Categories
мэдээ нийгэм

Г.Сарангэрэл О.Баасанхүү гишүүнийг шүүхэд өгчээ

Хууль зүйн сайд Х.Тэмүүжинтэй нэр холбогдож, өдгөө хар тамхины хэргээр ял эдлэж буй  Г.Сарангэрэл УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүүг шүүхэд өгсөн байна. Учир нь УИХ-ын гишүүн О.Баасанхүүгийн зүгээс Г.Сарангэрэлийг гэм буруутай эсэх нь шүүхээр тогтоогдоогүй байхад, хар тамхичин, янхан зэргээр хэвлэл мэдээлэлд зарласан нь ийнхүү шүүхэд дуудагдах үндэслэл болсон аж. Г.Сарангэрэлийн өмгөөлөгч Ц.Батбаяр нэгэнтээ Г.Сарангэрэлийн нэр төрийг гутаан доромжилсон О.Баасанхүүгээс 10 тэрбум төгрөг нэхэмжилнэ хэмээн хэвлэлд ярилцлага өгч байсан удаатай.

Ямартай ч О.Баасанхүү гишүүнийг  Үндсэн хуулийн 16.13, 16.14, 16.17 Эрүүгийн байцаан шийтгэх хуулийн 6.1, 10.4, 13.1, 14.1 дэх хэсэг, Иргэний хуулийн 497, 511-р зүйл,  Хүний эрхийн түгээмэл тунхаглалийн 11.1, Хүний эрхийн хорооны зөвлөмжийн 13.7 дахь хэсгийг зөрчсөн гэх үндэслэлээр Дүүргийн иргэний хэргийн нэгдүгээр шүүхэд өгчээ.

Categories
мэдээ спорт

Английн Премьер лигийн шинэ улирал эхэллээ

Английн
Премьер лигийн 2014-15 оны улирал өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд эхэллээ.
Лигийн эхний тойрогт Уэльсийн “Свонси Сити” алдарт “Манчестер Юнайтед”
клубыг Олд Траффорд цэнгэлдэх хүрээлэнд нь хожиж, шуугиан тарилаа.
Лигийн аварга цолны төлөө ширүүн өрсөлдөх “Арсенал”, “Ливерпүүл”,
“Манчестер Сити” клуб энэ тойрогт ялалт байгуулсан. Тойргийн сүүлчийн
тоглолт өнөө шөнө дээд лигт шинээр дэвшсэн “Бөрнли” болон “Челси” клубын
хооронд болно. 

 Тойргийн онцлох тоглолтуудын дүн: 



МАНЧЕСТЕР ЮНАЙТЕД – СВОНСИ СИТИ – 1:2

Ки Сун Ен, 28 (0:1). Рүүни, 53 (1:1). Сигурдссон, 72 (1:2).

ЛЕСТЕР СИТИ – ЭВЕРТОН – 2:2

МакГиди, 21 (0:1). Ульоа, 22 (1:1). Нейсмит, 45 (1:2). Вүүд, 86 (2:2).

ВЕСТ ХЭМ – ТОТТЕНХЭМ – 0:1

Дайер, 90+3 (0:1).

АРСЕНАЛ – КРИСТАЛ ПАЛАС – 2:1

Хангеланд, 35 (0:1). Косельни, 45+1 (1:1). Рамси, 90+1 (2:1).

ЛИВЕРПҮҮЛ – САУТХЭМПТОН – 2:1

 (Стерлинг, 23 (1:0). Клайн, 56 (1:1). Старриж, 79 (2:1).

НЬЮКАСЛ – МАНЧЕСТЕР СИТИ – 0:2

Давид Сильва, 38 (0:1). Агуэро, 90+2 (0:2).

 

Тойргийн онцлох тоглолтуудын дүн:

МАНЧЕСТЕР ЮНАЙТЕД – СВОНСИ СИТИ – 1:2

Ки Сун Ен, 28 (0:1). Рүүни, 53 (1:1). Сигурдссон, 72 (1:2).

ЛЕСТЕР СИТИ – ЭВЕРТОН – 2:2

МакГиди, 21 (0:1). Ульоа, 22 (1:1). Нейсмит, 45 (1:2). Вүүд, 86 (2:2).

ВЕСТ ХЭМ – ТОТТЕНХЭМ – 0:1

Дайер, 90+3 (0:1).

АРСЕНАЛ – КРИСТАЛ ПАЛАС – 2:1

Хангеланд, 35 (0:1). Косельни, 45+1 (1:1). Рамси, 90+1 (2:1).

ЛИВЕРПҮҮЛ – САУТХЭМПТОН – 2:1

 (Стерлинг, 23 (1:0). Клайн, 56 (1:1). Старриж, 79 (2:1).

НЬЮКАСЛ – МАНЧЕСТЕР СИТИ – 0:2

Давид Сильва, 38 (0:1). Агуэро, 90+2 (0:2).

– See more at: http://sport.time.mn/content/48373.shtml#sthash.Nt…

Тойргийн онцлох тоглолтуудын дүн:

МАНЧЕСТЕР ЮНАЙТЕД – СВОНСИ СИТИ – 1:2

Ки Сун Ен, 28 (0:1). Рүүни, 53 (1:1). Сигурдссон, 72 (1:2).

ЛЕСТЕР СИТИ – ЭВЕРТОН – 2:2

МакГиди, 21 (0:1). Ульоа, 22 (1:1). Нейсмит, 45 (1:2). Вүүд, 86 (2:2).

ВЕСТ ХЭМ – ТОТТЕНХЭМ – 0:1

Дайер, 90+3 (0:1).

АРСЕНАЛ – КРИСТАЛ ПАЛАС – 2:1

Хангеланд, 35 (0:1). Косельни, 45+1 (1:1). Рамси, 90+1 (2:1).

ЛИВЕРПҮҮЛ – САУТХЭМПТОН – 2:1

 (Стерлинг, 23 (1:0). Клайн, 56 (1:1). Старриж, 79 (2:1).

НЬЮКАСЛ – МАНЧЕСТЕР СИТИ – 0:2

Давид Сильва, 38 (0:1). Агуэро, 90+2 (0:2).

– See more at: http://sport.time.mn/content/48373.shtml#sthash.Nt…

Тойргийн онцлох тоглолтуудын дүн:

МАНЧЕСТЕР ЮНАЙТЕД – СВОНСИ СИТИ – 1:2

Ки Сун Ен, 28 (0:1). Рүүни, 53 (1:1). Сигурдссон, 72 (1:2).

ЛЕСТЕР СИТИ – ЭВЕРТОН – 2:2

МакГиди, 21 (0:1). Ульоа, 22 (1:1). Нейсмит, 45 (1:2). Вүүд, 86 (2:2).

ВЕСТ ХЭМ – ТОТТЕНХЭМ – 0:1

Дайер, 90+3 (0:1).

АРСЕНАЛ – КРИСТАЛ ПАЛАС – 2:1

Хангеланд, 35 (0:1). Косельни, 45+1 (1:1). Рамси, 90+1 (2:1).

ЛИВЕРПҮҮЛ – САУТХЭМПТОН – 2:1

 (Стерлинг, 23 (1:0). Клайн, 56 (1:1). Старриж, 79 (2:1).

НЬЮКАСЛ – МАНЧЕСТЕР СИТИ – 0:2

Давид Сильва, 38 (0:1). Агуэро, 90+2 (0:2).

– See more at: http://sport.time.mn/content/48373.shtml#sthash.Nt…

Categories
мэдээ нийгэм

Дугуй түгжигчийг өнөөдрөөс ашиглаж эхэлнэ

Түр буюу удаан зогсохыг хориглосон газарт зайлшгүй зогсолтоос бусад хэлбэрээр зогссон, эсвэл хориглолт тогтоосон тэмдэг бүхий замын зорчих хэсэг, ногоон байгууламж, явган зам, нийтийн эзэмшлийн зам талбай дээр зогссон, хөдөлгөөнд саад учруулсан, жолооч нь эзгүй байгаа болон бүрэн бус тээврийн хэрэгслийн дугуйг түгжих журам өнөөдрөөс эхлэн хэрэгжиж эхлэх гэж байна. Уг ажлыг Замын хөдөлгөөний удирдлагын төв хариуцан ажиллах бөгөөд гүйцэтгэлийг гэрээ байгуулсан дөрвөн аж ахуйн нэгжээр хийлгэх юм.

Харин дугуйгаа түгжүүлсэн тохиолдолд 20 мянган төгрөгийн торгууль төлж тайлуулах аж. Дугуй түгжигчийг ашиглаж эхэлснээр тээврийн хэрэгслийг ачих үйл ажиллагаа зогсохгүй. Замын хөдөлгөөний дүрэм зөрчсөн зарим тохиолдолд ачиж, журамлана гэдгийг холбогдох байгууллагуудаас мэдээлж буй юм. 

Categories
мэдээ нийгэм

Татвар төлөгчид цахим татвар төлөлтийн үйлчилгээ авч эхэллээ

 Монгол Улсын Татварын ерөнхий газар (ТЕГ) нь АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлаг (ОУХА)-ийн санхүүжилтээр хэрэгжиж буй Бизнесийг дэмжих санаачилга төслийн дэмжлэгтэйгээр хөгжүүлсэн татварын цахим төлбөрийн шинэ системийн нээлтийг хийлээ. ТЕГ-аас 2014 оны 1-р сард шинээр нэвтрүүлсэн цахим татварын тайлангийн системийг одоогийн байдлаар татвар төлөгчдийн 70-аас илүү хувь нь ашиглаж байна. Татвар төлөлтийг хялбаршуулах ажлыг цаашид үргэлжлүүлэх зорилгоор интернет болон мобайл банкны үйлчилгээг өргөжүүлэн төрөлжүүлж, хэрэглэгчдэд таатай хоёр хувилбарыг нэмэх саналыг БДС төсөл гаргасан. Эхний хувилбарын тухайд татвар төлөгчид ТЕГ-ын цахим тайлангийн вэбсайтад хандаж, татварын төлбөрөө дебит/кредит картаар хийх бол хоёрдахь хувилбар нь хувийнхаа интернет банкны данснаас татвараа шууд төлөх боломжийг татвар төлөгчдөд олгох юм. Голомт, Хаан банк, Төрийн банк зэрэг арилжааны банкууд ТЕГ-тай хамтран хоёрдахь хувилбарыг амжилттай туршиж, нийт татвар төлөгчдийн 80 гаруй хувийг цахим татвар төлөлтийн системд холбох боломжийг бүрдүүллээ. ТЕГ цаашид энэ үйлчилгээг дотоодын арилжааны бүх банкаар дамжуулан татвар төлөгчдөд хүргэхээр төлөвлөж байна. Цахим татварын систем нь арилжааны банкуудын интернет болон мобайл банкаар дамжуулан татвар төлөх үйл ажиллагааг хөнгөвчилсөн бөгөөд өмнө нь татвар төлөгч банкны төлбөрийн баримтыг татварын байгууллагад аваачиж, төлбөр хийсэн эсэхийг татварын байцаагч шалган татварын системд оруулдаг байсныг халж байгаа юм. Шинэ цахим татвар төлөлтийн системийг нэвтрүүлснээр татвар төлөх процесс хялбар, хямд, найдвартай, шуурхай болоод зогсохгүй татвар төлөгчид банк болон татварын байгууллагууд руу биечлэн очих шаардлагагүй болно. 

Энэхүү нээлтийн ажиллагааны үеэр ТЕГ болон арилжааны банкууд татвар төлөгчдөд зориулан шинэ татвар төлөлтийн системийг хэрхэн ашиглах тухай танилцуулга хийж, тайлбарлав. “Мэдээллийн технологийг сайжруулах нь татварын шинэчлэлийг хэрэгжүүлэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэх бөгөөд МТА-ны үйл ажиллагааг шинэ шатанд аваачих юм. Энэ ажлыг гүйцэтгэхэд арилжааны банкуудтай амжилттай хамтран ажиллах нь Монгол Улсын хэмжээнд манай татвар төлөгчид бэлэн мөнгөнөөс бэлэн бус гүйлгээнд шилжихэд голлох үүрэг гүйцэтгэнэ” гэж ТЕГ-ын дарга Т. Батмагнай хэллээ. 

ТЕГ болон арилжааны банк хоорондын хамтын ажиллагааны талаар Голомт банкны Гүйцэтгэх захирал Г. Ганболд “Татварын цахим төлбөрийн системийг ашиглах нь өөрийн харилцагч, үйлчлүүлэгчдэд тухтай, хүртээмжтэй, найдвартай санхүүгийн үйлчилгээ үзүүлэх Голомт банкны зорилготой нийцэж байгаа бөгөөд Монгол Улсын эдийн засгийн хөгжилд оруулах хувь нэмрийн нэг хэсэг” гэлээ. 

Цахим төлбөрийн систем нь Монгол Улсад бизнес эрхлэх орчныг сайжруулах, хувийн хэвшлийн өсөлт хөгжлийг дэмжихийн тулд татварын тайланг цахимаар тушаах, татварыг цахимаар төлөх системийг нэвтрүүлэх замаар ТЕГ-ын үйл ажиллагааг орчин үеийн болгох, татварын хууль тогтоомжийг мөрдөлтийг татвар төлөгчдийн хувьд хялбаршуулах зорилгоор 500 гаруй татварын байцаагчид, 3,000 гаруй татварын тайлан бэлтгэгчдийн татварын үйлчилгээтэй холбоотой чадавхийг бэхжүүлэх, иргэдэд татварын тухай мэдлэг, боловсрол олгох кампанит ажил хэрэгжүүлэх зэрэг олон чиглэлээр БДС төслийн зүгээс 2011 оноос хойш ТЕГ-т үзүүлж буй техникийн туслалцааны нэг хэсэг нь юм. ТЕГ-ын хэрэгжүүлж буй цахимаар тайлан тушаах, татвар төлөх шийдлүүд нь Дэлхийн банкны “Бизнес эрхлэх нь” судалгааны “татвар төлөлт” шалгуур үзүүлэлтээр хэмждэг татварын төлбөр төлөх давтамж болоод цаг хугацааг нэлээд хэмжээгээр багасгана.  

Categories
мэдээ онцлох-нийтлэл туслах-ангилал цаг-үе

Оюутолгой Тавантолгойн цахилгаан станцаас эрчим хүчээ авна

Монгол Улсын Засгийн газар болон “Оюу толгой” ХХК-ийн хооронд “Өмнөд бүсийн эрчим хүчний салбарт хамтран ажиллах гэрээ”-нд гарын үсэг зурах ёслол өчигдөр Төрийн ордонд боллоо. Уг гэрээ нь өмнөд бүсийг цахилгаан эрчим хүчээр тогтвортой хангах цогц төлөвлөгөөг ажил хэрэг болгох, урт хугацааны стратегийн хамтын ажиллагааны үндэс суурийг тавих алхам болох бөгөөд  “Тавантолгой цахилгаан станц төсөл”-ийг амжилттай хэрэгжүүлэхэд хамтран ажиллах юм. Энэхүү ажлын хүрээнд “Тавантолгой цахилгаан станц төсөл”-ийн санхүүжилтийг олон улсын банк, санхүүгийн байгууллагуудаас босгоход шаардагдах “Оюу толгой” ХХК-ийн толгой компанийн дэмжлэг зэрэг бусад холбогдох асуудлуудыг зохицуулжээ. Гэрээнд гарын үсэг зурах ёслолд Монгол Улсын Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг оролцсон бөгөөд Засгийн газрыг төлөөлж Эрчим хүчний сайд М.Сономпил, Эрчим хүчний зохицуулах хорооны дарга С.Отгонбаяр, Оюу толгой компанийг төлөөлж тус компанийн ТУЗ-ийн дарга Г.Батсүх, гүйцэтгэх ерөнхий захирал Крейг Киннел нар оролцов. Эрчим хүчний сайд М.Сономпил “Эрчим хүчний салбарт хамтран ажиллах хэлэлцээрийг амжилттай хэрэгжүүлснээр дотоодын цахилгаан эрчим хүч үйлдвэрлэх хүчин чадлыг нэмэгдүүлж, гадаадын хөрөнгө оруулалтыг нэмэгдүүлэх чухал ач холбогдолтой. Монгол ардын үгэнд “Дуугарвал дуу нэг, дугтарвал хүч нэг” гэсэн байдаг. Үүнийг Оюутолгой, Тавантолгой цахилгаан станц зэрэг мега төсөлд хэрэгжүүлэх хэрэгтэй юм” гэлээ.

Рио Тинто компанийн Зэсийн группийн гүйцэтгэх ерөнхий захирал Жан Себастьян Жак “Эрчим хүчний салбарт хамтран ажиллах гэрээ нь Оюу толгойн хувьд томоохон дэвшил болж байна. Энэ нь Засгийн газар болон Оюу толгой компани нэгдмэл зорилгын төлөө хэрхэн ажиллаж чадахыг батлан харуулсан үйл явдал боллоо. Энэ удаад бид өмнөд бүсийг урт хугацааны, эдийн засгийн хувьд өрсөлдөх чадвартай, найдвартай цахилгаан эрчим хүчээр хангахад хамтран ажиллах юм” гэж мэдэгдлээ. 

Энэ үеэр Тавантолгойн цахилгаан станцын төслийн захирал М.Энхсайханаас дараах тодруулгыг авлаа. 

М.Энхсайхан: НЭГ ТЭРБУМ АМ.ДОЛЛАР БОСГОХ ШААРДЛАГАТАЙ

-Өмнөговь аймагт үйл ажиллагаа явуулж буй уул уурхайн компаниуд БНХАУ-аас эрчим хүчээ авна гэдэг байсан. Гэрээнд гарын үсэг зурснаар дотоодоосоо эрчим хүчээ авах боломж нээгдэж байна гэж ойлгож болох уу. Тавантолгойн цахилгаан станцын хувьд ямар ач холбогдолтой вэ?

-Тавантолгойн цахилгаан станц гадны хөрөнгө оруулалтыг татахаар хичээж ажиллаж байгаа. Гэхдээ станц баригдсанаар асуудал шийдэгдчих юм биш. Станцаас гарч буй цахилгааныг авдаг томоохон хэрэглэгч байх ёстой. Тэр хэрэглэгч нь гарцаагүй Оюутолгой компани. Бидний хамтын ажиллагаа зөвхөн станц байгуулах хэмжээний харилцаа биш юм аа. Харин Монголд өмнийн эрчим хүчний систем баригдах тухай яригдаж байна. Ямартай ч бидний ярьдаг төслөөс шат ахисан хэмжээний стратегийн асуудлыг аажмаар шийдэх чухал ач холбогдолтой. Одоогоор Монголд зүүн, баруун, төв, Алтай, Улиастайн эрчим хүчний системтэй. Бид өмнөд хэсэгтээ бүтээн байгуулалт, хөгжлийн тухай яриад байдаг. Гэтэл тэнд эрчим хүчний систем байдаггүй. Зургаан мегаваттын Даланзадгадын станц байдаг. Тавантолгой дээр 18 мегаваттын хувийн компанийн хөрөнгө оруулалтаар байгуулагдсан станц бий. Тиймээс тэрүүхэн тэндээ ажил явдаг байлаа. Харин 450 мегаваттын том станц барих гэж байгаа нь зөвхөн станц барих бус сүлжээ үүсгэх анхны алхмыг тавих ёстой. Үүнийг бид Оюутолгойтой хамтарч шийдэхгүй бол болохгүй. Ялангуяа Оюутолгой Хятадаас шугам татаад цахилгаан авч байгаа үед цахилгаан нийлүүлэх асуудлыг шийдэхгүй бол болохгүй. Энэ бүхний харилцааг зохицуулсан гэрээ боллоо. 

-Оюутолгойн тодорхой үүрэг нь юу байх бол?

-Энэ нь холыг харсан стратеги учраас цаашид хамтран ажиллана гэсэн бие биенийхээ сэтгэлийг илэрхийлсэн зүйл. Оюутолгой шинэ барих цахилгаан станцаас эрчим хүчээ авна гэдэг мессэжийг гадаад ертөнцөд байгаа хөрөнгө оруулагчдад хүргэж байгаа юм. Хөрөнгө оруулагчид цахилгаан станцад хөрөнгө оруулахдаа итгэлтэй байх ёстой. Энэ мэтчилэн олон асуудлууд тулгардаг. Тиймээс энэ түлхүүр нь боллоо. 

-Уг станцын эрчим хүчний өртөг нь БНХАУ-аас авч байгаа эрчим хүчээс үнийн хувьд харьцангуй бага байх юм уу?

-Үүнийг шууд хэлчих боломжгүй. Учир нь Тавантолгойн цахилгаан станц төсөл дээр дөрвөн хөрөнгө оруулагч үлдсэн. Эдгээрт тавигдах шаардлага нь аль болох хямд үнийг өгсөн хөрөнгө оруулагчийг сонгоно. Яагаад гэхээр цахилгаан эрчим хүч хямд байснаар орон нутгийн иргэд, бусад компанид боломж болох юм. Хятадаас хямд эрчим хүчийг өгнө гэж хэлэхэд арай эрт байна. 

-Төсөлд оролцсон 18 компаниас дөрвөн компани үлдсэн гэлээ. Эдгээр компаниудын зүгээс манайд ямар шаардлага тавьж байгаа бол?

-Японы Марубени, Кансай гээд атомын цахилгаан станцын төрөлд тэргүүлж байгаа тус улсын компани үлдсэн. Мөн БНСУ, Францын хамтарсан консерциум, Дэгү компани үлдээд байна. Эдгээр компаниудад техникийн даалгаврыг нь өнгөрөгч оны аравдугаар сард өгч явуулсан. Энэ сардаа багтааж арилжааны даалгавраа өгнө. 

Хөрөнгө оруулалт, эрчим хүч худалдах, худалдан авах гэрээ, ус худалдан авах, нүүрс худалдан авах, үнс зайлуулах, хувьцаа эзэмшигчдийн хоорондын гэрээ гээд 10-20 гэрээний асуудал байна. Энэ бүх гэрээнүүд дээр ажиллана гэдэг нь өөрөө маш их цаг авсан чимхлүүр ажил байдаг. Гэхдээ бид энэ ажлын ард гарчихсан. Одоо тохирсон зүйлсээ цаасан дээр буулгах ажил явагдаж байгаа. Дууссаных нь дараа хөрөнгө оруулагчдадаа хүргэнэ. Үүний үндсэн дээр техникийн даалгавартай танилцан ямар ямар гэрээний үндсэн дээр ажиллахаа мэдсэн, Оюутолгой авах юм байна гэдгийг өнөөдрийн (өчигдөр) гэрээгээр ойлгочихсон тул хөрөнгө оруулах тал дээр бид өөрсдийн аль тохирохыг сонгох юм. 

-Энэ том төсөл дээр ажиллах боловсон хүчнийг хэрхэн шийдэж байгаа вэ?

-Тавантолгойн цахилгаан станцад чанарын өндөр шаардлага тавигдаж байгаа. АСМИ буюу Америкийн механик инженерийн холбооны стандартыг тавьж байна. Учир нь бид тоног төхөөрөмжийг үйлдвэрлэхэд өөрсдөө шалгалтаа авах шаардлагагүй. Америкийн тэр байгууллага өөрсдөө шалгалт хийгээд манай стандартад хүрч байна уу гэдгийг сайтар шалган тамгаа дардаг. Түүнчлэн байгаль хамгааллын шаардлага маш өндөр байгаа. Монголын стандартын шаардлагаас дээш гарсан хэмжээний станц барих санаатай байна. Гэхдээ мөнгө босгоно гэдэг тийм ч амар ажил биш. Алхам алхмаар тэвчээртэй ажиллах ёстой юм байна гэдгийг хэлмээр байна. 

-Тавантолгойн цахилгаан станц ашиглалтад орсноор ийм ашиг монголчуудад ирнэ гээд хэлээд өгөөч?

-Мөнгө босгоно гэдэг нь маш хэцүү гэдгийг байнга анхааруулах хэрэгтэй. Уг төсөлд нэг тэрбум ам.доллар шаардагдах юм. Тавантолгой цахилгаан станц ашиглалтад орчихсон байлаа гэхэд бид бэлэн байгаа нүүрсээ цахилгаан эрчим хүч болгочихдог байх хэрэгтэй. Оюутолгой болон орон нутгийг эрчим хүчээр бүрэн хангачихна. Бусад уул уурхайн компаниуд дотоодоосоо эрчим хүч авах боломж нээгдэнэ. Амжилттай болж чадвал дараа дараагийн цахилгаан станц баригдах боломж нэмэгдэнэ. Цахилгаанаа экспортолно. Их олон том зүйлийн суурь тавигдаж байна. Түүнчлэн ДНБ 3-5 хувь нэмэгдэх боломжтой гэж харж байгаа. Том төслүүдийг шил гэж үздэг. Ганцхан жижиг зүйлээс болоод хагарах аюултай. Тиймээс нэгийг ч хагалж болохгүй тул бүх зүйлтэй ажиллах ёстой. Бүх асуудлыг ижил түвшинд авч үзэхгүй бол жижиг асуудал шилийг хагалж мэднэ. 

М.Сономпил: ГАДААДЫН ХӨРӨНГӨ ОРУУЛАЛТЫГ НЭМЭГДҮҮЛЭХ ЧУХАЛ ГЭРЭЭ БАЙГУУЛЛАА

Энэ үеэр Эрчим хүчний сайд М.Сономпилээс зарим зүйлийг тодрууллаа.

-Оюутолгойгоос өөр ямар газрууд эрчим хүчээр хангагдах вэ?

-Эрчим хүчний 70 гаруй хувийг Оюутолгой компани хэрэглэнэ. Түүнээс гадна Таван толгой, Цагаан суварга гэх мэт томоохон уул уурхайн компаниудыг эрчим хүчээр хангана. Мөн өмнийн говийн аймгуудыг хангана. Энэ нь төвийн эрчим хүчний системтэй холбогдох чухал ач холбогдолтой гэрээ юм. Өнөөдөр үнийн дүн гэж ярихаас илүү томоохон хэрэглэгчийн хувьд эрчим хүчний эх үүсвэрийг худалдаж авна гэдэг чинь том баталгаа. Төсөл өөрөө бол сонгон шалгаруулалтын дараа үнийн дүн тодорхой болно. Өнөөдөр төсөл хэрэгжиж эхэлснээр техник эдийн засгийн үндэслэлийг боловсруулсан, байгаль орчны үнэлгээг хийж дуусгасан мөн бусад холбогдох бичиг баримтуудыг дуусгасан. Станц маань босоод эрчим хүч нь хаашаа зарагдах юм бэ, хэн хэрэглэх вэ гэдэг асуудал нь тодорхой болж байна гэсэн үг. Нэг үгээр хэлбэл санхүүгийн хувьд Оюутолгой томоохон хэрэглэгч.

-“Тавантолгой цахилгаан станц төсөл” хэзээнээс хэрэгжиж эхлэх вэ?

-Өнөөдрийн байдлаар төслийн нэгж байгуулагдаад жил зургаан сар болж байна. Холбогдох бүх бичиг баримтаа боловсруулж дууссан. Өнөөдөр хамгийн сүүлийн шат болох сонгон шалгаруулах, санхүүжүүлэх шатандаа очиж байна. Оноос өмнө сонгон шалгаруулалт дуусаад ирэх хавар Тавантолгой цахилгаан станцын ажил эхэлнэ.

-Эрчим хүчний яамнаас үнийн ямар бодлого баримтлах бол?

-УИХ-ын тогтоолын хүрээнд ч, 100 хоногийн хүрээнд ч үнийг чөлөөл гэдэг шийдвэр гарсан. Үнийг хараахан чөлөөлөх бодолгүй байгаа. Бодолгүй байгаа гэдэг нь үнийг чөлөөлөхөөс өмнө хэмнэж ажиллах шаардлагатай. Нэг дор 20,30 хувиар нэмэхгүй.

-Өмнөд бүсийг эрчим хүчийг хангах станцын хүчин чадал нь ямар вэ?

-Эхний үе шат нь 450 мвт. Цаашдаа 600 мвт болж өсөх юм. 450 мвт нь дөрөвдүгээр цахилгаан станцын хэмжээний томоохон цахилгаан станц гэж ойлгож болно.

Э.ЭНХ

Categories
мэдээ онцлох-нийтлэл туслах-ангилал цаг-үе

Элчин сайд Ван Шяолун: Айлчлалаар хоёр улсын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх олон гэрээ хэлцлүүдийг баталгаажуулна

БНХАУ-ын дарга Си Жиньпин тун удахгүй манай улсад төрийн дээд хэмжээний айлчлал хийнэ. Айлчлалтай холбогдуулан БНХАУ-аас манай улсад суугаа Онц бөгөөд Бүрэн эрхт Элчин сайд Ван Шяолунтай ярилцлаа.  

-Си Жиньпин даргын айлчлалын тов албан ёсоор гарсан уу. Айлчлал ямар хугацаатай үргэлжлэх вэ? 

-Одоогоор айлчлалын товыг албан ёсоор зарлаагүй. Урьдчилсан байдлаар энэ сарын 21-22-нд айлчилна гэж яригдаж байна. Хоёр тал анхны түвшинд зөвшилцөж байгаа.

-БНХАУ-ын дарга Монгол Улсад 11 жилийн дараа айлчлан ирэх гэж байгаа нь түүхэн ач холбогдолтой. Хоёр орны худалдаа, эдийн засгийн харилцаанд чухал үүрэг гүйцэтгэнэ гэж Монголын талаас өндөр ач холбогдол өгч байна. Хятадын тал энэ айлчлалаас ямар үр дүн хүлээж байгаа вэ?

-Си Жиньпин даргын айлчлалаар Хятадын төрийн тэргүүн Монгол Улсад 11 жилийн дараа дахин айлчилж буй чухал ач холбогдолтой үйл явдал. Хоёр улсын харилцааны онцгой чухал жилийн хамгийн оргил үе болж байна. Хятад, Монголын хооронд дипломат харилцаа тогтоосноос хойш 65 жил өнгөрсөн. Эхний үед ах дүүгийн найрсаг харилцаа бол хоёр талын харилцааны гол үндэс байсан. Харин XXI зуунд нийтлэг хөгжлийн ашиг нь хоёр талын харилцааг түлхүү хөгжүүлэх гол хөдөлгүүр болсон. Манай  хоёр улс хөгжиж, ард түмэн сайхан амьдрах хэрэгтэй. Худалдаа эдийн засгийн хамтын ажиллагаа бол ард түмний хүсэл эрмэлзлийг хэрэгжүүлэхэд зайлшгүй чухал хүчин зүйл юм. Монгол Улс уул уурхай, эрчим хүчний баялаг нөөцтэй орон. Хятадын асар том зах зээл, хангалттай хөрөнгө мөнгө, тэргүүлэх техник технологи Монголд хэрэгтэй. Хоёр улс бол газраар хиллэдэг ойрхон хөрш бөгөөд зам тээвэр, ложистик хийхэд тун давуу талтай. Хятад улс Монголын хамгийн том худалдааны түншлэл, хөрөнгө оруулалтын улс юм. Түүнчлэн хоёр улсын хамтын ажиллагаа эртний түүхтэй. Өнгөрсөн онд хоёр талын худалдааны эргэлт зургаан тэрбум ам.доллар болсон. Өнөөдрийн байдлаар Хятад улс Монголд 2.6 тэрбум ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийсэн байгаа. Бид хамтын ажиллагаагаа бүрэн ашиглаж чадах юм бол дээр дурдсан хоёр тоог богинохон хугацаанд хоёр дахин нэмэгдүүлэх бололцоотой.

-Та энэ тухайгаа тодруулахгүй юу?

-Миний хувьд үүнийг хэрэгжүүлэхийн тулд дараахь ажлуудыг хийх ёстой гэж үзэж байна. Нэгдүгээрт, хоёр талын хооронд нэгэнт тохирсон уул уурхай, эрчим хүч, дэд бүтэц, санхүүгийн хамтын ажиллагааг цогц байдлаар хөгжүүлэх зарчмыг чанга баримтлах ёстой. Хоёрдугаарт, бүх талаасаа хамтын ажиллагаанд таатай орчин нөхцөл бүрдүүлж, том дэвшил гаргах хэрэгтэй. Хятадын зүгээс хоёр талын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагаанд санхүү, бодлого, хүний нөөцийн дэмжлэг үзүүлж,  ялангуяа нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхийг дэмжих бодлого баримтлах болно. Түүнчлэн хоёр талын хамтын ажиллагаанд эрх зүй, бодлого, нийгмийн өнцгөөс дэмжлэг үзүүлэхийг Монголын талаас хүсч байна. Гуравдугаарт, хэд хэдэн зөв төслийг сонгож нэн түрүүнд бодитой хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Аль болох богино  хугацаанд эдийн засгийн ашгийг гаргаж, Монголын ард түмний амьдралын түвшинг дээшлүүлэхэд бодит хувь нэмэр оруулах хэрэгтэй байна. Жишээлбэл, шинэ төмөр зам хамтран барьж, Монголын уул уурхайн бүтээгдэхүүний экспортын өөрийн үнэ өртгийг бууруулна. Монголын эрчим хүчний нүүрсийг хамгийн зохистой хэлбэрээр ашиглах газын төслийг хамтран хэрэгжүүлнэ. Энэ төслөөс юун түрүүнд Улаанбаатарт нүүрсний хий нийлүүлэх болно. Мөн Улаанбаатарын иргэдийн амьдралыг сайжруулах, агаарын бохирдлыг бууруулахад тус нэмэр оруулах болно гэдэгт итгэж байна. 

-Монгол Хятадын хооронд дипломат харилцаа тогтоосны 65 жилийн ой, манай хоёр улсын найрсаг харилцаа хамтын ажиллагааны тухай гэрээ байгуулагдсаны 20 жилийн ой энэ онд тохиож буй. Түүхэн арга хэмжээг тохиолдуулан Си Жиньпин дарга манай улсад айлчилна. Тэрбээр баярын арга хэмжээнд оролцохоор хязгаарлагдахгүй байх. Айлчлалын гол зорилго юу вэ?

-Түүхэн ойн хүрээнд хоёр улсын Засгийн газар 2014 оныг найрсаг солилцооны жил болгон зарласан. Тиймээс манай хоёр улсын хувьд түүхэнд тэмдэглүүштэй онцгой жил болж байна. Си Жиньпин даргын айлчлалын үеэр Хятадын соёлын өдрүүд арга хэмжээг зохион байгуулна.

Айлчлалын зорилгыг ярилцахад юуны өмнө энэ удаагийн айлчлал ямар байдалд болох гэдгийг, өөрөөр хэлэх юм бол хоёр улсын харилцааны одоогийн байдал болон сайхан боломжийг онцолмоор байна. Одоо Хятад, Монголын харилцаа сайн хөгжиж байгаа. Хоёр улсын өндөр дээд хэмжээний харилцан айлчлал тогтмол болж, улс төрийн харилцан итгэлцэл тасралтгүй гүнзгийрч ирсэн. Хоёр улсын харилцааны хөгжлийг төлөвлөхөд аль аль талдаа саадгүй хэлхээ холбоотой байсаар ирсэн. Өнгөрсөн оны сүүлийн хагасаас хоёр орны төрийн тэргүүн олон улсын тавцанд хоёр ч удаа уулзсан. Мөн энэ оны тавдугаар сард Шанхай хотод болсон СИКА-гийн төрийн тэргүүн нарын хурлын үеэр Си Жиньпин дарга түүний хуучин танил Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржид тусгайлан өглөөний цай барьсан. Тэд тун элэгсэг дотноор хоёр талын харилцаа хамтын ажиллагааны талаар нэлээд удаан ярилцсан. Мөн өнгөрсөн оны сүүлээр Ерөнхий сайд Н.Алтанхуяг Хятадад амжилттай айлчилсан. Энэ онд хоёр орны Гадаад хэргийн сайд харилцан айлчиллаа.

Харин Си Жиньпин даргын айлчлалын зорилго бол хоёр улсын харилцан ойлголцлыг нэмэгдүүлэх, хамтын ажил­лагааг хөгжүүлэхэд бүрэн чиглэсэн. 

-Энэ удаагийн айлчлалын үеэр ямар ямар гэрээ хэлэлцээрүүдийг батлахаар төлөвлөсөн бэ?

-2011 онд Монгол Хятадын хооронд стратегийн түншлэлийн харилцаа тогтоосон. Өнгөрсөн жил Засгийн газрын тэргүүн Н.Алтанхуяг БНХАУ-д айлчлахдаа Стратегийн түншлэлийн урт, дунд хугацааны хөтөлбөрийг баталснаар хоёр улсын харилцааг хөгжүүлэх зорилготой. Си Жиньпин дарга айлчлахдаа хоёр улсын хамтын ажиллагааны салбарт тодорхой баримт бичгүүдийг баталгаажуулна. Жишээлбэл, соёл боловсролын салбар, газрын төсөл, дэд бүтэц барих, зам тээврийн төслүүд бий. Айлчлалын үр дүнд банк санхүүгийн салбарт тодорхой ахиц гарна гэдэгт найдаж байна. 

-Си Жиньпин даргын айлчлалд Монголын талаас шаргуу бэлдэж байгаа. Ноён Элчин сайд таны хувьд айлчлалд хэрхэн бэлдэж байна вэ?

-Хоёр талын хамтын хичээл зүтгэлийн үр дүнд айлчлалын бэлтгэл ажил амжилттай болж байна. Одоогоор 80 гаруй хувьтай байгаа. Монголын талаас Си Жиньпин даргын айлчлалын хүрээнд аюулгүй байдлыг бүрэн хангахаар өндөр хэмжээнд зохион байгуулж байгаад талархаж байна. 

-“Bank of China” буюу Хятадын банк Монголд салбараа нээхээр Засгийн газарт хүсэлт гаргасантай холбогдуулан янз бүрийн мэдээлэл тархсан. Тухайлбал, энэ банк Монголд орж ирвэл арилжааны банкуудтай өрсөлдөх байдал үүснэ гэж байсан л даа. Та үүнд тайлбар өгөхгүй юу?

-Санхүүгийн хамтын ажиллагаа бол хоёр улсын үндсэн үүрэг юм. Үнэхээр Хятад  Монголын хамтын ажиллагаа бүрэн сайжирвал Монголын эдийн засаг тэр хэрээр дээшилнэ гэж үзэж байна. Хоёр тал хамтран ажиллаж своб гэрээ байгуулсан нь амжилттай хэрэгжиж байгаа. Валют солилцох гэрээг хүртэл шинэчлээд шинэ гэрээ байгуулах болно. Монголбанктай хамтарч байгуулах энэ гэрээ Монголын микро эдийн засагт төгрөгийн тогтвортой байдлыг хангах чухал үүрэг гүйцэтгэнэ. Түүнчлэн санхүүгийн салбарт хамтран ажиллах юм. 

БНХАУ-ын зүгээс Хятадын банкийг Монголд нээхийг төр засгийн удирдлагуудаас хүсч байгаа. Хятадын Засгийн газар ямартай ч дэмжсэн. Мэдээж эцсийн шийдвэрийг Монголын тал гаргана. Бидний энэ хүсэлтийг нааштайгаар хүлээн авахыг Монголын талаас хүсч байна. Дэлхийд нэр хүндтэй Хятадын банк Монголд салбараа нээвэл эдийн засагт хүчтэй дэмжлэг болно. 

Нөгөөтэйгүүр энэ банк Монголд орж ирснээр арилжааны банкуудтай өрсөлдөх байдал үүсэхгүй. Хятадын зүгээс Монголын Засгийн газраас хязгаартай эрх хүссэн. Тиймээс Монголын арилжааны банкны үйл ажиллагаанд дэмжлэг үзүүлнэ үү гэхээс өрсөлдөхгүй. Нөгөө талаар дэлхийн түвшинд хүлээн зөвшөөрөгдсөн ийм том банк Монголд орж ирвэл эдийн засагт ашигтайн дээр гадаадын хөрөнгө оруулагчдад итгэл үзүүлж, тэднийг татах боломжтой юм.

-Хоёр улсын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны талаар та ямар бодолтой байна вэ?

-Эртнээс улбаатай Монгол Хятадын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагаа гүнзгийрэн хөгжсөөр ирсэн. Хятад, Монголын худалдаа, эдийн засгийн бүтэц бие биеэ нөхөх шинжтэй бөгөөд худалдаа, хөрөнгө оруулалт хурдацтай хөгжиж байгаа. Харин дэлхийн эдийн засгийн таагүй байдлын нөлөөгөөр Хятад, Монголын худалдааны эргэлт зургаан тэрбум ам.доллар болж, өнгөрсөн оны мөн үед буурсан. Энэ оны эхний хагаст хоёр улсын худалдааны эргэлт 2.8 тэрбум ам.доллар болсон бөгөөд өнгөрсөн оны наймдугаар сарын байдалтай харьцуулахад 10 хувь нэмэгдэж, сэргэх хандлага харагдаж байгаа. 2013 оны арванхоёрдугаар сар хүртэл Хятадаас Монголд хийсэн хөрөнгө оруулалтын нийт хэмжээ 2.5 тэрбум болсон. Өнгөрсөн арваад жилд Хятад Монголын хамгийн том худалдааны түнш, хөрөнгө оруулалтын улс байсаар ирсэн. Ялангуяа хоёр тал уул уурхай, дэд бүтцийн салбарт хэд хэдэн томоохон төслүүдийг ярилцаж хэрэгжүүлж байгаа. Тус төслүүдийг хэрэгжүүлэх нь Хятад, Монголын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны түвшинг улам дээшлүүлж, чанарын өөрчлөлт гаргаж болно.

Хоёр улсын иргэдийн харилцаа, хүмүүнлэгийн солилцоо идэвхтэй хөгжиж байгаа. Сүүлийн жилүүдэд Хятадад зочилсон Монголын иргэд давхардсан тоогоор нэг сая давсан. Үүнээс гадна соёл, боловсрол, эрүүл мэнд, аялал жуулчлал, спорт, хэвлэл мэдээлэл, залуучууд зэрэг салбарт хоёр талын солилцоо маш нягт байдаг. Энэ оны Хятад, Монголын найрсаг солилцооны жилд бүх салбарын солилцоо нэн идэвхтэй явагдаж байна. Найрсаг солилцооны бүх арга хэмжээ дэс дарааллаар хийгдэж байгаа бөгөөд Хятадын зуу гаруй төлөөлөгч Монголд айлчилсан. Үүнд Монголын нийгэм таатай уур амьсгалтай байгаа.

Олон улс, бүс нутгийн тавцанд хоёр улс нягт уялдаж, хамтран ажиллаж байна. Монголын талыг олон улс болон бүс нутгийн үйл явдалд идэвхтэй оролцож энх тайван, аюулгүй байдал, хөгжлийн үйлст хувь нэмрээ оруулахаар зүтгэж ирснийг Хятадын тал сайшааж дэмжиж байдаг. НҮБ, ШХАБ, АСЕМ, СИКА, АСЕАН болон бусад олон талт хамтын ажиллагаанд хоёр тал саадгүй уялдаа холбоо, сайхан хамтын ажиллагааг хадгалсаар ирсэн. Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдоржийн санаачилсан Зүүн хойд Азийн аюулгүй байдлын Улаанбаатар хэлэлцээг дэмжиж байгаа байр суурийг Хятадын тал хамгийн түрүүнд илэрхийлсэн. Хятадын талын дэвшүүлсэн торгоны зам, Азийн дэд бүтцийн хөрөнгө оруулалтын банк зэрэг санаачилгыг дэмжиж, нааштай хариу өгсөн Монголын талд талархаж байна.

Хоёр улсын харилцааны хөгжилд дараахь том боломжууд гарсан.  Нэгдүгээрт, Монгол Хятадын хөгжил нь хоёр талын харилцааг улам бүр эрчимтэй хөгжүүлэхийг шаардаж байна. Хятад улс “Хятадын мөрөөдөл”-ийг биелүүлэхээр зүтгэж байгаа. “Хятадын мөрөөдөл” зөвхөн Хятад улсын өөрсдийн мөрөөдөл биш юм. Цаад гол утга санаа нь дэлхийн бүх орнуудтай хамт мөрөөдлийг нь хэрэгжүүлэх, сайхан амьдралыг бүтээх зорилготой. Монголын мөрөөдлийг хөрш орнууд нь хамтдаа биелүүлэх түнш улс байх ёстой. Хятадын хөгжилд энх тайвны хойд зүгийн орчин хэрэгтэй болохоор Монголтой хамтран ажиллах нь чухал. Хятадын хувьд хөгжихийн тулд заавал Монголтой харилцаагаа сайн хөгжүүлэх хэрэгтэй. Монгол хурдацтай хөгжиж байгаа. Улсаа хөгжүүлж, ард түмнийг сайхан амьдруулах юм бол юуны өмнө гадаад хамтын ажиллагааг явуулах нь  юу юунаас илүү. Монголын гадаад хамтын ажиллагааны хамгийн чухал түншлэл бол Хятад улс гэдгийг монголчууд хүлээн зөвшөөрөх байх.

Хоёрдугаарт, Хятад, Монгол хоёр улсын хооронд харилцах бодлого улам тодорхой, идэвхтэй болсон. Хоёр талын харилцаа бол өөрсдийн гадаад бодлогын тэргүүлэгч чиглэлийн нэг гэдгийг талууд хүлээн зөвшөөрсөн. Монголын хөрш зэргэлдээ улс орнуудтай харилцаагаа хөгжүүлэхэд Хятадын тал “Элэгсэг дотно, шударга үнэнч, ашигтай, хүлээцтэй” гэдэг бодлого дэвшүүлж хэрэгжүүлж байгаа. Си Жиньпин дарга Монголын удирдлагуудтай уулзаж ярилцахад Хятад улс, Монголын талтай харилцан ашигтай, хамт хожих зарчмаар хамтран ажиллахад бэлэн байна. Бид ихийг авч, танд багыг гаргахгүй. Тодорхой төслүүд дээр Монголын талд илүү ашиг өгч болно гэдгээ илэрхийлж байгаа. Монголын Засгийн газар хоёр улсын харилцаанд өндөр ач холбогдол өгч хоёр талын хамтын ажиллагаанд, ялангуяа томоохон төслүүдэд нээлттэй, идэвхтэй, бүтээлч байдлаар хандаж байгаад Хятадын зүгээс талархдаг.

Гуравдугаарт, сүүлийн жилүүдэд хоёр талын санаачилгаар хоёр улсын харилцаанд том ахиц дэвшил гарсан. Манай хоёр орны харилцаа  түүхэнд хамгийн сайхан үед хөгжиж байгаа. Хоёр улсын бүх салбарын хамтын ажиллагаанд бат бэх суурь тавигдсан. Талуудын харилцааг хөгжүүлэх талаар хоёр төр засаг улс төрийн түвшинд нэлээд өндөр тохиролцоонд хүрсэн. Хоёр талын хамтын ажиллагааг дэмжих олон нийтийн үзэл санааны орчин бий болсон. Хятад, Монголын харилцаа цэцэглэж жимслэх үе ойртож байна.

Дээр дурдсанаас дүг­нэхэд Си Жиньпин даргын айлчлалын зорилго нь хоёр талын харилцааны сайхан боломжийг бүрэн ашиглаж, найрамдлыг гүнзгийрүүлж, хамтын ажиллагааг хөхиүлэн дэмжиж байгаа юм. Мөн хоёр талын харилцаа, хамтын ажил­лагааг шинэ шатанд гаргана. 

М.МӨНХЦЭЦЭГ

Categories
мэдээ онцлох-нийтлэл туслах-ангилал цаг-үе

Улаанбаатарыг хийгээр хангах үйлдвэрийн туршилтын загварыг Солонгост үйлдвэрлэж байна

Том Таван толгойд метаны хангалттай нөөц илэрсэн,
Өмнөговиос Улаанбаатар руу хийн хоолой татаж хотыг утаанаас салгах боломжтой гэсэн
мэдээлэл сүүлийн өдрүүдэд цацагдах болсон. “Эрдэнэс Таван толгой”-н бүтээн байгуулалт
хариуцсан дэд захирал С.Цэвэгжавтай энэ сэдвээр ярилцлаа.

 -Хотыг нүүрсээр биш хийгээр дулаацуулах боломжтой гэсэн эерэг
мэдээлэл дуулдах боллоо. Солонгосын “Корей газ”-тай  хамтарч метаны нөөцөө тогтоосон уу?

-Метаны нөөцтэй эсэхийг “Корей
газ”-тай хамтрахаас өмнө судлуулсан л даа. Нүүрсний ашиглалтын хайгуул хийлгэх явцдаа
давхар судлуулсан юм. Өнгөрсөн оны наймдугаар сараас эхэлсэн ажил. Судлуулсан нь
ч цаанаа шалтгаантай. Манай улс 2008 онд хүлэмжийн хийг бууруулах чигийн олон улсын
конвенцид нэгдсэн юм билээ. Хоёрдугаарт, Таван толгойн ордод нүүрснээс гадна эрчим
хүчний өөр эх үүсвэр буюу метаны нөөц бийг “Норвест”-ийн судалгаагаар тогтоочихсон
байсан юм.  Хүлэмжийн хийг бууруулах олон
улсын байгууллагын том уурхайнуудад хүлэмжийн хий бага ялгаруулах шаардлага тавьдаг.
Таван толгойн хувьд ч  залуу уурхай учраас
олон улсын шаардлагыг эхнээс нь барьж ажиллая гэсэн зорилготой ажилладаг. Ашиглалтын
хайгуулаар метаны агуулга өндөр гарсан.  Монголд
метан хийн чиглэлээр судалгаа хийдэг лаборатори байхгүй учраас Солонгосын “Корей
газ” компанитай хамтарч эхэлсэн. “Корей газ”-ынхан ч хамтарч ажиллах сонирхлоо илэрхийлсэн.
Энэ оны хоёрдугаар сарын 24-нд хамтын ажиллагааны санамж бичиг байгуулаад ажиллаж
эхэлсэн юм. Солонгосын талаас 8.6 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийх шийдвэр
гарсан нь ийм түүхтэй. 

-Метан хийн туршилтын үйлдвэр барина гэж байгаа. Үйлдвэр барих
хөрөнгө ч энэ мөнгөнд багтсан уу. Танай компани энэ төсөлд ямар үүрэгтэй ажиллаж
байгаа вэ?

-Багтсан. Өрөмдлөгийн зардлын
хувьд “Элгэн” компаниас гарсан. Манай компанийн зүгээс талбайгаар хангахаас гадна
мэдээллээр холбох үүрэг гүйцэтгэж байгаа. 

-“Норвест”-ын судалгаагаар хичнээн тонн метан хийн  нөөцтэй гэсэн таамаг гарсан юм бол. Сүүлд сонссон
мэдээллээр 150 жилийн нөөц байна гэж дуулдсан, хэр бодитой мэдээлэл вэ?

-“Норвест” 300 метр орчим гүний
судалгаа хийсэн байдаг юм. 20-30 тэрбум метр.куб метаны нөөцтэй гэсэн тооцоо гаргасан
байсан. Солонгосын “Корей газ”-ын хувьд 780 гаруй  метр өрөмдсөн. Доошлох тусам хийнийх нь чанар
сайжирч  нөөц ихэссэн. Одоогоор Таван толгойн
ордын метан хийг үйлдвэрлэлийн зориулалтаар ашиглаж болно гэсэн дүгнэлт гараад байна.
Нөөцийн тухайд 60 сая тонн гэсэн урьдчилсан тоо гарсан. Гэхдээ энэ бол урьдчилсан
таамаглал. Нэмэлт хайгуул хийхээр нөөц нь нэмэгдэх нь тодорхой. 60 сая тонн гэдэг
нь Улаанбаатарын нийт хэрэглээг гучин жилийн турш хангах хэмжээ. Улаанбаатарын бүх
цахилгаан станцын хэрэглээг хангаж, халаалтыг шийднэ гэвэл  жилд хоёр сая тонн метан хий хэрэг болох тооцоо
гараад байгаа.

-Туршилтын үйлдвэрийн ажил эхэлсэн үү?

-Туршилтын үйлдвэрээ Солонгост
үйлдвэрлээд эхэлчихсэн. Цагт 50 куб метр хий үйлдвэрлэх хүчин чадалтай үйлдвэр байх
юм. 11 дүгээр сард оруулж ирээд ирэх оны хоёрдугаар сар гэхэд угсарч дуусах төлөвлөгөөтэй
ажиллаж байна. Туршилтаа тавдугаар сар хүртэл хийгээд зургадугаар сар гэхэд дүгнэлт
нь гарчих юм. Өөрөөр хэлбэл, ирэх оны зургадугаар сар гэхэд ямар үйлдвэр баривал
тохирох эсэх нь тодорхой болно гэсэн үг.

-Хийн үйлдвэр хэр овортой байдаг юм бол?

-Нэг их овортой эд биш. Туршилтын
үйлдвэр нь гэхэд л  дөрвөн контейнерт багтаад
ирнэ.

-Метан хийг яг ямар процессоор гаргаж авах вэ?

-750 метр гээд ордын нүүрсний
үе дуусангуут доор нь гүний ус их хэмжээгээр байгаа. Технологийн хувьд яг нефтийн
хийн тоног төхөөрөмжтэй адилхан юм билээ. Гүнээс сордог нассос тавина. Нассосоор
устай хийгээ соруулаад үйлдвэр рүүгээ оруулж хий, ус хоёроо ялгана. Илүүдэл нүүрсхүчлийн
хий гээд бүх зүйлийг ялгах процесс энд явагдах юм. Хийгээ устай  нь хамт авчихаар газрын гүнд байгаа өндөр даралт
сийрэгжээд ирдэг, газрын гүний даралтыг чөлөөлөөд өгчихөөр хийн хуримтлал ихэсдэг
юм байна л даа. Хий нь шууд цооногоор гараад явна гэсэн үг. Нэг цооногийг гэхэд
15 жил ашигладаг юм байна.

-Хий дэх метаны агуулга өндөр гарсан, бараг байгалийн хийтэй
дөхөж очихоор гарсан гэх юм…?

– Хийн дэх метаны агуулга  84.6-93-ийн хооронд гарсан. Байгалийн хийтэй дөхөж
очсон гэж үзсэн нь үнэн. Ийм өндөр агуулгатай болохоор үйлдвэрлэлд ашиглах бүрэн
боломжтой гэж үзсэн юм. Метаны агуулга нь гучаас доош болбол үйлдвэрлэлд ашиглах
технологи одоогоор нэвтрээгүй байгаа юм билээ. Ерээс дээш гэхээр бүр сайн чанарынх
болоод явдаг юм байна.

-Өмнөговиос Улаанбаатар хүртэл хийн хоолой тавихад хэр өртөг
шаардах бол. Урьдчилсан таамаг тооцоо гарсан уу?

-Ойролцоогоор 400 гаруй сая ам.долларын
хөрөнгө оруулалт шаардана гэсэн урьдчилсан тооцоо бий. Шууд ил хоолой татчих асуудал
бий. Аюулгүй байдал  талаас солонгос стандартаар
тавих учраас ямар нэг асуудал байхгүй.

-Яг үйлдвэр барих цэвэр зардал нь хэр байх бол?

-Улаанбаатарыг нэг жилд хоёр сая
тонн хийгээр хангах үйлдвэр барихад 200-гаад сая ам.доллар хэрэгтэй юм билээ.

-Метан хийний нүүрснээс ялгарах онцлог давуу талуудыг нэрлээч?

-Метан хий хэд хэдэн онцлогтой.
Илчлэг чанар нь нүүрснээс 2.5 дахин их. Нүүрс шатааж гаргадаг зардлаас хоёр дахин
хямд үнээр метан хийг ашиглаж болно. Байгальд үзүүлэх хортой нөлөө байхгүй. Нийслэлийг
метан хийгээр хангаад эхэлбэл Улаанбаатарын утаа гэсэн ойлголт байхгүй болно.

-Хийг хоолой татахгүйгээр шийдэх боломж байсан уу. Шингэрүүлээд
тээвэрлэвэл овор багатай болмоор санагдах юм?

-Тээвэрлэлтийн зардлын тухайд
хоолойгоор тээвэрлэх нь хамгийн хямд гэсэн тооцоо гарсан. Шингэрүүлнэ гэхээр өртөг
нь өндөр гарч байгаа. Сая үйлдвэр барихад 200 сая ам.доллар зарна гэж ярьсан даа.
Шингэрүүлнэ гэвэл найм дахин их өртөг шаардах юм билээ.

-Өмнөговиос наашаа хийн хоолой татахад ямар нэг асуудал байхгүй
юу?

-Солонгосчуудын хувьд Өмнөговиос
Улаанбаатар хүртэл хийн хоолой тавихад газар зүйн байрлалын хувьд ямар ч асуудалгүй
гэж үзсэн.

-Ингэхэд метан хийгээр дулааны асуудлаа шийдсэн газар дэлхийд
хичээн байдаг юм бол?

-Дэлхийн жилийн хийн хэрэглээний
арван хувийг метан хий эзэлдэг юм билээ. Хятадад гэхэд нэг хотын хэрэглээг тэр чигт
нь метан хийгээр хангаж байгаа бодит жишээ байна.

-“Корей газ” Солонгосын хийн хэрэглээг зуун хувь хангадаг
гэсэн үү?

-Тиймээ, мөн дэлхийн 16 улсад
хийн төсөл хэрэгжүүлж байгаа юм билээ. Дэлхийд энэ чиглэлээрээ эхний тавд жагсдаг
компани. Туршлага, технологийг нь бодолцож энэ компанитай хамтран ажиллахаар шийдсэн.
“Корей газ” Солонгосын төрийн өмчит компани.

-Тэгвэл энэ төсөл хоёр улсын хэмжээнд яригдаж таарах нь ээ?

-Тэгж таарна л даа. “Корей газ”
компанийнхан Уул уурхайн сайдтай уулзахдаа ч “Бид ирэх оны дунд гэхэд өдий хэмжээний
хөрөнгөөр яг ийм  үйлдвэр барихад болох нь
гэсэн дүгнэлтээ гаргаад өгчихнө. Дараагийн алхмууд нь хоёр улсын Засгийн газрын  шийдэх асуудал”  гэж байна лээ. Цаашлуулаад яривал бүтээгдэхүүн
хуваах гэрээг төртэй хийнэ гэсэн үг.

Ц.БААСАНСҮРЭН 

Categories
мэдээ нийгэм

Зүүн хойд Азийн Хотын дарга нарын форум болно

Нийслэлийн Засаг даргын санаачилгаар өнөөдөр буюу наймдугаар сарын 18-19-ний өдрүүдэд нийслэл хотноо Зүүн хойд Азийн Хотын дарга нарын “Хотын тогтвортой ба хүртээмжтэй хөгжил” форум эхлэх гэж байна. Гадаад харилцааны яамны хурлын танхимд  эхлэх тус форумд оролцохоор Зүүн хойд Азийн зургаан улсын 120 гаруй төлөөлөгч  манай улсад  хүрэлцэн ирээд байгаа юм.

Форумын үеэр “Азийн хотуудын хотжилтын чиг хандлага ба Азийн хотууд – 2014”, “Ухаалаг цахим-засаглал ба Хотын үйлчилгээний чанарт мэдээлэл технологийн үзүүлэх үүрэг” зэрэг олон сэдвээр хэлэлцэн, санал солилцох ажээ.

Дашрамд хэлэхэд, Зүүн хойд азийн хотын дарга нарын “Хотын тогтвортой ба хүртээмжтэй хөгжил” форумын нээлтийн үйл ажиллагаанд Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж, Гадаад харилцааны сайд Л.Болд нар оролцож үг хэлэх юм байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Өнөөдөр болох зарим үйл явдлууд

 -12.00 цагт “Өргүй Монгол” ТББ-аас Монгол Улсын өрийн талаар мэдээлэл хийж, Засгийн газар, УИХ-ын гиш үүдэд мэдэгдэл хүргүүлэх болсон тухай хэвлэлийн хурал Монгол Ньюсд зарлалаа. 

-Зүүн хойд Азийн Хотын дарга нарын “Хотын тогтвортой ба хүртээмжтэй хөгжил” форум өнөөдөр Гадаад харилцааны яамны хурлын танхимд эхэлнэ. 

Форумын үеэр ”Азийн хотуудын хотжилтын чиг хандлага ба Азийн хотууд -2014”, ” Ухаалаг Цахим-Засаглал ба Хотын үйлчилгээний чанарт Мэдээлэл Технологийн үзүүлэх үүрэг” зэрэг сэдвээр хэлэлцэн, санал солилцох юм. 

Categories
арын-нүүр булангууд мэдээ

Ярианаасаа биш “Яав”-наас болгоомжил

Үзэл сурталдсан нийгмийн үед чухалчлан анхааруулдаг “Дааганаасаа биш даравгараасаа болж унана шүү” гэх онч хэлц одоо ач холбогдолгүй болжээ. Үгээ хэлэх төдийгүй жагсах цуглах, тэмцэх эрх чөлөө бүгд нээлттэй. Хэн юу ч ярьсан яах ч үгүй, жиргэсэн ч жишим ч үгүй болоод байгаа цаг үе.

Харин үүний оронд хэтээсээ явган явах дургүй монголчууд унаж зайдалдаг унаандаа анхаарахгүй бол болохоо байжээ. Ялангуяа орон нутагт энэ “Яав” гэх бичил мотоциклийг техникийн наад захын мэдлэггүй жаахан хүүхэд охид, настай авгай нар хэн дуртай нь унан чавхдацгаана. Эзгүй хээр яаваараа хөтөл өөд орилуулсаар гараад ирэхэд өмнөөс нь бас нэг “яавчин” амьд амьтан уначихсан аятай шуугин гарч ирээд хоорондоо зөрж амжилгүй тас мөргөлдөж орхих юм. Сумын төв дээрх гудамж хашааны булан болгон “гүйдэл”-тэй болж байгаа бололтой. Аль нэг нь болгоомжтой байгаад ч нэмэргүй. Тооромзгүй, гэрэлгүй, араа соёондоо ордоггүй есөн шидийн унаа уначихаад хээвнэг эргэж хараад ярих, согтуу гуйвлан хаазлах бол наад захын үзэгдэл. Энэ муу жижигхэн дугуй байтугай эдэлж чадаагүй бол эмнэг хангал адуу ч амь нас авч оддогийг яагаад мартчихав. Агуу Чингэс хаан хүртэл морины “аваар”-аар өөд болсон тухай бичсэн байдаг биз дээ. Тэгэхлээр давын өмнө анхааруулсан үгтэй бичиг самбар, нөлөөтэй бөөрөнхий толь зэргийг энд тэндгүй тавьж өгөн, цаашдаа энэ талын хууль журмыг чангална биз ээ.

Ж.ГАНГАА