Эрүүл мэндийн салбарт гэмтэл, гэмтэл согогийн төрөлжсөн анхны хувийн эмнэлэг өнгөрсөн бямба гаригт нээлтээ хийлээ. Нээлтэд Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Э.Бат-Үүл нарын албаны хүмүүс болон хөрөнгө оруулагч “Бодь Интернэшнл” ХХК, “Мөнгөн гүүр хоспитал” ХХК-ийн төлөөлөл оролцсон юм. Гэмтэл, гэмтэл согог болон дотор, зүрх судас,мэдрэл гээд бүх төрлийн үйлчилгээ үзүүлдэг төв эмнэлэг болж ажиллах “Мөнгөн гүүр” эмнэлгийн захирал Д.Бархүүтэй ярилцлаа.
–Гэмтлийн төрөлжсөн эмнэлэг байгуулсан нь Эрүүл мэндийн салбарт том дэвшил гэдгийг салбарын сайд нь онцолсон. Та эмнэлгийнхээ талаар танилцуулаач. Дотоодын хөрөнгө оруулалтаар байгуулсан уу?
-Зуун хувь дотоодын хөрөнгө оруулалтаар үүсгэн байгуулсан гэдгийг онцолж хэлмээр байна. “Бодь Интернэшнл” ХХК,“Мөнгөн гүүр хоспитал” ХХК нар хөрөнгө оруулж “Суперпроб” эмнэлэгтэй хамтарч гэмтлийн төрөлжсөн төв эмнэлэг байгуулах төсөл хэрэгжүүлсэн нь амжилтад хүрч, өнгөрсөн бямба гаригт эмнэлгийнхээ нээлтийг хийлээ. Бид Монголдоо орчин үеийн техник, технологи, боловсон хүчнээр хангагдсан дэлхийн жишигт нийцсэн төв эмнэлэг байгуулах зорилт тавьж ажилласан маань үр дүнд хүрсэн нь энэ. Гэмтэл согогийн үеийн тусламж үйлчилгээ, мэс засал, гэмтлийн дараах нөхөн сэргээх чиглэлийг түлхүү барьж ажиллаж байна. Хавдар, гэмтэл, халдварт гэхчилэнгээр хэт нарийсгаж эмнэлгүүдээ байгуулсан нь зарим талаар давуу талтай хэдий ч өрсөлдөөнгүй, зөвхөн нэг чиглэлийг барьсан нь дээр үеийн эрүүл мэндийн салбарын нэг доголдолтой тал байсан. Гэмтсэн хүн эмнэлэгт эмчлүүллээ гэхэд сэтгэл санаа, дотор эрхтэн, мэдрэлийн системд нь гарч байгаа өөрчлөлтийг эмчлэх эмчилгээ орхигдож явдаг. Үүнээс болж архаг суурь өвчин сэдрэх, суурь өвчин нь хүндрэх тохиолдол гардаг. Бидний хувьд зөвхөн тухайн гэмтсэн эрхтэн биш хүнийг цогцоор оношлож эмчлэх зорилго тавьж байгаа. Энэ үүднээс гэмтлийн болон дотор, мэдрэлийн тасаг гэх мэт шаардлагатай бүхий л бүтцийг бий болгож Төв эмнэлгийн статустай ажиллахаар зорьжбайна. Дэлхий нийтэд ч гэмтэл, хавдар, дотор эрхтэн, мэдрэл, оношлогоо, сэтгэл засал гээд бүх үйлчилгээг нэг дор үзүүлэх төв эмнэлэг ажилладаг.
–ГССҮТ-д үзүүлж буй бүх төрлийн тусламж үйлчилгээнээс гадна клиник төв эмнэлгүүдэд хийдэг бүх төрлийн эмчилгээг танайд хийлгэх боломжтой гэсэн үг үү?
-ГССҮТ-д үзүүлж буй бүх төрлийн эмчилгээ, үйлчилгээг бид үзүүлэх боломжтой. Бүр орчин нөхцөл, зарим тоног төхөөрөмжөөрөө ГССҮТ-тэй харьцуулшгүй давуу талтай болсон. Олон улсын ISO стандартад нийцсэн 0.3 микрограмм хэмжээтэй тоосонцор, нянг шүүдэг HEPA филтерийн системтэй бүрэн тоноглогдсон мэс заслын дөрвөн өрөө бүхий тасаг байгуулагдсан. Дотор нь байрлуулсан тоног төхөөрөмж нь дэлхийн шилдэг, брэндүүдийнх байх жишээтэй. Эрчимт эмчилгээ болон яаралтай түргэн тусламжийн тасгууд нь орчин үеийн цогц эмнэлгийн түвшинд хүрсэн.
Төв эмнэлгийн статустай учраас гэмтлээс гадна зүрх судас, дотор, хүүхдэд, мэдрэлийн төрөлжсөн тусламж үйлчилгээг давхар үзүүлнэ.
–Гэмтлийн чиглэлээр мэргэшсэн боловсон хүчний асуудлыг хэрхэн шийдэж байна вэ. Гэмтлийн эмнэлэгт нарийн мэргэшсэн боловсон хүчин дутагдалтай байдаг гэх яриа бий.
-ГССҮТ маань олон жилийн түүхтэй, тэр хэрээр хүний нөөц сайтай. Ер нь салбар, байгууллагын хүний нөөц ахмад, дунд, залуу үе дээрээ тулгуурладаг шүү дээ. Манай эмнэлэг ГССҮТ-д олон жил ажилласан эмч нарын багаас бүрдсэнээрээ онцлог. Үүнээс гадна дотор, зүрх судасны нарийн мэргэжлийн эмч нар бидэнтэй хамтран ажиллаж байна. Хувийн хэвшил гээд улсын эмнэлгээсээ салаад явчих биш олон жилийн туршлагатай боловсон хүчин дээр нь тулгуурлаж цогцоороо хөгжих ёстой. Бидэнд орчин үеийн шаардлагад нийцсэн хамгийн сайн тоног төхөөрөмж байна, тэнд шилдэг боловсон хүчин байна. Тиймээс хамтран ажиллаж эрүүл мэндийн салбарт хөрөнгө оруулж, осол гэмтлээс шалтгаалсан өвчлөлийг бууруулах нь бидний зорилго.
–ГССҮТ-ийн эмч нар танай эмнэлэгт гэрээгээр ажиллана гэсэн үг үү?
-Сүүлийн үед салбарын яамнаас барьж буй бодлого дунд төр ба хувийн хэвшлийн түншлэлийн зарчмаар ажиллаж эрүүл мэндийн салбарын тусламж үйлчилгээнийхээ чанар хүртээмжийг сайжруулах талаар ихээхэн анхаардаг болсон. Бидний хувьд ГССҮТ-ийн мэдлэг туршлагатай эмч нартай хамтран ажиллах бүрэн бололцоотой. ГССҮТ-ийн эмч нар маань бидний төслийг эхнээс нь дэмжсэн. Мэс заслын өрөө дутагдалтайгаас тэнд нэг эмч долоо хоногт хоёр удаа л мэс засалд ордог. Гадна нь өвчтөнүүд мэс засалд орохоо хүлээгээд хугацаа алдаж байдаг. Магадгүй манай эмнэлэгт ирж хамтарч ажилласнаараа иргэдэд цаг алдалгүй түргэн шуурхай тусламж үйлчилгээ авах боломж бүрдэж байгаа юм. Ер нь бол ингэснээрээ ард иргэдэд маань л хэрэгтэй
–Хувийн эмнэлгүүд дэлхий нийтэд хэрэглэж байгаа орчин үеийн тоног төхөөрөмж, оношлогооны аппарат түүн дээр ажиллах боловсон хүчнээр хангагдсаар байгаа. Гэтэл гадаадад эмчлүүлэгсэдийн урсгал буурахгүй юм.
-Гэмтэл, согогийн чиглэлийн тусламж үйлчилгээ, эмчилгээг Монголд 100 хувь хийх бололцоотой болсон. Харин одоо ард иргэдийнхээ сэтгэлийг буцааж татах нь энэ салбарын гол ажил боллоо. Эрүүл мэндийн тогтолцоо, эрүүл мэндийн даатгалын гажуудлаас болж иргэдийн дунд “Монголд эмчилж дийлэхгүй. Муу эмчилнэ” гэдэг ойлголт тарчихсан. Гадагшаа явж байгаа урсгалыг бууруулахын тулд эхний ээлжинд эмчилгээ, үйлчилгээгээ дэлхийн түвшинд нийцүүлнэ. Хангалттай сайн үйлчилгээ авсан нэг хүн цаашаа олон хүнд дамжуулна. Энэ байдлаар итгэлийг нь олж авах нь чухал. Үүнд мэдээж цаг хугацаа хэрэгтэй. Төр, яамтайгаа нягт холбоотой ажиллаж байж үйлчлүүлэгчдийнхээ сэтгэлийг татаж авах нь чухал. Гэмтэл согогийн тухайд Монголын эмч нар гадаадад хийж байгаа бүх төрлийн эмчилгээг эндээ хийдэг. Эмнэлгийн орчин нөхцөл, тоног төхөөрөмж, өрөө тасалгааны хүртээмж муутайгаас үзүүлж байгаа үйлчилгээ зарим тохиолдолд үйлчлүүлэгчдийн сэтгэл ханамжинд бүрэн нийцэхгүй тохиолдол байдаг.Гэмтэл, согогийг маш хурдан хугацаанд эмчлэхгүй бол цаг алддаг. Гадагшаа явахад цаг алддаг онцлогтой. Зөвхөн менежмент, тоног төхөөрөмж, орчин нөхцөл дутагдаж байсан. Түүнийг нь “Мөнгөн гүүр” эмнэлэг нөхчихлөө. Тиймээс тодорхой хугацааны дараа гадагшаа эмчилгээнд явж байгаа иргэдийн урсгалыг зогсоож чадна гэдэгт итгэлтэй байна.
–Монголчууд жилд 500 сая ам.доллараар гадаадад эмчлүүлдэг гэсэн судалгаа ч гарсан байна лээ. Гадагшаа эмчилгээнд явах урсгалыг яаж бууруулах ёстой бол?
-Монгол Улс 10 мянган хүнд ноогдох орны тоогоор дэлхийд нилээд дээгүүр байранд ордог. 2014 оны статистикаар 67-д орж байгаа нь бусад орнуудтай харьцуулахад өндөр. Гэтэл их сонин, Монголд гэмтэл согогийн чиглэлээр ганцхан эмнэлэг ажилладаг. Гурван сая хүнд гэмтлийн эмнэлгийн 420 ор хаанаа ч хүрдэггүй.
Бидний хувьд гэмтэл согогийн чиглэлээр гадагшаа явах урсгалыг бууруулахад бага ч гэсэн хувь нэмэр оруулж байгаа гэж үзэж байна.
–Эмнэлэгтээ ашиглаж байгаа тоног төхөөрөмжүүдийн талаар тайлбарлаач. Дэлхий нийтэд хэрэглэж байгаа хамгийн сүүлийн үеийнх гэдэг утгаараа ямар онцлогтой бол?
-Манайд суурилагдсан бүх тоног төхөөрөмжүүд дэлхий нийтэд түгээмэл хэрэглэгддэг сүүлийн үеийн аппаратууд. Жишээлбэл,1.5 теслагийн MRI аппаратыг дэлхийн аль ч улсад хэрэглэж байна, 64 зүслэгт компьютерт томографийн аппаратаар бүтэн биеийг 25 секундын дотор харчих боломжтой. Босоо хэмжээтэй, хоёр талаас нь оношлодог ангиографийн аппарат байна, хэт авиа оношлогооны аппарат байна. Элэгний хатуурал болон өөхжилтийн зэргийг тодорхойлдог Фиброксан зэрэг дэлхийд хэрэглэж байгаа хамгийн сүүлийн үеийн тоног төхөөрөмжүүдийг авсан. Монголд зүрх судасны эмгэг, хавдарын өвчин эндэгдлээрээ дээгүүрт ордог. Эдгээр өвчний оношлогоо, эмчилгээнд хэрэглэгддэг Biplane ангиографийн аппаратыг хувийн хэвшлийн эмнэлэгт анх удаа суурилуулснаараа улсын эмнэлгийн ачааллыг бууруулж, үйлчлүүлэгчдийн хүлээгдэл, чирэгдлийг багасгаж чадна. Үүнээс гадна Монголд үений дурангийн мэс засал хийх хэрэгцээ их байдаг боловч тоног төхөөрөмжийн дутагдалтай байдлаас болж энэ салбар харьцангуй сул хөгжсөн. Үүнийг шийдэхийн тулд Германы “Stryker” фирмийн үений дурангийн аппарат оруулж ирлээ.
Мөн Японы Sysmex фирмийн 2014 оны загвар лабораторийн иж бүрэн тоног төхөөрөмж суурилагдсанаараа хэвтэн эмчлүүлж буй өвчтөнүүдээс гадна амбулаторийн үйлчлүүлэгчдээс өдөрт хамгийн багадаа 100 хүнд богино хугацаанд бүрэн шинжилгээ хийх боломжтой болсон.
–Өдөрт 100-гаас дээш тооны хүнд шинжилгээ хийх боломжтой гэхээр маш өндөр үзүүлэлт бүхий тоног төхөөрөмжтэй байж таарна. Гэтэл улсын эмнэлэгт хүмүүс дугаарлаад, хүлээгээд байдаг. Хувийн хэвшлийн эмнэлэг сайхан орчин, өндөр хүчин чадалтай тоног төхөөрөмжтэй ч үйлчлүүлэгч багатай байгаа нь ажиглагддаг. Энэ зөрүүг яаж арилгах вэ?
-Иргэдэд чирэгдэл багатай үйлчлэхийн тулд бид цахим захиалга, уртгасан цагаар ажиллах гээд боломжтой зохицуулалтыг хийж өгсөн. 8.00-21.00 цаг хүртэл үзлэг, оношлогоо хийж байна. Оношлогооны төв маань нээгдээд гурван сар болж байгаа. MRI, Компьютерт тофографи хийхэд харьцангуй оочергүй болсон. Нэг жилийн өмнө дээрхи шинжилгээг хийлгэхэд7-14 хоногийн дараалалтай байсан. “Мөнгөн гүүр” болон бусад хувийн хэвшлийн эмнэлгүүдэд оношлогоо эхэлснээс хойш ачаалал багассан.
Удахгүй 24 цагийн гэмтэл согогийн яаралтай тусламж үзүүлэхэд бэлэн болно. Үүнээс гадна улсын хэмжээнд 24 цагийн дүрс оношлогооны төвөө ажиллуулна. Шөнийн цагаар гэмтсэн бол тэр дороо бүрэн оношлогоонд орох боломжийг бүрдүүлнэ гэсэн үг. Түргэний машинаар ирлээ гэхэд оношлогоо, эмч нарын баг бүрэн байх юм. Гэмтэл ослын шалтгаанаар эндэгсэдийн тоо бусад өвчинтэй харьцуулахад дэлхий нийтэд гуравдугаарт байна. Манайд ч жил ирэх тусам гэмтэл, согогийн шалтгаанаар эндсэн хүмүүсийн тоо өсч байгаа. Тиймээс хэзээ ч бэлэн оношлогоо, тусламж үйлчилгээ зайлшгүй шаардлагатай болсон. Хотын хүн ам өссөн, бүтээн байгуулалт их хийгдэж байгаатай холбоотой маш олон хүн гэмтдэг. Ганц ГССҮТ хаанаа ч хүрдэггүй. Түүнээс болоод хүн эрүүл мэнд, амь насаараа хохирох тохиолдол гарсаар байгаа.
–Эмч нар сүүлийн үеийн тоног төхөөрөмж, оношлогооны аппараттайгаа ажиллаж чаддаггүй, түүнээс болж зөв онош тавигддаггүй гэх шүүмжлэл ч энэ салбарт бий.
-Ийм ойлголт иргэдийн дунд л байдгаас дүрс оношлогооны салбар харьцангуй хөгжсөн шүү дээ. Монгол эмч нар нь 99 хувь зөв онош тавьдаг. Үлдсэн нэг хувь буюу маш ховор тохиолдолд онош тодрохгүй байхыг үгүйсгэхгүй. Бид энэ төслийг хэрэгжүүлэхдээ Тайвандаа зүрх судасны чиглэлээр тэргүүлэг, 1065 ортой “Far Eastern Memorial” гэдэг том эмнэлэгтэй хамтран ажиллаж байна. “Far Eastern Memorial” эмнэлгийн захирал гэхэд дэлхийд хамгийн олон удаа зүрхний мэс засалд орсон профессор хүн бий. Тийм туршлагатай, тэргүүлэгч хамт олонтой хамтран ажиллаж байгаагийн хувьд бид бүхэн баяртай байгаагаас гадна одоогоор арван эмчийг Тайвань улсад сургаад байна. Цаашид ч боловсон хүчнээ тэнд сургаж, туршлага солилцох юм.
–Гэмтэл, дотор, зүрх судаснаас гадна уламжлалт эмчилгээ хийх юм байна. Олон тасагтай юу. Ер нь хичнээн өвчтөн хүлээж авах боломжтой вэ?
-Орчин үеийн өрөөний зохион байгуулалт бүхий 100 ортой хэвтэн эмчлүүлэх хэсэгтээ гэмтэл, гэмтэл согогийн бүх төрлийн мэс заслаас гадна эмэгтэйчүүд, чих хамар хоолойн мэс засал хийнэ. Мөн гэмтэл, гэмтлийн дараах үеийн эмийн болон нөхөн сэргээх эмчилгээ, хүүхдийн өвчин, оношлогоо эмчилгээ, дотор,мэдрэл, уламжлалт анагаах ухаан, яаралтай тусламжийн үйлчилгээ үзүүлнэ. Манай уламжлалт анагаах ухаан олон зуун жилийн түүхтэй. Архаг хууч өвчтэй, ахмадууд уламжлалт эмчилгээ хийлгэх сонирхолтой. Тэр үүднээс уламжлалт эмчилгээг давхар үзүүлж байхаар болсон.
–Ясны сийрэгжилтээс шалтгаалаад гэмтэж, бэртэх эрсдэл их болсон гэх юм. Урьдчилан сэргийлэх, үзлэг оношлогоонд хэр анхаарч байна вэ?
-Ясны сийрэгжилт яах аргагүй суурин иргэншлийн өвчин. Монголчууд суурин иргэншилд орсонтой холбоотой ясны сийрэгжилт яах аргагүй чимээгүй тахал болчихлоо. Манай эмнэлэгт ясны сийрэгжилтээс урьдчилан сэргийлэх аппарат ажиллаж байна. Үйлчлүүлэгч ясны сийрэгжилтийн хэддүгээр зэрэгт байгаагаа хараад урьдчилан сэргийлэх арга зам, эмчилгээгээ заалгах боломжтой.
–Үйлчилгээний үнэ хөлс гадаадтай харьцуулахад ямар вэ. Эрүүл мэндийн даатгалаар үйлчлүүлэх боломж байгаа юу?
-Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хууль өнгөрсөн нэгдүгээр сард батлагдлаа. Энэ хуулиар хувийн болон улсын эмнэлэгт үзүүлж байгаа даатгалаас өгөх мөнгө адилхан болж байгаа. Тэгэхээр хувийн эмнэлгүүд үйлчилгээнийхээ үнийг буулгаж, өрсөлдөж эхлэх юм. Цаашид амбулаторийн тусламж үйлчилгээг эрүүл мэндийн даатгалаар шийдэж өгвөл иргэд заавал улсын эмнэлэгт дугаарлах шаардлагагүй болно. Эрүүл мэндийн даатгалаараа амбулаторийн үйлчилгээ авч, үнэгүй шинжилгээ өгч, яаралтай тусламж авах боломжтой болох юм.
–Ярилцсанд баярлалаа.
Б.ЦЭЦЭГДЭЛГЭР
“Гайхамшигт Хөвсгөл нутаг” мөсний баяр ирэх гуравдугаар сарын 3, 4-нд Хатгал тосгоны Хүзүүвчийн шилд 16 дахь жилдээ болох гэж байна. Баярт зориулсан шөнийн гэрэлтүүлтэй мөсөн хотхон байгуулах бөгөөд энэ үеэр жуулчны долоон бааз ажиллах юм байна. Мөн мөсөн шагайн тэмцээн, чаргатай морьдын уралдаан явуулж, цаатан өрхтэй танилцуулан, цаа бугын үзүүлбэр үзүүлэхээс гадна үндэсний хувцасны өвлийн загварын шоу болох ажээ. 
Нийтээр тэмдэглэх баярын болон тэмдэглэлт өдрүүдийн тухай хуулинд өөрчлөлт оруулснаар сар шинийн баяраар гурав хоног амардаг болсон.
Татварын ерөнхий газрын даргаар ажиллаж байсан Т.Батмагнай Монголын цахилгаан холбоо ХК-ийг удирдахаар болжээ. Тэрбээр өнөөдөр ажлаа хүлээн авна. МЦХ-г сүүлийн гурван жилийн турш даргалсан Ж.Бат-Эрдэнэ Зам тээврийн яамны Төрийн нарийн бичгийн даргын сонгон шалгаруулалтад тэнцэж, шинэхэн албандаа томилогдож буй тул түүний албыг Т.Батмагнай залгамжлахаар болжээ. 
Уртын дуучин СТА Б.Батболдтой ярилцлаа.
Түм түжигнэж, бум бужигнаж байгаа үйлчилгээний төвүүд сар шинийн баярын дараа хэсэг хугацаанд амардаг. Энэ удаад ч захууд дараахь хуваарийн дагуу ажиллах юм байна. “Нарантуул” битүүнд 19.00 цаг хүртэл ажиллаад, II/19-26-ныг дуустал амрах бол “Хархорин” битүүнд 19.00 цаг хүртэл ажиллаад II/19-23-ныг дуустал амарна. “Барс” 1, 2 зах битүүнд 19.00 цаг хүртэл ажиллаад II/19-22-ныг дуустал, “Хүчит шонхор” битүүнд 07.00-13.00 цаг хүртэл ажиллаж, II/19-25-ныг дуустал амарна. “Да хүрээ трейд” битүүнд 09.00-15.00 цаг хүртэл ажиллаж, II/19-23–ныг дуустал амарна. 
Нийслэлийн Засаг даргын захирамжаар ажлын цагийн хуваарьт оруулсан өөрчлөлт өнөөдрөөс мөрдөгдөж эхлээд байна. Уг захирамжид . Улаанбаатар хотод байршин, үйл ажиллагаа явуулдаг их, дээд сургуулийн хичээл эхлэх цагийг 07.40 цаг, Ерөнхий Боловсролын Сургууль, цэцэрлэгийн эхлэх цагийг 08.00 цаг, төрийн байгууллага, яам, Засгийн газрын агентлаг болон тэдгээрийн харьяа байгууллага, бусад төсөвт байгууллагууд, нийслэлийн төр захиргааны байгууллага болон тэдгээрийн харьяа байгууллага, хэрэгжүүлэгч агентлагуудын ажил эхлэх цагийг 08.30 минут байхаар өөрчлөлт оруулсан. Мөн төрийн болон нийслэлийн нутгийн захиргааны байгууллагууд Хөдөлмөрийн тухай хуулийн дагуу найман цаг ажиллаж 17:30 цагт, цэцэрлэгүүд 18:00 цагт тарж байхаар шийдвэрлэсэн юм.
Саяхан шинээр батлагдсан Эрүүл мэндийн даатгалын тухай хууль ирэх долдугаар сарын 1-нээс мөрдөгдөж эхэлнэ. Уг хуулийн талаар Нийгмийн даатгалын ерөнхий газрын дарга, нийгмийн даатгалын улсын ерөнхий байцаагч Ц.Уртнасантай ярилцлаа. 
Зуун нас дөхөж байгаа С.Намсрай эмээтэй хуучлахаар зорьж очлоо. Түүний хань Г.Лувсандандар гуай МУИС-ийн проректор байсан гэдэг. Эмээгийн хүү Л.Хангайг ОХУ-д Элчин сайд байсан гэдгээр нь хүмүүс мэднэ дээ. С.Намсрай гуай багадаа Жанжин Сүхбаатарын нэрэмжит сургуулийн сурагч болж байсан бол хожим С.Янжмаагийн нэрэмжит цэцэрлэгийн эрхлэгчээр ажилласан сонин тохиол бий. Эмээ хүнтэй хуучлах дуртай ч бид унтаж байхад нь очоод “Сонины хүмүүс ирлээ” гээд охин нь сэрээчихсэн болохоор эхэндээ асуултад маань дурамжхан хариулж байв. Эмээ түлхүүрээ бариад шүүгээ рүүгээ алхав. Эмээтэй ярилцах үед байлцахаар ирсэн том охин нь “Ээж шүүгээгээ түгждэг юм уу“ гэхэд “Сервантаа түгждэггүй хэн байсан юм” гэнэ. Эмээтэндээ баавгайтай том том чихэр “жоорложээ”. Настны хүүхдүүд цагаан сард бэлтгэх ажил үүргийн хуваарьтай. Охин Л.Уранцэцэгийн тооцоогоор 200-гаад хүн ирэх жагсаалт гарчээ. Л.Уранцэцэг эгчийн хүү Тэмүүжин бууз, банш, боов дааж авсан. Тэр мянгаад бууз, дээр нь бас банш бэлтгэсэн гэнэ. Харин “Хүмүүсийн гар дээр тавих бэлгийг Хангай, Үрлээ хоёр дааж авсан” гэсэн.