Дөрвөн өдрийн
өмнө Усайн Болт “Ямайкийн ард түмний төлөө би эцсийн хүчээ шавхлаа. Энэ бол ард
түмний минь ялалт” гэж жиргэжээ. Уг жиргээ түүний дэлхийн аваргын 11 дэх алтан
медалиа авсны дараахь сэтгэгдэл. Өнгөрсөн долоо хоногт Бээжин хотноо болсон
хөнгөн атлетикийн ДАШТ-д түүнийг хэрхэн “нисэхийг” дэлхий тэр аяараа харж
байлаа. Олон сарын турш үргэлжилсэн бэртлийн дараа урьдынх шигээ гүйж чадах уу,
Гэтлин түүний өмнө гишгэж Болтыг гуниглуулах уу гэхчилэн олон таамаг байсан.
Үнэхээр л энэ удаагийн ДАШТ Болтоос зөвхөн алтан медаль шаардаагүй юм. Хөнгөн атлетикийн
түүхэн дээд амжилтуудыг эвдэж, гайхамшиг гэж юу байдгийг олонд харуул гэсэн
битүүхэн даалгавар байлаа. Тэр нь алдарт тамирчин Карл Луис, Б.Жонсон нарын
найман алтан медалийн урд бичигдэх хүндхэн сорилт байв. ДАШТ эхлэхээс өмнө
тэрээр хэвлэлийн бага хурал дээр “2008 оны олимпийн наадмыг битгий мартаарай.
Энэ удаагийн ДАШТ хаана болж байгаа билээ” гэсэн хоёрхон өгүүлбэр хэлжээ.
Нээрээ л “Бээжин-2008” олимпийн наадмын үеэр Усайн Болт жинхэнэ сенсаац тарьсан
даа. Эрэгтэйчүүдийн 100, 200 метрийн зайд болон 4*100 метрийн буухиа гүйлтэд
түрүүлэн Ямайкийн төрийн дууллыг гурвантаа эгшиглүүлсэн юм. Тэгэхээр яах
аргагүй Бээжин Усайн Болтод ээлтэй байдаг гэдгийг санах хэрэгтэй.
“Цахилгаан”
хочтой Болт 1986 оны наймдугаар сарын 21-нд Ямайка улсын Трелавни гэх жижигхэн
хотод төржээ. Тэдний удамд спортын хүн байхгүй. Аав ээж нь гудамжинд ногоо зарж
үр хүүхдээ тэжээдэг байсан гэдэг. Хүүхэд байхдаа ганц ахтайгаа хөлбөмбөг тоглох
дуртай байсан бөгөөд хөнгөн атлетикийн спорт гэж юу байдгийг ч мэддэггүй явжээ.
Харин сургуульд орсноор 100 метрийн төрөлд гүйж эхэлсэн байна. Түүнийг уралдаан
тэмцээнд оролцуулдаг Уиллям Нийб гэж багш “Хэн нэгэн чиний өмнө гишгэх л юм бол
бүх зүйл дууссан гэж ойлгоорой. Зөвхөн нэг тэмцээн дээр ч биш, насан туршид
чинь” гэж хатуухан сануулдаг байв. Болт ч багшийнхаа итгэлийг алдалгүй, 100
метрт хэнийг ч өмнөө гишгүүлэхгүй гэдгээ батлан харуулж байлаа. Улмаар Пабло
Макнэйл, Дэвэйн Баррет нар түүнийг дасгалжуулах болсноор хотынхоо хэд, хэдэн
тэмцээний 100 болон 200 метрийн зайд түрүүлжээ. Гэвч тэрээр өөрийгөө хэзээ ч
гүйлтээр амжилт олно гэж боддоггүй байсан гэнэ. Түүгээр ч үл барам бэлтгэл
хийхээс илүүтэй компьютер тоглоомд автдаг байжээ. Компьютерийн хойно нэг л
суусан бол хэд бол хэдэн цагаар “наалдаж” босохоо үл мэддэг муу зантай байв.
Энэ байдалтай нь Пабло Макнэйл тууштай тэмцсэнээр их спорт руу хөтлөн оруулсан
гэдэг.
2001 он түүний
амжилтын эхлэл байв. Унгарт болсон хөнгөн атлетикийн өсвөрийн ДАШТ түүний анхны
олон улсын тэмцээн болсон юм. Анх удаа дэлхийн аваргад оролцож байгаа болохоор
шагналын тавцан мөрөөдөлгүйгээр хувийн амжилтаа эвдэнэ гэсэн зорилготой явжээ.
200 метрт 21.73 секунд гүйж зорилгодоо ч хүрч. Гэтэл сайны хажуугаар саар
гэгчээр бэлтгэлийнхээ үеэр зодооны асуудал үүсгэсэн нь эгээтэй л их спортоос
хөөлгөчихсөнгүй. Хатуухан зэмлэл, хүн бүрийн үзэн ядсан харцны дараа тэрээр
бэлтгэлдээ шаргуу оржээ. Хожим энэ тухайгаа “Дараагийн дэлхийн аваргад яаж
гүйхийг минь хараарай. Тэр үед та нарын наад муухай хорон үг хэрхэн
өөрчлөгдөхийг заавал харах болно” гэж өөртөө ам тангараг өгсөн байдаг.
Амлалтдаа ч хүрч 2002 оны өсвөрийн ДАШТ-ий 200 метрийн зайд алтан медаль авлаа.
Эх оронд нь болсон тус тэмцээний дараа хүн бүр түүнд өөрөөр хандах болсон
байна. Дасгалжуулагч нар 1.96 метрийн өндөртэй, 15-хан настай хүүг үндэсний
шигшээ багтаа авсан бөгөөд улсынх нь Ерөнхий сайд өөрийн биеэр түүнтэй уулзан
гэр бүлээрээ Кингстон хотод шилжин ирэхийг урьсан байна. Түүгээр ч үл барам
Ямайкийн сонирхогчдын хөнгөн атлетикийн холбоонд бэлтгэл хийх, Технологийн их
сургуульд суралцах боломжийг олгожээ. Шаргуу бэлтгэл сургуулилтын хүчинд тэрээр
хоёрхон жилийн дараа мэргэжлийн тамирчин болсон түүхтэй. Гэсэн ч түүнд олимп,
дэлхийн дэвжээ тийм ч зөөлөн байгаагүй юм. 2004 онд болсон Афины олимпод
өөрийгөө гайгүй сайн гүйнэ гэж тооцоолж байсан ч бэртлийн улмаас дөнгөж
нэгдүгээр шатнаас хасагдсан байдаг. Харин дараа жилээс нь амжилтаа ахиулсаар
нэг мэдэхэд дэлхийн шилдэг тавд багтах болов. Өрсөлдөгч Асафа Повел, Хавиер
Картер, Тайсон Гэй нарыг ардаа орхихсон гэх тэсгэлгүй их хүсэл түүнийг ойрын
зайн “хаан” болгосон юм. 2006 оны Гран при тэмцээний үеэр 200 метрийн зайн дээд
амжилтыг 19.88 секунд болгон шинэчилжээ. Улмаар Афины цомын тэмцээнд мөнгөн
медаль, 2006 оны АНУ-ын Гран пригийн 200 метрийн төрөлд 36 жилийн турш хэний ч
эвдэж чадаагүй байсан 19.76 секундын дээд амжилтыг 0.11 секундээр урагшлуулсан
байна. Амжилтдаа урамшсан түүнийг 2008 оны Бээжингийн олимп хүлээж байлаа.
Бээжинд 200 метрийн зайд 19.30 секунд хурдалж 1984 оны Лос Анжелосын олимпийн
наадмын үеэр Майкл Жонсоны тогтоогоод байсан 19.32 секундын амжилтыг эвдэв. Энэ
өдөр түүний 22 насны төрсөн өдөр байлаа.
Амжилт үүгээр
зогссонгүй. 100 метр болон 4*100 метрийн буухиа гүйлтэд аваргалж дэлхийн дээд
амжилтуудыг нэгэн дор эвдсэн түүнийг дэлхий даяар “Цахилгаан” Болт хэмээн
нэрлэх болсон юм. Олимпийн наадмаас бусад түүний оролцсон тив, дэлхийн
тэмцээнийг тоочиж барамгүй. Нэг олимпоос гурвын гурван алтан медаль авсан
түүнийг 2006 оны дэлхийн шилдэг эрэгтэй тамирчин болгосон байна. Шагналынхаа
дараахан Берлиний ДАШТ-ий үеэр дахиад л олныг гайхашруулан өөрийнхөө тогтоосон
дээд амжилтуудыг 0.11 секундээр ахиулжээ.
Энэ хугацаанд тэрээр Дэлхийн хөнгөн атлетикийн холбооны оны шилдэг
тамирчнаар таван удаа, Ямайкийн оны шилдэг тамирчнаар таван удаа, “BBC”
агентлагаас шалгаруулдаг хилийн чанад дахь оны шилдэг тамирчнаар гурван удаа
шалгарсан. Дэлхийн супер од тэрээр “Рио-2016” олимпийн наадмын дараа зодог
тайлна гэдгээ энэ оны хоёрдугаар сарын 14-нд албан ёсоор мэдэгдээд байгаа
билээ.
Хувийн амьдралын
тухайд тэрээр гэр бүл зохиож хараахан амжаагүй байгаа. Мэдээж хэрэг найз
бүсгүйчүүд байлгүй яахав. Британийн шигшээ багийн тамирчин Меган Эдвардс,
Словакийн загвар зохион бүтээгч Любица, хөгжимчин Эванс, “Манчестер Юнайтед”
багийн үнэнч фэн Ребекка, Лиза Гейли гээд олон бүсгүйтэй үерхэж байв. Тэр
дундаас хамгийн удаан үерхсэн нь Любица. Хосуудыг удахгүй гэр бүлээ батлуулна
гэж нэг хэсэг хэвлэлээр шуугисан ч удалгүй хоёр тийшээ болсон юм. Өдгөө тэрээр
АНУ-д хоёр ч эдлэн газартай хангалуун амьдарч байгаа. Бас Лондонд шилтгээнтэй
гэх юм билээ.
Жилийн 7.1 сая
фунтын орлоготой дэлхийн одыг Монголд ирэх тухай яриа сонсогдож эхэлсэн.
Монголын хөнгөн атлетикийн холбооны удирдлагууд өнгөрсөн ДАШТ-ий дараа Усайн
Болттой уулзаж эх орондоо урьжээ. “Монголд хөнгөн атлетикийн спортыг
хөгжүүлэхэд таны оруулах хувь нэмэр их бий. Манай улсад албан ёсоор айлчилна
уу” гэх хүсэлтийг Болт хүлээн авч “Рио-2016” олимпийн наадмаас өмнө амжиж ирэх
тухай ярьсан байна.