АТГ-ын мөрдөгчид Мэргэжлийн хяналтын ерөнхий газрын Хил, хорио цээрийн хяналтын хэлтсийн дарга Н.Баярсайханы албан өрөөнд нэгжлэг хийж буй бичлэг нийгэм даяар цацагдаж, Баярсайхан гэх энэ залууг шившиглэж орхив. Монголын төр нэг иргэнээ ялгаварлан гадуурхаж, нийгэм даяар ингэж шившиглэх нь буруу. Буруугаар тогтохгүй энэ бол хууль зөрчсөн асуудал. Үндсэн хуульд “Хүнийг үндэс, угсаа, хэл, арьсны өнгө, нас, хүйс, нийгмийн гарал, байдал, хөрөнгө чинээ, эрхэлсэн ажил, албан тушаал, шашин шүтлэг, үзэл бодол, боловсролоор нь ялгаварлан гадуурхаж үл болно” гэж заасан байдаг. Хятад, Хойд Солонгос зэрэг Азийн зарим оронд нэгнээ гутаан доромжилж шившиглэдэг үзэгдэл бий. Зөрчил гаргасан иргэнийхээ гарыг хүлээд эрэгтэй, эмэгтэй хамаагүй хэн ч байсан өмдийг нь шувтлаад гудамжинд хаячихаар өнөөх нь босч явж, өмдөө ч татаж чадахгүй олон хүний дунд шившиг болж байгаа харагддаг. Тэгтэл Монголын төр үзэл суртлын төлөө иргэнээ гадуурхаж, удам судар, юутай ийтэй бүгдийг нь гутааж орхихдоо оймсны түрүүн дэх хэдэн төгрөгийг нь хүртэл гаргаж ирж нүдний булай болгож шившиглэв. Ардчилсан Монгол оронд бид сүүлийн 30 жилд ийм гутамшигтай юм харсангүй. Төр нь иргэнээ шившиглэдгийг анх удаа хараад цочирдлоо. Хуучин социалист системд буруудсан нэгнээ ялгаварлан үзэж, нийтээрээ шившиг хэмээн тооцож, нүүрээ хийх газаргүй болтол нь хажиглаж элдэв нэр хоч өгөн үр хүүхдүүдийг нь хүртэл сургуульд сурч чадахгүй болтол нь хүнд байдалд оруулдаг байсан сан. Харин Н.Баярсайханы тохиолдолд бол тэр ялаа авчихсан байхад нэмж яллачихлаа. “Миний хувь хүний нэр хүндэд ингэж халдаж байгаад харамсаж байна. Монгол бол Ардчилсан, хүний эрхийг дээдэлсэн улс орон. Гэтэл хуулиар шийтгэлээ хүлээсэн намайг дахин хэлмэгдүүлж байна” гэж тэрээр бичлэг цацагдсаны дараа ярьсан байсан. Эрүүгийн хуулийн 1.3.5-д “Нэг гэмт хэрэгт нэг удаа ял оногдуулна” гээд заачихсан байгаа. Тэгтэл үүн дээр АТГ-ынхан Үндсэн хууль, Эрүүгийн хуулийг зөрчсөн ноцтой үйлдэл гаргасан. Авлигатай тэмцэх газрын Урьдчилан сэргийлэх, соён гэгээрүүлэх хэлтсийн дарга, эрхэлсэн комиссар Т.Баярхүү “Авлигын нөхцөл байдлыг бодитоор харуулах гэж бичлэгийг олон нийтэд цацсан” гэж тухайн үедээ мэдэгдсэн. Төрийн албан хаагч хүн ингэж хууль зөрчих ёсгүй. Монгол Улсын иргэнийг Монгол төр нь шившиглэсний төлөө, ийм мэдэгдэл хийсэн Т.Баярхүүг ажлаас нь халж уг бичлэгийг олон нийтэд цацахыг зөвшөөрсөн албан тушаалтнуудад хариуцлага тооцох ёстой.
Олон улсад хүний эрхийн төлөө ажилладаг байгууллагууд “Нэг хүнийг нийтээрээ гутаан чичлэх, шившиглэх”-ийг хориглодог бөгөөд уламжлалт ёсоор буруу зүйл хийсэн нэгнийг нийтийн дунд гаргаж нүцгэлэх, чулуу шидэх, харааж зүхэхийг хүний ёсноос гажуудсан, болхи нийгмийн хоцрогдсон үйлдэл гэж үздэг юм байна. Тэгтэл өнөөгийн ардчилсан Монгол оронд үзэл суртлын төлөө Монгол төр иргэнээ шившиглэсэн учир АТГ Н.Баярсайханаас уучлал гуйх хэрэгтэй.
Түүний авлига авсан эсэх нь тусдаа асуудал. Тэр асуудал нь Эрүүгийн хуулиар шийдэгдчихсэн байхад иргэнээ ингэж шившиглэж, ялгаварлан гадуурхаж, дахин дахин яллах гэж бид ийм нийгэм байгуулаагүй. Ял авсан ялтан хүртэл тодорхой хэмжээний эрхтэй байдаг. Тийм байтал авдаг ялаа авчихсан Монгол Улсын жирийн иргэнийг шившиглэдэг нь яаж байгаа юм. Мөрдөгчдийн нэгжлэг хийж буй тэр бичлэгийг нийтэд цацах ёсгүй байсан. Энэ хүний ах дүү, амраг садан, үр хүүхэд нь гэж байдаг юм байгаа биз дээ. Нийгмийн сүлжээгээр тэр бичлэгийг үзэцгээсэн хүмүүс “Цаазал!” гэж орилолдоцгоосон. Хэрвээ 10 мянган доллар хулгайлсан болгоныг цаазлаад байвал Монголын төрд хэн үлдэх юм бэ.
Монголын төрд иргэнээ шившиглэх ёс байхгүй, ийм эрх ч байхгүй. Монголчуудын 40-өөд хувь нь ажилгүй. Ажилгүй тэдэнд мөнгө байхгүй болохоор нэг хүнд тийм их мөнгө байгааг хараад хорсож үхчих гээд байгаа юм. Харин ч тэдний дэргэд энэ хүн ажил хийж яваа хүн шүү, тэгж ярих юм бол. Мөнгө олох гэж яваа хүн. Зурагт, гар утсаа ширтээд “Наадхаа цаазал” гэж сэтгэгдэл бичээд ажилгүй хэвтэж байгаа хүний хажууд муугаар ч, сайнаар ч амьдрах гэж зүтгэж яваа юм биш үү, наад иргэн чинь.