Ашигт малтмалын газар энэ сарын 26-наас хайгуулын тусгай зөвшөөрөл хүсэгчдийн өргөдлийг хүлээн авч шийдвэрлэж эхэлнэ. Хайгуулын лиценз олгож эхэлснээртатарчихаад байгаа гадаадын хөрөнгө оруулалт сэргэнэ гэж засаг найдаж байгаа. Хайгуулын лиценз хүсэгчдэд хэрэг болохоор мэдээллийг багцлан хүргэе.
Өргөдөл гаргах дугаарыг цахимаар олгох учраас АМГ дээр үүсдэг дараалал, хүлээлт, хүнд суртал бүрэн арилна гэж салбарын яам нь онцолж байна. Хайгуулын зөвшөөрөл авахыг хүсэгчид эхлээд АМГ-т биеэрээ ирж бүртгүүлэх шаардлагатай.”Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл авахыг хүссэн хуулийн этгээдийн бүртгэлийн хуудас”-ыг үнэн зөв бөглөхөд л болно. Бүртгүүлэхдээ улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар, хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн лавлагааг хавсаргах юм билээ. Лавлагаанд гадаадын хөрөнгө оруулалтын байдал, хөрөнгө оруулалтын хувь хэмжээ зэргийг тодорхой тусгах шаардлагатай гэж АМГ-аас сануулж байна. Бүртгэлийн хуудсыг АМГ-аас болон www.mram.gov.mn цахим хуудаснаас татаж авах боломжтой. Бүртгэлхийлгэсэн хүмүүсхайгуулын тусгай зөвшөөрөл хүсэх өргөдөл гаргах дугаарыг цахимаар олгох системд нэвтрэх VPN төхөөрөмж болон цахим системд нэвтрэх эрхийг худалдаж авах учиртай. VPN гэдэг нь Virtual Private Network гэсэн үгийн товчлол. Монголчилбол хиймэл хувийн сүлжээ буюу давхар хамгаалалт, хяналтын систем гэсэн үг. Дахин хэлэхэд энэ төхөөрөмжийг авч байж өргөдлийн дугаар олгох цахим системд нэвтрэх эрхтэй болно.
VPN төхөөрөмжийн үнэ нь 280 000 төгрөг. Энэ мөнгийг”Аксэнсэ айти суппорт” ХХК-ийн Хас банкин дахь 5000010281 тоот дансанд төлөх аж. Уг төхөөрөмжийг худалдаж авсанзөвшөөрөл хүсэгчийн материалыг кибер халдлага, хэн нэг алба хаагчийн ашиг сонирхлоос хамгаалах давуу талтай гэж АМГ-ын дарга хэлж байна. VPN төхөөрөмжийг худалдан авсан хүмүүс АМГ-ын системтэй шууд харилцах боломжтой болох аж.
Үүнээс гадна цахим системд нэвтрэх эрх буюу өргөдлийн дугаарыг цахимаар авах үйлчилгээний хөлс гэж бий. Энэ мөнгийг Ашигт малтмалын газрын Төрийн сангийн 900018003тоот дансанд төлнө. Долоо хоног нэвтрэх эрх нь хагас сая төгрөг, нэгсар нэвтрэх эрх нь хоёр сая төгрөг гэнэ. VPN төхөөрөмжийн хамт системд нэвтрэх нууцлалын мэдээлэл, зааварчилгааг өгөх юм байна.
Дахин сануулахад зөвхөнVPN төхөөрөмжтэй аж ахуйн нэгж цахим системд нэвтрэн компанийн болон талбайн мэдээллийг оруулан өргөдөл гаргах дугаарыгавна. Цахим системд хэрхэн нэвтрэх талаар дэлгэрэнгүй мэдээллийг хүргэе. Цахим систем дэх “Байгууллагын регистрийн дугаар” гэсэн цонхонд аж ахуйн нэгжийн регистрийн дугаарыг, “нууц үг” гэсэн цонхонд VPN төхөөрөмж худалдан авахад хуулийн этгээдэд өгсөн нууц үгийг оруулна.”Төхөөрөмжийн нууц үг” гэсэн цонхонд VPN төхөөрөмжийн ногоон гэрэлтэй товчийг дарж программчилсан нууц үгийг оруулансистемд нэвтэрнэ. Энэ систем нь Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын мэдээллийн сантай холбогдсон тул хуулийн этгээдийн нэр болон бусад шаардлагатай мэдээлэл автоматаар бөглөгдөх аж. Байгууллагынхаамэдээллийг буруу, алдаатай оруулсан, мэдээллээ нягталж шалгаагүйгээс зөрсөн тохиолдолд өргөдлийг хүлээн авч шийдвэрлэхгүй юм байна. Системд мэдээлэл оруулж илгээх товчийг дармагц өргөдлийн дугаар олгогдсон эсэх талаарх хариу дэлгэцэн дээршууд гарах гэнэ. Өргөдлийн дугаар олгогдсон бол таны бүртгүүлсэн и-мэйл хаягаар өргөдлийн дугаар болон өргөдөл гаргах огноо цагийг тусгасан мэдээлэл ирнэ гэж АМГ-ын цахим хуудсанд онцолжээ. Энэ тохиолдолд мэйл болон дэлгэцэн дээрх холбоосоор орж “Маягт К-1”, “К-4”-ийг хэвлэн “Маягт К-1” дээрх өргөдөл гаргах цагаас15 минутын өмнө АМГ-ын “нэг цэгийн үйлчилгээ”-ний өрөөнд ирж өргөдлөө гаргах аж.
Өргөдөлд хэд хэдэн бичиг баримт хавсаргана.Өргөдөл гаргагчийн албан ёсны тодорхойлолт (маягт К-4),улсын бүртгэлийн гэрчилгээний хуулбар (нотариатаар баталгаажуулсан), өргөдөл гаргагчийн талбайн булангийн цэгүүдийн солбицол, аймаг сумын нэр, хилийг буулгасан зураг хоёрхувь, үйлчилгээний хураамж төлсөн баримт эх хувиараа, ажлын туршлага, санхүүгийн чадавхи, мэргэжлийн боловсон хүчнээр хангагдсан талаарх мэдээлэл (маягт К-18),Монгол Улсад татвар төлөгч болох тухай нотолгоо (харьяа татварын албанаас), өр төлбөргүй тухай тодорхойлолтууд (ТЕГ, НДЕГ, ШШГЕГ-аас, өргөдөл гаргагч гадаадын хөрөнгө оруулалттай бол хөрөнгө оруулалтын мэдээлэл (маягт К-19) зэргийг хавсаргахшаардлагатай юм байна. Өргөдлийн маягтад хавсаргах баримт бичгийг бүрдүүлж, өргөдөл хүлээн авна гэжзаасан хугацаанд ирээгүй тохиолдолд өргөдлийн дугаарыг хүчингүйд тооцох эрсдэл бий сануулъя.
Ашигт малтмалын газраас зөвшөөрөл хүсэгчдийг бүртгэж эхлэхээс өмнө хоёр удаагийн хурал хийж, иргэд, аж ахуй нэгжүүдэд мэдээлэл өгөхөөр болжээ.Хайгуулын тусгай зөвшөөрөл сонгон шалгаруулалтын журмаар олгоно.Сонгон шалгаруулалтыг явуулахдаа үнээр өрсөлдүүлэх гэсэн олон улсад нийтлэг мөрддөг зарчмыг баримтлахаар болжээ. Хамгийн өндөр үнийн санал ирүүлсэн оролцогч нийт үнэлгээний 50 хүртэлх хувийн оноог авах аж.Үлдсэн 50 хувийн оноог тухайн талбайд гүйцэтгэх хайгуулын ажлын төсөл, оролцогчийн мэргэжлийн боловсон хүчний чадвар, техник, тоног төхөөрөмжөөр хангагдсан байдал зэргийг үнэлж өгөх нь. Сонгон шалгаруулалтыг төрийн захиргааны байгууллагын даргын тушаалаар батлагдсан сонгон шалгаруулалтын комисс зохион явуулах юм байна.
Ашигт малтмалын тухай хуульд орсон өөрчлөлтөөр МЭЭнэ талбайн 13.4 хувь буюу 20.9 сая га талбайд өргөдлийн журмаар хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгохоор болжээ. Харин 6.5 хувь буюу 10.1 сая га талбайд сонгон шалгаруулалтын журмаар тусгай зөвшөөрөл олгохоор журамлажээ.
АМГ-ын экс даргатай холбоотой авлигын хэргээс болж 106 лицензийг хүчингүй болгох шийдвэр шүүхээс гараад удаж байгаа. Лицензтэй талбай дээрээ өчнөөн ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийсэн хүмүүсийн эрхэнд халдсан гэсэн шүүмжлэл өнөө хэр хүчтэй сонсогддог. Гадаадын хөрөнгө оруулалт үргэх болсон шалтгаан гэж үзэх нь ч бий. Харин Засгийн газар өнгөрсөн онд тогтоол гаргаж”Шүүхийн шийдвэрээр тусгай зөвшөөрөл нь хүчингүй болсон ашигт малтмалын хайгуулын болон ашиглалтын 106 талбайд тусгай зөвшөөрөл олгох сонгон шалгаруулалтын журам”-ыг баталснаас хойш энэ асуудал эерэг зүг рүүгээ эргэж байгаа. Угжурмын дагуу өнгөрсөн жилийннаймдугаар сараас өнөөдрийг хүртэл нийт37 талбайддөрвөн удаагийнсонгон шалгаруулалт хийгээд байгаа аж.
Сонгон шалгаруулалтын дүнгээр 15 талбайд шинээр хайгуулын тусгай зөвшөөрөл олгожээ. Тусгай зөвшөөрөл олгосон нийт талбайн 12 нь хуучцуулынх. Тодруулж хэлбэл өмнө нь тусгай зөвшөөрөл эзэмшиж байсан аж ахуйн нэгжүүд шалгарчээ.Өнгөрсөн оны сүүлээр 18 талбайд сонгон шалгаруулалт зарласан. Таван талбайд ньүнэлгээний комисс сонгон шалгаруулалтын саналыг үнэлэх ажил хийж байгаа аж. Харин 13 талбайд зөвхөн нэг нэг оролцогч санал ирүүлсэн тул дахин сонгон шалгаруулалт зарлаад байна. Сонгон шалгаруулалтад оролцох саналыг ирэх сарын 11-ний өглөөний 09.00 цаг хүртэл авах юм байна. Шалгаруулалтад оролцох саналыг мөн өдрийн өглөөний 09.30 цагт оролцогч аж ахуйн нэгжүүдийн захирал, итгэмжлэгдсэн төлөөллийг байлцуулан нээнэ гэж салбарын яамнаас мэдээллээ.
Бэлтгэсэн
Ц.СҮРЭН