Монгол Улсын Үйлчигээний гавьяат ажилтан Д.Одонгоотой ярилцлаа.
–Юуны өмнө танд баяр хүргэе. Танд ч гэсэн баярлаж талархсанаа илэрхийлэх олон хүн байгаа болов уу?
-Баярлалаа.Тэгэлгүй яахав. Юун түрүүнд тээж төрүүлсэн ээж аавдаа, унахад минь түшиж уйлахад минь аргадаж дэмждэг ханьдаа, гэр бүлдээ баярлалаа. Энэ бүх амжилт минь намайг анх сам хайч зөв бариулж сургасан Заман багшийн маань ач. Мөн хөгжиж дэвшиж үсчин гоо сайхны салбарт өдий зэрэгтэй яваа нь Болдхуяг багшийн минь ач билээ. Түүнчлэн Монголын үсчин гоо засалчдын холбооны Цогзолмаа эгчдээ, Монголын үсчин гоо засалчдын мэргэжлийн холбооны Довчинсүрэн эгчдээ болон мэргэжил нэгт нөхдөдөө, намайг таньж мэддэг бүх хүмүүстээ, үнэнч үйлчлүүлэгчдэдээ бүгдэд нь баярлаж талархсанаа илэрхийлье.
-“Оддын үсчин Одонгоо” нэрийг сонсоод олон ч жил болж байна. Ер нь хэзээнээс оддын үсийг засч эхэлсэн бэ?
-Миний хувьд үсчин гоо сайхны хайч, сам нийлүүлээд 30 жилийг ардаа орхисон байна. Анх 1991 онд дөнгөж аравдугаар ангиа төгсөөд 19 дүгээр хорооллын Үйлчилгээний төвд очиж Заман мастер буюу багш дээрээ дагалдаж үсчин болсон тэр үе маань хамгийн дурсамжтай. Заман багш миний амьдралын зам мөрийг нээж өгсөн гэж боддог. Үүний дараа “Smile” салон дээр Болдхуяг багш дээрээ очиж ажиллаж байгаад 1998 онд “Vidal” салоноо нээж байсан. Болдхуяг багшаас их ч зүйл сурсан. Энэ салбарт хөгжих дэвжихэд зөв чиглүүлж өгсөн хүн бол Болдхуяг багш минь. Ер нь би их зүйл зааж сургаж чиглүүлж өгсөн багш нараараа их бахархах дуртай.Анх XI хороололд жижиг өрөөнд өөрийн гэсэн ажлын байртай болж үс засдаг байлаа. Америкийн элчин сайдын яам ойрхон байсан учраас элчингүүд дуудаж үсээ засуулна. Ингээд 1995 оноос “Smile-2” салон нээж МҮОНРТ-ийн эфирийнхний үсийг засч эхэлсэн. МҮОНТ-ийн Нараа, Бямбаа зэрэг нэвтрүүлэгч эгч нарын болон Чимэгээ, Ичинхорлоо зэрэг шууд эфирийн мундаг нэвтрүүлэгчдийн үсийг засдаг болсон доо. Үүнээс хойш олны танил хүмүүсийн үсийг засч үйлчлүүлэгч олон түмэн “Оддын үсчин Одонгоо” нэр хайрласан нь үнэхээр сайхан санаддаг. Гэхдээ үүний ард ганцхан би биш манай “Vidal” салоны хамт олон байдаг. Бид өнгөрсөн хугацаанд одоо ч рок попынхны тоглолт, зохиолын дуучдын тоглолт, “Пинтатоник”, “Балхжавын дуунууд” зэрэг соёл урлагийн томоохон арга хэмжээ, “Гоёл” наадам, “Гэгээн муза” наадам, миссийн тэмцээнд гээд бүхий соёл урлагийн наадам, тэмцээнд багаараа ажилладаг. Бүхий л амжилтыг хамтдаа бүтээж ирсэн, бүтээж яваа хамт олноороо бахархаж явдаг.
–Танаар олон жилийн турш үсээ засуулж буй үйлчлүүлэгч бий юү?
-30 жил надаар үсээ засуулж буй үйлчлүүлэгч ч бий. Сая шагнал авахад хүртэл миний өмнөөс баярлаж догдлоод мэнд хүргэж байсан.
–Танай “Vidal”салоныхон олон жилийн турш зорилтот бүлгийнхэнд үнэ төлбөргүй үйлчилгээ үзүүлж байгаа. энэхүү нийгмийн хариуцлагын хүрээнд хийж буй ажлуудаасаа сонирхуулаач?
-Манай “Vidal” салоны хамт олон нийгмийн хариуцлагын хүрээнд маш олон ажлуудыг хийсэн байдаг. Тухайлбал, асрамжийн газрын ахмадууд, хөгжлийн бэрхшээлтэй залуучууд, зорилтот бүлгийн хүүхдүүдийн үсийг үнэ төлбөргүй 23 жилийн хугацаанд засч ирсэн байна. Түүнчдэн манай салон Гэр бүл, хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газартай хамтран “18 нас хүрсэн зорилтот бүлгийн хүүхдүүд хаачдаг вэ” гэсэн санал асуулга явуулж 24 байгууллагыг уриалан 450 гаруй хүүхдүүдийг ажил мэргэжилтэй болгоход тусалж, дэмжсэн. Цахилгаанчин, үсчин гоо сайханч, талх нарийн боов зэрэг олон мэргэжлээр сургаж ажлын байртай болгосон байгаа. Тиймээс дээрх хамтарч ажилласан байгууллагууддаа ч гэсэн баярлаж явдаг.
–Дэлхийд Монголын үсчин гоо засалчдын нэр нэлээд өндөрт гарахад таны болоод танай шавь нарын үүрэг оролцоо, гаргасан амжилт их. Таны хувьд олон улсын тэмцээнд хэзээнээс оролцож эхэлсэн бэ?
-Манай улс 1970-аад оноос хойш олон улсын тэмцээнд оролцох байдал хэсэг тасраад байсан юм билээ. Харин 2000 онд монголын үсчид Ази, Номхон далайн бүсийн тэмцээнд оролцож шагнал авсан. Ингээд дараа дараагийн олон улсын тэмцээнд оролцох үүд хаалга нээгдсэн. Энэхүү үүд хаалгыг Монголын үсчин гоо сайханчдын холбооны Цогзолмаа дарга нээж маш өргөн хүрээтэй үсчидийг хамруулах болсонд бид үнэхээр талархаж явдаг.Ингээд мөн 2006 оноос Довчинсүрэн эгч “Монголын үсчин гоо сайхны мэргэжлийн холбоо” гэж байгуулаад дэлхийн аваргын тэмцээнд Монголын үсчингүүдийг оролцуулж эхэлсэн. Үүнээс хойш Монголын үсчид дэлхийн тавцанд өрсөлдөж байгаа. Энэ сайхан гарцыг нээж өгсөн Довчинсүрэн эгчдээ маш их баярлалаа гэж хэлмээр байна. Монголын үсчингүүдийг дэлхийд гарах үнэхээр гүүр болсон хүмүүс юм. Мөн Монголын анхны гавьяат үсчин Цээсүрэн эгч гээд үе үеийн мундаг үсчид энэ салбарт олон зүйлийг нээж өгсөнд баярлаж явдаг.Дэлхийн аваргын тэмцээнд манай салоноос нэг дор долоо, найман хүн ч оролцдог байлаа. Тэр дундаас олон ч дэлхийн болон Азийн аварга үсчид төрөн гарсан байдаг.
–Олон улсын тэмцээнд өөрсдийн зардлаар оролцдог уу. Тэмцээнд оролцоход хүндрэл байв уу?
-Тэгнэ. Бид олон улсын тэмцээнд өөрсдөө л зардлаа гаргаж оролцдог. Тухайн үед улс орнууд дасгалжуулагч тусгай багштай байхад бид өөрсдөө өөрсдийгөө дасгалжуулдаг байлаа. Түүнчлэн модель дээр дадлага хийдэг байхад бид хүн дээр дадлага хийдэг байсан. Дараа нь манекан толгой авч явж тэмцээнд ордог болсон. Мөн дасгалжуулагч багштай ч болж оролцдог болсон. Ингэснээр манай Монголын үсчид ч илүү амжилт үзүүлэх болсон.
–Ер нь Монголын үсчид олон улсын тэмцээнд тогтмол амжилт үзүүлдэг. Гадны тэмцээнд оролцоход Монголын үсчид юугаараа онцлогтой харагддаг вэ?
-Монголын үсчид маш мэдрэмжтэй. Дээр нь аливаа юмыг хурдан сурдгаараа онцлогтой. Тухайлбал, олон улсын тэмцээнд оролцохдоо би эрэгтэй, эмэгтэй хоёр төрлөөр амжилт үзүүлж медаль авч байсан. Тэр үед гадны шүүгчид гайхаж байсан. Учир нь эрэгтэй үсчин бол эрэгтэй үсээ л засдаг. Гэтэл бид эрэгтэй, эмэгтэй хоёуланг нь засах чадвартай. Тэгэхээр манай үсчид ер нь маш ур чадвартай, мэдрэмжтэй юм байна гэж боддог. Монголын баг тамирчид ямар ч тэмцээн уралдаанд орсон маш их авьяастай, нэг нэгнээ их дэмждэг нь давуу тал бидэнд бий.
–Үс тухайн хүнээ илэрхийлнэ биз. Үсний өнгө, засалт зэргийг хараад хүнийг бага ч гэсэн тодорхойлох боломжтой юу?
-Үс тухайн хүнээ илэрхийлнэ. Зарим хүмүүс тухайн үснийхээ загварыг өөрчилж залуу харагдмаар байна гэдэг бол зарим нь дүр үснийхээ засалтаар төрхөө арай намбалаг харагдуулмаар байна гэж хүсэх ч хүн байна. Тэгээд ч хүнийг өнгөөр нь угтаж ухаанаар нь үддэг гэдэг үгтэй адил үс зүсээ өөрийнхөө имиджид тохируулж янзлах ёстой гэж боддог. Товчхондоо хүний зан байдлын онцлогийг үснийх нь засалтаас харж болдог. Та ямар ажил хийдгээс хамаарч үсний засалтаа тохируулах бас чухал. Хүн хичнээн ганган хувцас өмсөөд үс гэзгээ янзлаагүй сэгсийчихсэн байвал явж байвал тийм ч таатай харагддаггүй шүү дээ. Гэтэл үнэтэй биш ч энгийн хувцас өмсөөд үсээ сайхан янзалчихсан байхад илүү сэтгэгдэл төрүүлдэг. Үнэхээр үс сайхан бол зүс сайхан гэдэг үгтэй үсчин хүний хувьд 100 хувь нийлдэг.
–Монголын хуурай ширүүн уур амьсгалтай нөхцөлд үсэнд тохирох хамгийн сайн арчилгаа юу вэ?
-Монгол орон эрс тэс уур амьсгалтай. Дээр нь агаарын бохирдол гадны нөлөөллөөс болоод үс маш их хуурайшиж гэмтдэг. Манай нөхцөлд үсийг арчлахдаа өдөр бүр угаахаас л эхэлнэ дээ. Угаахдаа зөв угаах хэрэгтэй. Хүмүүс шампунь үсэндээ түрхээд хуйхаа гараараа хэт маажиж байгаад усаар зайлчихдаг. Энэ бол маш буруу. Шампуниа доод тал нь таван минут байлгаж үс, хуйхандаа шингээх хэрэгтэй. Үүний дараа хэрвээ үс тань будагтай бол будагтай үсний шампуниар угаах ёстой. Тослог болон хуурай, химитэй гээд үсэндээ тохирсон шампунь хэрэглэх хэрэгтэй. Жишээлбэл, үс тань тослогтдог бол угаасныхаа дараа дээрх арчилгааг хийж байгаад үс чинь тоглогтохоо болиод ирэхээр энэ төрлийн шампунь хэрэглэхээ болих ёстой. Манайхан үс нь тослогтохоо больчихсон байхад л тослог багасгадаг шампуниа хэрэглэсээр байдаг. Энэ нь үсийг гэмтээх гол шалтгаан болдог. Толгой өвдөхөөр эм ууж байгаад эдгэрэхээр больдогтой л адил юм шүү дээ, уг нь. Мөн тэжээлийн тос хэрэглэхдээ буруу хэрэглэдэг. Хуйхандаа тосоо нялчихдаг. Хүний хамар руу тос чихэхээр амьсгалж чадахгүйтэй адил хуйхаа амьсгалах боломжгүй болгочихож байгаа юм. Тэжээлийн тосоо хуйхнаас 1-1.5 см зайтай үзүүр хүртэл түрхэж өгөх нь зөв. Энэ мэтчилэн энгийн арчилгаагаа сайн хийгээд байвал үс тань эрүүл сайхан л байх болно.
–Сүүлийн үеийн дэлхийн үсний стилийн чиг хандлага ямар байна вэ?
-Сүүлийн үеийн үсний загварын хандлага тэгшхэн, огцом тайруултууд давамгайлах болсон. Өнгөний тухайд зэсэн, ягаан, ягаавтар зэрэг тод өнгө зонхилж байна. Ингэхдээ битүү ууссан байдлаар будсан үс тренд болж байна.