Categories
мэдээ цаг-үе

Зөрчлийн тухай хуульд тусгагдсан иргэдийн мэдвэл зохих заалтуудаас танилцуулъя

УИХ-ын чуулганы энэ долоо хоногт болох хуралдаанаар Зөрчлийн тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлгийг хийж батлах гэж байгаа билээ. Хууль батлагдсан нөхцөлд ирэх долдугаар сарын 1-нээс эхлэн хэрэгжинэ. Иргэн таны мэдвэл зохих олон зүйл заалт уг хуульд тусгагдсан байгаа. Тухайлбал, гэртээ шөнө оройн цагаар чанга дуу чимээ гаргаж бусдын амгалан тайван байдлыг алдагдуулбал торгуулахаас эхлээд зориулалтын газар хогоо хаяагүй гэх зэрэг мэдүүштэй олон заалтуудтай тун чухал хууль энэ долоо хоногтоо багтан батлагдан гарах гэж байна. Зөрчлийн тухай хуульд тусгагдсан анхаарал татахуйц зүйл заалтын тухай мэдээллийг тоймлон хүргэе.

Зөрчлийн тухай хуульд нийтдээ 1600 зөрчил багтсан. 1600 гаруй зөрчлийн 10 зөрчил дээр 100 сая төгрөгийн торгуулийн асуудал яригдаж байгаа. Энэ 10 зөрчлийн найм нь банктай холбоотой байгаа. Банк байгуулах тусгай зөвшөөрөл аваагүй байж иргэдээс хадгаламж татаад, зээл олгоод хууль бусаар банкны үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа үйлдэл дээр 100 сая төгрөгөөр торгоно гэх мэтээр уг хуульд торгуулийн хамгийн өндөр заалт нь 100 хүртэлх сая төгрөгюм.

Зөрчлийн тухайн хуульд туссан иргэн таны амьдралд шууд хэрэглэгдэх, иргэдийн зайлшгүй мэдэх шаардлагатай зарим заалтуудыг түүвэрлэн хүргэе.

• Хог хаягдлыг зориулалтын цэгээс бусад газарт хаясан бол учруулсан хохирол, нөхөн төлбөрийг гаргуулж хүнийг 30 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 300 мянган төгрөгөөр торгоно.

• Хог хаягдлыг ил задгай шатаасан бол учруулсан хохирол, нөхөн төлбөрийг гаргуулж хүнийг 50 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 500 зуун мянган төгрөгөөр торгоно.

• Олон нийтийн газар, авто зам, орон сууцны орчны газар, гудамж, талбайд бие зассан, эсхүл нус, цэр, тамхины иш, хог хаясан бол хүнийг 10 мянган төгрөгөөр торгоно.

• Ажил, үйлдвэрлэлийн зайлшгүй шаардлагатай нөхцөл, эсхүл заншлын дагуу хэрэглэж байгаагаас бусад тохиолдолд хот, суурин газарт биедээ хутга, эсхүл хүний биед гэмтэл учруулж болох тусгайлан бэлтгэсэн зэвсгийн чанартай зүйл авч явсан бол зэвсэг, хэрэгслийг хурааж хүнийг 25 мянган төгрөгөөр торгоно.

• Гэр бүлийн хүчирхийллийн талаар хуулиар хүлээсэн мэдээлэх үүргээ биелүүлээгүй бол хүнийг 50 мянган төгрөгөөр торгоно.

• Гэр бүлийн хүнээ зодсон, хүсэл зоригийнх нь эсрэг тодорхой үйлдэл хийх, хийхгүй байхыг албадсан, бусадтай харилцахыг хязгаарласан, хуваарьт болон дундын эд хөрөнгөө эзэмших, ашиглах, захиран зарцуулах эрхэд халдсан нь эрүүгийн хариуцлага хүлээлгэхээргүй бол 7-30 хоногийн хугацаатай баривчлах шийтгэл оногдуулна.

• Санаатай хүнд гэмт хэргийг үйлдэхээр бэлтгэж байгаа, эсвэл үйлдсэнийг лавтай мэдсэн атлаа эрх бүхий байгууллагад мэдээлээгүй бол 500.000 төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 5.000.000 төгрөгөөр торгоно.

• Санаатай хүнд гэмт хэргийг нуун далдалсан бол хүнийг 750 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 7.500.000 төгрөгөөр торгоно.

• Хуулиар хориглосон газарт, эрх бүхий байгууллагад мэдэгдэлгүйгээр жагсаал, цуглаан зохион байгуулсан, эсхүл жагсаал, цуглааны явцад түүний зорилгыг өөрчилж хориглосон жагсаал, цуглаан зохион байгуулсан бол учруулсан хохирол, нөхөн төлбөрийг гаргуулж хүнийг 150 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 1.500.000 төгрөгөөр торгоно.

• Утаат тамхи татахыг хориглосон газарт тамхи татсан, эсхүл татах боломж олгосон бол хүнийг 25 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 500 мянган төгрөгөөр торгоно.

• Автомашинтай замын хөдөлгөөний дүрмийг зөрчиж буюу улаан гэрлээр гарвал 25.000, гарцгүй газраар зам хөндлөн гарвал 20.000, хурд хэтрүүлбэл 50.000 төгрөгөөр торгоно.

• Мэргэшсэн эмч, эсхүл резидент эмч нь хуульд заасан үүргээ биелүүлээгүй бол учруулсан хохирол, нөхөн төлбөрийг гаргуулж, тодорхой мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах эрхийг нэг жил хүртэл хугацаагаар хасаж хүнийг 1.000.000 төгрөгөөр торгоно.

• Эмнэлгийн болон төрөх үеийн яаралтай тусламжийг тухайн иргэнд хамгийн ойр байгаа эрүүл мэндийн байгууллага үзүүлэх үүргээ биелүүлээгүй бол учруулсан хохирол, нөхөн төлбөр гаргуулж, тодорхой мэргэжлийн үйл ажиллагаа явуулах эрхийг нэг жил хүртэл хугацаагаар хасаж, хүнийг 200 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 2.000.000 төгрөгөөр торгоно.

• Хувь хүнийг сошиал болон хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр гүтгэсэн тохиолдолд хувь хүнийг 2.000.000төгрөг, аж ахуйн нэгжийг 10 сая төгрөгөөр торгоно.

• Мансуурсан, эсвэл аж ахуйн нэгж байгууллагын хэвийн үйл ажиллагааг алдагдуулсан, эсвэл хүмүүсийн харилцааны тогтсон хэм хэмжээнд зүй бусаар халдаж бусдын амар амгалан байдлыг алдагдуулсан бол хүнийг 100 мянган төгрөгөөр торгох, эсвэл албадан сургалтад хамруулж 7-30 хоногийн хугацаатай баривчлах шийтгэл оногдуулна.

• Нийтийн зориулалттай орон сууцанд шөнийн цагаар бусад оршин суугчдын амгалан тайван байдлыг алдагдуулсан бол хүнийг 100 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 1.000.000 төгрөгөөр торгоно.

• Оршин суугчийн зөвшөөрөлгүйгээр орон байранд эсвэл гадна талаас нь орон байрны доторх орчны гэрэл зураг авсан, дууны дүрсний бичлэг хийсэн бол хүнийг 200 мянган төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 2.000.000 төгрөгөөр торгоно.

• Мөрийтэй тоглоомын газар байгуулсан, эсхүл ажиллуулсан бол иргэнийг 2.000.000 төгрөгөөр, хуулийн этгээдийг 20.000.000 төгрөгөөр торгоно гэх мэт.

Зөрчлийн тухай хууль шинээр гарах болсон гол шалтгааныг та нэгэнт эзгүй арал дээр биш хүний нийгэмд амьдарч байгаа бол тэнд тогтсон ёс зүй, дэг жаягийг дагаж мөрдөх үүрэгтэй. Тэгэхээр дэг журамтай нийгэмд амьдруулах гэж Зөрчлийн хууль батлагдах гэж байгаа. Та хаа таарсан газраа хогоо хаяж, чангаар хашгирч болохгүй. Наад зах нь та оочер дугаар дайрч, хэрүүл шуугиан үүсгэж болохгүй гэдэг нийгмийн харилцаанаас эхлээд зохицуулж байгаа хэмээн хуулийн албаны хүний ярьсан тайлбараас нь уг хууль гарах болсон зорилтыг нь ойлгож болох юм. Гэхдээ бүх зүйлийг хамаад зохицуулаад байна гэж ойлгож болохгүй. Цоо шинээр хариуцлага ярих гэж ч байгаа юм биш. 1992 оноос өмнөх хуульд ч хойшхид нь ч уг хуульд тусгагдсан заалтууд байсан. Тэгэхээр Зөрчлийн тухай хууль нь урьд нь хуульд байсан хэрэгждэггүй заалтуудыг нийлүүлж шинээр хууль болгож багцалсан гэж хэлж болохоор юм байна.Нийтдээ 240 хуульд байгаа хориглосон, шийтгэлийг нэг хуульд системчлэх зорилготойгоор Зөрчлийн хуулийн шинэчилсэн найруулгыг боловсруулжээ.Уг хуульд 1600 зөрчлийн ердөө дөрөвт нь баривчлах шийтгэл оногдуулахаар болж байгаа. Учир нь байнгын хорооны удаа дараагийн хуралдаанаар Зөрчлийн тухай хуулийн төсөлтэй холбоотойгоор маргаан гарч, сав л хийвэл баривчлах, шоронжуулах хууль болж байна гэсэн шүүмжлэл гарсантай холбоотойгоор хорих шийтгэл илтэд багассан гэж хэлж болно. Олон нийтийн газар үймүүлж, аяга таваг хагалаад, амгалан тайван байдал алдагдуулаад агсам согтуу тавиад байгаа нөхрийг торгоод яваад байх юм уу. Торгохыг нь торгож, давтан үйлдэл гаргаад байгаа хүнийг 7-30 хоног баривчилж, гэм зэмийг нь өөрт нь ойлгуулдаг байсан нь дээр гэж үзжээ. Халаасны хулгайн тухайд гэхэд торгууль оногдуулаад байх нь дахиад яваад хулгай хийгээд хохирлоо барагдуулчих гэж хэлж байгаагаас өөрцгүй. Тиймээс халаасны хулгай хийгээд байгаа хүнийг баривчилна. Одоогийн хүчин төгөлдөр үйлчилж байгаа хуулиар 240 мянган төгрөг хүрэхгүй бол гэмт хэрэг ч биш, зөрчил ч биш. Ингээд мөнгөө алдсан хүмүүсийн хохирлыг барагдуулах эрх ашиг зөрчигддөг байна. Гэр бүлийн хүчирхийлэлтэй тэмцэх тухай хуульд баривчилна гэдэг заалт байгаа. Жолоодох эрхээ хасуулсан этгээд согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодвол баривчлах арга хэмжээ авч байгаа. Согтуугаар жолоо барьж байгаад 25 мянган төгрөгөөр торгуулчихаад л яваад байж болохгүй учир согтуугаар тээврийн хэрэгсэл жолоодсон хүнийг баривчлах юм байна. Ийм дээрх дөрвөн тохиолдолд баривчлах шийтгэл оногдуулахаар тусгажээ.

Зөрчлийн тухай хуулиар зөрчлийг шалган шийдвэрлэх ажиллагааг эрх бүхий албан тушаалтан буюу цагдаагийн ажилтан, прокурор хийнэ. Хэрэв зөрчилд оногдуулсан торгох шийтгэлийг тогтоосон хугацаанд биелүүлээгүй бол баривчлах ял оногдуулна. Баривчлах шийтгэлийг шүүхээс оногдуулна. Баривчлах шийтгэлийг 7-30 хоногийн хугацаагаар тусгай зориулалтын байранд саатуулах бөгөөд зөрчил үйлдсэн хүнийг албадан сургалтад хамруулж албадлагын арга хэмжээг хэрэглэж болно гэж заажээ. Ажлын хэсгээс хуулийн төсөл дэх Албадан сургалт гэсэн зүйлийг өөрчлөн найруулах саналыг гаргасны дагуу шүүх баривчлах шийтгэл оногдуулахаар заасан зөрчил үйлдсэн хүнд албадан сургалтад хамруулах албадлагын арга хэмжээг хэрэглэж болно гэж тусгажээ. Албадан сургалтыг баривчлах шийтгэлийг эдэлж байх хугацаанд эрх бүхий байгууллага хэрэгжүүлнэ. Албадан сургалт 15-50 цагийн хугацаатай байх гэнэ. Мөн зөрчил үйлдсэнээс хойш зургаан сарын хугацаа өнгөрсөн бол зөрчил шалган шийдвэрлэх ажиллагаа явуулахгүй. Энэ нь зургаан сарын хугацааны дотор зөрчлийг шийдвэрлүүлэхээр гомдол гаргаагүй бол хэрэг биш гэж тооцогдон хэрэгсэхгүй болно гэсэн үг болж байна.Дашрамд дурдахад Зөрчлийн тухай хуулийн шинэчилсэн найруулгын төсөлд хүний эрхийн зөрчил үүсэх нөхцөл бүрдүүлэх, хүний эрхийг дордуулсан байж болзошгүй заалтууд тусгагдсан хэмээн үзэж УИХ дахь АН-ын бүлэг завсарлага авч, ажлын хэсэг сарын өмнө байгуулагдаж байсан удаатай. Өнгөрсөн хэдэн сарын хугацаанд багагүй шүүмжлэлийг хүлээж, иргэдийн эрхэнд халдсан халтай хууль төрөн гарах нь гэсэн болгоомжлолыг үүсгээд байсан юм. Ямартай ч УИХ дахь Хууль зүйн байнгын хорооны өнөөдрийн хуралдаанаар Зөрчлийн тухай хуулийн төслийн эцсийн хэлэлцүүлэг хийгдэнэ. Ирэх пүрэв, баасан гаригийн УИХ-ын чуулганы хуралдаанаар Зөрчлийн тухай хууль батлагдан гарна гэсэн хүлээлт байна.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *