Монос”-ын эмнүүд ханиаданд сайн байна гэж яригддаг. Эдгээр эмийн үйлчилгээний талаар тус эмийн сангийн жор баригч Х.Ахеркетай ярилцлаа.
-Хүмүүсийн дунд түгээмэл тархаж буй нэг тусахаар бүрэн эдгэхгүй байгаа вирусийн гаралтай ханиаданд “Монос” эмийн үйлдвэрээс гаргадаг “Хлорфенамин”, “Калцийн глюконат”, “Тримексазол” гэх эмнүүдийг үр дүнтэй байна гэлцэх юм. Эдгээр эмнүүдийг бүх насныхан хэрэглэх боломжтой юу?
-Хүмүүсийн дунд ханиаданд үр дүн сайтай байна гэх яриа бий. Эдгээр эмийг “Монос” эмийн үйлдвэрээс гаргадаг, үнийн хувьд ч харьцангуй хямд. “Хлорфенамин” эмийн хувьд харшлын эсрэг эм. Гистаминий эсрэг үйлдэлтэй бэлдмэл, гистаминий Н1 рецепторт хориг үүсгэж гистаминий бие махбодод үзүүлэх сөрөг нөлөө хялгасан судасны нэвчимтгий чанарыг багасгаж эдэд гистамин шалтгаант хаван үүсэх, артерийн даралт буурах зэрэг үзэгдлийг саатуулна. Үүний үр дүнд гистамины нөлөөгөөр үүсэх харшлын аливаа илрэл багасна. Хлорфенамин нь төв мэдрэлийн системд нөлөөлж тайвшруулах, нойрсуулах үйлдэл үзүүлдэггүйгээрээ гистаминий эсрэг бусад бэлдмэлээс ялгаатай. Нэг шахмалд хлорфенирамин Малеат 4мг агуулагддаг. Энэ эмийг зургаагаас дээш насныхан хэрэглэнэ. Зургаан настай хүүхэд 1 мг-аар 4-6 цагийн зайтай, 6-12 насны хүүхэд 2 мг-аар 4-6 цагийн зайтай ууна. Насанд хүрэгсэд болон 12-оос дээш насны хүүхэд 4мг-аар 4-6 цагийн зайтай 12 цагийн зайтай ууж хэрэглэнэ. Одоогоор манай эмийн санд 10 ширхэг буюу нэг таблет нь 1900 төгрөгөөр худалдаалагдаж байна.
-“Хлорфенамин” эмэнд ямар нэгэн гаж нөлөө байгаа юу?
-Эмийг ууж хэрэглэсэн тохиолдолд 15-60 минутын дараа үйлчилгээ нь эхэлж, 24 цаг хүртэл үр нөлөө үзүүлнэ.Хааяа бие сулрах, нойрмоглох байдал илэрч болзошгүй. Жирэмсний эхний гурван сар, хоёр хүртэлх насны хүүхдэд хэрэглэхгүй. Глаукома, гипертиреодизм, зүрх судасны хүнд өвчин, түрүү булчирхай томорсон үед болгоомжтой, эмчийн зааврын дагуу хэрэглэнэ.
-“Калцийн глюконат” эм ямар үйлчилгээтэй вэ?
-Мэдрэлийн ширхэгийн сэрэл дамжуулалт, араг ясны булчин, зүрхний булчингийн агшилт, ясны эдийн хэлбэржилт, цусны бүлэгнэлт болон бусад эрхтэн системүүдийн хэвийн ажиллагаанд чухал үүрэг гүйцэтгэнэ. Цусны сийвэн дэх кальцийн ионы концентраци багасахад таталдаа үүсдэг. Кальци нь эсийн мембраны нэвчимтгий чанарыг зохицуулахад оролцдог тул цусны судасны нэвчимтгий чанарыг багасгаж харшил, үрэвслийн эсрэг үйлдэл үзүүлдэг. Нэг таблет нь 1500 төгрөгийн үнэтэй.
-Ямар үед ямар тунгаар хэрэглэх вэ?
-Бамбайн ойролцоох булчирхайн үйл ажиллагааны дутагдал, чонон хөрвөс, шар усны өвчин, судас мэдрэлийн хаван, гуурсан хоолойн багтраа, эмийн харшил гэх мэт харшлын өвчнүүд, зүрхний дутагдал, төрөл бүрийн шалтгаант цус алдалт (умайн цус алдалт, цустай цэр гарах, хагалгааны өмнө болон дараа ходоод гэдэснээс цус алдах), цусархаг эмзэгшил, ясны сүрьеэ, ясны идээт үрэвсэл, хугарал, сульдаа, магнийн давсны антидот болгон хэрэглэх ба хурган чихний хүчил, фторт хүчлийн давсууд, хар тугалга, мөнгөн ус, фосгений хордлогуудын үед тус тус хэрэглэнэ. Насанд хүрэгчид 2-6 шахмал, 3-4 настанд 1 г-аар, 5-6 настанд 1-1.5 г-аар, 7-9 настанд 1.5-2 г-аар, 10-14 настанд 2-3 г-аар тус тус өдөрт 2-3 удаа хоолны өмнө ууж хэрэглэнэ. Мөн жирэмсэн болон хөхүүл эхчүүд 1-3 г-аар өдөрт 2-3 удаа ууна. Тунг хэтрүүлж хэрэглэвэл гиперкальциеми үүсч дотор муухайрах, бөөлжих, ам хатах шинж тэмдэг илрэх ба хүнд хэлбэрийн үед ухаан санаа самууран улмаар ухаан алдаж кома-д ордог.
-Хориглох заалт бий юү?
-Байгаа, эмийн бодис ба бэлдмэлийн найрлага дахь аль нэгэн бодист хэт мэдрэг, шээсээр кальци ихээр алдах, нефроуролитиаз (кальцийн), зүрхний гликозидтой хамт, гурав хүртэлх насны хүүхдэд, тромбоз, тромбофлебит, атеросклерозын үед хэрэглэхийг хориглоно. Кальцийн глюконатыг хэрэглэж байх үед дотор муухайрах, бөөлжих, суулгах, ходоод цанхайх, зүрхний цохилт цөөрөх зэрэг гаж нөлөө илэрч болзошгүй. Мөн бусад эмтэй харилцан нөлөөлөл гэж бий.
-Ямар эмтэй хамт хэрэглэж болохгүй вэ?
-Зүрхний гликозидтой хамт хэрэглэж болохгүй, учир нь зүрх зогсох аюултай. Тетрациклиний бүлгийн эмтэй хамт хэрэглэвэл түүнтэй нэгдэж хелат нэгдэл үүсгэн үйлдлийг нь саатуулдаг. Тиазидийн бүлгийн шээс хөөх эмүүдтэй хамт хэрэглэвэл гиперкальциеми үүсэх эрсдэл нэмэгдэнэ. Төмрийн давстай хамт хэрэглэвэл төмрийн шимэгдэлтийг саатуулна. Норфлоксацинтай хамт хэрэглэвэл түүний шимэгдлийг багасгадаг.
-Тримексазол эмийг ямар үед хэрэглэх вэ?
-Шээсний замын цочмог халдвар, түрүү булчирхайн нянгийн гаралтай үрэвсэл, дунд чихний үрэвсэл, синусит, гуурсан хоолойн цочмог архаг үрэвсэл, бронхиэктази, заг хүйтэн, сальпингит, зөөлөн яр, холер, шигеллез, балнад, иж балнад, буглаа хатиг, пиодерми, идээлсэн шарх, цочмог бруцеллез, архаг цочмог остеоталит, буйл орчмын үрэвсэл, ходоод нарийн гэдэсний үрэвсэл, менингит, хөхүүл ханиад зэрэг өвчний үед хэрэглэнэ. Бактерийн эсрэг үйлдэлтэй бэлдмэл стрептококк, стафилакокк, пневмококк, цусан суулга, балнадын үүсгэгч гэдэсний савханцарт сайн нөлөөлнө.
-Хэрхэн хэрэглэх вэ?
-12-оос дээш насныхан хоёр шахмалаар 12 цагийн зайтай хоол идэх үед хэрэглэнэ. 6-12 настай хүүхдэд нэг шахмалаар хоногт нэг даа, зургаан сараас 5 настай хүүхдэд ½ шахмалыг 12 цагийн зайтай хоол идэх үед тав хоног хэрэглэвэл зохино. Бөөрний үйл ажиллагааны алдагдалтай хүмүүс болгоомжтой хэрэглэнэ. Удаан хугацаагаар өндөр тунгаар хэрэглэж байгаа тохиолдолд фолийн хүчил давхар хэрэглэнэ. “Монос” эмийн сангуудаар нэг таблет нь 2400 төгрөгөөр худалдаалагдаж байна.
-Өөр ямар эм ханиадыг эдгээхэд үр дүнтэй байна вэ?
-“Denk-Air” гэдэг эм байгаа. 4, 5, 10 мг-аар худалдаалагддаг. Эмчийн зааврын дагуу хэрэглэнэ. Энэ нь багтрааг эмчлэх хянах зорилгоор, багтрааны шинж тэмдгийн өмнө хэрэглэсэн эмэнд хянагдахгүй байгаа үед нэмэлтээр, биеийн хүчний ачааллын улмаас үүсэх амьсгалын замын нарийсал, улирлын хамааралтай харшлын ринитд хэрэглэнэ.