Гүн ухаангүйгээр бодоход амьдрахуйн утга учир юусан билээ. Юу ч биш байх аа даа. Тэр л юу ч бишийг уншиж, урагдаж буй уушгиных нь бөглөрч байгаа амьсгааг мэдэрсэндээ гунинам. Гэхдээ би гуниглаагүй ээ. Энэ буландаа дэлхийн сонгодог зохиолч Германы Патрик Зюсландын “Сүрчиг”, 1933 оны Нобелийн шагналт зохиолч Оросын их хөвүүн Иван Бунины “Арсеньевагийн аж төрөл” хэмээх алдарт романуудыг оруулъя гэж өчнөөн бодсоон.
Энэ зохиолуудыг агуу их орчуулагч Орхунт Ц.Гомбосүрэн, Ононгийн Чинзориг нар эх монгол хэлнээ аялгуу сайхан орчуулсан. “Аз хур” хэвлэлийн компаниас надад хагас сая төгрөгийн үнэтэй номын санал өгөв. (Би ч номын ертөнцөд үнэндээ нэг ганц удаа тонгочиж үзсэн шүү). Тэгэхэд “Болор судар” хэвлэлийн газрын ажилтан, зохиолч, яруу найрагч Сэрээнэнгийн Сосор найз маань ямар сайхан номууд надад санал болгосон гээч. Тэр дунд Пол Каланитийн “Амьсгал агаар болохуйд” хэмээх номыг аваач гэв. Ний нуугүй хэлэхэд гайхаж л байсан.
Дэлхийн өчнөөн л сонгодгийг авсан л даа. Харин тэр номуудын дунд мөнөөх ном арай л балчирдаад байв. Гэсэн хэдий ч тэр ном дэлхийн дөчөөд хэлнээ шилдэг болсон ном юм байна. Уншаад үзсэн чинь уйлахаас аргагүй гунигийн түүх юм билээ. Тэр номыг уншихад
“Уйтгар гуниг төгөлийн цаадах сар шиг байдаг
Уянгалагч тэр алс руу сэтгэл зүрхийг минь дуудаач!” гэсэн Оросын агуу их яруу найрагч Александр Фетийн үг санаанд ороод байв. Гуниг бол гуниг л байдаг биз.
Пол Каланити тархины агуу их мэс засалч атлаа уушгины хорт хавдар тусаад хоног өдөр нь мөч хормоор тоологдсоор байхад амьдралын төлөө ямар гайхамшигтай тэмцснийг өөрийнх нь тэмдэглэл хүн төрөлхтөнд ойлгуулна.
Тэр хүний өөрийнхөө тухай өчил намтрыг уншаад хорвоогийн эрээн бараан, уйтгар гуниг, баяр баяслыг мэдрэх нь таны сонголт юм даа. Хэрвээ бид 36-хан насандаа хорт хавдар туссан бол энэ хүн шиг утга төгөлдөр амьдарч чадаа ч уу, үгүй юу.
“Амьсгал агаар болохуйд” нэртэй ном дэлхийн дөч гаруй хэлнээ орчуулагдан олон улсын бестселлер болсон. Пол Каланити 36-хан наслахдаа хүнээс дээд бурхны хэмжээнд амьдарчээ. Бид ч тэгж чадна гэж бодож байна. Каланити бүгдийг мэдэрч байсан. Тэр охин Кэйдидээ зориулж, сүүлчийн амьсгалаа дуустал эл номыг бичсэн ч хүн төрөлхтөн түүнд сэтгэл зүрхээрээ мэхийсээр байх билээ.