АН-ын Хэрэг эрхлэх газрын дарга П.Нүрзэдтэй ярилцлаа.
-Орон нутгийн сонгуулийн үр дүнгээс яриагаа эхэлье. Ан энэ удаагийн сонгуульд ямар бэлтгэлтэй оролцсон бэ, сонгууль ямархуу болж өнгөрөв?
-АН багаараа өрсөлдөж, хууль дүрмийнхээ дагуу бэлтгэл ажлаа хангаад оролцлоо. АН-ыг дэмжиж саналаа өгсөн нийт сонгогчдодоо баярлалаа. Ардчиллын үнэ цэнийг нотолж өгсөн сонгууль боллоо гэж харж байна. АН орон нутагт найман аймагт ялалт байгууллаа. Нөгөө талаас хүч тэнцвэргүй сонгууль болж өнгөрлөө. Хууль хүчний байгууллагууд эрх баригч намын талд үйлчилсэн сонгууль боллоо. Тэр дундаа нийслэлд хамгийн хүнд хэцүү сонгууль болсон. Мөнгийг хавтгайруулан тараалаа. Нийслэлийн сонгуулийн хороо шүүхийн шийдвэрийг урьдчилан мэдэж хууль бус шийдвэрийг гарган, нэг намын талд илт үйлчиллээ. Мөн Өмнөговь аймагт хүн амины хэрэг гарлаа. Түүнчлэн шүүхийн шийдвэрээр дэвших эрхгүй хүмүүс нэр дэвшиж өрсөлдсөн зэрэг хүч тэнцвэргүй, будлиантай сонгууль боллоо. Орон нутагт Увс, Архангай, Баянхонгор аймгуудад хуулийн зөрчилтэй хүмүүс нэр дэвшиж, ялалт байгуулсан. Тухайлбал, гэмт хэрэгт шалгагдаж байсан, хуурамчаар гарын үсэг зурсан этгээд Архангай аймагт сонгогдсон. Мөн Увс аймагт шүүхийн шийдвэрээр өртэй нь нотлогдсон атал нэр дэвшиж, ялсан. Энэ мэтчилэн зөрчлүүд олноор гарлаа. Байж боломгүй асуудал хэвийн юм шиг оршин тогтнож байгаад залуу хүнийхээ хувьд үүнтэй эвлэрмээргүй байна. Сонгуулиа бид нар хийж чадахгүй байдалд оржээ.
эрх баригч намын удирдлагууд шударга бус зүйлтэй тэмцэнэ гэж өнгөрсөн хугацаанд байнга мэдэгдэж байсан ч сонгуулийн үеэр харин ч эсрэгээрээ хууль бус үйлдэл улам газар авч, өнгөрсөн дөрвөн жилд хуулийг гууль болгох энэ чиглэл рүү явж ирсэн нь газар дээр нь очиж ажилласан бид бүхэнд ил харагдлаа. Шударга сонгууль болж чадсан гэдэгт итгэлгүй байна.
-АН-ыг орон нутгийн сонгуульд сайн оролцлоо. ХҮН нам санал хуваагаагүй бол бүр ч сайн байх байсан гэж ард түмэн ярьж дүгнэж байна л даа?
-АН нам бол үндэсний хэмжээний том нам. Ардчилал Монголд үүсч хөгжөөд ардчиллын бүхэл бүтэн том системийг бий болгосон. Тиймээс Ардчилал бол Монголын ард түмний итгэл дунд оршиж байдаг. Байсаар ч байх болно. Одоо цаашдаа ард иргэдийнхээ итгэл үнэмшлийг даахын тулд бид илүү их хичээх ёстой. Ардчилсан намаа дэмжсэн иргэдийнхээ итгэлийг зүтгэлээрээ хариулна. АН нам ард түмнийхээ төлөө хийж чаддаг, бүтээж чаддаг гэдгээ өнгөрсөн 30 жилийн хугацаанд харуулсан шүү дээ. 2012-2016 онд АН эрх барьж байхдаа өнөөдрийн энэ Улаанбаатар хотын бүх өөрчлөлт шинэчлэлт бүтээн байгуулалтуудыг эхлүүлж, хийсэн юм. Бидэнд алдаа оноо байдаг. Гэхдээ АН –ын алдаа оноо ард түмэнд ил байдаг. ил тод байдагт маань ард түмэн дуртай байдаг юм. Цаашдаа ч ил байх болно. Одоо хамгийн чухал зүйл бол нам гэж талцахаасаа илүүтэй нэг л эрх ашиг бид бүхэнд байна. Монгол хүний эрх ашгийг нэгт тавих ёстой. Тийм ч учраас монгол хүний хөгжлийн төлөө, монгол эх орныхоо хөгжил дэвшлийн төлөө тодорхой зорилго чиглэлтэй ажиллаж байна. Бодит амьдрал руу хандсан ажлуудыг хийхийн тулд бид бүхэн хичээж ажиллана. Дугаар хороон дээр байгаа амьдрах орчин нөхцөлөөр бүрэн хангагдаж чадахгүй байгаа ард иргэд рүүгээ хандаж, үйл ажиллагаагаа чиглүүлнэ. Ялангуяа гэр хороололд амьдрах орчин нөхцөл муу, ажилгүйдэл, ядуурал гээд асуудал их байна. Нэг хэсэг иргэд маань төрийн бодлогын гадна үлджээ. Тийм ч учраас энэ удаагийн сонгуульд АН нийслэлд “Бүхнийг гэр хороололд” гэдэг уриатай оролцсон. Гэр хороололд гэхээр байшин хорооллыг орхиж байгаа хэрэг биш. Монгол хүн бүрийн төлөө, хэн нэгнийг ялгахгүй тэгш байдлаар ажиллана гэсэн санаа юм. Бүхнийг гэр хороололд гэдэг уриа маань “Бүхнийг гэр хороололд” гэдэг хөтөлбөр болж, томоохон зорилтуудыг дэвшүүлэн ажиллана.
Өнгөрсөн хугацаанд эрх барьж байгаа нам төсвийн мөнгөний ихэнх хувийг хотын төвд чиглүүлж ирсэн. харин гэр хороолол нөгөө л гэрэлтүүлэггүй, дэд бүтэцгүй, сургууль, цэцэрлэгийн хүртээмж муу гээд маш олон асуудал байсаар байна. Бүр алслагдсан захын дүүргийн гэр хороололд гудамжиндаа битгий хэл гэртээ тоггүй лаа асаагаад сууж байгаа айлууд байна. хэддүгээр зуунд бид бүхэн амьдарч байгаа билээ. хүний эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах эрх яг үнэндээ зайсангийн хэдэн байранд л байна.
-Та залуу хүн. АН -ын удирдлагад ажиллаж байгаа. Ардчилсан намд ямар шинэчлэл хийгдэж байгаа вэ. Залуучуудаа гаргаж ирэхийг шинэчлэл гэж хэлээд байна уу?
-Намын төлөөлөлд байдаг, нам удирдаж яваа хүмүүс ухамсартай, үлгэр жишээ байх ёстой. залуучуудаа үлгэрлэдэг, цээжээ дэлдэж ярьдаг биш, хийж бүтээдэг, тодорхой зорилго тавьж ажилладаг, түүнийхээ төлөө тэмцэж чаддаг байх ёстой. Ардчилсан намын ирээдүй өөрчлөлт шинэчлэлтийг авчирсан, ажлыг хийдэг, бүтээдэг ийм нам байх болно. Шинэчлэлийг гурван үеийн хэлхээн дээр тулгуурлан хийж байна. залуу, дунд, ахмад гээд гурван үеэ оролцуулж дотроо хурлаа хийж, алдаа оноогоо ярьж өнгөрсөн хугацаанд өөрсдийгөө маш олон талаас нь харж өөрсдөдөө дүн тавилаа. Аливаа зүйл тодорхой цаг хугацааг туулдаг. Одоо АН нам Монгол Улсын хөгжил дэвшил, томоохон бүтээн байгуулалттай холбогдсон өргөн цар хүрээтэй томоохон хөтөлбөрүүдийг боловсруулан ажиллаж байна. Цэвэр ус, бэлчээрийн даац, цөлжилт, мал ахуй, хөдөө аж ахуйн салбар дээр тулгуурласан, Монгол орныхоо онцлогт тохирсон, хөгжлийн шинэ хөтөлбөрийг дэвшүүлэн ажиллаж байна.
-АН-ын дотоод хагарал, тэмцэл байхгүй болсон гэсэн үг үү?
-Бидэнд нэг нэгэнтэйгээ жийлцэж, муудалцах цаг алга. Одоогоор манай намынхан дотроо хагарч бутарчихаад байгаа юм байхгүй. Өмнө нь яахав, үзэл бодлын зөрүү байдаг байсан. Одоо тийм жижиг сажиг зүйлд цаг алдахгүй. Бодлогын хэмжээнд зангидаад ажиллана. Мэдээж саналын зөрүүтэй асуудалд олонхын шийдвэрийг цөөнх нь дагана гэсэн энэ зарчмаар ажиллана. Нэг зүйл хэлэхэд, ер нь АН тэмцэгч нам. Цаашдаа ч тэмцэгчээрээ л байна. Ард түмнийхээ төлөө гудамжинд гарч жагсдаг, зоригтой алхмадуудыг хийдэг ийм нам хэвээрээ байгаа. Бид хүмүүст таалагдахын тулд хуурамч байхыг хүсдэггүй. хийвэл хийсэн шиг хийчихдэг, түс тас ийм л нам.
Одоо удахгүй АН их хурлаа хийнэ. Шинэчлэгдсэн дүрмийн төслөө танилцуулж, намын үйл ажиллагаагаа эрчимжүүлнэ. Ардчилалд хайртай монголчууддаа хандаж хэлэхэд, манай нам ард түмнийхээ итгэлийг алдахгүй, цаашаа яван чангарна. Дээр нь, нэг зүйлийг онцолж хэлэхэд, Ардчилсан намын үүд хаалга нээлттэй байгаа. Улс орныхоо эрх ашгийг нэгт тавьж, хувийн эрх ашгаа сүүлд тавьж, олонхынхоо шийдвэрийг хүндэтгээд ажиллах ийм залуучууд, монгол хүн бүрийг АН-д элсэж, хамтарч ажиллахыг урьж байна. Монгол орондоо хөгжил дэвшлийг авчрахын төлөө хичээж ажиллах хүн бүрийг манай нам дэмжиж хамтарч ажиллана. Манай намын үүд хаалгаа томоос том нээлттэй байгаа шүү. АН засаглаж байсан, төр барьж байсан нам. Боловсон хүчний нөөц хангалттай. Удахгүй гишүүнчлэлээ нээлттэй ил тод зарлана.
-ХҮН сая орон нутгийн сонгуулийн үеэр АН руу дайрч, үг шидэж байсан. Ер нь жижиг намууд АН –ыг гол өрсөлдөгчөө гэж харж байгааг та бүхэн юу гэж дүгнэж байна вэ?
-Улс төрийн намуудын үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх өнөөдрийн энэ эрх чөлөөг Ардчилал авчирсан. Ардчиллын үнэ цэнэ үүнд л оршиж байгаа юм. Олон намын тогтолцоотой байх, олон ургалч үзэл санаатай байхыг Ардчилсан нам өөрөө дэмждэг. Ардчилсан намаас төрж гарч байсан. харин энэ удаад МАН-аас хүН нам төрж гарах шиг боллоо. Бид нар бусад жижиг намын асуудалд оролцдоггүй учраас хөндлөнгөөс ажиглахад цэвэр МАН-аас төрж гарч байгаа нам юм байна гэж харсан. Яахав, АН өнөөдрийн энэ үг хэлэх, хэвлэн нийтлэх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх энэ боломжийг тэмцэж байж авчирсан учраас олон ургалч үзэл санааг дэмждэг. МАН-ын сүүдэр доороос бойжиж байгаа нам бол хүН.
Одоо төр барьж байгаа МАН буруугаа АН руу чихсээр л байгааг ойлгодоггүй юм. Түүхэндээ хэлмэгдүүлэлтийг хийж явсан нам бол тэр зангаа тавьдаггүй юм байна. хэлмэгдүүлэлт одоо ч үргэлжилж байна.