“Босоо хөх Монгол” ТББ-ын тэргүүн Г.Ганхуяг
“Босоо хөх Монгол” ТББ-ын тэргүүн, Монгол Улсын харцага Г.Ганхуягийг цагдан хорьсон билээ. Түүнийг трансжендер иргэдийг айлган сүрдүүлж, дарамталж, эд хөрөнгө нэхсэн гэх үндэслэлээр эрүүгийн хэрэг үүсгэн яллагдагчаар татан шалгалтын ажиллагаа явуулж байгаа юм. Харин тус байгууллагынхан үүнийг эсэргүүцэж, бид хэн нэгнийг шантаажилдаггүй гэдгээ илэрхийлж, газар шорооныхоо төлөө тэмцэж байгаа залуусыг харлуулах гэсэн оролдлого хэмээсэн. Хэргийн талаар Г.Ганхуягийн өмгөөлөгч Г.Батбаяртай ярилцлаа.
-“Босоо хөх Монгол” ТББ-ын тэргүүн Г.Ганхуягийг саяхан баривчилж, цагдан хорьсон. Цагдан хорих үндэслэлийг тайлбарлахгүй юу?
-Миний үйлчлүүлэгчид энэ оны есдүгээр сарын 7-ны өдөр бэлгийн чиг хандлага нь арай өөр заяагдсан хүмүүсийг дарамталсан, айлгасан гэдэг үндэслэлээр эрүүгийн гэмт хэрэг үүсгэхийг оролдсон. Өөрөөр хэлбэл, Эрүүгийн хуулийн 17.6.1-д зааснаар дарамтлах гэдэг зүйл ангиар хэрэг үүсгэсэн байсан. Ямар ч хүнийг сэжиглэн шалгаж болно л доо. Гэхдээ Баянгол дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүх цагдан хорих шаардлагагүй юм байна гэж үзсэн. Гэтэл тухайн эрүүгийн цагдаагийн газрын хэсэг бүлэг мөрдөн байцаагч, прокурорын зүгээс “Үгүй ээ. Заавал цагдан хорихгүй бол тухайн хохирогч гээд байгаа трансжендер гэх хүмүүсийн эрүүл мэнд, амь насанд аюултай нөхцөл байдал үүсээд байна. Олон нийтийн цахим сүлжээгээр алахыг заналхийлээд байна” гэх мэтчилэн нотлох баримтыг буруу тайлбарласны үндсэн дээр давж заалдаад Баянгол дүүргийн ерөнхий шүүгчээс цагдан хорих тухай шийдвэр гарсан. Нотлох баримт болон тухайлсан үйл явдлыг гуйвуулан тайлбарлах прокурор болон мөрдөн байцаагч нар өөрсдөдөө ашигтай байдлыг бий болгосон. Гэхдээ энэ аравдугаар сарын 20-нд дахин сунгааны шүүх хурал болно. Тэр үед болон тэрнээс өмнө Г.Ганхуягийг суллах, гадуур батлан даалтад байлгаж тухайн гэмт хэрэгт шалгуулах, гэм буруугүйг нь нотлуулах боломжоор хангахыг зорьж байна.
-Бэлгийн цөөнх хүмүүстэй холбоотой хяналт шалгалтын үеийн мэдээллийг зарим хэвлэл, сошиалаар цацсан. Ер нь ямар зорилгоор хяналт шалгалт хийж явсан юм бэ?
-Миний үйлчлүүлэгч өөрөө яваагүй. Есдүгээр сарын 6-гаас 7-нд шилжих шөнө “Босоо хөх Монгол”-ын Баянгол салбарынхан хууль бусаар бэлгийн дур хүслээ ёс бусаар хангах буюу Эрүүгийн хуулийн 12.2-д заагдсан гэмт хэрэг үйлдэгдэж байж болзошгүй байна гэсэн мэдээллийн дагуу цагдаагийн байгууллага, хэвлэл мэдээллийнхэнтэй хамтарсан хяналт шалгалт явуулсан байсан. Төрийн бус байгууллагын зүгээс нийгмийн сайн сайхны тусын тулд хүүхэд залуучуудад буруу үлгэр дуурайл болох муу муухай болгоныг таслан зогсоох үүргийнхээ хүрээнд ингэж явах эрх нь байгаа. Энэ тухай ТББ-ын тухай хуулийн 4.2-т тодорхой заагаад өгчихсөн. Үүнийхээ хүрээнд л ажилласан шүү дээ. Хяналт шалгалтын дараа ийм хууль бус үйл явдал байж болохгүй гэж үзэл бодлоо илэрхийлсний төлөө манай үйлчлүүлэгчийг цагдан хорьж, эрүүгийн хэрэг үүсгэж байгаа.
-Үндсэн хуульд хүнийг нийгмийн гарал, ажил хөдөлмөр, бэлгийн чиг хандлагаар нь ялгаварлан гадуурхахыг хориглосон зүйл заалт бий. Тэгэхээр бэлгийн цөөнх буюу трансжендерүүдийг ялгаварлан гадуурхсан үйлдэл гаргасан юм биш үү?
-Үндсэн хуульд хүнийг ажил байдал, нийгмийн гарал, бэлгийн чиг хандлага гэх зэргээр ялгаварлан гадуурхахыг хориглоно гэсэн ерөнхий заалт бий. Тэгвэл манай үйлчлүүлэгч тэдгээр хүмүүсийн хууль ёсны уг эрхийг огт хөндөөгүй. Харин хууль бусаар бэлгийн харьцаанд ордог, нийгэмд нэр төртэй хүмүүсийг өөрсөдтэй нь бэлгийн харьцаанд орсны дараа дарамтлах, мөнгө нэхэх хууль бус үйлдэл гаргаж байгааг хэвлэл мэдээллээр цацсан. Манай нийгэмд эр, эмийн харилцааг л хууль ёсны, жам ёсны бэлгийн харилцаа гэж хүлээн зөвшөөрдөг. Бусад нь ёс бус гэж хуулиар хориглодог. Гэтэл тэдгээр хүмүүс бид бэлгийн цөөнх гэдгээр бэлгийн дур хүслээ ёс бусаар хангах гэдэг эрүүгийн шинжид заагдсан үйлдлээ зөвтгөж, өөгшүүлж, дэлгэрүүлж болохгүй гэж байгаа юм. Та нар үүнийг дэлгэрүүлээд хүүхэд залуусын оюун санаанд буруу зан төлөвшил, хүмүүжлийг бий болгож болохгүй шүү дээ гэж үзэл бодлоо илэрхийлсний төлөө хорьчихоод байна. Үүнийг тэгээд аргадаж хэлэх ёстой юм уу. Эр хүнийхээ хувьд жаахан хатуухан л хэлсэн шүү дээ. Үүнийх нь төлөө эрүүл мэндийг нь устгахаар заналхийлж байна. Мөн эд хөрөнгө авах гэсэн мэтээр тайлбарлаж байна. Эд хөрөнгийн тухайд нөгөө хүмүүс л “Энэ мэдээллээ авчих, авах юм бол та нарт машин өгье” гэдэг зүйл ярьсан юм билээ. Үүнийг гуйвуулж тайлбарлаад байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, хохирогч гээд байгаа тал “Сэтгэгдлээ устгаач ээ, устгахгүй бол та нарыг цагдаад хэлж байгаад шоронд хийнэ” гэж заналхийлсэн. Үүнийх нь төлөө “Тэгвэл та нар тэр Баянголынхонтойгоо машин тэрэг өгдөг санж уу, учраа ол л доо, надад ямар хамаатай юм” гэж утсаа тавьсных нь төлөө дарамтлах гэмт хэрэг болж, машин нэхсэн болж таарч байна. Машин нэхээд араас нь хөөцөлдсөн зүйл байхгүй. Тухайн үед дарамт шахалтаас л зайлсхийх зорилгоор тэр хүмүүсийн санал болгоод байгаа зүйлийг наадахаа Баянголынхонтой ярь гэж хэлсэн.
-Та “Босоо хөх Монгол” ТББ-ынхныг хэр мэдэх вэ, үйл ажиллагааг нь дэмждэг үү?
-“Босоо хөх Монгол” ТББ хуульд заагдсан эрхийнхээ хүрээнд байгуулагдсан хууль ёсны байгууллага юм. Маш олон гишүүн дэмжигчтэй. Одоогийн байдлаар 27 мянган гишүүд дэмжигчтэй гэж үздэг. Үүнийг нийгэмд гэмт бүлэглэл мэтээр харуулж, харлуулах гэж оролддог хэсэг бүлэг хүн байна. Дарамталдаг. Бусдаас мөнгө төгрөг шантаажилдаг гэх мэтээр харуулах гэж оролддог. Мэдээж тэр олон мянган гишүүнээ нэг бүрчлэн хянаад байх боломж хомс. Хэн нэгний гаргасан санамсар болгоомжгүй үйлдлийг буруугаар тайлбарлах тохиолдол гарахыг үгүйсгэхгүй. Нөгөөтэйгүүр, уг байгууллагад хамааралгүй хүмүүс “Босоо хөх Монгол”-ын нэрийг барьж элдэв буруу үйлдэл хийж, үүнийгээ өөрөөсөө зайлуулж, бусад руу чихдэг байж мэднэ. Ямартаа ч энэ залуусын хувьд хуулийн хүрээнд үйл ажиллагаа явуулдаг.
“Босоо хөх Монгол” бол Ноён уул тойрсон асуудал, уран зэрэг нийт ард түмний эрх ашгийн төлөө байгаль эхээ өмгөөлж тэмцэж ирсэн. Монголд үйл ажиллагаа явуулж байгаа гадаадын хөрөнгө оруулагчдын хууль бус үйл ажиллагаатай хуульд заагдсан хүрээнд тэмцдэг. Эхлээд очиж үзэл бодлоо илэрхийлнэ. Тулган шаардлага хүргүүлнэ. Мөн хүсэлт гаргаж, хуульд заасны дагуу жагсаал цуглаан зохион байгуулдаг. Ингээд болохгүй бол шүүх, цагдаад хандаад явдаг шүү дээ. Үүнийг бүгд л мэдэж байгаа. Тэд хууль бус үйлдэл хийж, хэн нэгнийг шантаажилж мөнгө нэхдэг хүмүүс биш. Газар шорооныхоо төлөө тэмцэж байгаа жирийн залуус юм. Тэртэй тэргүй олон нийтийн анхаарлын төвд байгаа хэрнээ нэр төрөө албаар сэвтүүлэх гэж байгаа мэт бусдаас мөнгө нэхээд зогсож байна гэж байхгүй биз дээ.
Г.БАТ