Сүүлийн хэд хоног цочир хүйтэрч Улаанбаатарын утаа хэрээс хэтэрсэн. Хорт утаанаас хэрхэн сэргийлэх талаар энгийн зөвлөгөө өгье. Агаарын бохирдлын хор хөнөөл иргэдэд амьсгалын, зүрх судасны, харшлын эмгэг, нүд, чих хамар хоолойн үрэвслийг бий болгож, нөхөн үржихүйн эрхтний болон хүүхдийн бие махбодын өсөлт, физиологийн хэвийн үйл ажиллагаанд сөргөөр нөлөөлдөг. Мөн хорт хавдар үүсгэх магадлал хамгийн өндөр гэдгийг эмч нар хэлдэг. Тэгэхээр утаанаас сэргийлэх, бүр ойлгомжтойгоор хэлбэл хавдрын ямар нэгэн эмгэг, дээрх олон төрлийн өвчлөлд автахгүйн тулд хүйтний улиралд амны хаалт хэрэглэж хэвшихийг Нийгмийн эрүүл мэндийн үндэсний төв зэрэг мэргэжлийн байгууллагууд зөвлөдөг юм.
Ялангуяа өглөө, оройд, мөн дулаан гэрээс гарах үед амны хаалт зүүх хэрэгтэй. Учир нь өглөө, оройд агаарын бохирдол хамгийн их байдаг. Дулаан газар байж байгаад гэнэт хүйтэн, хортой агаар амьсгалахад амьсгалын замыг цочроож улмаар астма өвчин үүсэх нөхцөл бүрддэг байна. Энгийн материалаар хийсэн амны хаалт нь агаар бохирдуулагч хийнээс бүрэн хамгаалдаггүй учир нанотехнологиор хийсэн амны хаалт хэрэглэх нь илүү үр дүнтэй.
Өдөр тутам илчлэг сайтай хоол хүнс хэрэглэх нь дархлаа тогтоож өгнө. Илчлэг сайтай хоол хүнсэнд үхэр, адууны мах, аарцтай шөл зэрэг орно. Махнаас гадна эрдэс, амин дэм агуулсан жимс, хүнсний ногоо багтана. Махны үнэ эрс унаж хотондоо хонь хорь, гучин мянга болсон энэ үед төв газрынхан өвлийн идшээ сайн гэгч базааж аваад махаа түлхүү хэрэглээд байхад учир нь олдох нь. Уламжлалт аргаар бүрсэн тараг өглөө, оройдоо уух нь машид шим тэжээлтэй. Өдгөө нас ная хол гарсан Тангадын Галсан гуайд гэргий нь дандаа тараг бүрж өгдөг юм гэсэн. Насанд хүрсэн хүн хоолны дараа C витамин уувал уушигны өвчлөлөөс сэргийлэх бас нэг арга гэнэ.
Хоол хүнснээс гадна цэвэр агаарт алхах, ууланд авирах зэрэг нь утаанд хордсон уушгийг эмчлэх хамгийн сайн эм гэдгийг манайхан мэднэ. Бага насны хүүхдийг машин ихтэй замаас хол байлгахыг санууштай. Автомашины утаанаас ялгарах хорт хийнд агуулагдах хүнд металууд агаарт нэг метр орчим тогтонгишил үүсгэсэн байдаг. Гэр орондоо байнга чийгтэй цэвэрлэгээ хийж, төрөл бүрийн цэцэг тарьж ногоон байгууламж бий болгон, утаан бүрхүүл тогтсон үед цонхоо онгойлгохгүй байхыг анхаар. Тухайн орчны агаарыг ариутган, халдваргүйжүүлж, нянг устгах үйлчилгээ бүхий аппараттай байх нь нэн чухал. Хэн бүхний мэдэх зөвлөгөө хэдий ч амьдралдаа үргэлж дагаж мөрддөг маань хэд бол.
Ө.Манлай