Комедиан Д.Амартүвшинтэй ярилцлаа.
-Төв талбайд таны нэгэн иргэнд гар хүрсэн бичлэг олны ярианы сэдэв болсоор байна. Ямар учиртай хүнтэй гар зөрүүлчихэв?
-Тэр бол тролл байсан юм билээ. Өөрөө өнөөдөр тэр талаараа ярьсан байна. “Би Чинбат ахын хайртай хүний захиалгаар очсон” гээд ярьчихаж.
Би тэр үед талбай дээр өлсгөлөн зарлаж байгаа Чинбат гэдэг хүнийг эргэж очоод байсан юм. Тэр хүн бол харааны бэрхшээлтэй, дээр нь хүйтэн нойтон үед өлсгөлөн зарлаж байгаа хүн. Өдөр бүр эргэж очдог юм. Халуун бүлээн ус дөхүүлж, хог энэ тэрийг нь зайлуулдаг санаатай. Тэр өдөр над руу “Ахынх нь бие жаахан муудчихлаа, хүрээд ирэх үү” гэхээр нь явж очиход нэг хүн Чинбат ах руу орилж хашгичаад эхэлсэн. Ямар сонин хүн бэ гэж бодоод харж байтал над руу бас дайраад унахаар үнэхээр тэссэнгүй. Зодоон ч юм уу, мөргөлдөөн ч юм уу тийм зүйл болчихлоо.
Шууд гар хүрэх шаардлага байсан уу?
-Тийм аймаар орилж хашгичаад байгаа хүнтэй яаж үг хэлээрээ ойлголцох вэ дээ. Яах вэ, миний буруу ч байсан байх, биеэ барьж чадаагүй. Гэхдээ олон хоног өлсчихсөн, бие нь муу хүн рүү дайраад байхаар хүн биеэ барьж чаддаггүй юм билээ.
-Нөгөө хүн чинь орилж харагдсан. Тийм хүчтэй цохисон хэрэг үү?
-Бичлэг дээр хангалттай харагдаж байгаа байх. Ганц өвдөглөх аядсан. Тэр миний нүүр рүү нэг цохисон. Өөр ямар ч зүйл болоогүй.
Хүмүүс зодоон л гээд байна. Үүний цаана хамгийн чухал зүйл нь эрх баригчид өөрсдийнх нь эсрэг дуугарсан хүмүүсийн эсрэг есөн шидийн юм хийж байгаагийн нэг нь. Энэ улс оронд хамаг юм нь нурчихсан. Боловсрол, эдийн засгаа нураагаад хаячихсан, эрүүл мэндийн салбар нь будаа болчихсон, гадаад харилцаа байхгүй, хил нь хаалттай, бүх юм нь дампуурчихсан байгааг шүүмжлэнгүүт шоронд хорьж байна. Эсвэл ийм тролл явуулж есөн шид болгож байна. Ерөөсөө л түүний л илрэл. Ийм новшийн юм болоод байгааг ойлгох хэрэгтэй. Хаана нь яаж зодсон нь гол асуудал биш. Тэр нөхөр бол цалин хөлс аваад ажлаа хийсэн байна лээ.
-Цалин хөлс авсан гэдгийг та яаж мэдэв?
-Тэр хүн өөрөө захиалгаар ирсэн гэдгээ хэлсэн байсан шүү дээ.
-Тэр хүнийг өмнө нь таньдаг байсан уу?
-Танихгүй. Гэхдээ өнөөдөр нэг хүнээс мэдээлэл авлаа. Д.Монголхүүг жагсаж байхад очиж маш их зүйл асууж шалгааж байсан нөхөр гэнэ. “Би таныг дэмждэг” гээд хэл амыг нь сугалчих гээд гүйж явсан залуу гэсэн. Ерөнхийдөө жагсаал цуглаан бүрт очоод судалгаа явуулаад байдаг нөхөр гэж ойлгосон.
-Цагдаа нар ирээд бужигналдсан. Юу болсон бэ?
-Мэдүүлэг авсан. Угаасаа Зөрчлийн хууль зөрчсөн учраас 100 мянган төгрөгөөр торгох юмуу, эсвэл 7-30 хоногийн баривчилгаатай.
-Талбайд өлсгөлөн зарлаж байсан М.Чинбатыг та өдөр бүр эргэж харагддаг…
-Чинбат ахтай би Д.Монголхүүг баривчлах үеэр клабхаус дээр танилцсан. Д.Монголхүүгийн баривчлгаа клабхаусаар нэг юм болсон шүү дээ. Түүнээс үүдэж хууль хүн бүрд тэгш үйлчлэх ёстой гэдэг шаардлагыг дэмжиж, Чинбат ах Эрдэнэтээс ирж Улаанбаатарт өлсгөлөн зарлаж байгаа хүн. Хотод нэг их олон таньдаг хүн байхгүй. Байсан ч гэсэн ойр ойрхон явж очоод туслаад байж чадахгүй. Би чинь талбайгаар өдөрт нэг эргэдэг. Өдөр бүр нэг цагт очиж “Хууль хүн бүрд тэгш үйлчлэх ёстой” гэж орилдог хүн. Тэгэнгээ халуун ус өгөөд, хог новшийг нь цэвэрлээд өгчихдөг юм. Чинбат ах урьд нь ч тэмцэл хийж байсан юм билээ. Хараагүй иргэдийн эрхийг хамгаалж 2000 оны эхээр бас өлсгөлөн зарлаж байсан гэсэн.
-Саяхан л комеди хийгээд хүмүүст инээд бэлэглээд явж байсан хүн яагаад гудамжинд эсэргүүцэл зарлах болов?
-Би уг нь комедигаа хийгээд л явмаар байна. Гэтэл манай комедиг яг 520 хоногийн турш хорьжээ. Бүх газруудыг нээлээ, манайхыг нээдэггүй ээ. Одоо ч гэсэн урлаг соёлын тоглолт хориотой. Гэтэл дарга нар өөрсдөө шоугаа хийгээд л байна. 20, 30 мянгаар нь хүмүүсийг цуглуулсан. Тэд нартай хэн ч хариуцлага тооцоогүй. Миний “Тэвчээр тасарлаа” хөдөлгөөний зорилго ерөөсөө л тэр шүү дээ. Бид нар өөрсдийнхөө ажлын байрны төлөө тэмцэхгүй бол өөр хэн тэмцэх юм. Гоё комеди хийгээд явж баймаар л байна. Гэтэл цагдаагаар байсхийгээд торгуулаад, тэнэг бичлэгүүдээ олон нийтийн сүлжээнд тавиулаад баймааргүй байна.
Энэ хүмүүс чинь өөрсдөө шоу зохион байгуулчихаад биднийг болохоор өдөр шөнөгүй хааж хорьдог. Ажиллахад байнгын дарамттай шүү дээ. Манайх нээгдсэнээс хойш хоёр ч удаа эрх цуцлах сануулга өгсөн. Нэг удаа мэргэжлийн хяналтынхан, дараа нь нийслэлийн үйлдвэр үйлчилгээнээс ирж дарамтлаад байгаа. Хариуд нь би хууль ёсны дагуу хүн бүрд тэгш үйлчлээч гэж хүсч байгаа юм. Биднийг өдөр бүр дарамталдаг хэрнээ яагаад Л.Оюун-Эрдэнэд хариуцлага тооцохгүй байгаа юм бэ. Намайг “Тэвчээр тасарлаа” хөдөлгөөн байгуулаад төв талбай дээр гуравхан минутын плашмоб хийгээд тарахад шууд шүүх дээр дуудаж байсан. “Яасан бэ” гэхэд “Гамшгийн тухай хууль зөрчсөн. 14-30 хоногийн баривчилгаатай” гээд шүүх хурал болж байсан удаатай.
-Манайд зарим тэмцэгчид захиалгатай байдаг нь нууц биш. Танаас ч бас тийм байж болзошгүй гэж хардах эрхийнхээ хүрээнд асуумаар байна?
-Өөрийнхөө төлөө явж байгаа хүн хэний захиалгаар явна гэж. Би ямар нэгэн Засгийн газрыг огцруулж болохгүй гэвэл Засгаас захиалгатай гэж болно. Эсвэл “Манай АН-ыг…” гээд эхэлбэл АН-ын захиалгатай болно.
-Ингэхэд намын гишүүнчлэлтэй юү?
-Намайг 16 настай байхад манай өвөө МАН-ын гишүүн болгож байсан. Дараа нь 2000 оны эхээр АН-ынхан оюутнуудыг бөөнөөр нь элсүүлж байх үед элсчихсэн. Одоо бол би аль ч нам биш. Манай намууд бүгд зүүний үзэл баримтлалтай. Би өөрөө барууны үзэл баримтлалтай хүн.
-Та бол зөвхөн өөрийнхөө төлөө тэмцэж байгаа гэж байна. Хувиа бодсон хэрэг биш үү. Бусад хүмүүсийг харахад олон нийтийн эрх ашгийн төлөө гэцгээдэг?
-Тэр чинь хамгийн худлаа. Хүн өөрийнхөө төлөө тэмцэхээс өөр хамгийн үнэн юм хаана байгаа юм бэ. Ард түмний төлөө гээд бүгд УИХ-д очоод суудаг биз дээ. Тэгээд юу хийж байна, тэд.
-Тэмцэл тань хэр үр дүнд хүрч байна?
-Сошиалыг хэд, хэдэн удаа давлагаалууллаа. Чи надаас ярилцлага авч байна. Энэ чинь том үр дүн биз дээ.
-Олон нийтийн өмнө гарч ирээд үзэл бодлоо илэрхийлэх, шаардлага тавих тийм ч амар алхам биш. Одоогийн хүмүүс компьютер, гар утасны цаанаас дуугарах нь элбэг болсон. Гэрийнхэн тань өөрийг чинь хориглож байна уу?
-Уурлаж л байдаг юм. “Болиоч дээ, яах гээд байдаг юм” гээд. “Би хүүхдээ хоолтой байлгахын төлөө явж байна. Ажлын газраа нээлгэхгүй бол болохгүй биз дээ” гэхээр чимээгүй болчихдог.
-Комеди багийнхан чинь юу гэх юм?
-Тэр хэд чинь баярлана шүү дээ. Газраа нээлгэх гээд явж байна гээд. Манай хэд чинь өнгөрсөн жил нөгөө клубтэйгээ нийлээд “Миний хөгшчүүл болъё оо” гээд л жагсаж байсан.
-Та тэгээд юуг өөрчлөхийг хүсч байгаа юм бэ?
-Миний хамгийн их хүсч байгаа зүйл бол яагаад хууль тэгш биш үйлчлээд байгаа юм бэ. Манай төр хэтэрхий данхар байна. Маш их эрх мэдэлтэй учраас маш их цавчаа хийж байна. Энэ жилийн төсвийг хар л даа. 18 их наяд байна шүү дээ. Олдсон нь дээр нь ш… гэдэг төсөв л болж байна. Миний хамгийн гол зорилго төрийг хамгийн бага түвшинд байлгах ёстой. Эрх мэдлийг нь багасгах ёстой. Аль болох чөлөөт зах зээл рүү оруулах ёстой гэдэг хүсэл болчихоод байна даа.
-Уран бүтээл юу хийж байна
-Долоо хоног бүр “Amraa Weekly” шоу маань гарч байна. Дахин шинээр “Liberty pub” подкаст бэлэн болсон. Бас дахин түүхийн контент хийж байна. Мэдээж комедигоо хийж байгаа. Намайг хүмүүс юу гэж хэлсэн ч яах вэ. Өөрийнхөө юмыг хийгээд л явъя. Сайн байна гэнэ үү, муухай байна гэнэ үү хэнд хамаатай юм бэ. Өөрийнхөө хийнэ гэсэн юмаа хийгээд, өөрийнхөө төлөө л явж байна.
Б.ЭНХЗАЯА