Category: соёл-урлаг

Үндэсний их баяр наадмаар Сүхбаатарын талбайд дэлхийд данстай Монголын дуурийн дуучин Г.Ариунбаатар “Монгол сонгодог” гала концертоо толилуулахаар болжээ. Түүний тоглолт долдугаар сарын 12-нд 21.00 цагт үндэсний их баяр наадмын хаалт болон эгшиглэх нь ээ.

Энэхүү тоглолтод ОХУ-ын Ардын жүжигчин Дарима Линховоин, МУГЖ Ө.Уянга, Соёлын тэргүүний ажилтан, дуучин Б.Батжаргал, Ц.Амарболд, С.Батчимэг нар оролцох юм байна.

Үндэсний урлагийн их театрын Төрийн их найрал хөгжим , Улсын Филармоний симфони найрал хөгжим, удирдаач, Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн З.Туулайхүү, Н.Буянбаатар нар удирдана. Тоглолтын ерөнхий найруулагчаар Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Г.Цоггэрэл ажиллаж 200 гаруй хүн тоглолто оролцох аж.

Улсын драмын эрдмийн театрын жүжигчин, соёлын тэргүүний ажилтан Ц.Цэрэнболд Украин, АНУ-ын уран бүтээлчдийн хамтарсан “The rising Hawk” буюу “Дүүлэн нисэх шонхор” кинонд тоглож байна. “Kinorob Cinema Day” кино компани Украины төрийн кино нэгтгэлтэй хамтран “Дүүлэн нисэх шонхор” хэмээх адал явдалт киноны зураг авалтад оржээ. Нийт 110 минут үргэлжлэх энэ киног Ахтем Сейтаблаев, Жонн Винн нар хамтран найруулжээ. Кинонд “Терминатор-2” киноны тугалган хүний дүрээр алдаршсан Роберт Патрик, Холливудын жүжигчин Томми Фланаган нараас гадна Монголын жүжигчин Ц.Цэрэнболд тоглож байгаа юм. Тэрээр “Аав” киногоороо олны танил болсон билээ.

Киноны үйл явдал 1241 онд өрнөдөг. Тухайлбал, Монголын эзэн хаан баруун зүгт аян дайнд мордож, замд тааралдсан болгоныг сүйтгэнэ. Их цэрэг Карпатын уулсыг даваад түр буудаллана. Шөнө нь нутгийн анчин Беркутээр удирдуулсан хэсэг анчин Монголын цэргийн хуаранд нууцаар нэвтэрч, олзны хүмүүсийг сулладаг аж. Уур нь хүрсэн хаан тэр нутгийг үнсэн товрог болгох зарлиг буулгана. Олзонд шунаж урвасан нэгэн эр монголчуудад уулын нууц жимийг зааж өгснөөр нутгийнхан хүнд байдалд орно. Энэ үед Беркутээр удирдуулсан хэсэг анчин монголчуудын эсрэг тэмцэхээр босдог тухай кинонд өгүүлдэг ажээ.

Кино зураг авалтыг Карпатын ууланд зургадугаар сараас есдүгээр сар хүртэл хийх аж. Мөн “Дүүлэн нисэх шонхор” киноны нээлт 2019 онд Украинд болох юм байна.

Завхан аймаг Соёл урлагийн газрын даргын 2018 оны тавдугаар сарын 21-ны өдрийн “ Их наадам зохион байгуулах тухай “ 01/171 дугаар тушаалыг үндэслэн Аймгийн Засаг даргын 2018 оны тавдугаар сарын 31-ний өдрийн А/273 дугаар захирамжаар 11 хүний бүрэлдэхүүнтэй аймгийн анхан шатны салбар хороог байгуулан ажиллалаа. Наадмын холбогдох удирдамжийг 24 сумдад мэдээллэн, орон нутгийн хэвлэл мэдээллийн хэрэгслээр зар өгч иргэдэд наадмын анхан шатны шалгаруулалтын талаарх мэдээллийг хүргэсэн. 2018 оны зургадугаар сарын 08-ны өдөр наадмыг зохион байгуулах салбар хороо хуралдан тус наадмыг урд, хойд, зүүн, говийн, төвийн гэсэн бүсчилсэн хэлбэрээр зохион байгуулж анхан шатны шалгаруулалтыг явуулахаар шийдвэрлэсэн юм.

Иймд Завхан аймгийн хэмжээнд таван бүсэд хувааж анхан шатны шалгаруулалт явуулах комисс томилогдон тухайн өвлөн уламжлагч, өв тээгч нарыг орон нутагт нь бүтээлтэй нь танилцаж шалгаруулах ажлыг зохион байгууллаа. ”Соёлын биет бус өвийн их наадам”-ын анхан шатны шалгаруулалтанд нийт 23 сумын 116 ардын авьяастан, өвлөн уламжлагчид оролцсон бөгөөд 08 сарын 11-15нд Улаанбаатар хот “Хүй долоон худаг”-т зохион байгуулагдах “Нүүдэлчин Монгол-2018” их наадамд Завхан аймгаас 5ай савын хүрээнд 17 төрөлд 25 –н өвлөн уламжлагч, ардын авьяастанууд оролцохоор шалгарлаа.

Монголын уран зургийн ертөнцөд шинэ өнгө төрхийг бийрийнхээ үзүүрээр бүтээж чадсан зураач С.Заяасайханы бие даасан “Time machine” үзэсгэлэн “Q Art gallery”-д нээлтээ хийлээ.

Үзэсгэлэнгийн куратороор Торонтогийн үндэсний урлагийн музейн куратор, Осака хотын Soho Art галерейн захирал Селио Барратто ажилласан байна.

Тэрбээр Монголын Соёлын элч зураач бөгөөд Англи, Америк, Австрали, Япон, Хятад, Араб зэрэг дэлхийн 20 гаруй оронд өөрийн үзэсгэлэнгээ дэлгэж байсан юм.

Энэ удаагийн үзэсгэлэндээ урьд өмнө нь нийтэд дэлгэж байгаагүй 20 гаруй бүтээлээ үзэгчдэд сонирхуулсан байна. Тэрбээр 2001 онд Германы элчин сайдын яаманд, 2002 онд Монголын Урчуудын Эвлэлийн хороотой хамтарсан үзэсгэлэн гаргаж бажээ.

С.Заяасайхан Япон улсад ажиллаж амьдарч, уран бүтээлээ туурвиад багагүй хугацааг өнгөрөөсөн аж. Хамгийн анхны бие даасан үзэсгэлэнгээ 2016 онд “Маршал арт” галерейд гаргаж байжээ. Тухайн үед Монгол хатдыг, монгол эмэгтэйчүүдийг бишгүүр хөгжим барьж буйгаар тун сонирхолтой, өнгөлөг байдлаар дүрсэлсэн нь олон ч хүний анхаарлыг татсан гэнэ.

Түүний уран бүтээлээс эмэгтэй хүний гоо үзэсгэлэн, мөн чанар, байгалийн шүтэлцээ,монгол ахуйг орчин үеийн хэв маяг, олон өнгөний хоршлоор илэрхийлсэн байгаа нь харагддаг бөгөөд бүтээлээ уламжлалт болон контемпорари арга барилыг ашиглан зурдаг гэлээ.

Үзэсгэлэнгийн нээлтийн үеэр түүнтэй хэдэн хором ярилцлаа.

-Өмнө нь дэлгэж байсан бүтээлүүд одоо танилцуулж байгаа бүтээлүүдийн ихэнх нь Монгол эмэгтэйг тал талаас нь дүрслэн харуулсан байна. Заавал яагаад Монгол эмэгтэйг өөрийн уран бүтээлдээ тусгах болов?

-Аливаа зураачид уран бүтээлээрээ дамжуулан бусдад түгээх гэсэн санаа, нөлөөлөл байдаг. Миний бүтээлийн бусдад хүргэх гэсэн гол агуулга нь эрт үед амьдарч байсан монгол эхнэр, монгол бүсгүйчүүдийн эдэлж хэрэглэж байсан эд өлгийн зүйлсийг нийтэд таниулах болон өвөг дээдсийн өв соёл, монгол ахуйг өөрийн уран бүтээлийг материал болгож ашигладаг юм. Энэ нь нэг талаараа эх орноо дэлхийд таниулж буй хэрэг.

– Яаж урлагтай холбогдов? Хэрхэн уран бүтээлч болсон талаараа бидэнтэй хувцаалцахгүй юу?

-Анх урлагт ороход аав маань их нөлөөлсөн. Миний аав арван жилийн сургуульд зургийн багшаар ажилладаг байсан. Зураг хэрхэн бүтэж байгаа, хэрхэн амилж байгааг харж өссөн нь зураг зурах сэдлийн өдөөж өгсөн. Нэг удаа “Цагаан дарь эх” бурхныг шөнөжингөө зураад яг аавынхаа нүдэнд харагдахаар газарт тавьж унтаад өглөө боссон чинь “Миний хүү чинь зураач болчихжээ” гэж хэлсэн одоо ч мартагддаггүй.

–Таны хувьд энэ үзэсгэлэнгийн онцлох бүтээл аль нь вэ?

-Энд хүрэлцэн ирж буй хүмүүсийг үзэсгэлэнгийн хаалгаар орж ирэхэд л “Хөгжимчин бүсгүйчүүд” бүтээл угтаж байгаа. Энэ бүтээлд монгол үндэсний хувцасаар бүрэн хувцасласан монгол эмэгтэйчүүдийг хийл, бүрээ зэрэг сонгодог хөгжмийн зэмсэг тоглож буйгаар дүрсэлсэн юм. Харин үзэсгэлэн үзэж дуусаад гарахад “Олны танил хүн” зургаар үдэж байгаа. Тиймээс энэ удаагийн үзэсгэлэнгийн гол онцлох бүтээл нь матар толгойтой, гар хуруугаа хөдөлгөсөн өөртөө итгэлтэйгээр урдаа суух эмэгтэйтэй ярьж буй костюм өмссөн бизнесмен залуугийн зураг юм. Орчин үед хүмүүс өөрөө байхыг бус амжилттай яваа хүнийг дагадаг, тэднийг дуурайн ярьдаг болсон. Мөн цахим мэдээллийн хэрэгслүүд нь хүний амьдралын хэв маягийг ихэд өөрчилж, бусдын анхаарлыг татах сэдлийг нь өдөөх болсон. Мөн өөрийн гэсэн дэмжигчидтэй болохын тулд хүн өөрийгөө алдаж байгаа талаар энэ зурагт тусгасан. Зураг дотор талд толь байрлуулсан нь үзэгчидзурган дотроос өөрийгөө олж харж болох юм.

-Уран бүтээлийн санаа хэрхэн төрдөг вэ. Мөн эх орноо дэлхийд таниулахын тулд уран бүтээлээрээ дамжуулан ямар зүйлсийг хийж байна?

– Өгөгдлөөсөө хамаараад маш олон төрлийн бүтээл туурвих сэдэл төрдөг. Өнөөдрийн миний хийж буй зүйл бол суурь уран зураг, гэхдээ бидний амьдарч байгаа үеийг контемпорари үе гэж нэрлэдэг. Энэ утгаараа уран бүтээлдээ энэ чиглэлийг тусгадаг. Мөн зарим бүтээлдээ японы зурах техникийг ашигладаг. Японд амьдарч байх хугацаандаа эх орноо дэлхийд сурталчлахыг хүсдэг. Энэ ч утгаараа Япон Монголыг холбосон олон ч найз нөхөдтэй болсон. Үзэсгэлэнд ч мөн Японы зарим телевизээс хүрэлцэн ирсэн.

Мөн тэрбээр “Өмнө нь туурвисан бүтээлүүд маань дараа дараагийнхыг аа хийх урмыг өгдөг. Ер нь бүх юмны сэдэл нь чи өөрөө байх ёстой гэж боддог. Хэн нэгнээс болоод сайн юм уу муу байж болохгүй. Бас гэр бүлээсээ урам зориг авна. Яаж ч бүтэлгүйтсэн хүүхдүүдээ унтаж байхыг хараад сэтгэл дүүрээд явчихдаг. Байгалийн сайхнаас мэдээж урам зориг авна. Бусдын гоё сайхан бүтээлүүдээс урам авдаг” гэж өөрийн бүтээл туурвих сэдлээ хэрхэн авдаг талаар нэгэн ярилцлагадаа хэлж байжээ.

З.СУВД

Улсын дуурь, бүжгийн эрдмийн театрын улирлын хаалтын тоглолт энэ өдрүүдэд болж байгаа бөгөөд өнөөдөр 17 цагт 55 дахь улирлын дуурийн Гала тоглолт болно.

Тус театрын уран бүтээлчид дэлхийн шилдэг сонгодог хөгжмийн зохиолч Ж.Пуччинийн мэндэлсний 160 жилийн ойн хүрээнд сонгодог бүтээлийг үзэгч түмэндээ өргөн барьж байгаа юм. Энэхүү тоглолтод театрын уран бүтээлчдээс гадна БНСУ, ОХУ-ын дуурийн дуучид оролцоно. БНСУ-ын удирдаач Ки Сун Ли, дуучин Ким Нам Юүн (сопрано), И Ёон Сук (сопрано), Лю Хён Сунг (басс-баритон), ОХУ-ын Буриадын театрын гоцлол дуучин, Ардын жүжигчин Н.Мөнхзул нарын гадаадын уран бүтээлчид өнөөдрийн тоглолтод дуулна.

Дуурь, бүжгийн эрдмийн театрын уран бүтээлчид 55 дахь тоглолтын улирлын туршид 80 орчим дэлхийн болон үндэсний сонгодог дуурь, бүжгэн жүжиг, хөгжмийн бүтээлүүдээ толилуулжээ. Мөн дэлхийн дуурийн топ 10 хөгжмийн зохиолчдоос есөн бүтээлийг нь Монголын тайзнаа амилуулаад байна.

Тус театрын уран бүтээлчид маргааш Д.Сүхбаатарын талбайд Монголын болон дэлхийн шилдэг хөгжмийн зохиолчдын бүтээлийг үзэгчдийн сонорт хүргэснээр 55 дахь улирлаа өндөрлүүлэх юм.

Морин хуурын олон улсын VI наадам энэ сарын 30 –наас долдугаар сарын тавны өдрүүдэд нийслэл хотноо Нийслэлийн соёл урлагийн газар болон бусад мэргэжлийн урлагийн байгууллагууд хамтран зохион байгуулагдах гэж байна.

Уг наадамд АНУ, Бельги,ӨМӨЗО,Хятад, Япон, ОХУ-ын Буриадын 30 гаруй гадаадын морин хуурч, урлаач Монгол Улсын мэргэжлийн хөгжмийн таван театр чуулгаас 100 гаруй уран бүтээлчид, эрдэмтэн судлаачид, хөдөө орон нутгаас соёлын өв тээгчид оролцож байна. Наадмын үеэр Монголын морин хуурын шилдэг бүтээл, олон улсын морин хуурчдын тоглолт, мэргэжлийн морин хуурчдын уралдаан, хэлэлцүүлэг, үзэсгэлэн нээгдэх аж.

Наадмын нээлтийн хүндэтгэлийн тоглолт Соёлын Төв өргөөнд морин хуурын шилдэг сор бүтээлүүдийг улсын филармонийн симфони найрал хөгжим, Морин хуурын чуулга, Үндэсний их театрын их найрал зэрэг чуулга, хамтлагууд толилуулж морин хуурчид, бүтээлчид оролцоно.

Харин 7-р сарын 1-2нд Улсын филармоний танхимд мэргэжлийн морин хуур урлаачдын уралдаан, 3-4нд уулзалт- хэлэлцүүлгийг зохион байгуулахаар төлөвлөжээ.Өнгөрсөн жилүүдэд ОХУ, БНХАУ, Япон, АНУ, БНСУ, Герман, Франц зэрэг улсын 600 гаруй морин хуур суралцагч, багш, судлаач, хамтлагууд оролцож байжээ.

2008 оноос хойш зургаа дахь удаагаа зохиогдож буй олон улсын морин хуурчдын наадмыг Нийслэлийн ЗДТГ, Соёл урлагийн газар, БСШУЯ хамтран зохилон байгуулж байна. Наадмыг “МИГ даатгал”ХХК , “Жанцанноров сан”, Морин хуурыг дэмжих “Цэндийн Батчулуун сан” ивээн тэтгэжээ.

Ц. УЯНГА