Оёдлын газруудын бараа материалын нөөц, захиалгын талаар сурвалжлав. Бидний хэлж заншсанаар “Урт цагааны гудамж”-ны оёдол захиалга, засварын газруудыг зорьсон юм. Энд байрлах оёдол захиалгын газрууд бүгд түрээсээр ажилладаг. Хамгийн их нь арав гаруй оёдлын машин зэрэгцүүлэн нэг том өрөө түрээслэн ажилладаг байна.
Хааш хаашаа 2 метр орчим газар түрээслэн оёдол засвар, захиалга ажиллуулдаг оёдолчин Б.Нямсүрэнгээс зарим зүйлийг тодрууллаа.
-Хөл хорио тавигдсанаас хойш та байнга ажиллаж байна уу?
-Тийм ээ, хавраас хойш байнгын ажиллаж байгаа. Гэвч ажил ховор орж ирж байна.
-Хүмүүс ихэвчлэн ямар төрлийн захиалга өгч байна вэ?
-Бүтэн захиалга маш ховор болсон. Нүдний гэм гэдэг шиг л байна. Бидний хэллэгээр бүтэн захиалга гэдэг нь дээл, биеийн тамирын хослол, костюм пиджак бүтэн оёхыг хэлдэг юм. Хүмүүс ихэвчлэн хуучин хувцсаа оёулах, хасуулах, нэмүүлэхээр ирдэг. Захиалга маш багассан.
-Долоо хоногтоо дунджаар хэдэн захиалга орж ирдэг вэ?
-Тэрийг ёстой тооцож байгаагүй юм байна. Ковидоос өмнө сарынхаа түрээсийг зовохгүй төлөөд амьжиргаагаа хангалттай залгуулдаг байсан бол одоо арайчүү л гэж түрээсээ өгч байна даа.
-Та түрээсэндээ сард хэдийг төлдөг вэ. Урт цагааны энэ барилгыг нураах шийдвэр гараад нэг хэсэг тэмцээд байсан юу болов?
-Сард 150 мянган төгрөгний түрээс төлдөг. Нэг хэсэг нураана, өөрчилнө гээд л шуугиад байсан.
Одоо яасан нь мэдэгдэхгүй таг л болчихлоо. Дээрээс ямар шийдвэр гаргах юм бид мэдэхгүй. Сүүлийн үед таг чиг л байх шив дээ.
-Хил хаагаад даавуу бөс барааны үнэ нэмэгдсэн гэсэн. Та сүүлийн үед материал авсан уу?
-Одоогоор байгаа нөөцөөрөө болж л байна. Бүтэн захиалга орж ирэхгүй болохоор материал нэмж авах шаардлага гарахгүй байгаа гэв.
Урт цагааны гудамжинд байрлах оёдол захиалга засвар болон алт мөнгөний дархны газрууд хөл хөдөлгөөн багатай харин гудамжаар явах хүмүүсийн хөл хөдөлгөөн их байгаа нь анзаарагдаж байлаа.
Гутал засвар ажиллуулдаг М.Доржгочоотой ярилцлаа.
-Та энд түрээсээр гутал засвар ажиллуулаад хэр удаж байна вэ?
-Би бараг найман жил болох гэж байна.
-Энэ хугацаанд олон үйлчлүүлэгчтэй болсон уу?
-Намайг гээд зориод ирдэг нэлээд хүмүүс бий.
-Ковидын халдвар тархсанаас хойш өөрчлөлт оров уу?
-Хөл хорио гээд бараг нэг жил ажилласангүй шүү дээ. Хөл хорионоос хойш захиалга улам л багасаад байна. Захиалгын гутал хийхээ больсон. Одоо зөвхөн засвараа л хийж байна.
-Хүмүүс засвар хэр их хийлгэж байна вэ?
-Ер нь засвар захиалга ч маш бага болсон. Хүмүүсийн худалдан авалт улам л муудаж байх шиг байна. Шинэ гутал захиалга байхгүй болж, засвар ч хийлгэхээ бараг болилоо. Зарим нь бүр яаж өмсөж байсан юм гэмээр ул нь цоорсон гутал барьчихсан резин наалгахаар орж ирж байна. Түрээсээ ч өгөхөд хэцүүхэн л байна даа.
-Хил хаагаад бараа материал үнэд ороод олдохгүй байна гэсэн. Та материал авсан уу?
-Харин үнэд ороод л байгаа сураг дуулдлаа. Би захиалга багатай болохоор материал нэмж аваагүй л байна хэмээв.
Харин ажлын хувцас захиалгаар оёдог нэгэн жижиг үйлдвэрийнхэн “Манайх арав гаруй ажилтантай. Нэг захиалга авахдаа багадаа 10-20 ажлын хувцас оёдог. Захиалгынхаа дагуу бараа материалаа худалдаж авдаг. Гэвч сүүлийн үед материалын үнэ маш их нэмэгдэж байна. Нэг метр тутамдаа 5-10 мянга нэмсэн байх жишээний. Ер нь өнөөдөр очоод материал авлаа гэхэд 1000 төгрөг нэмчихсэн, маргааш дахиад 1000 төгрөг байнгын давтамжтай нэмж байна. Манайх шиг жижиг оёдлын цех мөнгө санхүүгээсээ болоод материалаа нөөцлөх боломж хомс. Ажлын хувцасны материал оруулж ирдэг газар Монголд тав, зургаахан л байдаг. Нэг захиалгыг 120-140 мянган төгрөгөнд оёдог байсан бол одоо материалын үнэ нэмэгдээд ямар ч ашиггүй боллоо. Ажлын байраа түрээсэлж ажилладаг болохоор өвлийн сул зогсолтын түрээсийг хөнгөлөөгүй. Түүний өр, татвар, түрээс, нийгмийн даатгалын шимтгэл гээд олон татаастай. Арай гэж тогтож үлдэх дээрээ л тулаад байна. Ажилчдынхаа цалинг л цаг тухайд нь тавихыг зорьж ажилладаг болохоор цалингаа тавиад л орж ирсэн мөнгө дуусчих жишээний” гэв.
“Өүлэн менч” ХХК-тай холбогдоход “Манай захиалга хэвийн явагдаж байна. Нэг удаагийн захиалга 100-гаас доошгүй авдаг. Одоогоор сурагчийн дүрэмт хувцас оёогүй. Гуравдугаар сараас эхэлж оёно. Ажлын хувцасны захиалга л авч байна. Одоогоор уул уурхайн компанийн ажилчдын хувцасны захиалга авчихсан. Сардаа тухайн захиалагч байгууллагаас хамаараад захиалгаа авна. Материалаа гэрээгээр авдаг болохоор одоогоор тасалдал үүссэн, үнэ нэмэгдсэн зүйл алга. Материалын нөөц бий” гэсэн юм.
Хувцас оёдол засвар, захиалгын тухай сурвалжилсан болохоор 2021-2022 оны намар, өвлийн загварын чиг хандлагыг сонирхуулъя. Загвар зохион бүтээгчид энэ намар, өвөл илүү сонирхолтой сонголтуудыг санал болгож байна.
Үслэг ширмэл богино хүрэм, ширмэл бөмбөгдөгч хүрэм, даашинз, ширмэл хантааз, юүдэнтэй тод өнгийн ширмэл цамц моодонд орох аж. Өнгөний хувьд толин тусгал гялалзах, тод неон өнгө, пастел чихэр, карамель сүүдэртэй ижил төстэй сонголтыг санал болгож байна.
2021-2022 оны намар, өвлийн гудамжны хэв маягийн хамгийн сайн жишээ бол загварын шоунд шилдэг блог хөтлөгч, нөлөө бүхий хүмүүсийн санал болгодог хослолууд юм. Тиймээс загварлаг гудамжны хэв маягт костюм, шаахай, эмэгтэйлэг торгон даашинз, барзгар ултай гутал, тохь тухтай сүлжмэл эдлэл, бүдүүн резин ултай гутал зэргийг хослуулан өмсөж болно. Гадуур хувцасны хувьд том хэмжээтэй хүрэм, ширмэл, бүрээстэй хүрэм, уртасгасан хүрэм өмсөх болжээ. Загварын эмэгтэйчүүд ихэнхдээ тайван өнгөний шийдлийг илүүд үздэг. Цагаан, хар, хүрэн, шаргал зэрэг өнгийг сонгохыг зөвлөж байна.
Эрэгтэй хувцасны чиг хандлагын хувьд:
Дээл – Гэрийн хувцас загварын тайзан дээр гарахад коронавирусийн цар тахал их нөлөөлжээ. Гэсэн ч брэндүүд халат, шаахай, тэр ч байтугай алчуурыг дор хаяж гурван жилийн өмнөөс өдөр тутмын амьдралд тохируулж гаргаж эхэлсэн аж. Эрэгтэйчүүд өнөөдрийг хүртэл гэрийн хувцсыг зөвхөн дөрвөн ханан дотор өмсөхийг илүүд үздэг байв. 2021-2022 оны намар, өвлийн улиралд дизайнерууд гудамжинд халат өмсөөд гарч ирэхэд болохгүй зүйлгүй гэдгийг харуулахыг хичээж байна.
Хүрэм, цамц – Цээжний халаас, товчлуур, хавтастай хэвлэмэл материалаар хийсэн цамц шиг харагддаг ноосон хүрэм нь өнгөрсөн улиралд тренд боллоо.
Дотуур өмд – Загвар зохион бүтээгчид их хэмжээний дүрс бичлэгээс татгалзаж, биеийн архитектурыг онцлохыг хичээх болов. Энэ бизнесийн гол хэрэгслүүдийн нэг бол дулаан дотуур хувцас юм.
Урт цамц – Шинэ цуглуулгуудад өвдөг, шагай хүртэлх урт цамц орсон аж. Олон нийтийг цочирдуулахгүйн тулд сонгодог, спорт эсвэл унтлагын өмд өмсөхийг санал болгох болжээ.