ОКСФОРД. /Nature Sustainability/. Дэлхийн хүн амын 90 гаруй хувь нь хэт халалт, ган гачигт зэрэг нэрвэгдэнэ гэж Их Британийн Оксфордын их сургуулийн эрдэмтэд урьдчилан таамаглаж байна.
Уур амьсгалын энэхүү хямрал нь нийгмийн тэгш бус байдлыг улам нэмэгдүүлж, агаар мандалд нүүрстөрөгчийн давхар ислийн ялгарлыг бууруулах хүчин чармайлтыг сулруулна гэж эрдэмтдийн судалгааны өгүүлэлд дурджээ.
Хэт халалт, ган гачиг хосолсон үзэгдэл нь (compound drought–heatwave, CDHW) хүн төрөлхтний тогтвортой хөгжилд заналхийлж буй уур амьсгалын хамгийн муу хүчин зүйлүүдийн нэгд тооцогддог байна. Дэлхийн дулаарал нь хэт халалт, ган гачигт хэрхэн нөлөөлөхийг урьдчилан таамаглахын тулд судлаачид 111 элементээс бүрдсэн уур амьсгал-ус судлалын томоохон загварчлалыг ашиглажээ.
Нүүрстөрөгчийн ялгарал дээд цэгтээ хүрч, байдал хамгийн муугаар эргэсэн тохиолдолд дэлхий даяар хэт халалт, ган гачиг хосолсон үзэгдлийн давтамж 10 дахин нэмэгдэж, XXI зууны эцэс гэхэд хөдөө аж ахуйн эко систем болон нийгэм-эдийн засгийн бүтээмжид жигд бус сөрөг нөлөө дагуулахаар байгааг дээрх загварчлал харуулсан байна.
Түүнчлэн чийгийн дутагдал болон халуун цаг агаар нь хуурай газрын экосистемийн нүүрстөрөгчийн шингээлтийг удаашруулж, хүчилтөрөгчийн үйлдвэрлэлийг ихээхэн хэмжээгээр бууруулах аж. Үүнээс гадна, ядуу хүмүүс ихэвчлэн эрсдэлтэй бүсэд амьдардаг, дасан зохицох чадвар нь хязгаарлагдмал байдаг тул тэд чинээлэг хүмүүсээс илүү их байгалийн гамшигт өртөж болзошгүй байгаа нь нийгмийн тэгш бус байдлыг улам нэмэгдүүлэх гэнэ.