Цагаан ордон НАСА-д саран дээрх цагийг тооцоолох нэгдсэн стандарт болох Сарны цаг(LTC) бий болгохыг даалгажээ. Энэ нь дэлхий дээрх шиг цагийн бүсийн систем биш, харин Сарны өөрийнх нь цагийг хэмжих систем байх юм байна. Учир нь саран дээрх таталцлын хүч дэлхийнхээс бага бөгөөд цаг хугацаа тэнд илүү хурдан өнгөрдөг аж. Иймээс дэлхийн цагаас өдөрт 58.7 микросекундээр урагшлан зөрж байдаг юм байна.
Өөрөөр хэлбэл, 46-47 жилийн хугацаанд нэг секундын зөрүү хуримтлагддаг гэнэ. Өнгөц харахад энэ нь тийм ч их биш, гэхдээ сансрын нислэгт ийм ялгаа ч мэдэгдэхүйц нөлөө үзүүлэх болно. Энэ талаар Шотландын одон орон судлаач, профессор Кэтрин Хейманс ВВС-д өгсөн ярилцлагадаа “Манай орчлон ертөнц дэх таталцлын үндсэн онол чухал үр дагавар үзүүлж байдаг. Энэ нь цаг хугацаа орчлон ертөнцийн өөр өөр газар өөр өөр байдлаар урсдаг” гэж тайлбарлаад “Саран дээрх таталцлын хүч бага зэрэг сул, тэнд цаг дэлхийгээс өөрөөр ажилладаг” гэжээ.
Дэлхийн цагийг дэлхий даяар байрладаг хэдэн зуун атомын цаг хэмжиж байдаг бөгөөд тэд атомуудын энергийн өөрчлөлтийн дагуу нано секундын нарийвчлалтайгаар цагийг тогтоож байдаг гэнэ. Хэрэв эдгээр атомын цагийг саран дээр байрлуулсан бол хагас зуун жилийн дараа дэлхийнхээс нэг секундээр хурдан явж байх аж. НАСА-гийн Сансрын харилцаа холбоо, навигацийн албаны дарга Кевин Коггинс “Саран дээрх атомын цаг нь дэлхийн цагуудаас өөр хурдтай ажиллах болно. Тиймээс та өөр сансрын биет, жишээлбэл, Сар эсвэл Ангараг руу нисэх үед өөрийн гэсэн цагийг зөв тогтоосон лавлагаатай байх нь чухал зүйл юм” гэж хэлжээ.
НАСА сарны цагийг нэвтрүүлэх хүсэлтэй цорын ганц байгууллага биш юм. Европын Сансрын агентлаг мөн сарны цаг хэмжүүрийн системийг боловсруулж байгаа аж. Харин дэлхий сарны хооронд цагийн зөрүү хуримтлагдсаар сарны 30 хоног нь дэлхийн 29,5 хоногтой тэнцдэг билээ
Г.АМАРСАНАА