Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Олон дагагчтай твитерчид ордны гадна эсэргүүцэл илэрхийлэв

Бат инженер нэрээр үзэл бодлоо цацдаг Ц.Батыг 100 хоног баривчлах шүүхийн шийдвэр өчигдөр гарсан. Түүнд Зам тээврийн сайд А.Гансүх сайд эрүүгийн хэрэг үүсгүүлэхээр цагдаад хандсан юм. Твитерээр үзэл бодлоо илэрхийлсний төлөө хэн нэгнийг шоронд хорьж байгааг твитерчид эсэргүүцэж байна. Олон дагагчтай олны танил твитерчид цайны цагаараа төрийн ордны гадна цуглаж, эсэргүүцлээ илэрхийлэв. Твитерээр жиргэсний төлөө  хэн нэгнийг  буруутгаж шүүж болохгүй гэж  энд цугласан хүмүүс ярьж байлаа. Тэд “Батыг чөлөөл”, “Твитерийг чөлөөл” гэж тэд  хашгиралдсан юм.  Энд олны танил Б.Болдсайхан эмч,  Цогоо гуай хэмээх нэрээр твитэрт бичдэг Ардын парламентын экс хөтлөгч Б.Цогтгэрэл, Боролдой С.Мягмар нарын олны танил хүмүүс ирсэн байлаа. 

Гэрэл зургийн сурвалжлагыг Ц.Мягмарсүрэн.    

Categories
мэдээ нийгэм

Үргүйдэл нөхөн үржихүйн төв нээгдэнэ

Эх хүүхдийн эрүүл мэндийн үндэсний төвийн  Анагаахын удам зүйн лаборатори өнгөрсөн оны  наймдугаар сараас хромсомын гажиг илрүүлэх  шинжилгээ хийж эхэлсэн.  Одоогийн байдлаар 162 эх уг лабораториор үйлчлүүлсэн байна. Үүнээс 40  хромсомын эмгэгтэй  хүүхэд төрөхөөс урьдчилсан сэргийлсэн аж.   Тус төвд мөн “Үргүйдэл нөхөн үржихүйн төв”  удахгүй нээгдэнэ. Одоогоор хүнээ сургах, тоног төхөөрөмжөө захиалж суурилуулах ажил хийгдэж байгаа аж. Эх, ураг нярайн  тусламж үйлчилгээг сайжруулах чиглэлээр Засгийн газраас  420 сая төгрөгийн нэн шаардлагатай тоног төхөөрөмжийг нийлүүлсэн гэж  ЭХЭМҮТ-ийн ерөнхи й захирал Ш.Энхтөр мэдээлэв. Хүүхдийн зүрхний ангиографийн  оношлогоо эмчилгээний 1,8 тэрбум төгрөгийн аппаратыг  удахгүй нээлтээ хийх Ажиа гэгээний санаачлагаар боссон шинэхэн хүүхдийн эмнэлэгтээ  суурилуулж дууссан байна. Ингэснээр өмнө нь эх орондоо эмчилж чаддаггүй байсан хүүхдийн зүрхний олон өвчнийг эх орондоо эмчлэх боломжтой болж байгаа юм.     

Categories
мэдээ нийгэм

80-100 мянган хүүхэд гэртээ хүмүүждэг

Өнөөдөр манай улсад цэцэрлэгт хамрагдаж чадахгүй байгаа 80-100 мянга орчим хүүхэд байна. Эдгээр хүүхдүүд төрөөс сард цэцэрлэгийн хүүхдүүдэд өгдөг 116500 мянган төгрөгийг авдаггүй. Иймд хүүхдүүдийг ялгаварлан гадуурхалгүйгээр төрөөс үзүүлж буй дэмжлэгийг хүүхэд бүрт хүргэх ёстой гэж “100 хувь цэцэрлэг” ТББ-ынхан  мэдээллээ. 

“100 хувь цэцэрлэг” ТББ, УИХ-ын гишүүн Ганбаатар тэргүүтэй 10 гишүүн “Хүүхэд харах үйлчилгээ” хуулийг  2013 оны нэгдүгээр сарын 16-ны өдөр өргөн барьсан. Үүнээс хойш гурван чуулган өндөрлөжээ. Энэ гурван чуулганаар уг хуулийг хэлэлцсэнгүй гэж “100 хувь цэцэрлэг” ТББ-ын тэргүүн С.Зоригтбаатар хэллээ. Тэрээр мөн хүүхэд бүрийг цэцэрлэгт хамруулахын тулд улсын хэмжээнд 600 цэцэрлэг хэрэгтэйг онцолсон юм. 600 цэцэрлэгийг нэг жилд барьж чадахгүйгээс хойш энэ намрын чуулганаар уг хуулийг яаралтай хэлэлцэхийг хүсэж байна гэв. Уг хууль батлагдсанаар  хүүхэд бүр цэцэцрлэгт хамрагдах боломжтой болох юм байна. Мөн 30 мянган ажлын байр шинээр бий болохоос гадна гэртээ хүүхдээ хараад сууж байгаа 80 мянган эцэг, эх ажлын байртай болно. Албан байгууллагууд мөн дэргэдээ цэцэрлэгтэй болох гэнэ. Харин хөдөө орон нутагт цэцэрлэг барих боломжгүй газар гэр цэцэрлэг ажиллуулах нөхцөлүүд бий болно гэж тэд мэдээллээ.  

У.Ууганцэцэг

Categories
мэдээ улс-төр

Нийслэлийн төрийн өмчийн цэцэрлэгт хүүхэд элсүүлэх ажлыг зохион байгуулах зөвлөмж гаргажээ

Нийслэлд төрийн өмчийн 178 ,төрийн бус өмчийн 250 цэцэрлэгт 75579  хүүхэд хамрагдаж байгаагийн 79% нь(59261) төрийн өмчийн, 21 % нь(16318) төрийн бус өмчийн цэцэрлэгт хамрагдаж байна.Сургуулийн өмнөх боловсролын 428 байгууллагын барилгын хүчин чадал нь нийслэлийн хүн амын өсөлтийн хурдыг гүйцэхгүй байгаагаас эцэг эх, иргэд, олон нийт болон цэцэрлэг улмаар боловсролын байгууллагын хооронд үл ойлголцол үүсгэж байгаа юм.  Нийгмийн зайлшгүй эрэлт хэрэгцээнээс  үүдэн цэцэрлэгүүд хүчин чадлаа  хэтрүүлэн ажиллаж байгаа ч тулгамдсан асуудлыг бүрэн шийдвэрлэж чадахгүй байна. Дээрх нөхцөл байдал нь цэцэрлэгт хүүхэд элсүүлэх, бүртгэл хийхэд хүндрэлтэй ажил болоод байгаа юм. Эдгээр асуудлыг шийдвэрлэхэд одоо хүчин төгөлдөр мөрдөж буй эрх зүйн хэд хэдэн үндэслэл байгаа нь уг ажлыг зохион байгуулах нэг гарц юм. Тухайлбал, “Цэцэрлэгийн эрхлэгч нь 

хүүхдийг цэцэрлэгт элсүүлэх, чөлөөлөх, тэдний талаар шийдвэр гаргах эрхтэй.1;Эцэг эх, асран хамгаалагчид нь сургуулийн өмнөх боловсролын үйлчилгээ, багшийн үйл ажиллагаатай холбогдох асуудлаар хяналт тавьж, санал гаргах эрхтэй.2;Тухайн 

байгууллагын үйлчилгээний талаар үнэлгээ өгөх, үйлчилгээг сайжруулахын тулд өөрийн санал бодлыг илэрхийлэх боломжийг олгох 3;Төсвийн шууд захирагч бүртгэлд үндэслэн хүүхдийн тоог бодитой тооцож жилийн төсвийн төслөө үр ашигтай, өр авлага үүсгэхгүйгээр  төлөвлөх”4 гэсэн заалтууд нь цэцэрлэгийн захиргаа, эцэг эх, асран хамгаалагчийн талаас хүлээх эрх үүргийг зааж өгсөн байна.

Энэ хүрээнд дараах ажлуудыг хийж гүйцэтгэх чиглэлийг өгч байна

1.Дүүргийн боловсролын хэлтсүүд:1.Тухайн цэцэрлэг нь хамран сургах тойргийн хүүхдүүдийг элсүүлэхэд  Боловсролын хэлтэс хяналт тавьж ажиллах  

2.Аж ахуйн нэгж, байгууллагуудад өөрийн харьяаны цэцэрлэг

байгуулах болон ээлжийн бүлэг нээн ажиллуулах санаачилгыг хууль эрх зүй, арга зүйгээр зөвлөн дэмжиж хэрэгжүүлэх/МХАҮТ-тай байгуулсан санамж бичгийн хүрээнд/ 

3.Цэцэрлэгийн зориулалтаар ашиглагдаж байгаад зориулалт нь 

өөрчлөгдсөн, өөр өмчлөлд шилжсэн барилгуудын судалгааг гарган 

зориулалтын дагуу ашиглах боломжийг судалж саналаа ирүүлэх

Монгол Улсын хууль Сургуулийн өмнөх боловсролын тухай 11.1.5.2

Монгол Улсын хууль Сургуулийн өмнөх боловсролын тухай

14.1.4.3 БСШУ –ны Сайдын тушаал No17 

Бага насны хүүхдийн хєгжилд эцэг эх, гэр бүл, олон нийтийн оролцоог нэмэгдүүлэх талаар сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагаас баримтлах чиглэл 

Монгол Улсын хууль Төсвийн тухай 8.8.4.

4.Дүүргийн цэцэрлэгүүдийн хүчин чадлыг нэмэгдүүлэх боломжийг судалж холбогдох төсөв хөрөнгийн тооцоо, хэрэгжүүлэх ажлын /гэр барих, албан өрөө болон сэрүүн өрөөг засаж анги 

болгох 

5.Бүртгэлтэй холбоотой мэдээллийг хүлээн авах утасны жагсаалтыг 

дүүрэг бүр гарган иргэдэд мэдээлэх, ирсэн мэдээлэл саналд дүгнэлт 

гаргах 

(Өргөдөл, гомдол үнэн зөв байна. Өргөдөл, гомдол нь тодорхой 

нэр хаяггүй бол хянан үзэхгүй байж болно.)5 

6.Элсэлттэй холбоотой мэдээллийг Нийслэлийн боловсролын газарт жил бүрийн 08дугаар сарын30-ны дотор тайлагнаж байх 

Цэцэрлэгүүд :1.Элсэлттэй холбоотой мэдээ, мэдээлэл, эцэг эх, асран хамгаалагчдаас бэлтгүүлэх сургалтын хэрэглэгдэхүүн, ариун цэврийн хэрэгслийг6 бэлтгүүлэх ажлын талаар ил тод мэдээлэх, таниулга, сурталчилгаа хийх

2.Сургуульд элсэхийн өмнөх насны /5 нас/ бүх хүүхдийг сургалтын аль нэг хэлбэрээр /үндсэн, хувилбарт, гэр цэцэрлэг/

сургуулийн өмнөх боловсролын үйлчилгээнд бүрэн хамруулахад 

онцгой анхаарч ажиллах, явуулын багшийн үйл ажиллагааг нэвтрүүлэх

3.Цэцэрлэгийн хүчин чадлаа нэмэгдүүлэхийн тулд гэр барих, сэрүүн өрөөг анги болгох, байгууллагуудтай хамтран бүлэг нээх гэх мэт дотоод нөөц  боломжоо дайчлах, холбогдох санхүүгийн тооцоог гарган дээд шатны байгууллагад уламжлан шийдвэрлүүлэх

4.Цэцэрлэг бүр одоо хүмүүжиж байгаа болон хамран сургах тойргийн хүүхдийн дэлгэрэнгүй судалгааг гаргаж, эцэг эх, олон нийтэд ил тод мэдээлэх

5.Цэцэрлэгийн хүүхдийн элсэлтийг зохион байгуулах комиссыг 

эрхлэгчийн тушаалаар багш, ажилтан, эцэг, эхийн төлөөлөл, хорооны ажилтны бүрэлдэхүүнтэйгээр байгуулан ажиллах, хяналт тавих

6.Тусгай хэрэгцээт боловсрол шаардлагатай, өнчин,амьдралын 

баталгаажих түвшнээс доогуур орлоготой өрхийн болон цэцэрлэггүй 

хороодын хүүхдүүдээс СӨБ-д хамрагдалтын хувийг ахиулан ажиллахад онцгой анхаарах7, 

7.Элсэгч хүүхдийн талаарх шаардлагатай эрүүл мэндийн бичгийг өрхийн болон харьяалагдах эмнэлгээс тухайн цэцэрлэг шууд авч бүртгэл судалгаанд оруулах8

8.Хамран сургах тойргийн хүүхдийн тоо, цэцэрлэгийн хүчин чадал, 

цэцэрлэгт элсүүлэх дээд боломж, хувилбарт сургалтад хамрагдах 

хүүхдийн тоо зэргийг нээлттэйгээр мэдээлэх

9.Хамран сургах тойргийн хүүхдүүдийг бүртгэлийн судалгаанд хамруулах, лавлагаа авах боломжийг ажлын цагаар зохион байгуулах Бүртгэлийг  явуулахдаа:5Монгол Улсын хууль Иргэдээс тєрийн байгууллага, албан ту шаалтанд гаргасан өргөдөл, гомдлыг шийдвэрлэх тухай 8.2, 14.1.1.6БШУ –ны Сайдын А/266 тушаал Цэцэрлэгийн хүүхдийн нэг хичээлийн жилд эцэг эхээс бэлтгүүлэх сургалтын хэрэглэгдэхүүн, ариун цэврийн хэрэгслийн жагсаалт 

7,Монгол Улсын хууль Сургуулийн өмнөх боловсролын тухай

8.3, 14.2.2

8,Монгол Улсын хууль Сургуулийн өмнөх боловсролын тухай

1.Нийслэлийн төрийн өмчийн бүх цэцэрлэг нь хамран сургах тойргийн  судалгаан дээр үндэслэн элсэлтийн бүртгэлийг явуулах бөгөөд ижил  хугацаанд эхлэх, дуусгах (Хугацааг 2014 оны 08 дугаар сарын 25-наас 29-нд цэцэрлэгт хамрагдаж байсан болон шинээр элсэх хүүхдүүдийг ажлын цагаар бүртгэнэ.)

2.Цэцэрлэг бүр элсэлтийн бодлогоо тодорхойлж одоо хүмүүжиж буй 

хүүхдийг ирэх хичээлийн жилд үргэлжлүүлэн суралцуулах, зөвхөн 

хамран сургах тойргийн хүүхдүүдийг шинээр элсүүлэх

3.Өнөөгийн нөхцөл байдал, цэцэрлэгийн үйл ажиллагааны онцлог, эрэлт хэрэгцээнээс үүдэлтэйгээр нэг бүлэгт 40-өөс хэтрүүлэхгүй хүүхдийг бүртгэх, элсэлтийн бүртгэлтэй холбоотойгоор ямар нэгэн хураамж авахгүй байх 

4.Байгууллага, албан тушаалтны гарын үсэг, цохолт оор болон аж ахуйн нэгж байгууллагуудтай хамтран ажиллаж байгаа нэрийн дор хамран сургах тойргийн бус хүүхдүүд элсүүлэхгүй байх 

5.Хорооны Засаг даргын тодорхойлолт болон холбогдох баримт бичигт үндэслэн хамран сургах тойргийнбүтэн өнчин хүүхдүүдийг дараалалгүй бүртгэх, иргэдэд дараалал, бухимдал үүсгэхгүйгээр шуурхай зохион байгуулж ажиллах, хороо, эцэг эх, асран хамгаалагчтай хамтран ажиллах

6.Бүртгэлийн ажлыг зохион байгуулахдаа эцэг эх, асран хамгаалагч, иргэдтэй эелдэг  боловсон зөв харилцах, тэдэнд бүртгэлийн талаар бодит мэдээлэл өгч ажиллах

7.Бүртгэлийн явцад сургуулийн өмнөх боловсролын байгууллагын 

захиргаа, багш, эцэг эх, асран хамгаалагчдын гурвалсан гэрээг хууль эрх зүйн хүрээнд байгуулах

8.Бүртгэлийн хуудастай байх ба бүртгэсэн он, сар, өдрийг тодорхой бичиж бүртгүүлэгчийн гарын үсгийг зуруулсан байх, хүүхэд нэг бүрд хувийн хэрэг нээх

9.Хүүхдийн насыг нарийвчлан гаргаж бүлэг хуваарилалтыг хийх ба  багшид албан ёсоор хүлээлгэн өгөх

10.Элсэлт, бүртгэлийн дэлгэрэнгүй мэдээллийг байгууллагын вэб хуудсанд байршуулах буюу дүүргийн боловсролын хэлтэст бүртгэл дууссанаас хойш ажлын 3 хоногт багтаан хүргүүлнэ. 

НИЙСЛЭЛИЙН БОЛОВСРОЛЫН ГАЗАР

Categories
мэдээ цаг-үе эдийн-засаг

Засагт хувь биш татвар хэрэгтэй

Монголын уул уурхайн хамгийн том компани нь төрийнх. Уг нь “Рио”, “МАК”, “Энержи ресурс” гэж ирээд яривал том төслүүд хэрэгжүүлж байгаа нь бүгд хувийн компаниуд л даа. Гэхдээ Оюу толгой, Таван толгой гэсэн ланжгар хоёр ордоос гадна стратегийн бүх ордын хувьд дээрээ ганц малгайтай. Аль л сайн нөөцтэй ордууд төр гэсэн нэг том эзэнтэй гэсэн үг. Тэр нь “Эрдэнэс Монгол”. Монголын уул уурхайн хамгийн том эзэмшил төрийн компанид бий гээд байгаа нь ийм учиртай. Хувийн хэвшлийн компаниудыг жамаар нь хөгжүүлж байж л чөлөөт зах зээл хөгжинө гэдэг өнцгөөс харвал яг өнөөдрийн “Эрдэнэс Монгол” төгс загвар биш. “Эрдэнэс Монгол”-ын доор “Эрдэнэс Таван толгой”, “Эрдэнэс Оюу толгой” гэж дэлхийн хэмжээнд яригдах төслүүдэд оролцоотой хоёр компани бий. Удирдлагууд нь бүгд улс төрийн томилгоогоор ажилладаг. ТУЗ нь ч ялгаагүй улс төрөөс хараат. Энэ том хоёр ордын ажил урагшлахгүй байгаа нь ганцхан ийм шалтгаантай. Жишээ нь “Рио”, “Эрдэнэс Оюу толгой” хоёр өнөөг хүртэл учраа олоогүй. “Эрдэнэс Таван толгой” гэхэд нүүрсээ зарах гэж хувийн компаниудтай өрсөлдсөөр байгаад өөрөөсөө бусдыг бараг л унагачихсан. Төрийн түшээдэд уул уурхайн салбарт төр оролцох ёстой гэсэн сэтгэлгээ бүр суучихсаныг жишээлж яривал өчнөөн баримт бий. Сүүлийн жишээ гэхэд УИХ-аас “Цагаан суварга гэдэг ордыг МАК минь дангаараа эзэмш. Төрд өгөх мөнгө байхгүй учраас хувь эзэмшихгүй, харин татвараа сайн төлөөрэй” гэсэн овоо ухаалаг шийд гараатахсан чинь УИХ-ын нэг гишүүн нь “Өө, тэгж ярихгүй. Энд чинь манай төрийн оролцоо хувь байх ёстой. Энэ муу компанид дангаараа эзэмших эрх байхгүй” гээд Цэцэд өгчихөж байгаа юм. Өөрсдөө хөрөнгө гаргаж чадахгүй хэрнээ олсон ашгаас нь авах ёстой гэсэн зах зээлийн жамаас гажсан сэтгэлгээ ганц энэ гишүүнд ч биш, өчнөөн түшээдийн элэг зүрхнээс уяатай яваа.

Байгалийн баялгаа зарж байж л ам.долларын галзуурлыг намжаана гэдгийг Монголбанкнаас эхлээд эдийн засагчид нь хүртэл хүлээн зөвшөөрчихсөн энэ үед яах аргагүй ярих учиртай асуудал бол энэ. Тодруулж хэлбэл, уул уурхай дахь төрийн хэт оролцоог багасгах гарцыг хайх цаг болчихож.

“ЭРДЭНЭС МОНГОЛ”-ЫГ “ТИМАСЕК” ШИГ БОЛГОЁ

Ирэх сарын эхний долоо хоногт “Дисковер Монголиа-2014” хөрөнгө оруулагчдын чуулга уулзалт болно. Чуулга уулзалтад гадны ганц ч хөрөнгө оруулагч шинээр бүртгүүлээгүй ч “Блүүмбэрг”-ээс эхлээд гадна ертөнцөд мэдээллийг нь цацах сувгууд бол бий. Монголд төсөл эхлүүлээд гацчихсан цөөн хэдэн шар толгойтнууд мэдээж энд ирнэ. Монголын уул уурхай тэр чигтээ төрөөсөө хамааралтай гэсэн гутранги бодол тээн санааширч яваа тэдэнд “Манай төр уул уурхайд дээрэмчин шиг оролцохгүй” гэж хэлэх ганц индэр нь “Дисковер Монголиа”. Энэ үеэр ийм сэдвээр эвтэйхэн яриа хөөрөө өрнүүлбэл биднийг дэлхий сонсоно гэх гээд байна л даа. “Дисковер”-ийн хоёр дахь өдөр “Уул уурхайн төсөл ба төрийн оролцоо” гэсэн сэдэвтэй хуралдаан болох юм билээ. Лав л “Эрдэнэс Монгол”-ын гүйцэтгэх захирал О.Сайнбуян төрийн өмчийн компанийн засаглалаар илтгэл тавих сураг дуулдсан. О.Сайнбуянгийн хувьд өөрөө бизнесмэн учраас уул уурхайн төрийн өмчит компаниудыг бизнесийн зарчмаар явуулъя гэж энд тэнд болж байгаа чуулга уулзалтын үеэр их ярьдаг. Гэхдээ засгийн хувьд тэгтлээ дэмжсэн царай үзүүлэхгүй байх шиг санагддаг. Төр, хувийн хэвшлийнхэн нэг дор цугласан энэ хуралдаанаар “Эрдэнэс Монгол”-ыг Сингапурын “Тимасек” болгох чигийн хэлэлцүүлэг өрнүүлмээр байгаа юм. “Тимасек” бол Сингапурын төрийн өмчтэй компани. Компанийн засаглалаараа онц, хувьцаагаа олон нийтэд нээлттэйгээр арилжаалдаг гэдгээрээ дэлхийд танигдсан. Компанийн удирдлагыг улстөрчид биш ТУЗ-өөс нь сонгодог. ТУЗ-ийнх нь гишүүд улсдаа нэр хүндтэй бизнесмэн, эрдэмтдээс бүрддэг. Өөрөөр хэлбэл, цэвэр бизнесийн зарчмаар ажиллаж чаддаг гэсэн үг. “Эрдэнэс Монгол”-ын хувьд яг ийм загвараар ажиллабал уул уурхайн салбар дахь төрийн оролцоо цэгцрээд ирнэ. Гэхдээ анхаарах нэг зүйл бий. ТУЗ-өөс компанийн удирдлагыг сонгоход улс төр нөлөөлөхгүй гэх баталгаа байхгүй. Том төслүүдээ бизнесийн зарчмаар урагшлуулъя гэвэл захирлуудын томилгоонд улс төр орохгүй байх өндөр босгыг хуулиар тогтоож өгөх хэрэгтэй. Мэдээж тэр хууль нь дөрвөн жил болоод солигдохгүй дархлаатай байж үр дүнгээ өгнө. Ингэхийн тулд О.Сайнбуян захирал биш Засгийн газар, УИХ-ын зүгээс өндөр сонирхолтой байх учиртай. Төрийн өмчийн оролцоотой компаниуд хувьцаагаа олон нийтэд нээлттэй арилжаад ирвэл хүссэн хүсээгүй хяналт тогтоно, төр хэт оролцох гээд байвал олон нийтийн эсэргүүцэлтэй тулна гэсэн гарц ч бас бий.

ЗАСАГТ ХУВЬ БИШ ТАТВАР ХЭРЭГТЭЙ

“Тимасек” бол “маргаашийн өөхнөөс өнөөдрийн уушги дээр” гэх талаасаа байж болох хувилбар. УИХ, Засгийн газар хүсэхгүй бол ажил болоход бэрх шийдэл л дээ. Мэдээж үүнээс ч сайн хувилбар бий. Гадна, дотнын мөнгөтэй эрхмүүд цугласан “Дисковер Монголиа”-гийн үеэр манай засгийнхан “Төр уул уурхайн ордууддаа хувь эзэмшихгүйгээр татвараа аваад явъя” гэсэн мессэжийг өгвөл эргэлзсэн хөрөнгө оруулагчдын итгэл сэргээд ирнэ. “Цагаан суварга”-д хувь эзэмшихгүй гэсэн шийдвэр гаргаж чадсан төр энэ удаа стратегийн бүх ордод хувь эзэмшихгүй, татвараа л авъя гэчихмээр байгаа юм. Засгийн газрын “Рио”-той учраа олохгүй байгаагийн шалтгаан ч яг нарийндаа хувь эзэмшлээс үүдэлтэй. Том төсөлд төр хувь эзэмших нь тэр хэрээр эрсдэл хүлээнэ гэсэн үг. Манай төр Оюу толгойд 34 хувийн эзэмшилтэй. Эзэмшиж буй хувийнхаа хэмжээгээр “Рио”-гийн бүтээн байгуулалтад мөнгө зарцуулах үүрэгтэй. Гэтэл өнөөдрийг хүртэл ганц ч доллар гаргаагүй, “Рио”-гоос мөнгө зээлж байж энэ аварга төслийг эхлүүлсэн. Төрийн эзэмшиж буй 34 хувийн хэмжээнд тохирсон мөнгийг “Рио” өөрөөсөө гаргаад баяжуулах үйлдвэр барьчихсан. Одоо дахиад гүний уурхайн бүтээн байгуулалтад хэдэн тэрбум доллар зарах учиртай. Бид Оюу толгойн ордод хувь эзэмшдэг учраас өнөө хэдэн тэрбумынх нь 34 хувьтай тэнцэх хэмжээний мөнгийг өөрсдөөсөө гаргах ёстой. Гэтэл бидэнд мөнгө байхгүй. Төр гэдэг бол яг нарийндаа бид. Төр мөнгө үйлдвэрлэдэг газар биш, бидний татварт өгсөн мөнгөөр амьдардаг субъект. Төрийн өнөөдөр “Рио”-д тавьсан, маргааш өөр нэг “Рио”-д тавих өрийг бид л төлнө. Тэгэхээр төр гэдэг эзэн биегүй этгээдийн тавьж буй өр бүхнийг бид төлж барагдуулна гэсэн үг. За ер нь бол нэг иймэрхүү асуудал л Оюу толгой дээр үүсчихээд байгаа. Цагаан суваргын хувь эзэмшлээс төр өгөөмөр зантайдаа биш зах зээлийн энэ айхтар хуулийг ойлгосон учраас татгалзсан юм.

ТӨР ТӨР БАС ДАХИН ТӨР

Төрийн уул уурхай дахь оролцоо энэ хүрээд зогсохгүй. Нүүрсэн дээр гэхэд 30 гаруйхан ам.доллараар зараад байхад л Хятадын хаа холын далайн боомтын үнэ болох хоёр дахин өндөр тоог жишиг үнэ гэж тавиад татвар авах жишээний. Ухаандаа талх үйлдвэрлэгч нэг талхаа 1000 төгрөгөөр зарчихаад байхад татварын газраас “Та талхаа 2000 төгрөгөөр зарах ёстой шүү дээ” гээд ахиу татвар авсантай ялгаагүй дүр зураг л даа. Төр уул уурхайд ингэж оролцож байна. За тэгээд ТЭЗҮ-ийг хянан бичиж батална, уулын ажлын төлөвлөгөөг мэдэж батална. Уг нь ТЭЗҮ батлах нь цэвэр хувийн компанийн хийх ажил. Хувийн компанийн бизнес төлөвлөгөөг баталдаг сонин жишиг манайд л бий. Энэ мэтээр жагсаавал уул уурхай дахь төрийн оролцоо өчнөөн. Төр нүүрсээ зарах гэж ядаж байгаагаа хувийн компаниудтайгаа өрсөлдөхөө ч юман чинээ тоохгүй оролцоно. Эсвэл хувийн компаниудынхаа хөлсөө урсгаж цэцэглүүлсэн бизнесийг төрийн асар том ашиг сонирхлын бүлгүүд нийлж байгаад боловсон аргаар дээрэмдэж оролцоно. Боловсон арга гэдэгт нь зохиомол хэрэг үүсгэж юм уу аль нэг хэрэгтэй холбож бизнесийг нь төрийн нэр дээр буцаан аваад дахин хуваарилалт хийх, хуулийг өөрчлөх замаар дээрэмдэх гээд түмэн зам багтана. Зарим тохиолдолд бүр энэ зорилгодоо төрийн институцийг ашиглана. Уул уурхайн бизнес рүү орж амжаагүй төрд гарсан том бизнесмэнүүд энэ салбарт дахин хуваарилалт хийгээд эхэлснийг бизнес эрхлэгч, эдийн засагчид барим тавим жишээ татан ярьцгаадаг. Тэгэхээр уул уурхайн яг ямар процесст нь төр оролцохыг энэ удаагийн “Дисковер Монголиа”-гаар тогтож яримаар байна. Зүй нь чөлөөт эдийн засгийг жинхэнэ утгаар нь хөгжүүлсэн улсын төр нь уул уурхайн салбартаа татвар авч, хяналт тавих маягаар оролцдог юм билээ. Айхтар хяналт, ахиухан татвар хамгийн зөв гарц гэдгийг уул уурхайгаараа хөгжилд хүрсэн өчнөөн улсын түүхээс харж болно.

Ц.БААСАНСҮРЭН

Categories
мэдээ нийгэм

Ч.Мөнгөндалай 3500 км замыг тууллаа

Ч.Мөнгөндалай гэхэд баруун хязгаарын төдийгүй Монгол орон даяар андахгүй болжээ. Баруун аймгийн ард иргэд хэр найрсаг, зочиломтгой, хүн хүнээ хайрлах сэтгэлтэй, өгөөмөр гэдэг нь Ч.Мөнгөндалайгийн аяллаас тод харагдаж байгаа юм. Түүнийг очсон газар бүрт нь найрсагаар хүлээн авч хооллож, ундаллаж, биеийнх нь байдлыг үзүүлж, чин сэтгэлээрээ хандаж хүлээн авч байгаа билээ. МЗХ-ны салбар холбоодууд очсон газар бүрт нь хүлээн авч нутгийн иргэдэд танилцуулж цаашид туулах урт замд нь үдэж өгч байгаа юм. Одоогоор Ч.Мөнгөндалай Увс аймгийн Улаангом хотод буудалласан бөгөөд нийт 3500 км замыг туулаад 3 сарын хугацаанд замынхаа талаас илүү хувийг туулж дуусгасан амжилттай байна. Биеийн байдал хэвийн аяллаа цааш үргэлжлүүлэх боломжтой бөгөөд маргааш Хөвсгөл аймаг руу хөдлөх гэнэ. Ч.Мөнгөндалайн замд тааралдсан хүн бүр л өөрсдийн сэтгэлээр хандив өгч байгаа бөгөөд Увс аймгийн ЗХ-ны дарга 100.000 төгрөг хандивласан байна. Уншигч та ч мөн адил хандивлаарай. 

Түүнд чин сэтгэлийн хандив өргөхийг хүсвэл Төрийн банкны 104400224360 гэсэн дансанд хандаарай.

Categories
мэдээ нийгэм

8-р сарын 25-нд залуус “Нэгдэж” цусаа хандивлана

Монголын Залуучуудын Холбоо 2014 оныг залуусаа “Нэгдье” уриан дор бүхий л үйл ажиллагаагаа тэмдэглэн өнгөрүүлж байгаа юм. Энэ 8-р сарын 25 бол “Монголын Залуучуудын өдөр” энэ өдрийг жил бүр өргөн хүрээнд тэмдэглэн өнгөрүүлж ирсэн бөгөөд энэ жил  ч мөн адил олон ажлуудыг төлөвлөсөн байна. МЗХ энэ өдрийг “Нэгдье” уриан дор бүх үйл ажиллагаагаа зохион байгуулах бөгөөд эхний хийх ажил нь “Залуус бид нэгдэж хүний амийг аварна”- Цусаа бэлэглэцгээе! уриалгыг дэвшүүлсэн байна.  Цус сэлбэлт судлалын үндэсний төвд цусны нөөц 30%-иар багасаж, эмнэлгүүдийн цусан бүтээгдэхүүний хэрэгцээг хангаж чадахгүйд хүрсэн юм. Өдөрт 60–аас 100 хүн цус хандивлахад 1 өдрийн цусны хэрэгцээг хангах боломж бүрддэг. Тиймээс 1200 хүн цус хандивлаж байж энэхүү цусны нөөцийн хомсдолыг бууруулах юм. Тиймээс залуус нэгдэж эрдэнэт хүний амийг аварахад бага ч болов хувь нэмрээ оруулж эх орныхоо ирээдүйг хамгаалж, элэг нэгт ах дүүсийнхээ амийг аврах уриалгад нэгдэж байна. Энэхүү уриалга сошиал ертөнцөөр тарж залуу хүн бүр нэгдэнэ гэдгээ илэрхийлж share, like, RT&FV хийсэн бөгөөд урлаг соёлын одууд ч олон олон залуус “Нэгдэж” дэмжихийг уриалсан байна. 8-р сарын 25 “Монголын залуучуудын өдөр”-өөр Цусаа бэлэглэцгээе залуусаа.

Categories
гадаад мэдээ

Орос Хятад хоёр цэргийн хамтарсан сургуулилт хийнэ

ОХУ, БНХАУ хоёр “Мирная миссия 2014” цэргийн хамтарсан сургуулилт энэ сарын 24-29-ны өдрүүдэд болох гэнэ. Хятадын “Чужихэ” хээрийн сургуулилтийн талбайд болон уг арга хэмжээнд 7000 цэрэг оролцох юм. Орос, Хятадаас гадна Шанхайн хамтын ажиллагааны байгууллагын гишүүн таван орны цэргүүд оролцох гэнэ. 

Ю.Дэлгэр

Categories
мэдээ нийгэм

Дугуйчиддаа хамгаалалтын малгай тогтмол өмсөж хэвшихийг уриаллаа

Манай улсад хүн амын нягтаршил, төвлөрөл ихэссэнээс болж замын түгжрэл нийслэлийнхний хувьд томоохон асуудал болоод байгаа.  Тиймээс Монголын Залуучуудын Холбооноос санаачлан “Унадаг дугуйтай Улаанбаатар” төслийг хэрэгжүүлж эхлэсэн. Уг төслийн хүрээнд  нийслэлчүүдээ  “Унадаг дугуйтай Улаанбаатар”-аар давалгаалуулж нийгмийн сайн  сайханд чиглэсэн,  үр дүнд хүрсэн олон ажлуудыг хийсээр байгаа юм. Тэд саяхан дугуйчдыг   “Хамгаалалтын малгайгаа тогтмол өмсөж хэвшихийг сануулсан” шторк гаргасан байна.  Унадаг дугуй бол хүн хөдөлгүүр  бүхий тээврийн хэрэгсэл. Тиймээс дугуйчин хүний аюулгүй байдал хамгаас чухал учир уг шторкийг  Монголын залуучуудын холбоо, Нийслэлийн Замын Цагдаагийн Газар, Залуу дугуйчин клуб, ILab хамтран Унадаг дугуйтай Улаанбаатар төслийн хүрээнд  бүтээжээ. Түүнчлэн нийгмийн сайн сайхны төлөө хөрөнгө оруулалт хийдэг телевизүүд уг шторкийг нийтэд түгээхээр болсон байна. Мотоцикль, унадаг дугуй, мопедтай жолооч нар хамгаалалтын малгай өмсч хөдөлгөөнд оролцох нь цөөн байдаг гэдгийг судалгаагаар тогтоогдсон учир мотоцикль, унадаг дугуйгаар замын хөдөлгөөнд оролцогчдыг хамгаалалтын малгайгаа өмсч, дүрмэнд заасны дагуу хөдөлгөөнд оролцохыг  уриалж байгаа аж.

Categories
гадаад мэдээ

Ангела Меркель Украинд айлчлах бололтой

ХБНГУ-ын канцлер А.Меркель энэ сарын 23-ны өдөр Украинд айлчилж магадгүй гэнэ.  Энэ тухай Украины хэвлэлд бичсэн бөгөөд тус улсын Гадаад хэргийн сайд П.Климкээс дээрх мэдээллийг авсан байна. Германы Засгийн газрын тэргүүний айлчлал Украины тусгаар тогтнолын баяртай давхцах аж. Тиймээс энэ нь маш айлчлал болох гэнэ.

Ю.Дэлгэр