Юваль Ной Харари гэдэг еврейн түүхч эрдэмтний бичсэн “Хүн төрөлхтний товч түүх” гэдэг номыг дэлхийн 26 хэлээр орчуулан гаргажээ. Энэ ном шуугиан тарьсан юм. Хүн төрөлхтний түүхийг танин мэдэхүйн хувьсгал, хөдөө аж ахуйн хувьсгал, шинжлэх ухааны хувьсгал гэж гурав хуваан харуулсан. Хүн төрөлхтний түүх 70 мянган жилийн өмнөөс танин мэдэхүйн хувьсгалаар эхэлж, 12000 жилийн өмнө хөдөө аж ахуйн хувьсгалаар хурдасч харин ойролцоогоор 500 жилийн өмнө эхэлсэн шинжлэх ухааны хувьсгал хүн төрөлхтний түүхийг төгсгөж огт үзэгдэж дуулдаагүй үйл явдлын эхлэл болж болзошгүй байна гэж үзжээ. Хүн төрөлхтөнтэй төстөй амьтан ойролцоогоор 2,5 сая жилийн өмнөөс үүссэн байна. Тэр үеийн хүн бол байдаг л нэг амьтан байжээ. Ер нь бол зургаан сая жилийн өмнөөс нэгэн эм бич хоёр охинтой байсны нэг нь хүн дүрст бичнүүдийн өвөг дээдэс, харин нөгөө нь бидний элэнц эмээ л байсан бололтой. Гэхдээ хүн төрөлтнүүд олон салаа болон хөгжсөн, Европ чигт неандертал хүн, Ази хавьцаа Homo erectus буюу босоо явагч хүн байсан аж. Энэ босоо явагч нар дэлхий дээр маш удаан хугацаанд амьдарчээ.Тэд хоёр сая гаруй жил оршиж байсан. Тэгвэл манай Хомо сипиенсүүд дөнгөж далаад мянган жил болсон гээд бод доо. Мөн Индонезын Флорес арал дээр нэг метр хүрэхтэй үгүйтэй өндөртэй 25 кг гаруйхан жинтэй хүмүүс амьдарч байсан. Тэд гэхдээ чулуун зэвсэг хийж заан хүртэл агнаж чаддаг байв. Хоол тэжээлийн дутагдлаас болж том хүмүүс нь турж үхсээр байгаад жижиг биетэйнүүд нь үлдсэн юм гэсэн. Заан нь ч бас нэг хонь шиг давжаа юм байжээ. Мөн Сибирьт денисовын хүн гэж бас байсан гэхчлэн энэ дэлхийд хэдэн төрлийн хүмүүн төрөлхтөн байсныг тоолж барахгүй гэж үзжээ. Хүн дэлхийн амьтдаас хамгийн том тархитай. Гэвч сүүлийн хоёр сая жил энэ тархи байсаар л байсан. Түүнийг хүн зөвхөн чулуу ирлэх, мод үзүүрлэхэд л ашиглаж байсан. Саяхнаас л буу шийдэм, хутга жад, нум сумтай болсон. Чухам яагаад хүн ийм том тархитай болсон учрыг хэн ч мэдэхгүй гэнэ.Байгалийн зүй зохилдлогоор хоол тэжээлийн оройд байсан амьтад маш олон жилээр аажим хувьсаж байж үүнд хүрдэг. Тийм болохоор байгальдаа ээлтэй бусад бүх амьтад түүнд зохицсон аюул сүйтгэл зүй зохисоороо л хор хөнөөл багатай байдаг. Хүн бол гэнэт л тэр өндөрлөгт ухааныхаа хүчээр гарсан. Энэ нь байгалийн хуультай зөрчилддөг. Хүн өөрөө ч үүндээ зохицож чаддаггүй байгаль орчин сүйтгэх, ан амьтанд хорлонтой, алж барагдуулсаар ирлээ. Хүн ийм хүчирхэг болон хувирахад гал маш чухал нөлөө үзүүлсэн аж. Хоол болгож идсэнээрээ гэдэс нь богиносч тархинд илүү их тэжээл очдог болсон. Урт гэдэс, том толгой хоёр цуг орших арга байдаггүй. Хүний энэ олон төрлөөс ганц хүн төрөлхтөн яагаад үлдэж хоцорсон бэ. Тэд хэл яриатай болсон. Гэхдээ энэ нь нэг их онцгой ч зүйл биш. Бүх амьтад, мөн бусад хүн төрөлхтөн ч хэл яриа дохио зангааны хэлтэй. Харин бид л зөвхөн бүх нийтийг хамарсан үзэл суртал зохиож бүгд тэрэндээ нэгдэж чаддаг онцлог нь л энэ дэлхийн хоол тэжээлийн оройд гаргахад тусалжээ. Дэлхийн амьтад ч хамтран ажилладаг, зарим нь бүр хүнээс ч илүү зохион байгуулалт сайтай. Ганцхан хүн л хойд насандаа диваажинд очно гэдэг домог зохиогоод түүндээ үнэмшээд түүнийхээ төлөө юугаа ч золиосолж чаддаг онцлогтой амьтан. Сармагчинд чи хойд насандаа диваажинд очиж цул гадил дээр амьдарна гэж хэлээд түүний идэж байсан гадилыг авах гээд үзвэл барьж идүүлээд дуусна. Хүний энэ онцгой чадвар хүн төрөлхтний хөгжил дэвшлийн онцлог юм гэж номонд бичжээ. Мөн хүний оюун санааны цаглашгүй шунал тэмүүлэл, хүсэл мөрөөдөл эцэстээ хүн төрөлхтөн буюу Хомосапиенсыг устгана гэж уг номонд дурджээ. Энэ бол зайлшгүй болох зүйл гэнэ. Одоо шинжлэх ухаан хиймэл оюун ухааныг хөгжүүлж байгаа, генийг өөрчилж чадаж байгаа, бионик эрхтэн хийж байгаа зэргээс харахад хүн төрөлхтөн ирээдүйд маш их хувьсан өөрчлөгдөх аж. Тэд хүний багаж техник зэвсгийг биш, түүний сэтгэлийн хөдөлгөөн хүсэл сонирхлыг, улмаар өөрийг нь бүхэлд нь өөрчлөхөд оршиж байгаа юм. Бусад амьтантай бодлоороо шууд харилцдаг, анхаарал төвлөрөлт, ой тогтоолтоороо биднээс мянга дахин илүү, огт уурладаг ч үгүй, гунигладаг хэр нь бидний төсөөлөхийн аргагүй сэтгэлийн хөдөлгөөн хүсэл мөрөөдөлтэй, мөнхийн залуу боловч өсч үрждэггүй, бэлгийн харилцаагүй киборг хүн үүсч магадгүй аж. Бид ийм тохиолдолд шинэ эрин рүү маш хурдтай ойртож байж магадгүй, тэр цагт өнөөг хүртэл бидний ертөнцөд утга учир өгсөн бүх ойлголт эр эм хүн, би, та, хайр дурлал, үзэн ядалт хүчин төгөлдөр байхаа болино. Тэр цагаас хойш үүссэн бүхэн ч бидний хувьд утга учиргүй болно гэжээ.