Categories
мэдээ цаг-үе

Сумдын наадам хэзээ вэ?

Тулгар төрийн 2223, Их Монгол Улс байгуулагдсаны 808, Ардын хувьсгалын 93 жилийн тэгш ойн наадмаа сумдууд тэмдэглээд эхэлжээ.

Архангай аймаг долдугаар сарын 9-10-нд наадмаа хийсэн байна. Харин Чулуут, Жаргалант, Хайрхан, Батцэнгэл, Өлзийт зэрэг таван сумын 90 жилийн ойн баяр наадам долдугаар сарын 25-26-нд болох юм. Архангай аймгийн төв нь Улаанбаатар хотоос 521 километрийн зайтай.

Баян-Өлгий аймгийн хувьд энэ жил сумдын тэмдэглэлт ой байхгүй бөгөөд аймгийнхаа наадмыг энэ сарын 5-6-нд хийсэн байна.

Баянхонгорын наадам Засгийн газрын тогтоолын дагуу долдугаар сарын 25-26-нд болсон. Түүнчлэн тус аймгийн Өлзийт, Жинст, Баацагаан, Бууцагаан, Хүрээмарал, Баянбулаг, Гурванбулаг, Заг зэрэг найман сум түүхт 90 жилийн ойгоо долдугаар сарын 16-25-нд тэмдэглэн өнгөрүүлэх юм.

Булган аймгийн наадам энэ сарын 9-10-нд болсон. Харин Дашинчилэн, Хутаг-Өндөр, Хангал, Бугат зэрэг дөрвөн сумын 90, Рашаант сумын 30 жилийн ой долдугаар сарын 25-26-нд болно. Түүнчлэн Хан уулын тахилга буюу манлай уяач Дамбын Хишигжаргалын цолны мялаалга наадам наймдугаар сарын 1-2-нд болох юм байна. Дашрамд дурдахад тус мялаалга наадамд Булган аймгийн шигшмэл хурдан морьдыг тодруулах уралдаан болох аж.

Говь-Алтай аймгийн хувьд энэ жил хамгийн олон сум түүхт ойгоо тэмдэглэх юм. Тухайлбал, Дарви, Бугат, Есөнбулаг, Халиун зэрэг дөрвөн сумаас бусад 14 сум 90 жилийн ойгоо наймдугаар сарын 1-3-нд тэмдэглэх юм байна.

Говьсүмбэр аймгийн баяр наадам энэ сарын 3-4-нд болсон. Тэгвэл мөн Баянтал сумын 90 жилийн ой 3-4-нд болсон юм.

Дархан-Уул аймгийн Шарын гол сумын 20 жилийн тэгш ойн наадам долдугаар сарын 19-20-нд болно.

Тэгш ойгоо тэмдэглэх сумдынхаа тоогоор Дорноговь аймаг хоёрт бичигдэж байна. Энэ жил тус аймгийн Сайншанд, Улаанбадрахаас бусад 12 сум түүхт ойгоо тэмдэглэх бөгөөд долдугаар сарын 10-27-нд тэмдэглэн өнгөрүүлэх юм байна.

Дорнод аймгийн баяр наадам долдугаар сарын 25-26-нд болно. Харин Булган, Матад, сумын 90 жилийн ой энэ сарын 20-21-нд, Баян-Уул сумын 90 жилийн ой долдугаар сарын 14-16-нд болсон бол Халх гол, Вангийн Цагаан уулын тахилга наадам наймдугаар сарын 16-17-нд болох ажээ.

Дундговь аймгийн баяр наадам энэ сарын 25-26-нд харин Луус, Гурван сайхан, Өлзийт, Говь-Угтаал, Цагаандэлгэр сумдын 90 жилийн ой долдугаар сарын 17-18-нд, Сайнцагаан, Өндөршил сумын 90 жилийн ой зургадугаар сарын 9-10-нд болсон юм.

Завхан аймгийн хувьд 10 сумын ой энэ жил тохиогоод байгаа юм. Аймгийн баяр наадам нь энэ сарын 10-11-нд Улсын баяр наадамтай давхцсан бөгөөд Отгон, Дөрвөлжин, Сантмаргац, Яруу, Сонгино, Баянхайрхан, Баянтэс, Шилүүстэй, Ургамал, зэрэг сумын 90, Асгат сумын 30 жилийн ойн баяр наадам долдугаар сарын 17-28-нд болно.

Орхон аймгаас хамгийн олон хүн амтай Баян-Өндөр сумын 20 жилийн ой зургадугаар сарын 28-29-нд болсон бөгөөд аймгийн баяр наадмыг долдугаар сарын 9-11-нд тэмдэглэн өнгөрүүллээ.

Өвөрхангай аймгийн баяр наадам энэ сарын 10-11-нд болсон. Харин Баян-Өндөр, Баянгол, Богд, Бат-Өлзий, Баруунбаян-Улаан, Төгрөг, Тарагт, Хужирт, Гучин-Ус зэрэг сумд түүхт 90 жилийн ойн баяр наадмаа долдугаар сарын 18-19-нд зохион байгуулж байна.

Өмнөговьчууд Батмөнх даян хааны мэндэлсний 550 жилийн ойг бүтэн жилийн турш нижгэр тэмдэглэж байгаа билээ. Аймгийнх нь наадам их хааны мэлмий гийсний баярт зориулагдах бөгөөд тус наадам долдугаар сарын 25-26-нд болно. Харин Цогтцэций, Ханбогд, Баян-Овоо, Номгон, Ханхонгор, Манлай зэрэг сумын 90, Гурвантэс сумын 60 жилийн ойн баяр наадам наймдугаар сарын 8-нд ганцхан өдөр болно. Өмнөговь аймаг Улаанбаатар хотоос 560 км зайтай байдаг.

Сүхбаатар аймгийн Уулбаян, Эрдэнэцагаан, Сүхбаатар, сумын 90, Түмэнцогт сумын 60 жилийн ойн баяр наадам долдугаар сарын 23-24-нд болох юм.

Сэлэнгэ аймгийн баяр наадам долдугаар сарын 9-11-нд болж, Шаамар 4-5-нд, Зүүнбүрэн 14-15-нд баяраа тэмдэглэсэн, Цагааннуур 15-16-нд, Түшиг болон Ерөө сум 14-15-нд, Баруунбүрэн сум 24-25-нд наадмаа тэмдэглэнэ. Мөн Мандал сум наймдугаар сарын 1-2-нд түүхт 90 жилийн ойгоо тэмдэглэн өнгөрүүлсэн аж.

Төв аймгийн баяр наадам энэ сарын 9-10-нд болов. Харин Лүн, Өндөрширээт сумын 90 жилийн ойн наадам долдугаар сарын 9-10-нд, Эрдэнэ, Батсүмбэр, Угтаалцайдам сумын 90 жилийн ойн наадам энэ сарын 10-15-нд, Бүрэн сумын 90 жилийн баяр наадам долдугаар сарын 15-16-нд болжээ. Мөн Сэргэлэн, Баян, Баянцагаан сумын 90 жилийн наадам долдугаар сарын 18-19-нд болж байна.

Увс аймгийн баяр наадам энэ сарын 10-11-нд, харин Зүүнхангай, Завхан, Өмнөговь, Бөхмөрөн, Тэс зэрэг сумын 90 жилийн ойн наадам долдугаар сарын 16-наас эхэлж наймдугаар сарын 4-нийг хүртэл үргэлжилнэ.

Ховд аймгийн баяр наадам, баруун бүсийн хурдан морьдын уралдаан энэ сарын 25-26-нд болно. Тэгвэл олон ястны өлгий нутгийн Дарви, Алтай сумын 90 жилийн ойн наадам энэ сарын 19-20-нд, Цэцэг сумын 90 жилийн ойн наадам ирэх сарын 3-4-нд болох аж.

Хөвсгөл аймгийн баяр наадам энэ сарын 25-26-нд болно. Тус аймгийн Тосонцэнгэл, Галт, Шинэ-Идэр сумын 90 жилийн ой долдугаар сарын 17-18-нд болжээ.

Хэнтий аймгийн Галшар сумын 90 жил энэ сарын 19-21-нд, Норовлин сумын 90 жилийн ой 14-15-нд болсон бол Бэрх сумын 60 жилийн ойн баяр 11-12-нд болсон байна. Түүнчлэн Мөрөн суманд энэ сарын 25-26-нд Түмэн адууны баяр болох бол Дадал суманд энэ сарын 18-20-нд “Алтаргана” их наадам зохион байгуулагдах юм.

С.АРИУНЖАРГАЛ

Д.ДОРЖДЭРЭМ

Categories
мэдээ улс-төр

Японы Ерөнхий сайдтай хэлэлцээ хийнэ

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж 2014 оны долдугаар сарын 21-нээс 24-нд Япон Улсад ажлын айлчлал хийх гэж байна. Айлчлалын үеэр Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Японы Ерөнхий сайд Ш.Абэ-тай хэлэлцээ хийж, дүнгээр нь хамтарсан мэдэгдэлд гарын үсэг зурахаар төлөвлөж байгаа ажээ.

Мөн Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Японы Парламент дахь Найрамдлын бүлэг, Монголтой харилцдаг олон нийтийн байгууллагуудын удирдлага, Японы Эдийн засгийн байгууллагуудын холбоо /KEIDANREN/, Японы Гадаад худалдааг дэмжих байгууллага /JETRO/, Япон, Монголын эдийн засгийн хорооны ерөнхийлөгч нартай уулзалт хийж, КEIDANREN-тай хамтран зохион байгуулах Монгол, Японы Бизнес форумд оролцож илтгэл тавих юм.

Монгол, Японы Бизнес форумд оролцох үеэр Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж Монгол Улсын хөрөнгө оруулалтын орчин, хөрөнгө оруулалтын боломж, мөн Монголын талаас хэрэгжүүлэхээр төлөвлөж буй томоохон бүтээн байгуулалтын төслийг Японы хувийн хэвшилд танилцуулах юм. Түүнчлэн Монгол, Японы эдийн засгийн байгууллагууд, хувийн хэвшил хоорондын харилцаа, хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх, холбоо тогтооход дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор Японы Гадаад худалдааг дэмжих байгууллага /JETRO/-тай хамтран “Бизнес нетворкинг” арга хэмжээг зохион байгуулахаар төлөвлөж байгаа ажээ.

www.president.mn

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

Наадмын гамшиг

Хүйтний уур орж, шөнөдөө хасах хэм болж, анхны цас унаж зудын гамшгийн тухай яриа эхэлж байна. Яг энэ үеэс л наадам цөөрч найр эхэлнэ. Өнөөдөр намрын дунд сарын 17 буюу албан ёсны их найр хуримын өдөр. Энэ зунжингаа Монгол даяараа  нүсэр их наадлаа.Яг л эртний туульсын ялсан баатрууд наадаж наргиж байгаа юм шиг наадав. Унасан морио гундтал, өмссөн дээлээ гандтал,торх торхоор сархад зооглож, үхэр үхрээр мах чанаж , жар хоног жаргаж нэгэн наадав. Ная хоног наргиж нэгэн наадав. Ер нь цас ороогүй бол наадаад л баймаараа. Ямар ямар наадмууд болоод өнгөрөв өө. Тоолохын ч аргагүй дээ. Харин энэ их хөлгүй цэнгэлд үрэгдэж байгаа хөрөнгө мөнгийг мэргэн уншигч нар минь  багцаагаар тооцоод үзээрэй. Тоймтойгоос нь: Хамгийн том наадам Улсын их баяр наадам, Ардын хувьсгалын яруу алдарт ой Улаанбаатарт болов.  Нийслэлийн төсвөөс 600 сая төгрөг гаргав.  Засгийн газраас гарсан мөнгийг тооцохын арга үгүй. Дараа нь их хурд наадам боллоо. Ёстой нэг баярхаж өгөв. Зуун сая төгрөгийн ланд машинаар байлав. Дараа нь аймгуудын наадмууд болов. Албан ёсны мэдээгээр бол нэг аймаг 150-280 сая төгрөгөнд наадмаа багтаасан гэж байна. Гэхдээ энэ өчүүхэн бага төсөв хүрэлцэхгүй болохоор ирэх жил нэг аймаг 500 сая төгрөгөөр наадахаа эрхэм гишүүдээрээ дамжуулан төр засагтаа уламжлав. Дараа нь сумуудын наадам болов оо. Төсөв нь 60-100 сая төгрөг гэж байгаа боловч сумын наадамдаа өгөх хандив тус­ламж, гуйсан түүсэнтэйгээ нийлээд 200 сая гарсан тухай  бүх сумууд мэдээлсэн   байна. 21 аймаг,  Эрдэнэт, Дархан хот, хо­тын дүүргүүд, 360 сумтай гэж тооцохоо мартав. “Эр­дэнэт үйлдвэр” ёстой юмтай газар шиг наадмын зарлагын ханшийг суга өсгөлөө.  Дээд адгуусанд 10 сая төгрөг, дунд адгуусанд таван сая төгрөг, адгийн адгуусанд нэг сая төгрөг шидэж, уулыг тал болтол талыг там болтол хүлэг сайн морио уралдуулж хүчит сайн эрсээ барилдуулж  нэгэн наадлаа. Тоонд сайн уншигч нар минь үржүүлээд байгаарай. Баруун ,зүүн, урд, хойд, төвийн бүсийн их хурд наадмууд болов. Бүсийн хурд наадам хэмжээ цараа зарсан хөрөнгө мөнгөөрөө улсын наадмаас агуу гэнэв. Их хурд наадам битгий хэл бүсийн хурд наадмын түрүү морь бөхийн шагнал улсын наадмын шагналыг 100 дахин нэмсэнтэй тэнцдэг ажгуу . Өөр ямар наадмууд боллоо доо. Өө тийм Баруун зүүн Монгол, Ойрд халхаараа хуваагдан өрсөлдөн, тэмцэлдэн, хурд хүчээ сорин тэмцэлдэн наадав. Ястан үндэстэн, овог аймгаараа ялгарч баахан наадав. Буриадууд наадав. Өөлдүүд наадав. Дүрвэдүүд наадав, Баядууд наадав.Хасагууд наадав, Боржигонууд наадав. Баргууд наадав. Зарсан хөрөнгө, зартай томчуудаараа гайхуулан нэгэн наадав. Хүний хүч хүлгийн хурд, мэргэн харваачаараа гайхуулж нэгэн наадав. Архинд халуурсан наадамчдын цөс нь хөөрөхдөө ойр тойрондоо байгаа овог аймгууд руу дайлаар мордох нь холгүй юм болж наадав. Инээдтэй жишээ ч их гарав гэнэ. Халхын наадамд түрүүлсэн тэр  муу өөлдийн бөхийг тэнгэр харуулах юмсан гэж нэгэн  монгол баатрын дүртэй дарга агсагнасныг хэвлэлд тэмдэглэжээ. Өөлдийн наадамд түрүүлсэн тэр муу халхын адсаганы шөрмөсийг огтлох юмсан гэж нэг  хүлэг баатрын хувцаст гишүүн  хутга гарган дүвчигнэсэн гэнэв. Эдгээр хөлгүй их баяр цэнгэл наадмуудаас  хамгийн лут нь МАХН-ын дарга, Ерөнхий сайд асан С.Баярыг төрүүлсэн нутаг Хөвсгөл аймагт хот­гойдын Чингүнжавын наадам болов. Эл их наадамд Мон­гол Улсын Засгийн газраас нэг тэрбум төгрөг гарган өгч баярхав. Оролцсон төлөө­лөгчид нь гэвэл улсын Ерөн­хийлөгч, Ерөнхий сайд, сайдуудаас эхлээд аймгуудын хурлын болон засаг ноёд хаа байгаа газраасаа эрх тушаал ямбаны унаа унаштайгаа морилон очиж өгсөн бэлэг, өмссөн зүүснээрээ уралдацгаав. Эрхэм дарга, хошуу ноёдууд Хөвсгөлийн наадмаас эргэж нутагтаа ирээд, нутгаасаа төрж гарсан хошуу ноён хийгээд өдгөө УИХ-ын гишүүн болсон   томчуудынхаа наадмыг  хийцгээв. УИХ-ын гишүүдийн хамгийн жул наадам нь УИХ-ын гишүүн Бямбацогттой хамт Ховд аймгийн Мянгад суманд бага сургуулийн хоёроос дөрөвдүгээр  ангид хамт сурч байсан  ангийн хүүхдүүдийн нь зохион байгуулсан нэрэмжит наадам болсон байна.Сониноор бичигдсэнгүй, зурагтаар гарсангүй. УИХ-ын хэвлэл мэдээллийн албанаас” Бямбацогт гишүүн наадам хийсэн ангийнхандаа баярлалаа” гэсэн цагаан мэдээ тараагаад өнгөрөв.   УИХ-ын гишүүн томчуудаас наадмаа хамгийн нүнжигтэй зохион байгуулсан нь их аварга гишүүн Бат-Эрдэнэ болов.  УИХ-ын гишүүн Хууль зүйн байнгын хорооны дарга их аварга Б.Бат-Эрдэнэ  манлайлан Хэнтий аймагт 108 суварга босгож морь бөхийн бурхан бүтээж, нүсэр их наадам хийж хутга тавилгүй мах идэж хундага тавилгүй архи уув гэж албан бусаар мэдээлэв. (108 суварганд орсон хөрөнгө хэмээвээс тус бүр нь нэг сая төгрөгийн суврага 100,  тус бүр нь 10 сая төгрөгийн суварга наймыг босгож нэг метрийн өндөртэй Дамдинчойжоо нэртэй морины бурхан бүтээж залав гэнэ. Харин бөхийн бурхан залаагүй.Яагаад гэвэл бөхийн амьд бурхан нь Хэнтий нутгийг ивээж, Монголын хуулийг даргалж байгаа нь  их учиртай гэв. (Нэг суварганд дунджаар 1-25 сая төгрөгийн цемент, туйпуй, ном орно гэж суварганы бизнес эрхэлдэг лам ярив Г.Д) Их аварга гишүүний манлайлан бүтээсэн суварга, наадмаас илүү гарах гэж аархан баярхаж, УИХ-ын гишүүн Сангийн сайд Баярцогт, Монгол банкны Ерөнхийлөгч асан Чулуунбат, Ашигт малмалын хэрэг эрхлэх газрын дарга Батхуяг, иргэн Далай нар ивээн тэтгэж олон сая доллор хаян Сэлэнгэ аймагт гэрэлт цагаан суварга босгон түүхэн том наадам хийлээ. Төр засгийн хууль, банк, санхүүг атгасан эрхэм гишүүдийн цуглуулж наадсан энэ их хөрөнгө зудад малаа үхүүлсэн сумынхан болон ядмагхан зарим гишүүнээ хөлдөө чирэх нь байна. Саяхан намайг сумандаа очиход манай сумынхан 108 суварга босгож чаддаггүй юм гэхэд ганц суварга босгож  Дондог гишүүнийхээ наадмыг хийе гээд хандив мандив болж байлаа. Тэгээд шүтлэгт Баян уулан дээрээ өнчин суварга босгож морь уралдуулж санаа амрав. Уул овоо, гишүүн, морь бөх, суварга тахилгын наадмууд үргэлжилнэ. Уудам  Монгол нутгийн хичнээн овоог ч тахиж наадсан юм бүү мэд. Манай суманд л лав энэ хавар, зун, намар овоо тахилгын  наадам таван удаа болов. Нэг сумын нутагт дунджаар гурван овоо тахисан гэж бодоход 2000 наадам болоод өнгөрч дээ. Мартах шахлаа. Энэ бүх наадмуудад түрүүлж айрагдсан морь бөхийн мялаалгын наадмууд зун намрын зургаан сардаа багтах шинжгүй байна. Албан газруудын 30, 40, 50, 60, 70, 80 жилийн ойн наадмуудыг хэн тоолж барах вэ. Адаглаад л сургуулиудын 80 жилийн ойн нүсэр наадмууд болоод өнгөрөв. Манай сургуулийн 80 жилийн ойн баяр наадам болж зургаан настай энэ жил сургуульд орсон хүүхдээс эхлээд 60 гарсан буурлууд уулзаж учирч ангиараа нийлж хонь ямаа боож,айраг архи  зооглож морь уралдуулж бөх барилдуулж маш сайхан наадав. Монголчууд даяараа сайхан наадлаа. Манай нийгмийг ерөөсөө л наадам зохицуулдаг юм шиг болжээ.  УИХ-аа завсарлуулж байгаад, Засгийн газруудын байгууллагуудаа хааж байгаад, сургуулиудаа амрааж байгаад наадаж байна. Хууль хяналтын байгууллагууд ч гэсэн байцааж байгаа хүмүүсээ гурван сар цоожилж байгаад л амарч нааддаг. Эдийн засгийн хохирол хэдэн тэрбум доллар найр наадамд үрэгддэгийг хэнч мэддэггүй. Лав л зудын гамшгаас арай илүү мөнгө эдгээр  эх захгүй наадмын гамшигт үрэгдэж байна. Тэхээр өвөл нь зудын гамшиг зун нь наадмын гамшиг хоёр гамшгийн хооронд бид хэзээ ч дэвжихгүйнээ. Суврага барьснаас сургууль барьсан нь хамаагүй дээр. Бид найр наадам, морь бөх, дуу хуур,хуушуур боодог,бурхан, тахилга, бөө тамлага,айраг архинд хөрөнгөө  үрж байдгаа барснаас ганц үйлдвэр барьсан нь илүү гэдгийг хорин хэддүгээр зуунд ойлгох юм бол бүү мэд. Нацагдорж зохиолч үнэн хэлжээ. “Амьд явбал наадам үзнэ” гэж.  Иргэд ядуу явах нь хамаагүй наадам үзэхийн тулд амьд л явах хэрэгтэй юм шив дээ. Анхны цас орлоо. Наадмын гамшиг татарч зудын гамшиг эхэллээ. Амьд явбал ахиад л хойтон жил сонгуулийн урьд жил бүүр хөрөнгө мөнгийг ус шиг цацсан хөлгүй том наадмууд үзнэ.

 Одоогоос олон мянган жилийн өмнө, ойрхи дорнодын хавьд хоёр голын сав газарт, давсны их баялагтай, тэр давсыг нь арабууд дарсаар сольж тэмээгээр зөөж авдаг  нэг их баян хаант улс байжээ.  Хаан эхэлж найр наадам хийгээд жаргаад байжээ. Дараа нь ард олноороо найрлан жаргадаг болжээ. Энэ улс орон одоо түүхэнд ч байхгүй болтлоо мөхсөн байна. Газар хөдлөлт, гадны дайсан довтолгоон, боолчуудын бослого, эдийн засгийн уналтаар сүйрээгүй харин эх захгүй зугаа цэнгэл, “найр наадмын гамшиг”т сүйрсэн тухай  гайхамшигтай номыг би уншиж дууслаа.

 2008 он есдүгээр сар

Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

“Монгол ралли”-ийн аялагчид Монголд ирэх сард ирнэ

“Монгол ралли” автомашины аялал өнөөдөр Лондонгоос эхлэж байна. Дэлхийн хамгийн адал явдалтай аялалуудын нэгд тооцогддог “Монгол ралли” автомашины аялал одоогоос арван жилийн өмнө эхэлсэн түүхтэй. Тухайн үед олон улсын буяны байгууллагуудад хандив цуглуулах зорилгоор аялал эхэлж зургаан баг Монголд ирж байв. Үүнээс хойш Евразийг хөндлөн гулд туулан манай улсын нийслэлд барианд ордог энэ аялал хүрээгээ маш хурдан тэлж, Лондоны алдарт Хайд паркаас гараагаа эхэлсэн 2007 оны аялалд оролцохыг хүсэгчдийн тоо хэт их байсан тул 200 багийг сугалаагаар тодруулахад хүрсэн гэдэг. Энэ аяллын гол онцлог нь 1.2 литрийн багтаамжтай цилиндртэй бага оврын машиныг л оролцуулдагт оршдог аж.

Олон арван орны нутаг дэвсгэрээр өнгөрдөг энэ аяллын үеэр эмгэнэлтэй осол гарсан нь ч цөөнгүй. Жишээлбэл, 2010 оны “Монгол ралли”-д оролцсон Английн хоёр иргэн Иран, Туркменистаны хил дээр осолдон амь насаа алдаж байжээ. Тус аялал 21 орны газар нутгаар болсон тохиолдол ч бий. Харин арав дахь “Монгол ралли” уралдааны оролцогчид 17 орноор дайран наймдугаар сарын 31 гэхэд Улаанбаатарт хүрэлцэн ирсэн байх ёстой аж. Энэ удаагийн аялалд Мальта улсын баг анх удаа оролцох бөгөөд орон орны нийт 300 шахам бага оврын машин Монголыг зорих юм байна.

Categories
мэдээ нийгэм

Увс аймагт “Гудамж төсөл”-ийн хүрээнд 9.4 км зам тавина

Монгол Улсын Засгийн газрын 2014 оны 96 дугаар тогтоолын дагуу ЭЗХЯ-ны Гудамж төслийн хүрээнд Увс аймгийн Улаангом суманд таван тэрбум гаруй төгрөгийн  төсөвтэй 11.4 км, 15 метрийн өргөнтэй стандартын зам тавигдах бөгөөд эхний ээлжинд 9.4 км зам тавина. Уг төслийн хүрээнд хар зам, ногоон байгууламж, гэрэлтүүлэг, явган хүний замтай цогц бүтээн байгуулалт хийгдэх аж.  Увс аймагт авто машины зам ихэнхи нь “Т” хэлбэртэй байгаа бөгөөд 10 газрыг өөрчилж дөрвөн замын уулзвартай болгон шинэчилнэ. Зам тавихад зарим аж ахуй нэгж, иргэдийн оршин суугаа газруудыг дайран өнгөрч байгаа бөгөөд эдгээр объектуудад албан ёсны мэдэгдэл хүргүүлсэн байна. Тухайн объектуудад тодорхой үнэлгээ тогтоож газрыг чөлөөлөх, шилжүүлэх, газрыг газраар нь сольж өгөх зэрэг ажил зохион байгуулж иргэдтэй уулзан, харилцан зөвшилцөх ажлын хэсэг томилогдон ажиллаж байгаа аж.  

Categories
мэдээ нийгэм

Н.Батсуурь арслан нутагтаа амарч байна

Энэ жил үндэсний их баяр наадамд 512 бөх зодоглосноос Улсын харцага Н.Батсуурь ес даван түрүүлж Монгол Улсын арслан цол хүртсэн билээ. Тэрбээр Увс аймгийн Ховд сумын харьяат. Шинэхэн арсланд нутгийн зөвлөлөөс нь “Хүннү” хороололд дөрвөн өрөө байр бэлэглэсэн. Н.Батсуурь арслан өнгөрсөн пүрэв гаригт нутагтаа очжээ. Түүнийг Увс аймгийн удирдлагууд хүлээн авч уулзаж хүндэтгэл үзүүлсэн байна. 

Одоо арсан Ховд сумандаа амарч байгаа ажээ. 

Categories
мэдээ

Зургаан цагаан мэнгэтэй хар луу өдөр

Аргын тооллын долдугаар сарын 20. Адъяа гариг. Билгийн тооллын 24. Зургаан цагаан мэнгэтэй хар луу өдөр. Өдрийн наран 05.21 цагт мандаж 20.40 цагт жаргана. Тухайн өдөр хулгана, бич жилтнээ аливаа үйлийг хийхэд эерэг сайн. Эл өдөр худалдаа арилжаа хийх, шинэ ажил эхлэх, зээл авах, арвижуулах, дэлгэрүүлэх үйлийг эхлэх, хөгжмийн зэмсэг урлах, дархны үйлд  сайн. Гүүр тавих, газар шороо малтахад муу. 

Өдрийн сайн цаг нь бар, луу, могой, бич, тахиа, гахай болой. Хол газар яваар одогсод зүүн зүгт мөрөө гаргавал зохистой. Үс шинээр үргээлгэх буюу засуулахад тохиромжгүй.

Categories
мэдээ соёл-урлаг

Эмэгтэй зураачдын үзэсгэлэн өнөөдөр нээгдэнэ

“Her precense in colours-XI Love in art” нэртэй олон улсын эмэгтэй зураачдын үзэсгэлэн өнөөдөр нээгдэнэ. Австрали, Хятад, Египет, Герман, ХонгКонг, Япон, Солонгос, Макоу, Малайз, Орос, Сингапур, Тайван, Тайланд, Их Британи, Вьетнам зэрэг 20 орны 100, Монголын 24 уран бүтээлч оролцох үзэсгэлэнгийн албан ёсны нээлт энэ сарын  21 буюу ирэх даваа гаригийн 17.00 цагт Уран зургийн галерейд болно. Хоёр жил тутамд болдог үзэсгэлэнд оролцогч уран бүтээлчид өөрийн бүтээлээ танилцуулахаас гадна өөрийн орны хөгжил, ирээдүй ба түүх, өөрсдийн бодол санаа төдийгүй дэлхий нийтийн эерэг хөгжилд зураач эмэгтэйчүүдийн оруулж чадах хувь нэмрийг эргэцүүлсэн маш сонирхолтой семинаруудыг зохион байгуулж, илтгэлүүдийг танилцуулдаг аж. Уг семинар энэ сарын 25-нд болох аж.

Categories
мэдээ нийгэм

Гэр бүлийн хүчирхийлэлийн талаар сургалт зохион байгууллаа

Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын Хууль, эрх зүйн хэлтсээс “Гэр бүлийн хүчирхийллийг таслан зогсоох, хохирогчийг хамгаалах, үйлчилгээ үзүүлэх чадавхийг бэхжүүлэх нь” сэдэвт сургалтыг Хүчирхийллийн эсрэг үндэсний төвтэй хамтран зохион байгууллаа.

Уг сургалтад Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын газрын Нийгмийн хөгжлийн хэлтэс, нийслэлийн Боловсролын газар, Хүүхэд гэр бүлийн хөгжлийн газар, дүүргүүдийн Гэр бүлийн хөгжлийн төвүүдийн холбогдох мэргэжилтэн, хорооны Засаг дарга нар хамрагдсан байна.

Сургалтаар гэр бүлийн хүчирхийлэлд өртсөн хүмүүст хэрхэн туслалцаа үзүүлэх талаар арга зүйн зөвлөмж өгч, оролцогчдыг сургалтын материалаар ханган, батламж гардуулав.

Цаашид гэр бүлийн хүчирхийллийг таслан зогсоох, хохирогчийг хамгаалах чиглэлээр иргэдийг оролцуулсан сургалтыг тогтмол зохион байгуулахаар байгуулах юм гэж Нийслэлийн Засаг даргын Тамгын Газрын Хууль, эрх зүйн хэлтсээс мэдээллээ. 

Categories
мэдээ нийгэм

Зуслангийн газрыг ирэх 9-р сараас өмчлүүлнэ

“Газар өмчлөлийг эрчимжүүлэх” ажлын хүрээнд нийслэлийн иргэдэд
зуслангийн газар өмчлүүлэхээр болсон билээ. Энэ дагуу иргэдэд зуслангийн
газар өмчлүүлэх ажлыг ирэх есдүгээр сарын нэгнээс эхлэн  эхлүүлэхээр
болжээ. Эхний ээлжинд дараах таван байршлын 1414 га газрыг 6186 иргэнд
өмчлүүлэхээр зэхсэн байна.

Зуслангийн хаягийн зураг батлагдсан байршлууд:

    Сүхбаатар дүүрэг, 25-р хороо, Ар хустай зусланд     366 га        1478 хашаа
     
    Сүхбаатар дүүрэг, 20-р хороо, Цээнэ зусланд           173 га         644 хашаа
     
    Сүхбаатар дүүрэг, 20-р хороо, Цолмон зусланд        391 га         715 хашаа
     
    Чингэлтэй дүүрэг, 19-р хороо, Жигжид зусланд         219 га         2036 хашаа
     
    Чингэлтэй дүүрэг, 19-р хороо, Яргайт зусланд          265 га         1313 хашаа
                        

Эдгээс
Жигжид зуслан орчмын газрыг иргэдэд өмчлүүлэхийг түр хойшлуулжээ. Учир
нь энэ хэсэгт газрын маргаантай асуудлууд байгаа тухай албаныхан
онцолсон. Харин бусад дөрөвт нь газар өмчлөлийн ажлыг ирэх есдүгээр
сараас эхлүүлэх юм.