Эрүүл мэндэд тус болдог нэгэн хоргүй эм бол төрөл бүрийн байгалийн гаралтай цай байдаг. Энэ нь үе мөчний өвчин, хуянгаас эхлээд гэдэсний өвчинг дарах чадалтай байдаг. Тэгвэл ямар цай эрүүл мэндэд, ямар сайн нөлөө үзүүлдэг болохыг мэдэцгээе.
1. Хар цай. Өтгөн идээгээр баялаг хар цай нь бактери болон үрэвслийн эсрэг хүчил агуулдаг бөгөөд суулгалт өвчний үед сайнаар нөлөөлдөг.
Цайны нойтон уутыг зүссэн шарх, зөгий, шумууланд хазуулсан хэсэг дээр тавихад хавдрыг бууруулдаг бөгөөд шүдний өвчинг намдааж, нүд ядарч, өвдсөн үед амраадаг. Халгайнд түлэгдсэн үед нойтон цайны уут дэвтээж тавих хэрэгтэй. Хар цайнд агуулагддаг шүлт нь уруул дээр гарсан яр шархны хүчлийг саармагжуулж, өвчинг намдаана. Өдөрт 3-4 удаа чийгтэй, хүйтэн цайны уутыг яр гарсан хэсэг дээр тавина. Хар цайнд хөлөө дүрж байлгаснаар бактерыг устгаж, хөлсний нүхийг агшаадаг учир их хөлөрхөөс сэргийлж, хөлний эвгүй үнэрийг багасгана.
2. Ногоон цай. Эрдэмтдийн баталж байгаагаар ногоон цайнд агуулагддаг полифинол нь хавдраас сэргийлэх чухал үүрэгтэй ажээ.
Энэхүү бодис нь хавдрын эсийн тархалтыг багасгаж, устгадаг байна. Судалгаанд оролцсон хөхний хавдартай 472 эмэгтэй ногоон цайг байнга ууснаар хавдрын тархалт буурсан бас арьсны хавдрын туршилтаар ногоон цай ууж байсан амьтад бүгд эерэг үзүүлэлт үзүүлж байсан байна. Мөн ногоон цай нь зүрхний шигдээс өвчнөөр нас барах эрсдлийг бууруулж, шүдний цооролтыг багасгаж, оюун санааны эрт хөгшрөлтөөс сэргийлдэг аж. Ногоон цайгаар нүүрээ угаавал батганы толбыг бүдгэрүүлдэг.
3. Гаатай цай. Гаатай цай нь хоол шингээх үйл явцад сайнаар нөлөөлдөг ба өтгөн хаталт, дотор муухайрах, бөөлжих зэргийг намдаадаг.
Хоолны өмнө нэг аяга гаатай цай ууснаар гэдэсний гүрвэлзэх хөдөлгөөнийг нэмэгдүүлж, ялангуяа өөх тостой хоолыг хурдан шингэхэд тусална. Мөн гаатай цай нь хоолойн өвчнийг намдаадаг ба хүйтэн гаатай цайнд хөлөө дүрвэл тайвшруулж, амраана.
4. Удвал цэцгийн цай: Удвал цэцгийн цайг шимж уух эсвэл удвал цэцэгтэй усанд орсноор стресс, уур уцаарыг арилгадаг байна.
Мөн уг цайг нойргүйдэх өвчтэй хүмүүс уувал тайван сайхан амарна. Удвал цэцэг нь хоол шингээх явцад сайнаар нөлөөлөх ба нэг аяга цай нь сарын тэмдгийг тогтворжуулж, суулгалт, дотор муухайрах, бөөлжис хүрэх зэргийг намдаана. Мөн ходоодны шарх үүсгэдэг бактерийг устгах үйлчилгээтэй. Зөгийн бал нь мөн ходоодонд сайн учир цайндаа бага зэрэг хийгээд ууж болно. Өтгөн удвал цэцгийн цай нь үе мөчний өвчнийг намдааж, батга, цэврүү, хатигны өвчин, улайлтыг намдаадаг. Зөгийнд хатгуулсан үед удвал цэцгийн цайгаар жин тавьбал сайн. Уг цайгаар амаа зайлснаар буйлны үрэвслийг намдаана. Хоолойн үрэвсэлтэй бол удвал цэцгийн цайг бага багаар шимж уугаарай.
5. Нимбэгтэй цай.
Хэрэв та харшлаас болж шаналдаг бол нэг аяга халуун нимбэгтэй цай ууснаар хамрыг онгойлгож, хамрын хөндий дэх тоосыг гаргаж, өдөржин найтаахаас сэргийлнэ. Үйлчилгээг нь илүү нэмэгдүүлэхийн тулд бага зэрэг ногоон эсвэл улаан гоньд нэмж болно. Нимбэгтэй цай нь мөн хоолойн өвчин, ханиаданд сайн бөгөөд бага зэрэг зөгийн бал нэмж уувал илүү сайн.
6. Цагаан гаа. Хоол боловсруулах тогтолцоонд асуудал гарсан үед цагаан гааг мянга мянган жилийн өмнөөс хэрэглэдэг байжээ. Мөн тархинд нөлөөлж, толгой эргэх, бөөлжис цутгах шинж тэмдгийг намдаадаг. Цагаан гаа нь ходоодны шарх үүсгэдэг бактерийг устгадаг.
Цагаан гаатай цай ууснаар сарын тэмдгийн үеийн өвдөлт, дотор муухайралт, шарталт зэрэгт сайнаар нөлөөлнө. Цагаан гааны үрэвслийн эсрэг агууламж нь хоолойн өвчин, ханиад зэрэгт маш сайн нөлөөтэй. Мөн эмч нар цагаан гааг хөлрөхийн тулд хэрэглэхийг зөвлөдөг. Үе мөчний үрэвсэл, булчин шөрмөсний үрэвслийн өвчинг бас толгойн хүчтэй өвдөлтийг ч намдаана. Цагаан гаатай цайг зөгийн балтай ууснаар антиоксидантын сайн нөлөөг нэмэгдүүлдэг.
7. Хар перецтэй цай.
Энэхүү сонирхолтой анагаах аргыг Шинэ Англичууд болон Эртний Хятадууд ханиадны уламжлалт эмчилгээ болгон хэрэглэдэг байжээ. Зөгийн бал ханиаданд антибиоток болдог бол хар перец цусны эргэлтийг сайжруулна. Аяганд 1 цайны халбага шинэхэн бөөрөнхий хар перец, 2 хоолны халбага зөгийн бал хийнэ. Дээрээс нь буцалсан халуун ус хийгээд уустал нь 15 минут байлгаад уугаарай.
8. Гангатай цай.
Ганга өвс нь халдвар тархалтын эсрэг хүчтэй нөлөөтэй бөгөөд үе мөчний өвчинг намдаах үйлчилгээтэй мөн ганга болон гаатай цайны нийлмэл нь хамрын хөндийн өвчинд сайн нөлөө үзүүлдэг байна. 2 хоолны халбага хатаасан гангыг халуун усанд хийгээд 20 минут буцалгасны дараа хөргөөд хөлөө 15-20 минут дүрвэл ядаргаа арилна.
9. Жүржийн хальстай цай. Суулгалтын үед жүржийн хальстай цай уух хэрэгтэй. Жүржийг хальслаад, хальсыг жижиглэж хэрчинэ. Буцалж буй усанд хийгээд таглаж, хөртөл нь байлгаж хандална. Бага зэрэг зөгийн бал хийж амтлаад уугаарай.
10. Багваахай цэцгийн цай. Багваахай цэцэг нь шээсийг хөөдөг бөгөөд бөөрний цусны хангамжинд сайнаар нөлөөлдөг. Бас цөс, элгээ байгалийн аргаар угаах арга болно. Хүндхэн хоолны өмнө болон дараа ууснаар хоолны шингэц сайжирна. Бөөрний өвчинд сайнаар нөлөөлөх ба жижиг хэмжээний бөөрний чулууг ч буталж, уусгах чадалтай.
