Саяхан АНУ-ын
Лас Вегас хотод чөлөөт бөхийн насанд хүрэгчдийн ДАШТ болж өнгөрсөн билээ.
Энэхүү тэмцээнээс манай тамирчид нэг алт, гурван мөнгө, нэг хүрэл медаль
хүртэж, олимпийн зургаан эрх авсан. Дэлхийн аваргад амжилттай оролцсон баг
тамирчдыг өчигдөр салбарын сайд болон Монголын чөлөөт бөхийн холбооны
удирдлагууд хүлээн авч алтан медаль хүртсэн С.Батцэцэгт нэг кг алт, мөнгөн
медальт Б.Номин, П.Өнөрбат, С.Цэрэнчимэд нарт 500 гр алт, хүрэл медальт
Э.Бэхбаярт 300 гр алт тус тус бэлэглэв. Мөн “Рио-2016” олимпийн наадамд
зодоглох эрхээ авсан Г.Мандахнаран, Ж.Чулуунбат, О.Насанбурмаа нарт хоёр сая
төгрөг, дасгалжуулагч багш нарт тус бүр 2000 ам.доллар өгчээ. Ингээд Лондонгийн
олимпийн хүрэл медальт, дэлхийн хошой аварга, “Универсиад” их наадмын алтан
медальт, гавьяат тамичрин С.Батцэцэгтэй ярилсанаа хүргэе.
-Юуны өмнө
дэлхийн хошой аварга болсонд баяр
хүргэе?
-Баярлалаа. Би
дэлхийн хошой аварга болсондоо маш их баяртай байна.
-Аваргын
төлөөх барилдаанд Японы бөхтэй таарч илт давуу буулгаж авсан. Ер нь аварга
болно гэдэгтээ бүрэн итгэлтэй барилдаж харагдсан?
-Тийм ээ. Би
өөртөө бүрэн итгэж байсан. Энэ удаагийн дэлхийн аваргаас заавал алтан медаль
хүртэх төлөвлөгөөтэй эх орноосоо мордсон. Бүтэн жилийн турш дэлхийн аварга
болохын төлөө бэлтгэл хийж, өрсөлдөгчдөө судалж, барилдаан бүрээ төлөвлөж
дэвжээн дээр гарсан. Тиймээс өрсөлдөгчид барилдааны явцад надаас хий олж
хараагүй байх. Тийм боломж ч би өгөөгүй.
-Өнгөрсөн
жилийн дэлхийн аваргын тэмцээн нэлээн сургамж үлдээжээ?
-Би тухайн үед
санасандаа хүртэл барилдаж чадаагүй. Ташкентад болсон дэлхийн аваргын үеэр
эхний тойрогт Японы бөхтэй барилдаж, дараагийн барилдаанд АНУ-ын бөхөд
ялагдсан.Мөн Латвийн бөхөд дагах барилдаанд харамсалтайгаар өвдөг шороодсон.
Тэр ялагдал надад маш том сургамж болсон. Би ялагдах эрхгүй гэдгээ голдоо ортол
мэдэрсэн. Өнгөрсөн жилийн дэлхийн аваргын тэмцээнээс хойш өнөөдрийг хүртэл
зөвхөн дэлхийн аваргыг мөрөөдөж, хүсч ирсэн. Хамгийн ихээр хүсч байсан
амжилтдаа хүрсэн болохоор үнэхээр сэтгэл хангалуун байна.
-Барилдсан
бөхчүүдээ бүгдийг нь судалсан байсан гэлээ. Өмнө нь барилдаж байсан бөхчүүд хэр
олон байв?
-Би эхний тойрогт
Унгар, хоёрдугаар тойрогт Турк, гуравдугаар тойрогт Латвийн бөхийг ялж хагас
шигшээд үлдсэн. Харин мөнгөн медалийн төлөө Болгарын бөхийг давж аваргын төлөө
Японы бөхийг буулгаж авсан. Японы бөхөөс бусадтай нь ерөнхийдөө өмнө нь
барилдаж байсан. Зарим нь хамтарсан бэлтгэлд ч гарч байсан. Барилдаж байсан
бөхчүүд учраас иймэрхүү тактикаар барилдана гэсэн тооцоололтой дэвжээнд гарсан.
-Аваргын төлөө
Японы Р.Кавайтай барилдаж өвдөг шороодуулсан. Түүнийг олимпоос медальтай ирнэ
гэдэгт япончууд их найдлага тавьж байгаа гэсэн. Өсч яваа залуу сайн бөхчүүдийнх
нь нэг гэх юм билээ?
-Японы бөхтэй анх
удаа таарч барилдсан. Р.Кавай залуучуудын дэлхийн аваргад түрүүлсэн. Ирээдүйд
олимп, дэлхийн аваргын тэмцээнд аваргална гэдэгт найдлага тавьж байгаа
бөхчүүдийнх нь нэг гэдэг нь үнэн. Энэ удаа ч маш сайн барилдаж финалдсан нь
үүний нотолгоо болох байх. Миний хувьд түүнтэй таарч байгаагүй ч олон япон
бөхтэй барилдаж үзсэн. Тэгээд ч бага зэрэг судалгаа хийсэн байсан учраас айх
зүйл байгаагүй.
-Ер нь
барилдааны арга барилын тухайд хэр бөх байв?
-Зөвхөн Кавай
гэлтгүй Японы бөхчүүд сүүлийн жилүүдэд маш сайн барилдаж байгаа. Ерөнхийдөө япончууд хариуцлагатай хий багатай
барилддаг. Хөлд орох мэхэндээ сайн.
-Аварга болох
тэр агшинд юу бодогдох юм?
-Жилийн турш
хүсч, мөрөөдсөн медалиа авсан учраас үнэхээр сайхан байсан. Сэтгэлээс уяатай
хүнд хар чулуу аваад хаячих шиг л болсон. Лас Вегас хотын тэнгэрт эх орныхоо
төрийн дууллыг эгшиглүүлж байх үед өөрийн эрхгүй нулимс цийлгэнэсэн шүү.
-Тухайн үед
шүүгч ялалтыг өгөхөд дасгалжуулагч Батбаяр өөрийг тань мөрөн дээрээ суулгаад
дэвжээг тойрч гүйж байсан. Үнэхээр чөлөөтийн түүхэнд анхдагч гэх олон амжилтыг
гаргалаа шүү дээ?
-Надаас
дутахааргүй манай баг тамирчид, дасгалжуулагч багш нар хөөрч баярласан. Их л
сайхан байсан даа. Манай тамирчдын хувьд ч сайхан амжилт үзүүлсэн. Цагийн
зөрүү, уур амьсгалын өөрчлөлт хүндхэн туссан ч эмч, дасгалжуулагч багш нар
тухай бүрт сайн ажиллаж чадсанд талархмаар байна.
-Барилдааны
үеэр Дүвчин багш ухас ухас хийгээд л хашгирч харагдсан. Багш тань дэвжээний
хажуугаас яаж барилд гэж зөвлөгөө өгч байв?
-Багш илүү юм л
хийж болохгүй шүү гэж захисан. Алдаа гаргаж болохгүй гэсэн. Барилдааны үеэр
идэвхтэй байж угсраа мэхүүдийг маш хурдан хийхийг зөвлөсөн. Би ч багшийнхаа
захиасын дагуу өөр өөр мэх залгуулж хийсэн учраас төвөггүйхэн давсан.
-Дэлхийн
аварга болох үед Монголоос хамгийн түрүүнд хэн баяр хүргэсэн бэ. Аав, ээжтэйгээ
холбогдсон уу?
-Тэгсэн. Гэхдээ
хамгийн түрүүнд Асашёрюү Д.Дагвадорж ах утсаар холбогдож “Мундаг байлаа.
Дэлхийн аварга болсонд баяр хүргэе” гэж хэлсэн.
-Эцэг, эх тань
Архангай аймгийнх. Дэлхийн аварга охиныхоо баярыг хуваалцахаар хөдөөнөөс ирсэн
байгаа юу?
-Манай аав, ээж
хоёр бөөн хөл хөөр. Намайг онгоцны буудал дээр тоссон. Аав маань “Миний охин
мундаг шүү. Дэлхийн аварга болно гэдэгт чинь итгэж байсан. Яаж барилдах бол гэж
ерөөсөө санаагаа чилээгээгүй” гээд сүү барин угтаад үнссэн. Манай хоёр хөл
газар хүрэхгүй л яваа.
-Ингэхэд
дэлхийн аваргад хэд дэх удаагаа зодоглож байна вэ?
-Анх 2009 онд
Данийн Хернинг хотод болсон дэлхийн аваргад барилдаж байсан. Үүнээс хойш таван
удаа дэлхийн аваргад зодоглосон байна.
-Таны гаргаж
буй амжилт бүхэн гавьяат тамирчин, дасгалжуулагч З.Дүвчин багштай холбоотой
болов уу. Анхны багш тань өөрийн биеэр З.Дүвчин багшид шавь оруулж байсан
гэдэг. Энэ тухайгаа дурсахгүй юу?
-Миний анхны багш
Архангай аймгийн Хашаат сумын дунд сургуулийн биеийн тамирын багш Д.Дондов.
Дондов багш намайг анх чөлөөтийн дэвжээтэй танилцуулж анхны мэдэгдэхүүнийг
зааж өгсөн. Өсвөрийн улсын аваргад хүртэл түрүүлсэн. 2008 онд дунд сургуулиа
төгсч оюутан болсон. Ингээд “Замчин” спорт клубт гавьяат тамирчин З.Дүвчингийн
удирдлага дор бэлтгэл сургуулилтаа хийж эхэлсэн. Тухайн үед Д.Дондов багш
намайг өөрөө дагуулж З.Дүвчин багшийн шавь болгож байсан. Хоёр багш минь миний
өнөөдрийн энэ өндөрлөгт хүрэх гол шат, гүүр минь юм. Харин 2012 оноос “Хилчин”
спорт хорооны тамирчин болсон.
-Амжилтын
буухиа оюутан болсноос хойш эхэлжээ?
-Тийм ээ.
Өсвөрийн улсын аварга байсан бол насанд хүрэгчдийн улсын аварга, залуучуудын
Азийн аварга, насанд хүрэгчдийн Азийн аваргын мөнгө, насанд хүрэгчдийн дэлхийн
аварга, олимпийн хүрэл медаль гээд олон ч тэмцээнд оролцож финалдсан
байна.
-Таны багш
З.Дүвчин алдарт З.Ойдов аваргын дүү. Ер нь
арга барилын хувьд ч тэр дасгалжуулагчдаас арай ангид зүйл зааж өгнө биз?
-Багш их өвөрмөц
барилдаантай. Тиймдээ ч бусад орны бөхчүүд хийгээд дадал болчихсон мэх заагаад
байдаггүй. Хурдан шаламгай барилдахыг илүүд үздэг. Барьцтай барилдахыг
чухалчилдаг. З.Ойдов аваргын гэгдэх олон сайхан мэхнээс ч зааж өгнө. Толгой
уургалаад суйлдаг мэхийг зааж өгсөн.
Миний хувьд даацтай мэх хийж барилдах дуртай болохоор тэр мэхийг нь их
хурдан сурсан. Заримдаа зааж өгсөн мэхийг нь сурахгүй удах тохиолдол ч бий.
Манай багш ер нь их агуу хүн дээ. Багшаасаа сурах зүйл тоймгүй их байна даа.
-З.Дүвчин багш
өөрийн тань тухай “Миний шавь шантарч байсан удаа ховорхон доо” гэж хэлсэн
байсан. Эмэгтэй хүн тэр дундаа бөхөөр хичээллэж амжилтад хүрнэ гэдэг амаргүй.
Дэвжээгээ орхимоор үе гарч байв уу?
-Мэдээж шантрах
үе гаралгүй яахав. Гол нь түүнийгээ давж гарч байж л амжилтад хүрэх байх.
Ялангуяа эмэгтэй хүн барилдаж ноцолдоно гэдэг хэцүү. Гэхдээ миний хувьд өөрөө
хүсч тэмүүлж, өмнөө зорилго тавьсан учраас шантрах, ухрах эрх надад байхгүй.
Ялагдах үедээ дасгалжуулагч, багийн нөхдөөсөө урмын үгээр тэжээгдэж хүч
сэлбэдэг. Тэгээд ч ялагдсан тохиолдолд багш
юун дээр алдсан тэр мэх, барилдааныг өөрөө давтан алдаа дутагдлыг
ойлгуулдаг. Ер нь тамирчин болсноор зөв хүмүүжил, тэсвэр тэвчээр, сэтгэлийн
хатуужилтай болдог юм байна.
-Олимпийн
эрхээ өвөртөллөө. Одоо зөвхөн амжилт гаргах л үлдлээ…
-Дэлхийн аваргын
хошой алт, мөнгөн медальтай боллоо. Олимпийн хүрэл медальтай. Тэгэхээр давсан
амжилт үзүүлэх чухал байна. Монголын ард түмэн намайг амжилт гаргаасай гэж хүсч
байгаа. Би ард түмнийхээ итгэлийг алдахгүй.
Миний амжилт бүхний ард гэр бүл, шигшээ багийнхан, багш дасгалжуулагчид,
Засгийн газар, Эрүүл мэнд, спортын яам, Спортын бэлтгэлийн төв, “Хилчин” спорт
хороо, “Хишиг Арвин” компани, “Гацуурт” компани, Үндэсний хөрөнгө оруулалтын
банк зэрэг олны хүч шингэсэн байдаг. Тиймээс энэ завшааныг ашиглаад бүгдэд нь
чин сэтгэлээсээ талархаж буйгаа илэрхийлье.
-Холбооны
зүгээс та бүхнийг хүлээж авч алтаар урамшуулсан гэсэн. Үнэн үү?
-Монголын чөлөөт
бөхийн холбооны удирдлагууд биднийг хүлээж авсан. Надад дэлхийн аваргаас алтан
медаль хүртсэн гээд нэг кг алтаар урамшуулсан.
-Мөн гурван
өрөө байраар мялаасан байсан?
-Гурван өрөө
байрыг ивээн тэтгэгчээр ажилладаг Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банкнаас бэлэглэсэн.