Тракторын кабинд онгоцны удирдлагын хэсэг шиг л өч төчнөөн товч, самбар анивалзах болжээ. Жолооч удирдлагын хэсгээсээ янз бүрийн команд өгч, усалгааны төхөөрөмж энэ тэрээ ажиллуулна. Цаашилбал бүр жолоочгүй трактор ажиллах ирээдүйн тухай ШУТИС-ийн Мэдээлэл холбоо технологийн сургуулийг энэ хавар төгссөн О.Нандинхүү ярьсан юм. Магистрын ажлаа тэрбээр “Олон улсын хүнд машин механизмын удирдлагын систем” гэсэн сэдвээр хийж байгаа аж. Орчин үеийн тракторууд бүгд ISO BUS стандартын дагуу ажилладаг болжээ. Жолоочийн удирдах хэсэг энэ тэртэй боловсронгуй болсон гэсэн үг юм уу даа, тэр нь. Хэрвээ монгол инженерүүд иймэрхүү хүнд машин механизмын удирдлагын системийг бүтээгээд, түүнийгээ олон улсад хүлээн зөвшөөрүүлж чадвал монгол инженерүүдийн толгой дэлхийд үнэлэгдэнэ дээ. Иймэрхүү удирдлагын системийн зах зээлийн үнэ нь 6500 евро. Монголдоо хийчихвэл арай хямдруулах боломж бий гэж шинэхэн судлаач үзэж байна.
Дэлхийн хүн ам өсч, хүнсний хомсдол нүүрлэх эрсдэл бий болсон. Энэ бүхэн орчин үеийн техник технологийн дэвшлийг хөдөө аж ахуйд ашиглахад хүргэжээ. “Гачуурт” компани ийм удирдлагатай траꬬто¬руудыг оруулж ирсэн байна. Трактор жолоочгүй ажил¬лах фермерийн менежмент систем гэж бий. Европт бол фермийн эзэн ажлын өрөөндөө суугаад, трактороо удирдаж, трактор эцэж цуцахгүй ажилладаг. Ургац хураалтын талбайн зураг авдаг систем бий болсон гэнэ. Ургацын талбай дээгүүр мөнөөх төхөөрөмж нисээд, дүрсийн боловсруулалт хийгээд аль хэсэг нь хуурайшилтай, чийг¬шилтэй гэдгийг тодорхойлчихдог. Чийгшилтэй хэсгээ услах шаардлагагүй гэхээр санхүүгийн болон хүн хүчний хэмнэлт гарна. Европын орнуудад иймэрхүү боловсронгуй систем хөдөөд нэвтэрсэн байна.
Б.ЯНЖМАА