Category: соёл-урлаг

Монголын зохиолчдын эвлэлийн хорооноос жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг богино өгүүллэгийн “Утгын чимэг” наадмын бүртгэл өнөөдөр эхэллээ. МЗЭ нь 1990 онд богино хэмжээний өгүүллэгийн “Шувуун саарал” наадмыг анх зохион байгуулсан бол 1993 оноос “Утгын чимэг” хэмээн нэрлэж, өдгөө 23 дахь жилтэйгээ золгож байна.

Тус наадмын зорилго нь Монголын утга зохиолын нэгэн өвөрмөц төрөл болох богино өгүүллэгийн урын санг баяжуулах, шинэлэг хэлбэрээр туурвисан, шинэ үеийн уншигчдын оюуны таашаалд нийцэхүйц шилмэл бүтээлийг олны хүртээл болгоход оршдог юм. Мөн сэдвийн хувьд чөлөөтэй, Монголын утга зохиолд шинэ туурвил зүйг бий болгоход чиглэсэн богино хэмжээний хүүрнэл зохиол, өгүүллэг өрсөлддөг билээ.

Өмнөх жилийн “Утгын чимэг” богино өгүүллэгийн наадмыг Монгол Улсын төрийн шагналт, ардын уран зохиолч Сэнгийн Эрдэнийн мэндэлсний 85 жилийн ойн нэрэмжит болгон зохион байгуулсан юм. Энэхүү наадамд МЗЭ-ийн шагналт зохиолч Б.Золбаяр “Цоожны ганц шүдлэн” өгүүллэгээрээ түрүүлсэн билээ.

Та бүхэнд түрүү жилийн “Утгын чимэг” наадмын тэргүүн байрын өгүүллэгийг хүргэе.

Монголын сонгодог урлагийн их өргөө болсон УДБЭТеатрын хамт олон 54 дахь улирлын тоглолтын нээлтээ хийх гэж байна. Энэ удаагийн онцлог нь ОХУ-ын алдарт “Большой театр”-ийн уран бүтээлчидтэй хамтарсан тоглолт юм. 2014 оны 11-р сард ОХУ-ын “Большой театр”-т монголын уран бүтээлчид очиж “Монголын алтан хоолойтнууд” тоглолтоо амжилттай хийгээд ирсэн билээ. Тэгвэл энэ удаад “Большой театр”-аас манай улсад Удирдаач ОХУ-ын Гавьяат жүжигчин Александр Поляничко, Гавьяат жүжигчин Михайл Казаков, Елена Манистина, Их театрийн гоцлол дуучин Екатерина Морозова нар иржээ.

УДБЭТ-ийн хуьд 2016, 2017 оны үйл ажиллагааны бүрэн хөтөлбөр батлагдсан бөгөөд ном хэлбэрээр тоглолтын нээлтэн дээрээ үзэгчдэд түгээнэ гэлээ. Мөн сургуулийн хүүхдүүдэд сонгодог урлагийг түгээх зорилгоор хоёр долоо хоног тутамд нэг удаа хүүхдийн уран бүтээл хийхээр төлөвлөсөн байна.

Алдарт “Жизель” дуурийг Орос, Монголын хамтарсан уран бүтээлчид 10 дугаар сарын 8, 9-д тоглох юм байна. Энэхүү дуурийг анх 1979 оны 12 дугаар сарын 20-д монголын тайзнаа тавьж байжээ. Энэ удаагийн “Жизель”-д СТА Б.Саруул, Батчимэг нар тоглох аж. Харин Альбертэд СТА О.Ганцоож, Э.Эрдэнэболд нар тоглоно.

Харин “Кармень” дуурийг 10 дугаар сарын 15, 16-д тоглоно. Энэ дуурийг анх монголын тайзнаа 1985 онд тавьж байсан бөгөөд 2013 онд эх хэл болох франц дээр нь шинэчлэн тогложээ.

Ингээд хэвлэлийн хурлын дараа ОХУ-ын гавьяат жүжигчин Елена Манистинатай хийсэн бяцхан ярилцлагыг хүргэе.

-Та аль нутгийн хүн бэ, урлагийн хүн болсон түүхээсээ хуваалцахгүй юу?

-Би ОХУ-ын Саратова хотод төрсөн. Миний хувь заяа угаасаа урлагтай холбоотой юм. Яагаад гэвэл аав ээж хоёр маань хоёулаа дуурийн дуучин байсан. Ээж маань бүдүүн сафран хоолойтой, аав маань басс хоолойтой. Намайг дунд сургуульд байхад ээж маань дуулах ур чадварыг зааж өгсөн. Яагаад гэвэл намайг хараад дуучин болж чадах юм байна гэж бодсон хэрэг. Энэ замаас хазайх вий гэж бүр шахаж байсан удаа ч бий.

-“Большой театр”-н жүжигчин болно гэдэг гайхалтай хувь заяа байх. Анх яаж энэ театрт хөл тавьж байсан тухайгаа ярьж өгөөч?

-Таны хэлдэг зөв. Энэ театрт орохын тулд маш их өрсөлдөөн явагддаг. Анхныхаа оролдлогоор энэ театрт орж байгаагүй. Би гэхэд Чайковскийн дуулаачийн уралдаанд 2-р байр эзэлчихээд “Большой театр”-т орох уралдаант шалгалтанд орсон. Гэвч намайг аваагүй.“Станислав Немирович -Данченко”-н нэрэмжит театрт хэсэг хугацаанд ажилласан. Харин намайг ажиллаж байгааг маань хараад дараа нь “Их театр”-аас урьсан.

–Чөлөөт цагаа хэрхэн өнгөрөөдөг вэ? Уран бүтээлч хүнд хэр их чөлөөт цаг гардаг вэ?

-Зохих хэмжээний чөлөөт цаг байлгүй яахав. Ихэнх хугацаагаа охинтойгоо өнгөрүүлэхийг хичээдэг. Хамгийн сүүлд “Царица” буюу “Хатан хаан” гээд паркаар бид хоёр зугаалсан. Тэнд агуу их 2-р Екатерина хатан хааны амьдарч байсан түүхэн музей байдаг. Тэнд цагийг охинтойгоо их сайхан өнгөрөөсөн.

-ОХУ-д урлагийн ямар төрөл илүү их хөгжиж байна вэ?

-Аль нь яг түлхүү хурдан хөгжөөд байгааг хэлэхэд хэцүү юм. Гэхдээ орчин үеийн урлаг их хөгжиж байна. Тэр дундаа кино урлаг их хөгжиж байгаа.

-Танд урлагийн хичээл зааж байсан мэргэжлийн багшийнхаа талаар дурсаач?

-Би ОХУ-д хамгийн алдартай Ирина Архипова багшаараа хичээл заалгаж байсан. Манай багшийг Орост төдийгүй дэлхийд сайн мэддэг. Надаас хүмүүс хэний удирдлаган дор сурсан бэ гээд асуухаар, Ирина Архипова гэхээр “Хөөх, ямар гайхалтай юм бэ” гэж дуу алддаг. Тэгэхээр багшаараа бахархах сэтгэл бол хэмжээлшгүй юм.

-Багшийн тань хамгийн их захиж сургасан зүйл юу байдаг вэ?

-Багшийнхаа талаар их олон юмыг ярьж болж байна. Гэхдээ нэг хөгжилтэй зүйлийг дурсмаар байна. Би дөнгөж сургуулиа төгсөөд дуучин болж байсан үе. Тэр үед багшийн хүндэтгэлийн тоглолт болсон. Тэр тоглолтонд “Гилбэрийн хатан” дуурийн нэг жижигхэн хэсгийг дуулаач гэж өгсөн. “Надад яагаад ийм жижигхэн хэсэг өгч байгаа юм бэ, ердөө гуравхан минут шүү дээ” гэж багшдаа хэлтэл, “Зүгээр 3 минут байна уу хэдэн минут байх нь хамаагүй, өөрийнхөө хоолойгоор л дуул. Чиний хоолойг сонссон хүмүүс чамайг бишрэх болно” гэсэн. Ингээд яг багшийн хэлснээр би тэр богинохон хэсгийг дуулсан. Дараа нь намайг жүжигт урьсан. Тэгэхээр багшийн маань хэлсэн үг үнэн байсан.

-Хамгийн их сандарч, айж байсан дүр ямар дүр байдаг вэ?

-Дуучин хүний хувьд тайзан дээр гарахад айх зовних үе байна. Хөгжимтэйгээ бага нийлсэн, үгээ мартчих вий дээ гэж бодох тохиолдолууд зөндөө байсан. Гэхдээ хамгийн төвөгтэй бүтсэн дүр гэвэл ”Айда” дуурийн Амнерисийг л хэлнэ дээ. Яагаад гэвэл энэ дуурийн хэсэг нь миний хоолойноос арай дээд өнгөөр дуугардаг. Тиймээс жаахан айдастай байсан. Бусад дүрийн хувьд гайгүй байсан даа.

О.ӨНӨР

БНСУ-ын олон үндэстний дуулаачдын “Монтант” /Multicultural Transnational Chorus/ урлагийн байгууллагад дуучнаар ажилладаг монгол залуугийн ярилцлагыг өмнө нь нийтэлж байсан. С.Гантогоо хэмээх эл залуу өнгөрсөн амралтын өдрөөр БНСУ-ын Чанвон хотод болсон “Migrant Arirang Multiculturural festival- 2016” олон улсын дулаачдын 11 дэх удаагийн уралдааны Гранпри шагналыг хүртжээ.

Тус наадам нь Солонгос улсад оршин суугаа гадаад иргэдийн дунд зохион байгуулагддаг аж. С.Гантогоо тус улсад есөн жил амьдарч буй бөгөөд долоон жилийн өмнө энэхүү тэмцээнд оролцож байжээ. Тухайн үед амжилт гаргаагүй тухайгаа тэрбээр дурссан байна. Харин энэ удаад тэмцээний эцсийн шатанд тунан үлдэж, 3000 гаруй дуучинтай өрсөлдөж Гранпри шагнал хүртжээ.

Сонирхуулахад өнгөрсөн есдүгээр сард гаргасан түүний анхны уран бүтээл болох “Хорвоогийн төгсгөлөөс” хэмээх дуу нь БНСУ-ын хамгийн том хит парад гэгдэх “M-net”-ын шилдэг 100 видеонд багтсан юм.

Өнгөрсөн бямба гариг буюу аравдугаар сарын 1-нд Дархан хотноо Төрийн шагналт, Ардын жүжигчин, Зууны манлай бүжиг дэглээч Ц.Сэвжидийн нэрэмжит “Бүжиг дэглээч, гоцлол, цөөхүүл бүжигчдийн улсын IV уралдаан шилдгийн шилдгүүд уран бүтээлээ өргөн барьжээ. Тус уралдааныг Дархан-Уул аймгийн ИТХ, ЗДТГ, Монголын Урлагийн ажилтны холбоо, ҮДБЭЧ хамтран Дархан хотын 55 жилийн ойн баярт зориулан зохион байгуулсан аж.

Тоглолтын эхэнд Монголын урлагийн ажилтны холбооны Ерөнхийлөгч Б.Тунгалаг “Монголын урлагийн ажилтны холбооны нэг том үйл ажиллагаа бол Төрийн шагналт, АЖ Ц.Сэвжидийн нэрэмжит бүжиг дэглээч, гоцлол, цөөхүүл бүжигчдийн улсын уралдаан юм. Энэ уралдаан нь бүжгийн урлагт цаашид хүндтэй үүргээ гүйцэтгэсээр байх болно. Бидэнтэй БСШУСЯ, Дархан-Уул аймгийн ИТХурал, ЗДТГазар, Дарханчууд маань өөрсдийн нэрийн уралдаан болгон хамтран ажиллаж ирсэн нь энэ уралдааны нэр хүндийг улам өндөрт өргөж монголын бүжгийн урлагийн хөгжлийг дэмжиж байгаад МУАХ, Бүжгийн нийгэмлэг, монголын бүжигчид сэтгэл хангалуун байдгаа илэрхийлье. Бидний хамтын ажиллагаа цаашид үргэлжилсээр байх болно” гэж хэлжээ.

Үндэснийхээ бахархал болсон бүжгийн урлагаа сэргээн хөгжүүлэх, мэргэжлийн бүжигчдийн урын санг баяжуулах, ахмад үеийнхээ авьяас чадварыг нь үргэлжлүүлэн мөнхжүүлэх зорилготой гурван жил тутам зохион байгуулдаг тус уралдаанд мэргэжлийн бүжигчид болон бүжиг дэглээчид оролцож буйгаараа онцлогтой аж.

Уралдаанд ЦДБЭЧ, СУИС, Сүлд чуулга болон Хөвсгөл, Завхан, Дундговь, Дорнод, Увс, Хэнтий, Дархан-Уул аймгийн 270 гаруй уран бүтээлч гоцлол, хоёрол, гурвал, цөөхүүл, бүжиг дэглээч гэсэн төрөлд авьяас чадвараа сорьсон байна. Уралдааны гранпри шагналын эзнээр Хэнтий аймгийн Хан хэнтий чуулгын бүжигчид шалгарчээ. Гран при шагналын эзнийг БСШУЯ-наас 5 сая төгрөгөөр шагнаж урамшуулсан байна.

Уралдааны шүүгчээр Монголын Урлагийн Ажилтны холбооны тэргүүн УГЗ Ч.Даваасүрэн, УГЗ, Төрийн соёрхолт, найруулагч, бүжиг дэглээч С.Сүхбаатар, МУГЖ, бүжиг дэглээч Л.Ганчимэг, ӨМӨЗО-ны Бүжгийн нийгэмлэгийн тэргүүн Жимсээ, ХБК-ийн Бүжгийн тэнхимийн эрхлэгч Н.Оюун нар ажилласан байна. Дашрамд дурьдахад, Ц.Сэвжидийн нэрэмжит улсын анхдугаар уралдаан 1996 онд болж, 100 гаруй уран бүтээлч өрсөлдөж байжэ

Энэ жил долоо дахь жилдээ зохион байгуулж буй “48 цаг-Монгол 2016” кино наадам өчигдрөөс эхэллээ. Тус наадамд кино уран бүтээлч, сонирхогчид 48 цагийн дотор авьяас чадвар, ур ухаанаараа богино хэмжээний шилдэг кино хийж өрсөлддөг билээ.

Наадмаас шалгарсан бүтээлүүд ирэх гуравдугаар сард АНУ-ын Сиэтл хотноо болох “Filmapalooza” буюу “48 цаг” олон улсын наадамд оролцох юм. Энэ уралдаанд 150 орны киночид уран бүтээлээрээ өрсөлдөх аж

Өчигдөр орой “Улаанбаатарын намар” нэгдсэн арга хэмжээ Сүхбаатарын талбай дээр боллоо. Тус арга хэмжээнд “Никитон, “Камертон” хамтлаг оролцож, бүрэн хэмжээний тоглолтыг олон нийтэд толилууллаа. Энэхүү үйл ажиллагааг Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын дарга С.Батболд санаачилсан. Тэрбээр арга хэмжээг нээж хэлсэн үгэндээ ирэх дөрвөн жил иргэддээ нээлттэй ажиллахаа мэдэгдсэн юм.

Тоглолт хоёр хэсгээс бүрдсэн. Нэгдүгээр хэсэгт “Камертон” хамтлагийн залуус “Явах цаг боллоо”, “Хэн ч уйдаагүй хайр” зэрэг хуучны дуугаа болон сүүлд гаргасан шинэ уран бүтээл болох “Асах гэрэл” зэрэг дуугаа хүргэлээ.

Харин хоёрдугаар хэсэгт “Никитон” хамтлагийн уран бүтээлчид ая дуугаа өргөлөө. Тус хамтлагийн дуучин Б.Батчулуун “Нууцхан сэтгэл”, “Хос хунгийн дууль”, “Нандин шүтээн” зэрэг хуучны дуугаа талбай дээр цугласан олонтой хамтран дууллаа.

Тоглолтын төгсгөлд “Камертон” хамтлаг “Арваннайман нас” дуугаа хүргэж, тус дууны аяыг “Никитон” хамтлагийн хөгжимчид тоглосон нь сонихон байв. Үүний дараа Нийслэлийн Засаг Дарга С.Батболд, НИТХ-ын дарга Ц.Сандуй нар тус хоёр хамтлагийн дуучидтай хамтран “Сэтгэлийн жигүүр” дууг дуулснаар шоу тоглолтын арга хэмжээ өндөрлөсөн юм.

Монголын эртний утга зохиолын гурван оргилын нэг болох “Жангар” баатарлаг туулиас сэдэвлэн бүтээсэн 3D хүүхэлдэйн киноны нээлт энэ сарын 30-нд болох гэж байна.

Эх нутаг, улс үндсээ хамгаалж, нөхөрлөлийн чин шударга зан чанар, монголын эрэлхэг баатрын ариун үйлсийг харуулах үндэсний баатрыг 3D графикаар амилуулсан анхны анимешн нь “Жангар” төслийн хүрээнд бүтээгдэж байгаа бөгөөд “Жангар” интертайнмент, “FSM media” групп, “Chimdee’s music” компанийн хамтын уран бүтээл ажээ.

Гайхамшигт “Жангар” туулиас сэдэвлэн 3D хэлбэрээр бүтээсэн тус хүүхэлдэйн кино 104 ангитай бөгөөд эхний есөн ангийг багцлан нэг хүүхэлдэйн кино болгосноор удахгүй бүх кино театруудаар гарч эхлэх гэнэ.

Уг “Жангар” хүүхэлдэйн киноны зохиолыг яруу найрагч Г.Сүхзориг бичсэн бөгөөд найруулагчаар Г.Одбаяр, Х.Далай нар ажилласан байна. Харин гол дүрд Б.Мөнгөнцэцэг, В.Мөнхсайхан, Ш.Батболд нар дуу оруулж, тоглосон байна.

Монгол Улсын төрийн шагналт, яруу найрагч Р.Чойном агсны нэрэмжит “Оюухай-2016” яруу найргийн наадамд “Болор цом”-ын дэд байрын шагналт, яруу найрагч О.Цэнд-Аюуш түрүүллээ.

Харин хоёр, гуравдугаар байрт Б.Алтанхуяг, М.Амархүү нар шалгарсан бол тусгай байрыг Л.Ганзул, Э.Гантулга нар эзэлжээ.

Наадам өнгөрсөн амралтын өдөр Хэнтий аймгийн Дархан суманд болсон бөгөөд эхний шалгаруулалтад 20 найрагч шүлгэн хүлгээ сойсон юм.

Хятадын Аялал жуулчлалын шинэлэг бүс болгон хөгжүүлж буй Пинь Янь хотод болсон “MISS TOURISM QUEEN INTERNATIONAL” тэмцээнд Монгол Улсыг төлөөлөн оролцсон Загвар өмсөгч, мисс Н.Ану үндсэн ялагчаар тодорч хатан хааны титмийн эзэн боллоо. Тус тэмцээн нь нэг үндсэн ялагчаас гадна таван тивийн төлөөлөл болгож таван бүсгүйг тивийн хатан хаанаар шалгаруулдаг аж.

“MISS TOURISM QUEEN INTERNATIONAL” тэмцээнд өмнө нь 2007 онд манай улсаас анх удаа загвар өмсөгч, мисс Г.Оюунгэрэл оролцож Ази тивийг төлөөлсөн шагналт байр шалгарч “Азийн хатан хаан” хэмээх өргөмжлөл хүртсэн билээ.

Энэхүү амжилтыг ахиулах зорилт тавин, найдвар өвөртөлж өнөө жил тус тэмцээнийг зорьсон мисс Н.Ану маань ийнхүү дэлхийн тавцанд Монгол Улсынхаа нэрийг цууриатуулж үндсэн ялагчаар тодорлоо.

Тэрбээр, Азийн супер модель бөгөөд эх орноо төлөөлж Дэлхийн миссийн тэмцээнд оролцож байсан туршлагатай нэгэн гэдгээ ийнхүү дахин баталлаа.

Унгарын Будапешт хотноо энэ сарын 19-нөөс25-нд Ф.Листийн нэрэмжит академиас зохион байгуулдаг дэлхийн нэрт дуучин Эва Мартоны нэрэмжит олон улсын дуурийн дуу дуулаачдын уралдаан болж өнгөрлөө. Хоёр дахь удаагаа болж өнгөрсөн уг уралдаанд ДБЭТ-ын гоцлол дуучин Э.Анхбаяр тэргүүн байр эзэлжээ. Нэгдүгээр шатанд 2000 гаруй дуулаач оролцсоноос хоёр дугаар шатанд 23 орны 60 дуучин, гуравдугаар шатанд 27, дөрөвдүгээр шатанд 10 дуучин шалгарч, улмаар шилдгүүд тодорчээ.