Хуульч О.Батхүү: Галд эд хөрөнгө нь хохирсон оршин суугчид хохирлын үнэлгээгээ яаралтай хийлгэх хэрэгтэй DNN.mn

Баянзүрх дүүргийн 26 дугаар хороонд газтай машин дэлбэрснээс үүдэж “Эдү апарт”- 207 байрны оршин суугчдыг нүүлгэн шилжүүлсэн. Оршин суугчдын хохирлыг хэрхэн барагдуулах талаар хуульч О.Батхүүтэй ярилцлаа.

-Галд өртсөн байрны оршин суугчдын нөхцөл байдал, эд хөрөнгийн асуудал юу болж байгааг тодруулж өгөхгүй юу?

-Дүнжингаравын уулзварын ард Эдү апарт 207, 208 гэсэн хоёр орон сууц байдаг. Энэ хоёр байр дундуураа гаражаар холбогддог юм билээ. Гал гарах үед Эдү апарт 207 байр нь өртсөн. Тухайн байшинд 63 айл амьдардаг. Ялангуяа байрны хойшоо харсан хэсэгт гал нийтэд нь тархсан учраас хохирол хамгийн их. Харин урагшаа харсан хэсгийн зарим айл бага хохиролтой байх жишээтэй.

Гал гарсны дараа айлуудыг нүүлгэн шилжүүлж буудалд байрлуулсан шүү дээ. Түүнээс хойш долоо хоног өнгөрсөн. Айлуудын хувьд нөхцөл байдал тодорхойгүй болж эхэлсэн. Ямар байдлаар хохирлоо нэхэмжлэх вэ, хаанаас юунаас эхлэх талаар ойлголтгүй. Тиймээс нэгдээд хуульчид хандсан. Үүний дагуу миний бие нийгмийн хариуцлагын хүрээнд ажиллаж эхлээд байна.

Оршин суугчдын нөхцөл байдлыг үнэлээд хоёр хуваасан. Нэг хэсэг нь ипотекийн зээлтэй буюу даатгалтай, нөгөө хэсэг нь төлбөрөө бэлнээр төлөөд байраа нэр дээрээ авчихсан буюу даатгалгүй байсан. Дээр нь оршин суугчдын 20 гаруй машин галд өртсөн. Үүнээс бүрэн даатгалтай байсан хоёр машины хохирлыг Мандал даатгал бүрэн төлчихсөн. Мөн “Дашваанжил” ХХК-ийн дэлбэрсэн машин даатгалтай байсан. Даатгалаас 135 сая төгрөгийн хохирлыг барагдуулсан гэж дуулсан.

-Иргэд байрныхаа хохирлыг даатгалаас төлүүлэх явц ямар шатанд байна вэ?

-Гал гарснаас хойш хоёр айлтай л даатгалын компаниас холбогдож хохирлыг барагдуулсан байсан. Гэхдээ тухайн хохирол нь их хэмжээтэй биш. Харин хохирол өндөртэй айлуудтай холбогдоогүй. Тиймээс өнгөрсөн баасан гаригт оршин суугчдын төлөөлөлтэй Санхүүгийн зохицуулах хорооны удирдлагатай уулзсан. Тус газраас даатгалын 10 компанийн төлөөллийг дуудан ирүүлж, нөхцөл байдлыг тодруулж ярилцлаа.

Даатгалын компаниудын хувьд хохирлыг төлж барагдуулахад асуудалгүй гэдэг байр суурьтай байсан. Харин эхлээд заавал хохирлын үнэлгээг гаргуулах шаардлагатай. Тиймээс оршин суугчдыг “Хохирлоо үнэлүүлээд хүрээд ир. Нэгэнт онцгой нөхцөл байдал байгаа учраас бид галын дүгнэлт, цагдаагийн бичиг зэрэг олон зүйл шаардахгүй. Хохирлыг богино хугацаанд барагдуулна” гэдэг байр суурийг илэрхийлсэн.

-Гэхдээ оршин суугчдын хувьд даатгалын компаниудад нэлээд ам муутай, гомдолтой байгаагаа илэрхийлж байсан. Чухам ямар асуудлаас ийм зүйл үүсэв ээ?

-Санхүүгийн зохицуулах хороо болон даатгалын компаниуд нэг зүйл дээр алдаа гаргасан. Осол болсны маргааш айлуудыг шууд нүүлгэн шилжүүлсэн дээ. Тэр үед л даатгалын компаниуд иргэдтэй уулзах ёстой байсан юм. Иргэд хаана яаж хандахаа мэдэхгүй. Ганц нэгээрээ даатгалын компани руу ярихаар утсаа авахгүй зэргээр тоймтой хариу байгаагүй учраас айлууд байраа суллачихсан. Шатсан тавилга, эд хогшлоо гаргачихсан. Гэтэл эргээд тэдгээр зүйлийнхээ хохирлыг нөхөн төлүүлэх боломжгүй болчихож байгаа юм. Онлайн шоп ажиллуулдаг иргэн хүртэл байсан.

-Хохирлын хэмжээ дунджаар хэр гарч байгаа вэ?

-Янз бүр. Хоёр янзын үнэлгээ байгаа. Тухайн байшинг дахиж ашиглаж болох эсэхийг. Засгийн газар, Хотын захиргаанаас үнэлж, нэгдсэн шийдвэр гаргана гэж мэдэгдсэн. Хэрэв ашиглаж болно гэвэл байрны гадна пасад болон дундын өмчлөлийн хэсгүүдийг улсаас засварлаж өгнө. Харин иргэд байр доторх хохирлоо даатгалын компаниудаараа төлүүлэх боломжтой. Даатгалын компаниуд иргэдтэйгээ уулзаад зураг хөргийг авч баталгаажуулах зэрэг ажлууд өрнөж байгаа. Яг тодорхой гарсан үнэлгээ одоогоор байхгүй.

-Галд 30 гаруй машин өртсөн байсан. Машины хохирол барагдсан уу?

-Хоёр машин л бүрэн даатгалтай байсан учраас хохирлоо төлүүлсэн. Бусад машинууд нь одоо хүртэл журмын хашаанд байна. Хятадын цоо шинэ машин оруулж ирээд хоёр сар л унаж байсан хүн хүртэл байсан. Тиймээс одоо бол хамгийн гол нь үнэлгээгээ гаргуулах чухал. Даатгалгүй бол уг хэргийг шалгаж дуусаад шүүхэд шилжихэд буруутай этгээдээр гаргуулах боломжтой. Үүний тулд орон сууц ч, машин нь ч галд өртсөн айл хохирлын үнэлгээгээ гаргуулчих ёстой.

Эрүүгийн хэргийн гэм буруугийн асуудлыг шийдэхдээ хохирлын асуудлыг давхар авч үздэг.

-Даатгалгүй айлууд буруутай этгээдээр нөхөн төлүүлнэ гэсэн үг үү?

-Тийм. Энэ осол хэн нэгний буруутай үйлдлээс болж гарсан. Тиймээс бүруутай этгээдээс гаргуулна.

-Орон сууц, машин аль аль нь даатгалтай байсан бол хохирлоо эрт барагдуулах боломжтой байжээ?

-Даатгалын ач тус тэр шүү дээ. Тиймээс хуульчийн хувьд даатгалын компаниудад давхар хэлж байгаа. “Та нар энэ ослын хохирогчдын хохирлыг хурдан шуурхай шийдээд өгчих. Тэгвэл даатгал ямар хэрэгтэй вэ гэдэг мессеж нийгэмд очно. Илүү олон хүн даатгалд хамрагдана” гэж хэлж байгаа.