Өнгөрсөн бямба гаригт болсон “Хөрөнгө оруулагч үндэстэн” чуулганы сонирхол татсан хэлэлцүүлгийн нэг нь “Финтекийн дайралт” сэдэв дор өрнөв. Санхүүгийн үйлчилгээг улам ухаалаг, амар хялбар болгож буй финтек Монголд хэрхэн нутагшиж, хүмүүсийн хэрэглээ болж эхэлснийг энэхүү нэгдсэн хуралдааны оролцогчид өөрсдийн өнцгөөс тайлбарласан юм. “Финтекийн дайралт” хуралдааныг Монголын гүйцэтгэх захирлуудын CEO клубийн гүйцэтгэх захирал В.Ганзориг хөтөллөө. Тус хуралдаанд, “Мост финтек” компанийн гүйцэтгэх захирал А.Сүхдорж, “Мобифинас” ББСБ-ын гүйцэтгэх захирал Ч.Мөнхжаргал, “Ард Кредит” ББСБ-ын гүйцэтгэх захирал Ч.Ганзориг, “Юнион Пэй Интернешл” байгууллагын Монгол дахь төлөөлөгчийн газрын захирал Д.Батбилэг гэсэн сонирхолтой оролцогчид байр сууриа илэрхийлэв.
Интернет технологийн дэвшлийг дагаад бүх салбарт өөрчлөлт эрчтэй өрнөөд эхэлчихэж. Ялангуяа, санхүүгийн зах зээлд хамгийн хурдан тусгалаа олж, компаниуд ч ухаалаг хэрэглээг бий болгоход багагүй хөрөнгө оруулалт хийж байгаа аж. “Мост финтек” компанийн гүйцэтгэх захирал А.Сүхдорж “Финтек хөгжсөнөөр өртөг хамгаагүй буурна. Хялбар дөхөм болно. Хурдан шуурхай болно. Тиймээс үүнийг анхааралдаа авахгүй бол болохгүй. Технологи ашиглахгүйгээр санхүүгийн бизнесийг явуулах боломжгүй болчихлоо.Финтек Монголд хурдацтай хөгжиж байна” гэсэн бол “Ай Си Ти” группын гүйцэтгэх захирал Г.Лхамсүрэн “Монголын дижитал хөгжил маш хурдацтай өсөж яваа. Тэр бүү хэл дэлхийн зарим улсаас түрүүлээд явчихлаа. Бүр цахим мөнгө буюу мөнгөн шилжүүлгээрээ Хятад, Тайванийг ардаа орхиод байна. Тэгэхээр бид маш амжилттай явж байгаа гэсэн үг. Сүүлийн үед гарч ирж буй онлайн банк бусууд, төлбөрийн үйлчилгээ, даатгалын систем нэлээд хурдацтай өсч байна” гэсэн юм. Монголд финтек технологид суурилсан бүтээгдэхүүн үйлчилгээний өртөг уламжлалт банкны үйлчилгээний жилийн өртөгтэй харьцуулахад 10.2 дахин хямд байна гэх мэт сонирхол татсан харьцуулалт цөөнгүй дуулдав.
Нэгэнт өрнөөд эхэлчихсэн огцом, эрчтэй өөрчлөлт, хөгжил хууль эрх зүйн орчны шинэлчлэлийг хүлээж байна гэсэн үгийг оролцогчид онцолж байв. Цахим шилжилт хийхийн тулд эрх зүйн орчин манайд хангалтгүй байгааг чуулганы цөөнгүй оролцогч хэлсэн юм.
“Хөрөнгө оруулагч үндэстэн” чуулга уулзалтыг 500 гаруй хүн зорьж иржээ. Дийлэнх нь залуус байв. Залуус технологийн дэвшилтэй хөл нийлүүлэх зорилготой ирснээ онцолж байв. Хөрөнгө оруулалтын хэрэгслүүдэд мөнгөө байршуулах, хөрөнгийн зах зээлд болж байгаа үйл явдлыг нэг дороос авах хүсэлтэй чуулганыг зорьж ирсэн нь анзаарагдаж байв.
Шангри-Ла зочид буудлын IMAX театрт бүтэн өдөр болсон энэ арга хэмжээг “Ард санхүүгийн нэгдэл”-ээс гурав дахь жилдээ зохион байгуулсан юм. Финтек, IPO, цахим мөнгө, дижитал трансформац, интернэт худалдаа, хамтын соёл зэрэг санхүүгийн зах зээлийн анхаарал татсан сэдвүүдээр өрнөсөн нь өнөө жилийн арга хэмжээний онцлог байв. Монголын хөрөнгийн зах зээлийн хөгжлийг идэвхжүүлэх, олон нийтийн санхүүгийн суурь мэдлэгийг нэмэгдүүлэх, энэ салбарт гарч буй өөрчлөлт, шинэчлэлийг таниулах нь чуулганы гол зорилго, зорилт болж ирсэн гэж зохион байгуулагчид нь онцолсон юм.
“Ард Холдингс”-ын тухайд санхүүгийн салбарт үйл ажиллагаа явуулдаг компаниудад хөрөнгө оруулалт хийж, зах зээл дэх байр суурь, өрсөлдөх чадвар болон үнэ цэнийг нь дээшлүүлэх замаар хувьцаа эзэмшигчдийнхээ хөрөнгийн өгөөжийг өсгөх зорилт тавин ажилладаг үндэсний санхүүгийн нэгдэл компани юм. Эдний бүрэлдэхүүнд Ард даатгал, Ард кредит, Ард секюритиз, Ард лайф, Ард актив, Ард менежмэнт, Ард бит, Тэнгэр системс, Монгол шуудан, ГөүПей, Номын хишиг, Крипто үндэстэн, Дижитал эксчэнж Монголиа (trade.mn), “МЕС” корпораци (mmarket.mn) зэрэг компани багтаж байгаа аж. “Хөрөнгө оруулагч үндэстэн” “Жинст Увс” ХК-тай нэгдсэнээр Монголын Хөрөнгийн бирж дээр бүртгэлтэй нээлттэй хувьцаат компани болсон юм. Тэдний өмчлөлд бүртгүүлсэн “Ард апп”, “Гөүпэй” нь хиймэл оюун ухаан, блокчэйн технологи дээр суурилсан цахим бүтээгдэхүүнүүд аж.
“Ард санхүүгийн нэгдэл” группын хэмжээнд 6500 гаруй хувьцаа эзэмшигчтэй болжээ. Цаашид 10 мянга гаруй хувьцаа эзэмшигчтэй болох зорилт тавиад байна. Улмаар “Ард кредит” ББСБ, Монголын Хөрөнгийн бирж дээр IPО хийх, нээлттэй хувьцаат компани болох зөвшөөрлөө аваад байна. Үнэт цаасны арилжаа эрхлэгчдийн холбооны Удирдах зөвлөлийн дарга Б.Өлзийбаяр энэ тухай “Лэнд.мн” шинэ жишиг тогтоосон сайн компани болсон. “Лэнд.мн”-ий IPO үнэлгээ дөнгөж гарааны компани, хасах баланстай байхдаа 20 тэрбум төгрөгт хүрч байсан. “Ард кредит” байгуулагдаад, ногдол ашиг тараагаад долоон жил болж байна. Дандаа ашигтай ажиллаж ирсэн. Энэ компанийн үнэлгээ яг адилхан 20 тэрбум байгаа. Одоо монголчууддаа, хөрөнгө оруулагчиддаа “Ард” ХХК хувьцаагаа хямд авах боломжийг нь олгож байна. Үүнийг зах зээл дээр дахиад нэг тэсрэлтийг бий болгох IPO гэж бодож байна. Олон улсад IPO хийж, ханшийг хэн тогтоодог гэвэл хөрөнгө оруулагч нар өөрсдөө. Өмнө нь, тогтоосон үнийн арга гээд өөрсдөө 100-200 гээд үнэ тогтоогоод түүнийгээ хөрөнгө оруулагчдад шахдаг байсан. Өнөөдөр захиалгаа хоёр хуваагаад бүртгэлийн аргаар авч байна. Тэгэхээр харилцагч, хөрөнгө оруулагчид өөрөө үнээ тогтоож байх жишгийг шинээр гарах “Ард кредит-ийн IPO тогтоох гэж байна” хэмээн онцлов.
“Хөрөнгө оруулагч үндэстэн” чуулганаас хөрөнгийн зах зээлийн энэ оны төлөвийг харж болохоор байлаа. Монголын хөрөнгийн зах зээл 20 гаруй жилийн нүүр үзэж яваа. 2005 онд анхны IPO хийгдсэн бол 2005-2016 оны хооронд 14 компани шинээр хувьцаа гаргасан байдаг. Тухайлбал, 1996 онд хөрөнгийн зах зээл дээр Засгийн газрын бонд анх удаа гарсан бол 2001 оноос компаниуд бондоо арилжаалж эхэлсэн түүхтэй. Банкны бус санхүүжилтээр бизнесээ өргөжүүлэх, хөрөнгө оруулалт хийх, төслөө санхүүжүүлэх гарц ингэж нэгдсэн. Тэгвэл энэ дэд бүтэц, орчинд Санхүүгийн зохицуулах хороо дүгнэлт хийж, бүтээгдэхүүнийг нэмэгдүүлэх, хөрвөх чадвартай болгох, зах зээлийн босгыг өндөрсгөх арга хэмжээ авсны үр дүнд 2016-2018 оны хооронд дотоодын хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ 2.5 их наяд төгрөгт хүрч, хувьцаа, бонд сонирхох, үнэт цаасны зах зээлд хөрөнгө оруулалт хийх сонирхолтой иргэд эрс нэмэгдсэн байна. Зах зээлийн үнэлгээ нь 2011 онд хоёр их наяд төгрөгт хүрч байсан бол сүүлийн найман жилийн хугацаанд хагас их наядаар өсчээ.
Хорооны зүгээс тооноос илүү чанарт анхаарч, хувьцааны хөрвөх чадварыг дээшлүүлэхэд илүү ач холбогдол өгснөөр энэ үзүүлэлт 2017 онтой харьцуулахад 2018 онд хоёр дахин нэмэгдсэн байна. “Хөрөнгө оруулагч үндэстэн” чуулганд Санхүүгийн зохицуулах хорооны дарга С.Даваасүрэн илтгэл хэлэлцүүлсэн юм. Тэрээр банкны бус зах зээлд гарч буй өөрчлөлт, цаг үеийн тоон мэдээллийг танилцуулсан юм. 2017, 2018 онд хөрөнгийн зах зээлд нийтдээ 10 гаруй IPO шинээр хийгдэж, олон нийтээс хөрөнгө татжээ. Өнгөрсөн онд түүхэндээ хамгийн их IPO хийснээс гадна хамгийн өндөр үнийн дүнтэй хувьцааны арилжаа хийжээ.