“Tigerfish” буюу “Бар-Загас” хамтлагийнхан үкүлэлэ буюу Хавайгаас гаралтай гитараар тоглодог билээ. Тус хамтлагийн залуусын тусламжтайгаар монголчууд үкүлэлэ хөгжимтэй анх танилцсан гэхэд болно. Тэгвэл тус хамтлаг өнөөдөр “ХХ зууны үдэш” нэртэйгээр хуучраагүй хуучны бүтээлүүдээр тоглолтоо тавих юм байна. Ингээд “Tigerfish” хамтлагийн дуучин Б.Аззаяатай сонирхолтой яриа өрнүүлснээ хүргэе.
–Яриагаа
хамтлаг байгуулагдсан он цагаас эхэлсэн нь зүйтэй болов уу?
-“Tigerfish” хамтлаг
2011 онд үүсэн байгуулагдсан Монголын
анхны үкүлэлэ хөгжмийн хамтлаг
юм. Хавайн арлаас гаралтай
дөрвөн чавхдаст үкүлэлэ хөгжмөөр үндэснийхээ
аялгуу дуунаас гадна орон
орны үндэсний дуу хөгжмийг тоглож
байна. Энэхүү хөгжмөөр дамжуулан
Монголынхоо уран бүтээлийг гадны
улс оронд таниулах, эх
орондоо үкүлэлэ хөгжмийг дэлгэрүүлж
хүүхэд залууст хөгжмийн боловсрол
олгох туйлын зорилготой.
Манай хамтлагийн хувьд folkrock, poprock, rock төрлөөр уран бүтээлээ
туурвидаг.
–Танай
хамтлаг байгуулагдаад удаагүй ч үкүлэлэ хөгжмөөр нэлээдгүй уран бүтээл туурвиж. Хүмүүст ч нэлээд хүрсэн юм шиг санагддаг. Учир нь танай фэн хуудас болон уран бүтээл интернэт орчинд хандалт ихтэй байдаг?
-Ер нь үкүлэлэ хөгжмийг
залуус их сонирхдог. Хамтлаг
байгуулагдаад дөрвөн жилийн хугацаанд
үкүлэлэ хөгжмийг таниулах сурталчлах үүднээс сэтгэлд хоногшсон
гадаад, дотоодын олон дуу болон
аялгууг энэхүү хөгжим дээрээ
найруулан тоглолт, клип, цомгийн хэлбэрээр
бусдад түгээсээр ирсэн. Тийм ч
учраас маргааш /өнөөдөр/ “ХХ
зууны үдэш” нэртэйгээр тоглолт
хийх гэж байна.
-“Байгалиас
ирсэн охин” нэртэй танай хамтлагийн цомог хүмүүсээс нэлээд үнэлэмж хүртсэн. Тоглолтын үеэр уг цомогт орсон уран бүтээлээ үзэгчдэд дахин хүргэнэ биз дээ?
– Өнгөрсөн
жил бид өөрсдийн бие
даасан “Байгалиас ирсэн охин” хэмээх
монгол дуунуудаас бүрдсэн цомог гаргаж
байсан юм. Цомгийг гаргасан
гол зорилго нь энэ
хөгжмийг таниулах, сурталчлахаас гадна ард түмний
сэтгэлд шингэсэн хуучны сайхан дуунуудыг
сэргээх зорилготой байлаа. Энэ цомог
гарснаас хойш дуунууд маань
тодорхой хэмжээгээр сонсогч нарт хүрч,
тоглолт хийх санал хүлээж
авах болсон. Тиймээс тоглолтод
цомогт орсон дуунаас гадна
шинэ уран бүтээлүүдээ хүргэх
болно.
–Тоглолт
хаана болох вэ?
-“Central Tower”-ийн
гуравдугаар давхарт байрлах “Square Grill&Pub”-д тоглолтоо хийнэ.
–Танай
хамтлагийн тоглолтыг зорин ирсэн үзэгчдэд ямар уран бүтээлээрээ бэлэг барих гэж байна?
-1970-аад оноос хойш амьд
хөгжмөөр тоглодог байсан үе үеийн
хамтлаг дуучдын уран бүтээлүүдээс
энэ хөгжмөөрөө найруулан хүргэх болно. Дуугаралтын
хувьд бид нэмэлт хөгжимчидтэй
бүрэлдэхүүнээр тоглох болно. Ямар
хөгжим нэмэгдэхийг энд нууцалъя. Үзэгчдэд
сюрприз хэвээр үлдэг.
–Үкүлэлэ
хөгжмийн онцлогоос сонирхуулаач. Их өвөрмөц, хөнгөн дуугаралттай хөгжим шиг санагддаг?
-Гитарын төрлийн хөгжимдөө
орно л доо. Гэхдээ
өөрийн гэсэн арай өөр
дуугаралттай. Гитар зургаан утастай
байдаг бол үкүлэлэ дөрвөн
утастай. Авч явахад жижигхэн
авсаархан, бас сурахад хүртэл
арай хялбар. Энэ хөгжмийг
аз жаргалын хөгжим гэж тодорхойлдог.
Дуугаралт нь их хөнгөхөн
гэгээлэг сонсогддог, ямар ч хөгжимтэй
нийцдэгээрээ онцлогтой.
–Тэгэхээр
та бүхний туурвиж буй бүтээл ихэнхдээ хөгжим шигээ хөнгөн гэгээлэг аястай байдаг гэж ойлгож болох уу?
-Шууд тэгж хэлж болохгүй
л дээ. Бид
энэ хөгжмийн зэмсгийг л ашиглаж өөрсдийн
дотор байгаа аяыг гаргаж
ирдэг болохоос хөгжимд нь тааруулж
ая зохионо гэсэн ойлголт
байхгүй шүү дээ.
–Ер
нь уран бүтээлээ ямархуу өнгө аястай туурвихыг боддог вэ?
-Тухайн цаг үед өөрсдөөс
юу гарч байна тэрийгээ
л гаргадаг, хөгжмийн
урсгал хэв маягт баригддаггүй
гэх үү дээ. Гэхдээ
дуу болгон маань үкүлэлэ
хөгжмөөр бүтэж байгаа болохоор
өөрсдийн гэсэн нэг хэв
маяг бий болсон байж
магадгүй.
-“Борооны
дуу” гээд сайхан уран бүтээл байдаг. Клип нь хүртэл их өвөрмөц. Ер нь шийдэл санаа нь их онцгой санагддаг?
-Анх хүүхдийн хүчирхийллийн эсрэг дуу хийх
санаа төрлөө. Найзууд хүүхдийн
хүчирхийллийн эсрэг үйл ажиллагаа
явуулдаг. Тэр чиглэлийнхээ дагуу
богино хэмжээний кино наадам зохион
байгуулсан юм. Энэхүү наадамд
түрүүлсэн кинонд нь дуу
хийе гэх санаа төрөөд
хамтлагийнхаа Зандаатай ярьсан. Тэгсэн манай
хүн маргааш нь хөгжмийг
нь гаргачихсан байсан. Түүний хувьд
дан аяар нь байлгах
бодолтой байсан. Харин надад
бүрэн дуу болгохгүй бол
харамсалтай санагдсан.
Тэгээд дууны аяыг дахин
бичсэн. Нөгөө хүүхэд, хүчирхийллийн
сэдэв ор тас мартагдсан.
Дуугаа сонсоод байсан чинь
шал өөр сэдэвтэй болчихсон
байсан.
–Тэгээд
л хамтлагаараа ярилцаж байгаад “Борооны дуу” бүтээл төржээ?
-Тэгсэн. Ус ууршаад тэнгэрт
хөөрөн очиж, бусад усны
дуслуудтай нийлэн алсыг зорино.
Харин хаана очиж хур
болон буухаа өөрөө хайгаад
явж байгаа юм. Тэгээд
хайсан хүнээ олон алган
дээр нь бууж байгаа
утгатай бичье гээд угтаа
хүний амьдрал дуусахад өөр
амьдрал эхэлдэг гэдэг санааг
л илэрхийлэхийг бид
хүссэн. Шашинд байдаг даа.
Тэрийг л бодож хийсэн
юм.
–Харин
клип…?
-Клипний хувьд гэвэл Ирландийн
30 гаран уран бүтээлч нийлээд
CODA гэдэг нэртэй богино хэмжээний
хүүхэлдэйн кино хийсэн юм.
Энэ үгийн утга нь
хөгжмийн хэлээр “төгсгөл” гэсэн
үг. Хүүхэлдэйн кино нь олон
улсын олон ч кино
фестивалаас 30 орчим шагнал хүртсэн.
Үзэхээр яг л манай
дууны клип шиг санагдаад.
“Борооны дуу” ийм л
клиптэй байвал гоё юм
байна гэж хоорондоо ярилцаад
уран бүтээлчид рүү нь дуугаа
явуулаад бидэнд хүүхэлдэйн киногоо
ашиглуулахыг зөвшөөрөөч гээд захиа бичсэн.
Тэгсэн харин ерөнхий продюсероос
нь хариу ирээд. “Дууг
чинь сонслоо. Үнэхээр гоё дуу
байна. Энэ хүүхэлдэйн кинонд
ч яг таарахыг
би мэдэж байна, харин
ганцаараа шийдвэр гаргаж би
чадахгүй л дээ” гэсэн
байсан. Ингээд гурван сарын
дараа “Та бүхний саналыг
бид ярилцлаа. Энэ хүүхэлдэйн киног
ашиглаж болно” гэсэн юм.
Хүүхэлдэйн
киноны зохиол нь манай
дууны утгатай яр таарч
байсан, бас дүрсний хэмнэл,
өнгө гээд л. Гадны
уран бүтээлийг монгол дуутай хослуулсан
анхны клипүүдийн нэг байсан болов
уу. Өмнө нь “Алтан
ураг” хамтлаг
“Монгол” гээд Бодровын кинон
дээр ажилласан байдаг.
–Хамтлагийнхныгаа
танилцуулахгүй юу. Мэргэжлийн сургуулийг нь дүүргэсэн үү. Өөрсдийн сонирхлоороо нэгдсэн үү?
-Бид багаасаа хөгжим сонирхож, хайрлаж
өссөн. Хөгжмөөр холбогдож олон жил найзалж
явна. Хамтлаг таван гишүүнтэй.
Мэргэжлийн хөгжимчин байхгүй. Бүгд сонирхлоо дагасан.
Миний хувьд хамтлагийн дуучин.
Хятад судлаач, орчуулагч мэргэжилтэй хэлний хүн. Харин
Г.Занданхүү “Tigerfish” хамтлагийн ахлагч. “Шөнийн
галт тэрэг” хамтлагийн соло
гитарчин, бизнесийн удирдлагаар мэргэжил эзэмшсэн. Тэрээр 2004 онд “Цэнхэр шувуу”
цомог, 2004, 2005 онд “Шөнийн галт
тэрэг” хамтлагийн Unplugged тоглолтод оролцож байсан. Б.Батбаяр хамтлагийн соло
гитарчин. Япон хэлний багш-орчуулагч. Мөн Б.Оддэлгэр
соло гитарчин.
П.Дамдинсүрэн хамтлагийн басс гитарчин. Дуу
хөгжмийн багш мэргэжилтэй.
–Цаашдаа
ямар уран бүтээл түлхүү хийхээр төлөвлөж байгаа вэ. Шинэ уран бүтээл дээр ажиллаж байгаа гэсэн?
-Мэдээж цаашдаа энэ хөгжмөөрөө
өөрсдийн уран бүтээлээ хийсээр
байх болно. Одоогийн байдлаар
хоёр шинэ дуун дээр
ажиллаж байгаа.
–Нууц
биш бол шинэ дууныхаа сэдвийг тодорхойлж болох уу?
-Шинэ хоёр дууны маань
нэг нь маш цоглог
, аз жаргалтай дуу байгаа. Энэ
удаагийн тоглолт хөгжмөө таниулж
буй ковер тоглолтуудын сүүлийнх
байх болно.
–Яагаад?
-Цаашид бид энэ хөгжмийг
сонсдог хүмүүстэйгээ зөвхөн өөрсдийн зохиосон
уран бүтээлээр уулзаж байх болно.
–Таны
хувьд ийм жанраар дуулахад хүнд байдаг уу. Хэр ур чадвар шаарддаг бол?
-Бид төрөл жанрт баригддаггүй
болохоор тухайн дуу юуг
илэрхийлж байна, тэрийг л
чин сэтгэлээсээ гаргаад л дуулахыг
хичээдэг. Зарим дуу хоолойн
цар хүрээ шаарддаггүй, цэвэр
мэдрэмжээрээ илэрхийлэх хэрэгтэй байдаг болохоор өөрийнхөөрөө
л дуулна. Ур
чадварын тухайд дуучин гэхээсээ
манай хөгжимчид л чадвараа гаргах
шаардлага хамгийн өндөр байдаг.
–Дөрвөн
утастай гитар гэхээр тоглоход бас өөрийн гэсэн онцлогтой, ур чадвар шаарддаг уу?
-Хөгжим маань дөрөвхөн утастай
болохоор тэр нарийн аялгуунуудыг
энэ дөрвөн утсаа ашиглаж
гаргана гэдэг жинхэнэ ур
чадвар.
–Үкүлэлэ
тоглодог залуус та нараас гадна хэр байдаг бол. Та нар анх хэнээр заалгаж энэ хөгжмийг эзэмшсэн бэ?
-Үкүлэлэ дардаг залуус их
байгаа. Бидний хувьд ийм
хөгжмөөр хамтлаг байгуулъя гэж
шийдээд хөгжмөө захиж авчруулсан.
Ирэхэд нь л анх
удаа барьж үзсэн юм.
Тэгээд “youtube” ороод төрөл бүрийн
хичээл харж байгаад сурсан
даа.
Бидний хувьд
олон жил гитар тоглосон
болохоор сурахад хүндрэлтэй байгаагүй.
Анхлан суралцаж байгаа хүмүүсийг харахад
гитараас хурдан сурдаг.
–Та
нар үкүлэлэг сонирхсон залууст зааж өгдөг үү. Сургалт явуулдаг уу?
-Нэг хэсэг явуулж байгаад
одоо түр завсарлаад байна.
Телевизээр үнэгүй сургалт явуулах
санаа яригдаж байгаа. Аливаа
хөгжмийг сурахад тэрэндээ зарцуулах
цаг л хамгийн чухал.