Categories
онцлох-нийтлэл туслах-ангилал

ХЭЛЭХ ЭРХИЙН ИНДЭР: Малын мах, сүүний чанарыг сайжруулахын тулд эрдэмтдийн оролцоо чухал

ХААИС, профессор Б.Балдангомбо

Монгол орон бол мал аж ахуйн орон гэдгийг бүгд хүлээн зөвшөөрдөг боловч, эрүүл ахуйн чанарын шаардлага хангасан сүүгээр гурван сая гаруйхан иргэдээ жилийн турш бүрэн хангаж чадахгүй байгаа нь яахын аргагүй харамсал төрүүлж байна. Сүүлийн жилүүдэд сүүн бүтээгдэхүүний өөрийн өртөг мэдэгдэхүйцээр өсч иргэдийн бухимдлыг улам бүр ихэсгэж байгаа нь манай орны хувьд байж боломгүй зүйл гэлтэй. Сүү үйлдвэрлэл бол саалийн үнээний амьд организмтой харьцаж байгаа учраас тэдгээрийн анатоми-физиологи, биологийн нэн чухал арга ажиллагаа, шаардлагыг хэр зэрэг зөв шийдвэрлэснээс үндсэндээ шууд хамаарна. Саалийн үнээг чанартай, сайн чанарын шүүст тэжээлээр бүрэн хангаж, байнгын усалгаатай байлгах нь нэн тэргүүн зэрэгт тавигдана. Мөн эрүүл ахуйн шаардалга хангасан дулаан байр, цэвэр орчинд сүүний малыг арчилж маллах хэрэгтэй. Эдгээр гол шаардлагыг хангасан нөхцөлд малын ашиг шимийг алдагдалгүй бүрэн авч чадна шүү дээ.Тэрнээс биш дан бүдүүн тэжээл өгөх ч юмуу, усаар тогтмол хангахгүй бол их сүү авах ямар ч боломжгүй гэдгийг л анхаарч шүүст тэжээлийг арвин ихээр тариалж, сүүний малыг нарийн дэг баримтлан тэжээж, тэдгээртэй зөв харьцаж, тордож чадаж л байж их сүү авах боломж бүрдэнэ. Ер нь саалийн үнээний саамд нөлөөлдөг гол хүчин зүйлд, чанартай тэжээл 35-40 хувь, үүлдэр угсаа 25-35 хувь, саальчдын арга ажиллагаа15-25 хувь, байрны бичил уур амьсгал 10-15 хувь, үйлдвэрлэлийн үйл ажиллагааны механикжуулалт 10-15 хувийн нөлөөлөлтэй гэдгийг судлаачид аль хэдийнэ батлан гаргажээ. Үүний зэрэгцээ МАА-н бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэлийн хүнд хүчир гар ажиллагааг иж бүрэн механикжуулж, зарим үйлдлийг автоматжуулж хүний хүчийг дээд зэргээр хэмнэж чадахгүй байгаагаас тэдгээр бүтээгдэхүүний өртөг өндөр байгаатай ч холбоотой гэж үзэхээр байна.

“Өдрийн сонин”-ы “Хэлэх эрхийн индэр“-т оролцон үзэл бодлоо илэрхийлэхийг хүсвэл 99650208 дугаарын утсаар холбоо барина уу.

Тэмдэглэл хөтөлсөн Э.МӨНХТҮВШИН

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *