Монгол Улсын Үндэсний урлагийн их театрын ерөнхий удирдаач Н.Буянбаатартай ярилцлаа.
-Үндэсний урлагийн их театр ямар ажилд төвлөрөн ажиллаж байна. Дотоодын болон гадны жуулчдад зориулсан “Дэлхийд гайхагдсан монгол урлаг” тоглолт тоглогдож байгаа юу?
-Үндэсний урлагийн их театр зургадугаар сарын 20-ны өдрөөс жуулчдад зориулсан “Дэлхийд гайхагдсан монгол урлаг” тоглолтоо уламжлал болгон тоглодог. Есдүгээр сарын 15-ны өдөр хүртэл тоглоно. Энэ жил жуулчин харьцангуй цөөн байлаа. “Тамгагүй төр” жүжиг тоглогдож байсан учраас Хүүхэлдэйн театрын бага тайзан дээр цөөн бүрэлдэхүүнтэйгээр тоглосон. Наймдугаар сарын 20-ноос үндсэн тайзан дээр үндсэн бүрэлдэхүүнтэйгээр орой бүр 18 цагаас тоглож байна. Хэдийгээр жуулчид цөөн байгаа ч монгол үзэгчид үзсээр байна. Үүний хажуугаар Үндэсний их баяр наадмын арга хэмжээ, саяхан болсон “Нүүдэлчин” дэлхийн соёлын фестивальд бүрэн бүрэлдэхүүнээрээ оролцлоо. Монгол Улсад гадны өндөр хэмжээний зочид төлөөлөгчид айлчилсан. Тэдэнд үндэсний урлагийн үйлчлэх үндсэн үүрэгт ажлаа ч биелүүллээ. Энэ зун наадмаар Байгаль орчин, аялал жуулчлалын яамтай хамтарч “Naadam night” арга хэмжээг зохион байгуулж Үндэсний соёл амралтын хүрээлэнд тоглосон. Энэ жил үндэсний их найрал хөгжим байгуулагдсаны 60 жилийн ой тохиож байна. Энэ хүрээнд зургадугаар сард Дуурь бүжгийн эрдмийн театрт “Global mind” тоглолт хийсэн. Мөн БНХАУ-д магистрын зэргээ хамгаалаад ирсэн гоцлол хөгжимчин Э.Цэндсүрэнгийн бие даасан уран бүтээлийн тоглолтыг өөрийн байранд тоглолоо гэх мэт том, жижиг хэмжээний олон тоглолтод оролцон ачаалалтай ажиллаж байна.
-“Дэлхийд гайхагдсан монгол урлаг” тоглолтыг өдөрт дунджаар хэдэн хүн үздэг юм бэ?
-Наадмын өдрүүдэд үзэгчид нэмэгдэж зарим үед өдөрт хоёр тоглодог. Өдөрт 200-300 хүн үздэг.
-Дараагийн тоглолт, төлөвлөгөөт ажил юу байна?
-Энэ сарын 19-нд Бүгд найрамдах Франц улсад болох “Монголын соёлын өдрүүд”-д 48 хүний бүрэлдэхүүнтэй оролцохоор явах гэж байна. Энэ арга хэмжээ нь Монгол, Францын хамтын ажиллагааны хүрээнд Парис хотод болно.
Гол тоглолтоо энэ сарын 23-нд ЮНЕСКО-ийн төв байранд Монголын соёл урлагийн талаар ойлголт өгсөн гол тоглолтоо хийнэ.
-“Монголын соёлын өдрүүд”-д ямар уран бүтээлүүд тоглохоор төлөвлөж байна вэ?
-Уртын дуу, “Уяхан замбуутивийн наран”, “Их нүүдэл” найрал хөгжимд зориулсан бүтээл, хөөмий, нуман хуур, цуур гэх мэт бүтээл. Монголын язгуур өв соёл, онцлог бүтээлүүд эгшиглэнэ. Алдарт “Саальчин”, “Адуучин”, “Салхит шувуу” бүжиг зэрэг. Лимбэ, морин хуурын гоцлол, Алтайн магтаал гэх мэт дуу, бүжиг, хөгжмийн цогц хөтөлбөр боловсруулсан. Хоёроос гурван группт хуваагдаж тоглолтоо хийнэ. Энэхүү тоглолтод 20 хүний бүрэлдэхүүнтэй хөгжимчид, бүжигчид, дуучид оролцоно.
-Францад “Монголын соёлын өдрүүд” анх удаа болж байгаа юм уу?
-Тийм, Франц Монголын дипломат харилцаа тогтоосны тэгш ой ковидын үед болсон. Монгол Улс НҮБ-д элссэний 60 жилийн ой тохиолоо. Тэгш ойн жилүүдэд хөл, хил хориотой байсан. Үүний хүрээнд “Монголын соёлын өдрүүд”-ийг зохион байгуулж байна.
Цаашид Үндэсний урлагийн их театр соёлын өдөр болон аливаа дэлхийн томоохон арга хэмжээ, экспо, эдийн засгийн удирдагчдын уулзалт арга хэмжээнд цөөн болон олон хүний бүрэлдэхүүнтэйгээр оролцсоор байна. Ээлжит гадаад арга хэмжээ гэвэл НҮБ-д Монгол Улс элссэний 60 жилийн ойн хүрээнд Монгол, Францын парламентын бүлгэмийн хамтын ажиллагааны хүрээнд соёлын өдрүүдэд оролцоно.
-Энэ онд өөр ямар тоглолтуудыг төлөвлөж байна?
-Франц явж ирээд Үндэсний найрал хөгжим үүссэний 60 жилийн ойн хүрээн дэх цуврал арга хэмжээнүүдээ үргэлжлүүлнэ. Ирэх сард Үндэсний урлагийн их театрын гоцлол хөгжимчдийн тоглолт болно. Арваннэгдүгээр сард манай байгууллагын уламжлал болсон “Сэрсэн тал-38” тоглолт болно. Тэгэхээр “Сэрсэн тал” гэж бүтээл найрал хөгжимд зориулагдан эгшиглэснээс хойш 38 дахь жил тохиож байна гэсэн үг. Бид өнгөрсөн жил “Сэрсэн тал-37” тоглолтыг 50 хувийн суудал дүүргэлттэйгээр тоглосон. Мөн арванхоёрдугаар сард Үндэсний найрал хөгжим байгуулагдсаны 60 жилийн ойн гол гала тоглолтыг хийнэ. Нөөц бололцоогоо ашиглан 60 жилийн түүхийг харуулсан баримтат кино хийхээр ажиллаж байна. Ингээд Үндэсний урлагийн их театрын хувьд өвөл цагийнхаа үйл ажиллагааг эхэлнэ.
-Өвөл цагийн үйл ажиллагаагаа ямар тоглолтоор эхлэх гэж байна?
-Үндэсний урлагийн их театрын урын сандаа олон сайхан дуулалт, бүжгэн жүжиг, концертын бүтээлтэй. Эдгээрээр өвөл цагийн үйл ажиллагаагаа эхлүүлж тоглолтуудаа хийнэ.
-“Сэрсэн тал-38” гэж байна. Энэ тоглолт ямар учиртай юм бэ?
-БНМАУ тунхагласны анхдугаар үндсэн хууль 1924 онд батлагдсан. Одоогоос 38 жилийн өмнө 1984 онд улс тунхагласны 60 жилийн ойн концертод зориулсан удиртгал хөгжим бичих захиалга өгсөн.
1984 оны арваннэгдүгээр сарын 25-нд одоогийн баруун дөрвөн зам дахь Монголын үйлдвэрчний соёлын төв ордонд их хурлуудын хүндэтгэлийн концертыг хийдэг байсан юм. 150 хүний бүрэлдэхүүнтэй, нэрт удирдаач Ж.Чулууны удирдлагаар хүндэтгэлийн ойд тоглогдсон юм. Б.Шарав багш амьд ахуйдаа бидэнтэй ярилцаж 30 дахь жилээс нь тэмдэглэж эхэлсэн. Энэ жил нэрт хөгжмийн зохиолч Бямбасүрэнгийн Шаравын мэндэлсний 70 жилийн ой тохиож байна. “Сэрсэн тал-38”-д Б.Шарав хөгжмийн зохиолчийн дуу, романс алдартай бүтээлүүд тоглогдоно. Б.Шарав багш үндэсний хөгжимд олон алдартай бүтээл хийсэн. Шанз, морин хуур, хуучир, ёочин, ятга гэх мэт. Жил бүр хөтөлбөр нь шинэчлэгдээд явдаг.