Хүн төрөлхтнийг сансарт нисэхэд чухал үүрэг гүйцэтгэсэн амьтан бол Лайка нэртэй золбин нохой байсан юм.
Москвагийн гудамжнаас олсон энэ амьтныг хэсэг бэлдсэний дараа 1957 оны арваннэгдүгээр сарын 3-нд сансар хөөргөсөн байна. Харамсалтай нь тэр сансрын хөлгийн дотрох их халууныг даалгүй, 5 цагийн дараа үхсэн гэдэг.
Гэхдээ Спутник-2 хөлгөөр хийсэн Лайкагийн нислэг сансар судлалын түүхийг нээсэн юм.
Энэ бол хүмүүс дөнгөж хоёр дахь удаагаа тойрог замд хөлгөө хүргэсэн, мөн анх удаагаа амьд биетийг тойрог замд хүргэсэн явдал байлаа.
Лайка амьд амьтан тойрог замд хүрсэн анхны тохиолдол байв. Гэхдээ үүнээс өмнө 10 орчим жилийн турш АНУ, Зөвлөлтийн эрдэмтэд янз бүрийн амьтан хөөргөж туршсаар байсан юм.
Зорилго нь хүнийг сансарт хөөргөж, эсэн мэнд буцааж ирүүлэх чадвартай болоход чиглэж байжээ.
Анх 1947 онд нэгэн төрлийн ялаануудыг Nazi V2 пуужинд тээвэрлэн 110 км өндөрт хүргэж үзсэн байна.
Үүнийхээ дараа NASA хэд хэдэн сармагчин нисгэж байсан нь бүгд амь үрэгджээ.
Ингээд 1951 оны есдүгээр сард Ёрик хэмээх сармагчинг нисгэснийхээ дараа эрдэмтэд хүн дүрст амьтныг сансарт хөөргөөд дэлхийд буцааж ирүүлж чадахаар болсноо зарласан юм.
Үүнээс хойш элдэв шавьж, хулгана, харх, туулай зэргийг Зөвлөлтийн эрдэмтэд сансарт туршиж эхэлсэн байна.
Лайкаг анх гудамжнаас олж бэлдсэн Оросын биологич, 90 настай Адилья Котовская “Дэлхийг 9 удаа тойрсон Лайкагийн нислэг ирээдүйн сансар судлалын эхлэлийг тавьсан юм” гэж ойн өдөр ярьжээ.
“Бид жингэр сонгосон нь тэд шээхдээ хөлөө өргөдөггүй тул эрэгчин нохойноос бага зайг хөлөг дотор эзэлдэгийнх байсан юм” гэж тэр ярьсан байна.
Харин Лайкагийн дараа 1960 оны наймдугаар сарын 19-нд Белка, Стрелка хэмээх хоёр нохойг анх удаа тойрог замд хүргээд буцаан эсэн мэнд газардуулсан юм.
Үүний үр дүнд 1961 онд анх удаа хүн сансарт хөөрсөн нь Юрий Гагарин байжээ.
Харин өнөөдөр Ангарагт хүн илгээхээс өмнө ямар нэг амьтан илгээж турших тухай санаа дахин яригдаж эхэлсэн байна. Гэвч 21 дүгээр зуунд энэ асуудал нь илүү түвэгтэй, маргаан дагуулсан сэдэв болоод байгаа. Амьтны эрхийг өндөрт тавьдаг нийгэмд бид амьдарч байгаатай энэ нь холбоотой юм.