“Этүгэн” бүрэн дунд сургуулийн бага ангийн багш Л.Оюунцэцэг дөрөв дэх жилдээ багшилж байгаа. Боловсролын их сургуулийн Багшийн сургуулийг төгсчээ. Архангайн Өлзийт сумынх гэнэ.
-Анх бага ангийн багш болохын сайхныг хэзээ мэдэрсэн бэ?
-Багшилж эхлээд мэдэрсэн дээ. Жаахан хүүхдүүд хөөрхөн шүү дээ. “За багш аа” гээд гүйгээд байдаг.
-Орчин үеийн бага ангийн багш хэн бэ. Урьд нь анхны багш, А заасан багш гээд маш их хүндэтгэдэг байсан?
-Одоо ч хэвээрээ. Миний санаанд ч бага ангийн багш маань байсаар л байгаа. Би ч бас хүүхдүүдийнхээ зүрхэнд тэгж үлдэхсэн гэж хүсдэг.
-Бага насны хүүхдүүдийн арга эвийг олох хэцүү. Хүүхэд бүр өөрийнхөөрөө байх гэдэг?
-Эхлээд хүүхдээ сонсоно. Тухайн нөхцөлд зохицуулаад эвийг нь олно доо. Бага багаар ятгасаар байгаад өөрийнхөө тал руу эргүүлчихдэг шүү дээ.
-Хүүхэдтэй юу?
-Манай хүүхэд нэг нь хоёрдугаар анги, нөгөө нь хоёр настай. Оюутан байхдаа ээж болчихсон.
-Сурагчид амжилттай сурч байна уу?
-Хүүхдүүд маань сургуулийнхаа бага ангиуд дунд цойлдог л анги. Ямар ч байсан олимпиад уралдаануудад амжилт үзүүлж, медаль “зулгаадаг”. Сая хүртэл ангиа чимж байхдаа “Манай анги хамгийн гоё болно гэдэгт итгэлтэй байна” гээд хоорондоо ярьж байгаа юм. Өнгийн цаасаар цагираг, гинж хийгээд бүтээлүүдээр нь ангиа чимсэн. Ангийнхан маань бүгд өөртөө итгэлтэй. Шилдэг гэдэгтээ итгэчихсэн хүүхдүүдтэй.
-Бага ангийн багш нар бүтээлч байх юм аа. Олон юмыг хийж чаддаг. Тэр мэдлэгээ хаанаас олж авдаг юм бол?
-Заримдаа интернэт ухна. Заримдаа гэнэт гоё санаа аяндаа орж ирдэг.
-Зургаан настай хүүхдийг яаж хичээлд дуртай болгох вэ?
-Нэгдүгээрт, багш сайхан ааштай байх учиртай. Хоёрдугаарт, хүүхдүүдээ залхаахгүйг хичээдэг, зандарч загнаад байдаггүй. Манай ангийн хүүхдүүд ч гэсэн намайг багш гэхээсээ найз нь юм шиг л байдаг. Бүгд шавчихсан, тас тэврээд, зулгаагаад явж байдаг. Би багш, чи сурагч учраас тэгэх, ингэх ёстой гэж тулгадаггүй.
-Хүүхдүүдийнхээ ямар амжилтаар бахархдаг вэ?
-Нэгдүгээр анги авчихаад хавар төгсөх шалгалт өгөх үед хамгийн их бахархсан. Сургалтын менежер орж ирж шалгалтаа авсан. Материал тараагаад 20-30 минутын дараа хүүхдүүд “Бодчихсон” гээд өгөөд байсан. Сургалтын менежер “Үнэн үү, та нар бодчихсон уу” гэж асуугаад. Шалгалтын материалаа зассан чинь 80-аас дээш хувьтай гарсан. Сургалтын менежер “Танай ангийнхан нээрээ тачигнуулж байна аа” гэхэд их баярласан.
-Бага ангийн багш маргаашийн хичээлдээ хэр их бэлтгэдэг бол?
-Маш их бэлтгэнэ. Манайх 8.40-16.30 хүртэл завсаргүй ажилладаг. 14:00 цаг хүртэл хичээлээ хийчихээд, зарим нь гэрийнхээ даалгаврыг хийнэ, зарим нь дугуйландаа орно. Тэр үед нь орхиж болдоггүй. 17:00 цаг өнгөртөл хүүхдүүдээ эцэг эхэд нь хүлээлгэж өгдөг. Түүнээс хойш л сулардаг. Бэлтгэхгүй бол болохгүй.
-Бага ангийн хүүхдийнхээ гэрийн даалгаврыг хийлгэнэ гэдэг эцэг эхчүүдийн хувьд бэрх даваа болсон. “Бидний үеийнхээс өөр болчихож” гэцгээдэг, хүүхдийн даалгаврыг хийлгэхийн тулд эцэг эхчүүд юу анхаарах вэ?
-Манай сургуулийн бага ангийнхан сургууль дээрээ гэрийн даалгавраа хийчихээд харьдаг. Зарим эцэг эхчүүд хүүхдээ хичээл тарж очингуут “Даалгавраа хий” гээд шахаад байдаг. Байнга “Хичээл хий, даалгавар хий” гэж болохгүй. Залхаахгүй байх хэрэгтэй. Гэртээ тоглох үед нь тоглуулчихаад “За одоо хичээлээ хийгээрэй, миний хүү” гэх нь дээр. Гэрийн даалгавраа сургууль дээрээ хийж байгаа хүүхдүүд цаашдаа бие даан даалгавраа хийдэг болно.
-Бага насны хүүхдүүд хариулахад хэцүү асуулт гэнэт тавих үе байдаг. Тийм үед яадаг вэ?
-Шинжлэх ухаан, гариг эрхэс, электрон, нар сар гэх мэт олон зүйлийг сонирхож асуудаг. Мэдэж байвал хариулаад, мэдэхгүй бол “Багш нь мэдэхгүй байна. Мэдчихээд хэлж өгье” гэдэг. Их юм уншиж, үзэж харахгүй л бол хэцүүднэ. Манай ангид зохион бүтээгчийн дугуйланд явахын бөөн хүслэн болсон нэг хүүхэд байдаг. “Багш аа, би энэ сэнсийг зайгаар ажиллуулчихаж чадна ш дээ” гэдэг. Нар туслаа л бол тэр сэнс эргэдэг. Дэвтрийнхээ цаасыг ураад юу л бол юу хийдэг авьяастай сүрхий хүүхэд.
-Дэлхий ертөнц хувирч өөрчлөгдөж байна. Энэ өөрчлөлт дунд зохицож амьдрах иргэд бэлтгэхэд анхаардаг уу. Робот багшийн давуу талын тухай ч сүүлийн үед яригдаж эхэллээ?
-Хүүхдүүдээ насан туршдаа суралцах чадвартай болгохыг бид хичээдэг. Робот багш ажиллана, цахим орчинд өөрсдөө сурчихна, багш хэрэггүй гэх мэт яриа байдаг. Гэхдээ тэр роботод сэтгэл зүрх гэж байхгүй ш дээ. Багш байж л тэр хүүхдүүдийг сургана. Нийгэм хөгжихийн хэрээр багш нар ч адилхан хөгжөөд явах байх гэж боддог.
-Өөрийгөө хөгжүүлэхэд цаг гаргадаг уу?
-Сургалт семинарууд хааяа болдог л доо. Тэрэнд нь суухад хэрэгтэй юм их сонсдог. Юм уншиж өөрийгөө хөгжүүлэх хэрэгтэй гэж боддог.
-Олон дугуйлан ажилладаг гэж сонссон?
– Манай сургуульд соробан сампин, теннис, шатар даам, төгөлдөр хуур, морин хуур, гоцлол дуу, гимнастик, цаасан хуйлмал, уран зураг гээд 13 төрлийн дугуйлан хичээллэдэг. Хүүхдүүд маань үндсэн хичээлээ үзчихээд дараа нь өдрийн хоолондоо орж, дугуйлан дамжаандаа хамрагдан, гэрийн даалгавраа хийчихээд харьдаг. Манай сурагчид бас бүгд бишгүүр тоглодог. Гуравдугаар ангиас нь дуу хөгжмийн хичээл дээр бишгүүр орж ирдэг юм.
-Багш өөрөө хэр авьяастай хүн бэ?
-Жаахан авьяастай байхгүй бол болохгүй. Урлагийн үзлэг болоход ангийнхандаа өөрөө бүжиг заачихна. Дуулчихна, зурна, юмханаар юм хийчихнэ.
-Нэгдүгээр ангид орох хүүхдүүдийг яаж сургуульд бэлтгэх вэ, ямар чадвар суулгасан байх ёстой вэ?
-Сургуульд орчихоод гэртээ байгаа юм шиг байж болохгүй гэдгийг анхааруулах нь чухал. Сууж чаддаггүй хүүхдүүд байдаг. Ядаж гурван минут төвлөрөөд суудаг бол болчихмоор санагддаг. Бусад нь яах вэ, жаахан хүүхэд тоглож үсэрч харайхыг цагдаж болохгүй. Яг чухал үед, хэрэгтэй юм ойлгуулах гээд хичээж байхад багшийгаа анхаараад хэсэгхэн суучихдаг бол болчихно.
-Гарыг нь зураг зурж, юм бичихэд дасгах шаардлагатай юу?
-Цэцэрлэгт явдаг хүүхдүүд тийм чадвартай байдаг. Явдаггүй бол тийм биш л дээ. Бичих дасгал хангалттай хийлгээд, сарын дотор зүгширээд ирнэ. Хамгийн гол нь чухал үед хэдхэн хором анхаарлаа төвлөрүүлчихдэг бол болчихно. Одоо бичиж, зурж чаддаггүй хүүхэд орж ирэх нь ховор. Эцэг эхчүүд хүүхдийнхээ боловсролд анхаардаг болчихсон. Сургуульд бараг уншиж бичдэг хүүхдүүд орж ирдэг. Бас сургуулиас өмнө уншиж бичиж сургах гээд залхаачихвал хэцүү. Сонирхол буурна. Шинэ үсэг заах гэхээр “Өө тийм үсэг ш дээ наадах чинь” гээд хайнга суух тохиолдол байдаг.
-“Этүгэн” сургуулийн сургалтын онцлог байдаг уу?
-Хүүхэд бүрийг хөгжүүлэх гэж хичээдэг. Бас сурагчдаа эрүүл зан үйлд сургахад анхаардаг юм. Сурагчид маань хоол идэх тоолондоо гар, шүдээ угааж хэвшсэн. Өвөлдөө жамц давстай усаар хоолойг нь зайлуулдаг. Манай анги болгон ус шүүгчтэй. Ус уухад хүүхдүүд маань ядрахгүй байх бас нэг үндэс гэж бид үздэг. Сургууль маань эрүүл мэнд, санхүүгийн боловсролыг хүүхэд бүртээ олгохыг хичээдэг.