Он солигдоход ердөө тавхан хоног үлдлээ. Энэ өдрүүдэд эрх баригч дарга, сайдууд минь нэгнийгээ шилдгээр шалгаруулан “Улс орны хөгжил, бүтээн байгуулалтад онцгой хувь нэмэр оруулсан” хэмээн цоллож, улс амьтны зэвүү дургүйг битгий хүргээрэй. Ялангуяа эрх баригч Ардын намын нөхөд 31-ний орой “алтан сарнай”-гаар нэгнээ өргөмжилдөг. Энэ удаад “Алтан сарнай” хэмээх гялгар цомоо нэгэндээ өгч ард түмнээ битгий басамжлан доромжлоорой.Гурван жилийн өмнө Улаанбаатарыг утаагүй болголоо хэмээн “Таван толгой түлш” компанийн удирдлагуудад “Алтан сарнай” өгч, шагналыг нь тухайн үеийн намын дарга, Ерөнхий сайд У.Хүрэлсүх өөрөө гардуулж жигтэйхэн юм болцгоосон. Гэтэл өнөөдөр бодит байдал ямар байна. Таван толгойн нүүрсний хулгайг эсэргүүцэн ард түмэн тэмцэж, юун алтан сарнайгаар шагнах, улс орноо тонон дээрэмдсэн хулгайчдад хуулийн хариуцлага хүлээлгэхийг шаардан хорь гаруй хоногийн туршид жагсаж байна.
Тэгэхээр оны шилдэг улстөрч, ард түмний итгэмжит түшээ гэх цол өргөмжлөлүүд чинь онигоо болно. 24 дэх өдөртэйгөө золгож байгаа ард түмний жагсаал арай намдуухан болж эхэлж байна. Өвлийн тэсгим хүйтэн ч нөлөөлөө биз, мөн хагасыг нь ордонд оруулаад, хагасыг нь гадаа нь унтуулаад аль болохоор намжаахыг бодсон байх. Дээрээс нь хагасыг нь баривчлаа байлгүй. Гэвчиг жагсагчид бууж өгөөгүй байгаа. Дахиад өөрөөр шинэ зохион байгуулалтад орно, бид тэмцлээсээ алхам ч ухрахгүй хэмээн хатуу мэдэгдэж байна. Төв талбайн хүйтэн цемент дээр дүн өвлөөр нүцгэлж, эр эмгүй шалдалж, бие давхар эмэгтэй хүртэл хувцсаа тайлж тартагтаа тулсан ард түмэн нүүрсний хулгайчидтай ёстой амиараа дэнчин тавин тэмцэж байгаа. Ард түмний энэхүү тэмцэл арай намжуухан болж байгаа нь шинэ жилтэй холбоотой байх.
Харин төрийн гурван өндөрлөг минь, 31-ний шөнө ард түмэндээ мэндчилгээ дэвшүүлнэ гэж гурван зэрэг гарч ирээд элдвийн юм яриад унав даа. Хий хоосон үгээр олныг дөгөөгөөд, худлаа олон долоон юм амлаад, өөрсдөө хувиасаа өгөх гэж байгаа юм шиг ард түмний өмчийг талыг нь буцааж өгнө энээ тэрээ гэж хуураад дараагийн хулгай хийх бантангаа зуурч балаг тарив. Хоосон гоё үгэнд хууртаж, араараа мад тавиулж, жаахан юм хялайлгана гэхээр алгаа тосч баярлалдаж гүйдэг байсан ард түмэн одоо өөр болсон. Та гурвыг ямар утгаар энэ үгийг хэлэв, дараа нь яаж хуурч мадлах нь вэ гэдгийг олон нийт мэддэг, үгний чинь утга учрыг уншдаг, ойлгодог болсон. Тэгэхээр төрийн гурван өндөрлөг минь, аль болохоор намдуухан чимээ аниргүйхэн байхыг бодоорой. Монголын нийгэм дарьтай торх шиг тэсэрч дэлбэрэхэд бэлэн байгаа. Элдэв долоон юм ярьж олны дургүй хүргэвэл шампаанскандаа халсан ард түмэн орилолдоод босоод ирнэ. Үүнийг ул суурьтайгаар бодох хэрэгтэй.
Өнгөрсөн жил У.Хүрэлсүх “Халамжаас хөдөлмөрт, олборлолтоос боловсруулалтад, импортоос экспортод шилжих суурь шинэчлэлүүдийг цаг алдалгүй нэн даруй хэрэгжүүлэх шаардлагатай. Ингэснээр иргэдийн амьдралын чанар сайжирч Монгол Улс ойрын 30 жилд Ази тивдээ тэргүүлэх орон болно” гэж шинэ жилийн орой хэлсэн. Амьдралын чанар сайжирсан ард түмэн өлбөрч үхэхгүйн тулд жагсаж байгаа хэрэг үү. Г.Занданшатар “Монголын төлөө цохилох зүрхтэй хүн бүхнийг эвийн хүчээ нэгтгэн эдийн засгийн талаар тусгаар тогтнож, хөгжин цэцэглэсэн шинэ Монголыг бүтээнэ” гэсэн нь хаана байна. Юун хөгжин цэцэглэсэн шинэ монгол, юун эдийн засгийн тусгаар тогтнол вэ. Харин Их хурлын дарга минь ард түмнээ “бүсээ чангалах”-ыг хатуу харгис анхааруулсан даа. Л.Оюун-Эрдэнийн “Шинэ сэргэлтийн бодлого”, эдийн засаг хоёр дахин тэлэх, 285 мянган ажлын байр шинээр нэмэгдэх зэрэгшинэ жилийн мэндчилгээний үгс тэр оройныхоо салютын чимээтэй хамт замхран алга болсон уу. Тиймээс та гурвыг худал хуурмаг үг хэлэхийг нийгэм хүсэхгүй байна.
Хэрвээ ард түмэн босч ирээд нийтээрээ турхирах юм бол өнгөт хувьсгал гээч нь болчих гээд байна. Дайн дажинтай орны дэргэд аз жаргалын диваажин болсон Монгол орноо хэдүүлээ өнгөт хувьсгалын хөлд үрчихмээргүй байна. Яагаад гэвэл өнгөт хувьсгал хийхээр иргэний дайн болчих гээд байдаг. Ялагдсан талд нь гадны эрх ашиг нөлөөлөөд, зэвсэглээд дахин улам хурцатгаад, нийгмийг босгоод аль нэг нь ялагдаж өгдөггүй. Үүний горыг ард түмэн амсаж улс орон сөхөрдөг. Улс орны ирээдүй, хөгжил дэвшилд туйлын аюултай, асар их хор урхагтай учир өнгөт хувьсгалыг яавч хийж болохгүй. Өнөөдөр “цус үзмээр байна, дайтъя, босъё” гэж орилоод турхираад байгааг гадны шууд хийгээд шууд бус нөлөөтэй гэж ойлгох хэрэгтэй. Харин төрийн гурван өндөрлөг жагсаал цуглааны “гал” арай намжсан, шинэ жилийн баяр тохиож буй энэ өдрүүдэд чимээ аниргүйхэн байж байгаад өнгөт хувьсгал биш Үндсэн хуулийн хувьсгал хиймээр байна.Үндсэн хуулиндаа, хууль номынх нь дагуу өөрчлөлт хийж сонгодог парламентын жишиг рүү явах нь чухал. УИХ-ын гишүүдийн хагас нь мажоратор системээр буюу тойргоос нэр дэвшиж ялалт байгуулдаг, мөн хагас нь намын нэрсийн жагсаалтаар буюу пропорцианаль системээр сонгогддог, олон нам, улс төрийн хүчин өрсөлдсөн, гишүүдийн тоо олон байх тийм тогтолцоо руу явах хэрэгтэй.
Гишүүдийн тоо олон болно гэдэг нь ард түмний төлөөлөл парламентад олноороо орж ирнэ гэсэн үг. Ард түмний дуу хоолой төрдөө бүрэн шингэж чадаж гэмээнэ гудамжнаас орилох, өнөөдрийнх шиг цөөн хэдэн хүн улс орноо тонолоо, баяжиж гүйцлээ хэмээн жагсаж тэмцэх шаадлагагүй болно. Үндсэн хуулийн “хувьсгал”-аа ингэж чимээгүйхэн хийж аваад, сүүлийн үед ихээхэн яригдаад байгаа тогтолцооны өөрчлөлт рүүгээ шилжих хэрэгтэй. Засаглалын хэлбэр бэхжих, дархлаа суух үндсэн суурь болно гэж туршлагатай улстөрчид, судлаачид хэлээд байгаа нь үнэний ортой.
Сүүлийн үед цахим сүлжээгээр Ерөнхийлөгч, Их хурлын дарга, Ерөнхий сайдыг шинэ жилийн мэндчилгээ дэвшүүлэхийг эсэргүүцсэн давлагаа нэвт явж байгааг бид харж байна. Ямар нүүрээрээ үг хэлэх юм бэ, арай Ерөнхийлөгч маань он солигдох мөчид ичихгүй попроод зогсож байх юм биш байгаа даа гэсэн сэтгэгдэл, поостууд дүүрэн байна. Энэ бол ард түмний зүгээр хий хоосон хийрхэл биш шүү. Үүнд бодолтой хандахыг хичээнгүйлэн хүсье. Тиймээс эцэст нь дахин сануулахад, “Гурав”-аасаа гуйх зүйл байна, 31-ний шөнө олны өмнө битгий гараарай даа.