай байна.

Эрхэмсэг нөхөд өө,

Өнгөрсөн онд Уфа хотноо баталсан ШХАБ-ын 2025 он хүртэлх хөгжлийн
Стратеги нь тус байгууллагын 10 жилийн хөгжлийн төлвийг тодорхойлсон
баримт бичиг болсон билээ. Энэхүү стратегийн баримт бичигт ШХАБ нь
ажиглагч орнуудтай бодит хамтын ажиллагааг бэхжүүлж, тэдгээрийг төслийн
үйл ажиллагаандаа татан оролцуулах болсныг сайшаан тэмдэглэж байна.

Бүс нутгийн аюулгүй, тогтвортой байдлыг хангахад улс орнуудын
харилцан ашигтай хамтын ажиллагаа чухал тулгуур болж байна. Монгол Улс
ШХАБ-ын хүрээнд дэд бүтэц, худалдаа, эдийн засаг, хөдөө аж ахуй, байгаль
орчин, гамшигтай тэмцэх зэрэг чиглэлд хамтран ажиллахад тэргүүлэх ач
холбогдол өгч байна.

Монгол Улс нь дамжин өнгөрөх тээврийн асар их боломжтой орон,
хоёр хөрштэйгөө ч энэ чиглэлээр чухал ач холбогдол бүхий
хэлэлцээрүүдийг байгуулж байна. Монголын нутгаар дамжуулан нефьт, хийн
хоолой, зам тээврийн бүтээн байгуулалт хийх боломжийг хамтран судалж,
том төслүүдийг ШХАБ-ын холбогдох төслүүдтэй уялдуулах боломжтойг энд
цохон тэмдэглэе.

Өчигдөр Монгол, Орос, Хятадын гурван талын дээд түвшний ээлжит уулзалт болж гурвалсан хамтын ажиллагааны тохиролцоонд хүрлээ.
Гурван талын баталсан Эдийн засгийн коридор байгуулах хөтөлбөр нь бүс
нутгийн олон талт хамтын ажиллагаа, түүний дотор ШХАБ, ЕврАзийн эдийн
засгийн холбоо, Монголын “Талын зам”, Хятадын “Торгоны замын эдийн
засгийн бүс” санаачилгуудыг уялдуулан хөгжүүлэх хамтын ажиллагааны шинэ
орон зай бий болгох чухал алхам боллоо.

Хатагтай, ноёд оо,

Ирэх 7 дугаар сарын 15-16-нд Улаанбаатар хотноо АСЕМ-ийн дээд түвшний
11 дүгээр уулзалт болон АСЕМ-ийн 20 жилийн ойн арга хэмжээг зохион
байгуулах бэлтгэл ажлыг хангаж байна.

АСЕМ-ын уулзалтыг амжилттай зохион байгуулахад ШХАБ-ын гишүүн,
ажиглагч, яриа хэлцээний түншүүд дэмжлэг туслалцаа үзүүлж буйд
талархалаа илэрхийлэх ялдамд энэхүү арга хэмжээнд Та бүхнийг идэвхтэй
оролцохыг хүсье.

Анхаарал тавьсанд баярлалаа” гэлээ.

Categories
мэдээ цаг-үе

Утга зохиолын сургуулийн ангийнхнаа дурсахад

Төгсөлтийн баяр их сонин. Өнөө хүүхдийн баяраар хаанаас ч юм балчир жаахан хүүхдүүд гарч ирээд хотын төвийг дүүргэчихдэг шиг баахан ганган дэгжин царайлаг залуус, охид хөлхөлдөөд эхэлдэг. Хавар хаврын мөнгөн хонх жингэнэсэн энэ намирсан өдрүүдэд оюутан ахуйн бэхэн цэнхэр өдрүүд маань санагддаг юм аа. Манай анги бол Утга зохиол, нийгмийн ажилтны дээд сургуулийн 2007 оны сэтгүүл зүйн төгсөлт. Энэ жижигхэн сургууль утга зохиол, сэтгүүл зүйн хүрээлэл дундаа “Монголын Горький” гэгддэг асар нэр хүндтэй. “Болор цом”-ын эзэд, алдар хүндтэй сэтгүүлчид олныг төрүүлсэн буянтай эрдмийн өлгий дөө. Одоо манай сонинд гэхэд энэ сургуулийг төгссөн “Болор цом”-ын эзэн яруу найрагч Н.Гантулга албаны даргаар ажиллаж байна. Мөнхүү Ц.Баасансүрэн, Э.Энхболд, миний бие гээд бүтээгдэхүүнүүд нь байх жишээтэй. Хэвлэлийн байгууллагуудын алинд нь ч яваад ороход төгсөгч тааралдана шүү. Мэдэхгүй нэг нь бол мэдэхгүй ээ. Нэр нь УЗНАДС гэж товчлогдоно. Нэг удаа бие даалт хийгээд хэвлүүлэх гэтэл интернэт кафе ажиллуулдаг хүн “Танайх казах сургууль уу” гэж их нухацтай асуусан юмдаг.

Анх 2007 онд сургуулийнхаа босгыг алхаж байж. Сургуулийн гүйцэтгэх захирлаар Ц.Нацагдулам гэж сайхан эмэгтэй ажилладаг байлаа. Бүх оюутныхаа овог, нэрийг бүтнээр нь мэднэ. Тэрний тэр ээ л гэнэ шүү дээ. Би тэгэхэд бараг хамгийн анх бүтэн овог, нэрээрээ дуудуулж үзсэн байх аа. Хөдөө гадаанаас ирсэн бас ч шүлэг бичдэг барьдаг гээд эрэмшүү, хэнэггүй нөхдөд эрдэм мэдлэг олгохоос гадна амьдралд сургах гэж учирлаж, аргадаж, загнаж өчнөөн юм болдог хүн. Сургуульд бол нэрнээс нь болдогсон уу ихэвчлэн шүлэг ярьсан хүүхдүүд л ирнэ. Шүлгээ хаа хамаагүй уншиж, хүн амьтан алга ташуулсан нөхөд байхад зөвхөн шөнөнийг цагаар хөнжил доороо гэрэл тусгаж биччихээд ганцаараа уншаад далд хийдэг нь байна. Эсвэл ийш тийш харж байгаад их итгэсэн ганц нэг хүнээ нударч байгаад сэмхэн уншуулдаг хүн ч бий. Яруу найраг бол сэтгэлгээний ардчилал билээ. Тиймээс оюутнууд нь их цог золбоотой. Сэтгүүл зүй, багшийн ангийнхан нь гол төлөв шүлэг бичдэг, арван жилдээ янз бүрийн арга хэмжээ хөтөлж байсан, нүүр хагарсан, сэргэлэн оюутнууд байх. Харин нийгмийн ажилтны ангийнхан болохоор заалгадаг хичээлээсээ болдогсон уу, их журамтай, тэгээд ч арван жилдээ тун онц сурч байсан байж магадгүй хүмүүс байдаг байлаа. Ямартай ч тэгж харагдана.

Энэ сургуульд би анх хотын хөөрхөн охидтой юм ярьж, нүүр хагарч үзсэн юм. Харин ангид хотын банди гэж байсангүй. Хөдөөнөөс ирсэн дийлэнх нь бордуу царайтай, арав шахам залуус байх. Миний анх харсан байж болзошгүй нь хар, бор хоёр өөр өнгийн нүдний цэцгийтэй Ж.Эрдэнэтуяа байна. Бид охиддоо зориулж ханын самбар дээр шоглосон шүлэг бичихэд нэг нь “Хар нүдээрээ хайрыгаа, бор нүдээрээ бусдыг хардаг” гэчихсэн байж билээ. Нөхөр хүмүүсийн аргыг жигтэйхэн олно. Нэг нэгэндээ тааруу ханддаг хүмүүс ч дундаа нэг найзтай байвал гарцаагүй тэр л байж таараа. Ориг пүүз энэ тэр гээд надаас тэс өөр сэдвээр ярина шүү дээ. Ц.Эрдэнэцэцэг гэж их гал дөлтэй охин байлаа. Бүх л зүйлийн урд явж байна. Ер нь ангийн охид бол жигтэйхэн царайлаг байсныг нэг удаа нийтэд нь нэг хэлээд хаачихъя. Д.Энхцацрал зохион байгуулалтын асар их авьяастай бол Г.Болортуяад бид бүхий л нийллэг, зугаалганыхаа төсвийг бариулдаг байлаа. Харин Н.Батчимэг арван жилийн сургуулийн захирлын охин. Тэр утгаараа их зарчимлаг зүйлс ярина. Үе үехэн ер санаагүй, тэс өөр өнцгөөс аливаа зүйлд ханддаг байв. Г.Баярцэцэгт мэдэхгүй сэдэв байхгүй. Бүжиглэж байсан л гэнэ, жуулчдад хөтөч хийж байлаа л гэнэ, алт ухахад хүртэл яаж угаадгийг яриад эхэлнэ шүү дээ. Тэр эдүгээ “Өнөөдөр” сонинд сэтгүүлчээр ажиллаж байна. Г.Сарнай, Батжаргал хоёр бол их сонсогч талдаа хүмүүс байж уу даа. Хөвгүүд гэвэл Говьсүмбэр аймгийн Чойрын Г.Батсуурь байна. “За ёстой мөнгө төгрөг гэрээс ирдэггүй чойрч явна” гэх мэтээр Чойрыг нь оруулж хэлбэл дандаа залруулна. “Чойрч гэж яаж байгаа юм баларлаа, хэцүү байна гэж ярь” гэх. Хэнтий аймгаас Д.Бат-Эрдэнэ байна. Аваргатай адил нэртэй. Бүр Өмнөдэлгэрийнх гэж байгаа. Шүлэг нь их уяхан даа. Говь-Алтайгаас Ч.Гэрэлчулуун, Х.Энх-Амгалан, Т.Отгонбаяр нар байна. Гэрэлчулуун өвөө, эмээтэйгээ өссөнөө ихэвчлэн тодотгож хэлээд араас нь “Буурлын буянд” гэх зэргээр хөгшин стильтэй ярьдаг нь санаанд орж байна. Т.Отгонбаяр болохоор “Хөх чоно” гэж ирээд шүлэг хэлнэ. Х.Энх-Амгалан нэг өвсний талаар шүлэг бичиж байж золтой л тэр хочтойгоо үлдчихээгүй. Ц.Хишигдорж Төв аймгийнх. “Би янз бүрийн баахан юм бичихгүй. Шууд л хүмүүст үлдэх бүтээл ганц, хоёрыг туурвина” гэж их учирласан шинжтэй ярина. Тийм ч болохоор уу түүний бүтээлээс миний толгойд үлдээгүй байна. Манай хүн нэг юм бодож байгаа байх аа.

Хоёрдугаар курст ордог жил манай сургууль “Орхон” их сургуультай нэгдэх юм боллоо. Нэг сар нийлээд буцаад салахад манайд байсан Мөнгөнхөлөг багш үлдээд харин “Орхон”-оос Төмөрчулуун гэдэг багштай ирсэн нэг л өөрчлөлт гарсан юм. Харин тэр жилээ “Монголын нууц товчоо” дээд сургууль манайхтай нэгдлээ. Ингээд Г.Энхмарт, Ц.Жаргалцэцэг, Есөн-Эрдэнэ, Саруул гээд охидтой боллоо. Чөлөө авч яваад эргэж ирсэн Х.Энх-Амгалан, Б.Түвшин, Г.Нэргүй нараар бүл нэмэв. Ингээд сургууль дотор хамаг л тэмцээн, уралдаанд түрүүлдэг болж байгаа юм. Урлагийн үзлэгийг зургаан төрлөөр явуулахад тавд нь түрүүлж, нэгд нь хоёрдугаар байрт орох жишээтэй. Спортын наадмууд зохиовол бас л бүх шагнал нь манайх болдог байлаа. Илтгэл, эрдэм шинжилгээний зүйлсийг бол Ц.Жаргалцэцэг гаргаахгүй. Сонин нь энгийн үед үг өдөж ярихад их дотогшоо шинжтэй. Тэгсэн хэрнээ илтгэлийн тэмцээнд болохоор зүгээр оролцоод байх. Гэтэл гойд нүүрэмгий Түвшин, Энхмарт хоёр тийм юмнаас хол байдгийг би гайхдаг л байсан юм.

Зохиолч Ц.Түмэнбаяр, ардын уран зохиолч Ш.Дулмаа багш манайд ур чадварын хичээл ордог байлаа. Мөн Т.Хуантхан, Б.Багуулаа, Ж.Төмөрчөдөр, Г.Гучин-Ес, Г.Хишигбадам гээд багш нараа дурдах хэрэгтэй. Гаднаас М.Билэгсайхан, Батболд, Д.Галбаатар, Ц.Оюунбадрах, А.Пүрэвжанцан гээд мундгууд ирж хичээл заана. Нийгмийн ажилтан, багшийн ангиудад хичээл ордог багш нар олон. Сургуулийн захирал Ш.Цэнд-Аюуш байсхийгээд ардын уран зохиолчдыг авчирч уулзалт хийнэ. Б.Лхагвасүрэн, П.Бадарч, Д.Цоодол гээд утга зохиолын хөх сүмбэр уулнууд ирж яриа дэлгэнэ. Одоо энэ яруу найргийн наадмуудад манай сургуулийн төгсөгчид болоод оюутнууд дүүрэн. Тэр болгон дээр очиж явжээ.

Хөдөөнөөс ирсэн оюутнууд байр хөлсөлж амьдрах нь элбэг. Хэд хэдээрээ нийлж ч амьдарна. Энэ хэрээр нэг нэгэндээ найз нөхдөөс илүү ах дүүс шиг бололцжээ. Хоолоо хувааж, хамт алхаж, хүсэл мөрөөдлөө ярилцаж явснаа эргээд дурсахад сайхан. Сургууль дээр манай ангийнхан л байнга бөөнөөрөө байж байдаг байлаа. Нэг хэсэг нь гитар тоглож, өөр хэсэг нь шүлэг бичиж, ном уншиж өдрийг өнгөрөөсөн гэгээн цаг саяхан. Сургууль манай ангийнхан цугларахад шуугиан дуутай болж тарахад нь анир гүм болдог байсан байх аа. Өнөөдөр ангийнхан маань ихэнх нь мэргэжлийнхээ салбарт төрөл бүрийн газар ажиллаж байна. Зарим нь өөр мэргэжлээр ажиллаж, нэг хэсэг нь гадагшаа сурахаар морджээ. Бас үр хүүхэд төрүүлээд ирэх маргаашийг өсгөж хүмүүжүүлж яваа нь ч бий. Сүүлийн үед уулзах нь цөөрөх гээд байгаа ангийнхантайгаа ирэх наадмаар сургууль дээрээ уулзах болзоо тавиад бичлэгээ өндөрлөе.

Сургуулийнхаа урлагийн үзлэгт ингэж оролцдог байжээ.

Спортын наадмаар хамаг медалийг нь “түүнэ” шүү дээ.

Ж.БАЯРСАЙХАН

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Билдербергийн клуб буюу дэлхийг удирддаг нууц засгийн газар

1950 онд АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга асан Генри Киссинжер байхдаа Билдербергийн клубийн анхны хуралдааныг хийлгэх саналыг гаргажээ. Удалгүй тус клубын гишүүд болох дэлхийн нөлөө бүхий хүмүүс жил бүр цугларч дэлхий нийтэд тулгамдаад буй асуудлыг хэлэлцдэг уламжлал тогтсон. Гэхдээ уулзалтын талаар олон нийтэд зарладаггүй бөгөөд оролцогсод, гишүүддээ онцгой урилга илгээдэг. Тиймээс хэвлэл мэдээллийнхэн, хөндлөнгийн хүн түүнд оролцоно гэсэн ойлголт үгүй. Хуралдаан аль оронд болно тус улс нь гишүүдийн аюулгүй байдлыг бүрэн хангах үүрэгтэй. Билдербергийн клубийг дэлхийн хувь заяаг шийддэг нууц Засгийн газар ч гэдэг. Нөлөө бүхий хүмүүс уулзаж тулгамдсан асуудлуудыг шийдэх ямар гарц байгаа талаар ярилцаж, санхүү эдийн засгийн байдлыг хамгийн түрүүн хөнддөг.

Тэгвэл “Британника” толинд Билдербергийн клубийг хэрхэн тайлбарласан болохыг сонирхуулъя, “Чуулган нь албан бус, үндэсний болон олон улсын хэмжээнд нөлөөтэй хүмүүс бие биетэйгээ танилцаж, ижил тулгамдсан асуудлыг нөхцөл байдлыг харгалзахгүйгээр ярилцах боломжийг бүрдүүлж өгдөг. Билдербергийн чуулган болгоны дараа албан бус тайлан гаргаж түүнийгээ зөвхөн гишүүддээ хүргүүлдэг” гэжээ. Тус клубийн Олон улсын зохион байгуулах хороо нь жил бүр хэнийг байнгын бус төлөөлөгчөөр сонгохыг шийддэг.

Билдербергийн клубийн гишүүдийн хэдэн хувь нь аль орны иргэнболохыг харуулсан судалгаа


Билдербергийн клубийн гишүүдийн хэдэн хувь нь аль салбарт ажилладаг болохыг харуулсан судалгаа

Билдербергийн анхны уулзалт 1954 оны тавдугаар сард Голландын Остербеке хотын “Билдерберг” зочид буудалд болсон. Түүнд 12 орны 70 хүн оролцож клубийг зочид буудлын нэрээр нэрлэжээ. Зочдод Нидерландын хатан хаан Беатриксийн аав, хунтайж Бернард Липпе-Бистерфельд урилга илгээсэн байдаг. Тиймээс Нидерландын хунтайжийг тус клубийг үндэслэн байгуулагчдын нэг гэдэг.

Билдербергийн клубийн гишүүдийн жил бүрийн хавар болдог уулзалт олны анхаарлыг ихэд татдаг. Алдартай улстөрчид, хаан, хатан хаан, хунтайж, гүнж, Ерөнхийлөгч, Ерөнхий сайд, бизнесмэн томоохон банкны эзэд гээд алдартнууд нэг дор цугларахад сонирхол татах нь аргагүй. Бие хамгаалагч, нарийн бичиг, тогооч нар нь дагалдан ирдэг тул бүр ч сүртэй. Харин уулзалтын талаар ямар ч мэдээлэл алдагддаггүй. Дууссан хойно нь өгч болно хэмээн үзсэн мэдэллийг л олны хүртээл болгодог юм байна.

Тус клубийн төв нь Нью-Йорк хотноо Карнеги сангийн байранд байрладаг, нийтдээ 383 гишүүнтэй. Байнгын гишүүд нь Генри Киссинжер, Дэвид Рокфеллер, Нельсон Рокфеллер, Роберт МакНамара, Дональд Рамсфельд, Збигнев Бжезинский, Алан Гринспен, Ричард Перл, Пол Вулфовиц. Дээр дурдсанчлан байнгын бус гишүүд нь жил бүр солигдох бөгөөд хэнийг сонгохыг тус клубийн дэргэдэх Олон улсын зохион байгуулах хороо шийддэг.

Билдербергийн клуб өнгөрсөн жилийн хуралдаанаа зургадугаар сарын 11-14-ний өдрүүдэд Австрийн Тельфс-Бухен хэмээх үзэсгэлэнтай газар байрлах дээд зэрэглэлийн “Interal­pen” зочид буудалд хийсэн. Тэр үеэр ойролцоогоор 140 хүний захиалга өгсөн гэсэн мэдээлэл бий. Арга хэмжээнд 133 гишүүн оролцсоноос 21 нь улстөрч байжээ. Их Британийн Сангийн сайд Ж.Осборн, АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн санхүү, эдийн засгийн зөвлөх Лоуренс Бун, Нидерландын Ерөнхий сайд Марк Рютте нар оролцсон гэдэг. Харин ОУВС-ийн тэргүүн К.Лагард байгаагүй нь олны анхаарлыг ихэд татсан байна. Өнгөрсөн жилийн хуралдаанд оролцсон гишүүдээс 106 нь эрэгтэй, 27 нь эмэгтэйчүүд байжээ. Сэтгүүлчид болон ажиглагчид тус клубийн хуралдааны талаар мэдээллийг ашиглаж болно. Гэхдээ хэнээс авсан, тэр гишүүн нь ямар байгууллагад хамааралтай зэргийг олны хүртээл болгохыг хориглодог.

Энэ үеэр “Intreal­pen” нь гадны нэг ч хүнд үйлчлээгүй, цагдаагийн бүрэн хамгаалалтад ороод зогсохгүй хамгаалалтын компаниудаас нэмэлт хүч татсан байдаг.

Билдербергийн клуб анх байгуулагдахдаа коммунизмтай хэрхэн тэмцэх асуудлыг гол зорилгоо болгосон юм. Мөн Европ болон Америкийн дээдчүүдийг нэгтгэхийг чухалчилж байсан гэдэг. Өнөөдөр бол дэлхий нийтэд тулгамдсан асуудлуудыг хэлэлцэн шийдэх арга замын талаар ярилцдаг. 2008 онд болсон АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнөхөн Билдербергийн уулзалт дээр Барак Обама, Хиллари Клинтон хоёр хамтран ажиллахаар тохиролцсон гэсэн яриа байдаг. Түүнээс гадна 1974 онд АНУ-ын Ерөнхийлөгч Ричард Никсон, Их Британийн Ерөнхий сайд Маргарет Тэтчер нарыг огцруулах, Югославын хямрал, АНУ Иракт цэргээ оруулах зэрэг асуудлыг шийдэхэд тус клубыг нөлөөлсөн гэдэг.

Маш онцгой гэгддэг тул хүссэн болгоныг гишүүн болгоод байдаггүй. Хэнийг авахыг зохион байгуулах хороо л шийднэ. Уулзалтын үеэр гишүүд нь өөрийнхөө үзэл бодлыг чөлөөтэй илэрхийлдэг бөгөөд дүрэмд нь хэн нэгнийг дагуулж ирэхийг хатуу хориглосон байдаг.

Тэгвэл клубийн гишүүд нь хуралдааныхаа талаар юу гэж ярьдгийг сонирхъё. Тэдний нэгнийх нь хэлснээр тухайн үеийнхээ улс төр, эдийн засгийн асуудлыг хэлэлцдэг гэнэ. Янз бүрийн санал гардаг нь янз бүрийн салбар, янз бүрийн үзэл бодолтой гишүүд байдагтай холбоотой. Харин зарим нь хуралдааныг ямар нэгэн улс орны ашиг сонирхлыг харгалзалгүйгээр хөгжлийнхөө замыг тодорхойлох боломж хэмээн хэлсэн байдаг. Тэгвэл хэний ашиг сонирхлыг харгалзан үздэг юм бэ гэсэн асуултыг нэг бус удаа тавьж байсан.

1954 оны тавдугаар сард Голландын Остербеке хотын “Билдерберг” зочид буудалд болсон Билдербергийн клубийн анхны уулзалт

Билдербергийн клуб, Билдербергийн групп, Билдербергийн чуулган гээд тус тусдаа байдаг боловч үйл ажиллагаа нь хоорондоо нягт холбоотой. “Guardian” сонинд тус клуб ямар чухал үүрэг гүйцэтгэдэг болохыг нэг л өгүүлбэрээр тодорхойлсон байдаг. Түүнийг Их наймын уулзалтаас илүү чухал гэжээ. Зарим хэвлэлд түүний хамгийн гол зорилго нь дэлхийг нэгдсэн нэг Засгийн газартай, нэг зах зээлтэй, нэгдсэн банк зэрэгтэй болгохыг зорьж байгаа хэмээн бичсэн байдаг.

Одоо тэгвэл гишүүдийнх нь хэдэн хувь нь ямар улсын иргэд байдгийг сонирхуулъя. Гишүүдийнх нь 33 хувь нь америкчууд аж. Түүний дараа Их Британи, Франц ордог. Харин ОХУ-аас ердөө ганцхан хүн ордог. Тэр нь эдийн засагч Сергей Гуриев юм.

Эдгээр гишүүдийн хэдэн хувь нь ямар салбарт ажилладаг болох нь уншигчдад мөн л сонин байх болов уу. Үүнээс үзэхэд 31 хувь санхүү, эдийн засгийн салбарт ажилладаг.

Энэ жил Билдербергийн клуб уламжлалт ёсоороо зургадугаар сарын 9-12-нд Германы Дрезден хотын “Taschenbergpalais” зочид буудалд хуралдсан юм. Энэ жилийн хуралдаанд АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга асан Генри Киссинжирээс гадна ОУВС-гийн тэргүүн К.Лагард, “Deutsche Bank”-ийн ерөнхий захирал Жон Крайан, Bloomberg-ийн ерөнхий редактор Жон Миклевтей зэрэг хүмүүс оролцсон байна. Энэ жил Хятад, дүрвэгсдийн асуудал, Ойрхи Дорнодын байдал, ОХУ, кибер аюулгүй байдал, АНУ-ын Ерөнхийлөгчийн сонгууль, өр зэрэг асуудлыг хэлэлцсэн байна. Түүнээс гадна технологийн салбарт гарч буй шинэ дэвшилтэт санааг анх удаагаа авч хэлэлцжээ. Энэ жилийн хуралдааныг Францын удам дагасан язгууртан “АХА” группийн тэргүүн Анри де ла Круа де Кастри удирдан явуулсан байна. Томоохон компанийн тэргүүлэгчдээс гадна “Financial Times”, “The Wall Street Journal” зэрэг дэлхийд нөлөө бүхий хэвлэлийнхний төлөөлөгчид оролцжээ.