Барууны орнуудыг хэтэрхий өндөр хөгжилтэй болохоор иргэд нь хөрш битгий хэл аав, ээжтэйгээ ч дотно харьцаатай байдаггүй, үр хүүхдээ нас биед хүрэнгүүт нь гэрээсээ хөөчихдөг, ер нь хүйтэн хөндий улс гэх нь бий. Энэ бол азичуудын тэдэнд өгсөн тодорхойлолт.
Харин барууныхны хувьд хөршийн харилцаа нь бидний боддогоос өөр. Тэд хөршдөө элэгсэг хандаж буйгаа сардаа нэг удаа ч юм уу амттан, бялуугаар дайлж илэрхийлнэ. Хааяа хашаагаа давуулж зүлгийг нь усалж тусална. Тэнд хоёр айлын дундах хашаа намхан байхын хэрээр хөршийн хоорондох харилцаа илүү дотно гэж үздэг. Хууль, дүрэм журамд нь ч хөршийн харилцаа гэдэг ухагдахууныг сайн суулгасан байдаг. Тийм болохоор хашааны өндөр нь суга, бэлхүүс, заримдаа өвдгөөр татах нь бий.
Харин манайд хашааны өндөр хоёр метр. Хөршийнхөө хашаанд юу болж байгааг харъя гэвэл банзны заагаар шагайна. Тэр шагайж байгаа зай бол биднийг хөрштэйгээ ямар харилцаатай байдаг, тэдэнтэй хэр хэмжээгээр холбоотойг илэрхийлсэн хэмжээ. Монголчууд хашаагүй байлаа, дараа нь хашаатай болсон ч дундаасаа хоёр банзыг нь сугалаад хаалга гаргачихдаг байсан. Бас байр орон сууцанд сууцгаасан ч хөршөө мартагдаггүй, тусламж гуйгаад л ороод ирдэг. “Би чамд хайртай” кинон дээр Баяраагийнд хөрш нь хоёр сонгино гуйж орж ирдэг шүү дээ. Байранд тус тусдаа хаалганд амьдарч байгаа ч монголчуудын айлсч, хотлоороо суухын орчин цагийн хэлбэр нь хөршийн холбоо юм. Хөршийн холбоо, сайн хөршийн харилцаа гэдэг бол шинэ нэршил биш. Бидний мэддэг ч сүүлийн жилүүдэд мартчихаад, эсвэл тоохгүй орхичихсон хуучин байсан харилцаа л даа.
Д.ГАНСАРУУЛ