Category: соёл-урлаг

Тэргэл охин угийн ууланд зугаалах дуртай учир амралтынхаа өдөр ч гэсэн тэрээр найз залуутайгаа хамт цэцээ гүний оргилд гарахаар шийджээ. Ер нь бол хүмүүс их явдаг бас зам нь тэмдгэлгээтэй байдаг гэж тэр сонсжээ. Тэгээд төв аймгийн төв дээр буугаад тэндээсээ алххаар шийджээ. Болохгүй бол тэр хоёр ууланд хонох ч бэлтгэлтэй гарч иржээ. Зуны сайхан налгар цаг болохоор гадаа хоноход сайхан байх болно гэж тэд боджээ. Тэд үүргэвч пүүгээгээ үүрээд уулруу алхаад байлаа. Аймгийн төвөөсөө хойшоогоо 6 км орчимд байдаг Манзуширын хийдээр дайрч тэр хоёр зургаа авахуулж, уулын энгэрт хадан дотор байрлуулсан хадан дээрх бурхадын зургийг харан гайхан биширч явлаа. Үнэхээр үзэсгэлэнтэй газар юмаа гэж Тэргэл охин дуу алдан явж байлаа. Харин найз залуу Цэцээ нь анх удаагаа өөрийн нэртэй адил уулын оргилд гарах гэж байгаадаа сэтгэл нь догдолж хурдхан шиг оройд нь гаръя гэж түүний гараас хөтлөн гүйж байлаа. Тэд уул даван явсан боловч замаа алдчихлаа. Гэхдээ зүгээрээ хоёулаа хамгийн өндөр оргилыг бараадаад явахад л болно ш дээ гэж Цэцээ бууж өгөх дургүй зангаараа цааш явахыг санал болголоо.Тэргэлд ч түүнтэй хамт байгаа болохоор юунаас ч айхгүй байлаа. Модон дундуур алхсаар тэд ядран авчирсан ус, ундаа, идэх юмнуудаа гаргаж ирэн ойн цоорхойд тухлан суугаад идэж гарлаа. Тэд хөгжилтэй юм ярин шувуудын жиргэхийг сонсон ойд ийм гоё байдаг байхнээ гэж эргэн тойрноо хайрын нүдээр сониучирхан харж байв. Тэгээд тэд амарч байгаад цааш явлаа. Тэд нар жаргаж эхэлэхэд нэгэнт очиж чадахгүйгээ мэдэн ядарчихлаа хоёулаа эндээ хоночихоё, юуны тулд майхантай ирсэн билээ дээ, харин хаана хонохуу, аятайхан шиг газар хайж олъё гэж Тэргэлийг хэлэн Цэцээрүү харахад, тэр ч гэсэн дээшээ хараад санаа алдан өөр арга байхгүй бололтой маргааш бас л амралтын өдөр юм чинь гэж бодоод зөвшөөрлөө. Тэд майхнаа барих газар хайн нэлээд явж байтал тэртээ уулын энгэрт нэгэн ганц мод сүглийн харагдаж байлаа. Яг л тэднийг нааш ир, нааш ир гэх шиг мөчирөө салбалзуулан салхины аясаар бөхөлзөн нахилзаж байв.

-Яг тэр мод байна, тийшээ явья гэж Тэргэл тэртээх уулын энгэрийн ганц модыг заахад Цэцээ дурамжхан байсан ч түүнийг дагахаас өөр аргагүй даган сажиллаа. Яагаад гэвэл найз охин нь их дураараа өөрийнхөөр нь байхгүй бол улам ч зөрүүдлэн зүтгэдэгийг мэддэг байлаа. Тэд модны дор хүрч ирэн үүргэвчнүүдээ тавихад модноос нэгэн улаан даавуу уяатай байлаа.

-Хүүеэ энэ юун улаан даавуу вэ, их сонин газар байх чинь хоёулаа энд хонохоо больёо гэж Цэцээг буцаан үүргэвчээ авах гэхэд угийн зөрүүд найз охин нь түүний гараас барьж авч уруулуу унжуулан эрхлээд

-Би энд л хономоор байна, энэ даавуу ямар хамаатай юм бэ, аваад л хаячихъя гэж очин нөгөө даавууг угз татан авахад угийн өмхөрсөн даавуу амархан урагдхад тэрээр холоо гэгч нь авч шидээд эргэж ирэн

-За болчихлоо, одоо юу нь таалагдахгүй байна, чи хар л даа энэ модны гоо үзэсгэлэнг гэж дээш хоёр гараа өргөн инээмсгэлэн харахад нь

-Энэ мод яагаад ганцаархнаа энэ энгэрт үлдсэн юм бол, бас тэгээд яг л залуу мод шиг навч мөчирөөрөө гайхуулан байна шүү гэж Цэцээ хэлээд өнөө шөнө хэр хань болохыг харж л байя даа гэж дооглонгуй хэлээд үүргэвчээ буцаан тавьхад мод сонсох мэт навчисаа сэржигнүүлэн найгаж байв.

-Өнөө шөнө бороо орохгүй байгаа гэж түүнийг хэлэн майхнаа задалж эхлэхэд

-Ямар ч бороо орохгүй ээ, би гурван хоногийн цаг агаар харсан, ойрд бороо орохгүй гэж байна лээ гэж хэлэн тэрээр модны ёроолд байсан ганц цагаан цэцгийг тасдан авч ирээд

-Алив энийг үсэнд минь зүүгээд өгөөч хайрт минь гэж аальгүйтэхэд найз залуу нь үсэнд нь зүүж өгөөд

-Би чамд хайртай гэж хэлэхэд бүсгүй ч бас би чамд хайртай гэж хэлэхэд тэрээр түүнийг үнслээ. Тэднийг эрхлэн нялуурч байхад модны саглагар мөчир дотороос нэг нүд тэднийг хараад ч байгаа юм шиг эвгүй санагдахад Цэцээ босон дахин майхнаа барьж эхэллээ.

-Чи яагаавээ, юу болоов гэж найз охиноо гайхан дэргэд нь очиход

Энэ мод нэг л бишээ, биднийг хараад ч байгаа юм шиг бурхан минь галзуурахнээ, чи яагаад заавал энд хоноё гээд байгаа юм бэ, ер нь бол монголчууд ийм ганц нэг сондгой мод чулуун дээр суудаггүй ойртдоггүй байсныг чи ер нь мэддэггүй юмуу гэж уурлан гадсаа шидэн босоход

-Үгүй ээ яалаа гэждээ, хонгор минь энэ их сайн мод, чи харж байна уу, алив ингээд тэврээд үзээч, тэгвэл чи тэрний зүрх сэтгэлийг нь мэдрэх болно гэж гүйж очин бүдүүн модыг тэврэн аваад чихээ наан удаан зогслоо. Ганц удаа л чиний зөв байна уу буруу байна уу гэдгийг яахав батлаад өгье л дөө гэж Цэцээ бодон түүний энэ зөрүүд занг ганц удаа тэвчихээр шийдэн буцан суугаад юмаа хийж эхэллээ. Удалгүй шөнө болж тэр хоёр жижигхэн майхандаа орон унтахаар тэврэлдэн хэвтлээ. Тэгээд баахан юм ярьж байгаад охин гэнэтхэн л найз залууруугаа харан

-Хүүеэ хоёулаа гарч од харах уу, одоо ямар гоё харагдаж байгаа бол гэхэд

-Үгүй ээ үгүй би гармааргүй байнаа, ер нь хурдхан шиг л өглөө болоосой, би унтлаа гээд буруу харан хэвтэхэд

-Үгүй ээ хоёулаа гаръя л даа, би энэ майханд чинь бүгчимдэж үхэх нь байна гэж тэрээр тийчлэн босож ирээд майхны цахилгааныг доошлуулан ганцаар гаран зогслоо.

-Хөөх гадаа ямар гоё байнаа, чи гараад ирээч, тэр дээр долоон бурхан од ёстой сайхан харагдаж байна даа гэж ганцаараа ярьж байснаа гэнэт чимээгүй болчихов. Цэцээгийн санаа нь зовон, үгүй энэ чинь хаачихдаг байнаа, ганцаараа энэ эзгүй ууланд айхаа мэддэггүй юм байхдаа гэж бодон

-Хүүе Тэргэлээ ороочээ, юу хийгээд байгаа юм бэ гэж орилсон боловч чимээ алга, тэгээд хэсэг чимээ чагнаж байгаад дахиад л нэрээр нь дуудлаа. Ер хариу өгдөггүй, айх шиг ч болж гарах гэж байтал майхных нь араар хөлийн чимээ гарч тэгснээ майхан дээр нь нэг хүн гараараа дараад байгааг тэр харав.

-Тэргэлээ чи юу, битгий хүн айлгаад байл даа, алив ороод ирээч гэж дагжин чичирч хөдөлж чадахгүй байж байтал

-Хүүеэ, чи гараад ирэхгүй юмаа, ёстой муухай гэсээр Тэргэл майханд юу ч болоогүй юм шиг шурган орж ирэхэд

-Чи сая майхны араар явсан уу гэж айсан нүдээр түүнрүү харахад

-Юу яриад байгаа юм бэ, би тэр хэсэг хадны тэнд очиж сууж байгаад л ирлээ, чи одоо айгаад байгаа юм биш биздээ, эр юм байж гэж тас тас хөхрөхөд нь

-Цэцээ түүний амыг даран, … чи битгий инээгээд бай л даа, сая нэг хүн манай майхны араар яваад тэгээд гараараа дараад байсан, би харсан гэж аяархан хэлэхэд

-Чи одоо арай сүнс энэ тэр байна гэх гээд байгаа юм биш биздээ, хүн айлгаад байхын, за за унтаяа гэж хэлээд тэрээр мешокондоо шурган орлоо.

-Унтах ч арга алга гэж Цэцээ дотороо бодсон ч муу юм бодохгүй байхыг хичээн, зүрхээ даран найз охиноо тэврэн хэвтлээ. Тэгээд нэг мэдэхэд тэд унтаж орхисон байв. Гэтэл гэнэт л гадаа бөө бөөлөх мэт түн тан хийсэн чимээ гарав. Цэнгэл гайхан өндийгөөд

-Энэ харанхуй шөнөөр юун бөө энд ирдэг билээ гэж бодонгоо сайн чагнавал яах аргагүй л хэнгэрэг нүдээд байх шиг чимээ гарч байв. Тэрээр Тэргэлийг сэрээрэй, сэрээрэй гэж сэгсчин – энэ гадаа нэг бөө ирчихсэн бололтой, чамд сонсогдож байна уу гэхэд

-Найз охин нь босож ирэн нүдээ нухлаад

-Тэгээд гараад харчихаач дээ, алив би гарахуу гэхэд нь

-Хэрэггүй ээ, дандаа чи гарна гэж юу байхав, би чинь эр хүн юм байгаа биздээ, би хараадхая гэж Цэцээ хэлээд майхны цахилгааныг аяархан дээшлүүлэн гадагш харлаа.

Юу ч харагдахгүй байв. Сонин л юм даа, яах аргагүй сонсогдсон л юм даа гэж тэрээр буцан суув.

-Надад юу ч сонсогдохгүй л байна шдээ, чи одоо хүртэл сонсож байна гэжүү гэж Тэргэлийг асуухад

-Харин ээ, одоо юу ч сонсогдохгүй байна гэж хэлэхэд

-Тэгж л таарнаа, за хоёулаа унтая гэж хэлээд тэд буцан унтахаар хэвтлээ.

Цэцээ дахиад л сэрчихлээ. Тэгээд хар дарж зүүдэлсэндээ хөлс нь гарч хажуу тийшээгээ харвал найз охин нь байхгүй байлаа. Хаачихдаг байнаа гэж тэрээр майхнаас ухасхийн гарвал найз охин нь толгойгоороо бүсээ оосорлоод модны мөчирөөс өөрийгөө дүүжлэхээр зогсож байв.

-Хүүеэ Тэргэлээ чи яаж байнаа, алив сэрээчээ гэж гүйж очин тэвэрч авхад тэрээр сая л сэрэн ухаан орж өөрийгөө яагаад энд явж байгаа юм бэ гэж гайхан харахад нь

-Хоёулаа ерөөсөө яг одоо эндээс явьяа, алив явья гэж Цэцээ гараас нь зуурхад гэнэт охин шөнийн харанхуйг цочоон тас тас хөхрөөд суучихав.

-Бурхан минь, чи яаваа, эндээс явья гэж түүний гараас барьж авхад тэрээр аймшгийн улаан нүдтэй болчихсон түүнрүү яг л барьж идэх гэж байгаа юм шиг харав. Цэцээ гарыг нь тавиад тэндээс зугтан гүйлээ. Гэвч хаашаа ч явсан найз охиных нь биед орсон тэр шулам урд нь гарч ирж зогсчихоод явуулахгүй байв.

-Нэг харахад найз охин нь юм шиг, нөгөө харахад арай өөр эмэгтэй юм шиг харагдаад тэрээр модноос хаашаа ч холдож чадахгүй доор нь унахад модны хоёр мөчир бөхийн түүний хоолойг багалзуурдан авлаа. Тэгэхэд эмэгтэй хүний хахирган ёрын инээдээр тэр мод яг л өшөөгөө авч байгаа юм шиг инээж байгаа нь харанхуйг цочоож байлаа. Цэцээ модны мөчиртэй ноцолдон хоолойноосоо салгах гэж тэмцэлдэн байхад өнөө хувилсан сүнс хажууд нь ирж суугаад гэдэснээсээ нэгэн улаан нялзрай юм ухан гаргаж ирээд энгэртээ тэврэн бүүвэйлж гарав. Цэцээ арай гэж мултраад тэндээс холдон гүйлээ. Гэтэл ашгүй нэг морьтой хүн хар хурдаараа урдаас нь давхин ирж яваа харагдав.

-Туслаарай гэж тэрээр орилсоор тэр хүн дээр гүйж ирэн морьноос нь зүүгдэн нөгөө мод руу заахад

-Тэгнээ тэр, та хоёр яах гэж энд ганц модон дээр хоносон юм бэ, энд хонож болдоггүй юм шүү дээ гэж тэр хүн хэлээд модон дээр давхиж очин морьноосоо буугаад цааш харан суух охин дээр очин мөрнөөс нь татхад аймшигтай дүр зураг өмнө нь харагдав. Хөөрхий охины гэдсийг нь хүүлээд хаячихсан байлаа. Тэрээр цусандаа хутгалдан мод налан уналаа.

-Еэ чааваас дахиад л нэг хүний амийг авч одлоо. яасан нүгэлт мод вэ гэж тэр хүн хэлэн халаглаж байхад Цэцээ ойртон ирээд найз охиноо гэдсээ хүүлэн үхсэн байхыг хараад ухаан алдан уналаа. Тэгээд нэг сэргэхэд тэрээр нэг айлд хэвтэж байлаа.

-Юу боловоо, энэ зүүд байсан биздээ гэж тэрээр өөрөө өөртөө хэлэн босож ирэхэд шөнийн харсан нөгөө хүн юу ч болоогүй юм шиг цайгаа оочлон сууж байв. Учир явдалыг тодруулхад тэр хүн бөө хүн байсан бөгөөд тэр шөнө онгод нь унтуулахгүй тэр ганц модруу яв гээд байжээ. Тэгээд аргагүйн эрхэнд давхисаар ирэхэд ийм явдал болчихсон байлаа даа дүү минь гэж хэлэхэд нь Цэцээ уйлан

-Та яагаад арай эрт ирж болоогүй юм бэ, тэгвэл найз охин маань ч амьд байж болох байсан шүү дээ гэж хэлэхэд

-Тэр мод нэг домогтой юм. Эрт цагт их хэлмэгдэлтийн үед найз залууг нь барьж авч явахад найз бүсгүй нь хөл хүнд байсан юм гэдэг. Тэгээд энэ ууланд явж байгаад нөхөрөө цаазлуулсныг сонсоод өөрийгөө энэ ганц модноос дүүжлэн амиа хорлосон юм гэдэг. Тэгээд л тэр цагаас хойш энэ мод хүний амийг авах болсон юм. Тэр модонд тэр бүсгүйн сүнс хорогдсон гэж ярьдаг юм даа гэхэд

-Тэгээд яагаад энэ модыг ингээд байлгаад байдаг юм бэ, тайрч яагаад устгаагүй юм бэ гэж Цэцээг гомдоллон хэлэхэд

-Би уг нь энэ сүнсийг зайлуулъя гэж төлөвлөөд байсан юм. Гэтэл та хоёр хүрээд ирчихлээ дээ, энэ мод золиос болгох хүнээ дууддаг жамтай юм. Бид өнөөдөр энэ модны сүнсийг зайлуулах тахилга хийнэ, чи оролцвол оролцоорой гэж бөө хэлээд гараад явлаа.

Тэрхүү догширсон сүнсийг зайлуулах гэж нэлээд юм болж бөөг ид бөөлж байхад Цэцээгийн нүдэнд хайртай охин Тэргэл нь модон дээр суучихсан найгаж байгаа харагдлаа.

Тэргэлээ гэж түүнийг дуудан гүйж очиход хүмүүс түүнийг холдуулаад ойртуулсангүй. Бөө ч бөөлж дуусахын алдад түүнийг ширтэн нулимсаа арчин суух Тэргэл байсаар байлаа. Тэрээр түүнрүү харан – намайг зөрүүдэлж байсныг минь уучлаарай гэх шиг түүнрүү ирж чадахгүй ямар нэг юманд хоригдох мэт түүнрүү тэмүүлсээр байгааг нь харсан Цэцээ ч нулимсаа барьж дийлэхгүй түүнээсээ сална гэхэд төсөөлөгдөхгүй байхад

-Одоо салах ёс хий, битгий түүнийг бариад бай, тэр одоо нэгэнт энэ дэлхийн хүн биш болсон гэж бөөг гэнэт ууртай хэлэхэд Цэцээ сая л ухаан орон хайрт минь баяртай гэж хэлээд түүнрүү гараа далалхад тэрээр аажим аажмаар модонд уусан алга боллоо. Тэр цагаас хойш тэр модон дээр Цэцээ жил болгон ирдэг болсон бөгөөд түүнийгээ сангалзан замаасаа заавал нэг цагаан цэцэг таслан модонд зүүж өгдөг байлаа. Түүний сэтгэлд хорогдсон юмуу бүү мэд нутгийн хүмүүс тэрхүү энгэрийн ганц модон дээр заримдаа нэг бүсгүй хэн нэгнийг хүлээх мэт гуниглан суугаа нь холоос дурандахад харагддаг гэж ярилцах болжээ.

О.ӨНӨРЦЭЦЭГ 2014 ОН

Аймшгийн орчинд хэн л амьдрахыг хүсэх билээ. Гэхдээ тэрхүү аймшгийн орчлонгоо хүн өөрөө өөрөө дотооддоо бүрдүүлээд түүнийгээ эргэн тойрноосоо хайгаад байдаг бололтой юм шиг. Нэг тиймэрхүү бодолтой хүний тухай бичих гэсэн юм. Түүний нэрийг Сансаргэрэлтэх гэдэг. Уг нь их сайхан нэртэй хүн байгаа биздээ. Даанч бодол нь гэж авах юм байхгүй хүн дээ. Итгэлээ алдаж энэ хорвоод юу хийж яваагаа ч мэдэхээ байсан нэгэн хөөрхий. Эх нь уг нь түүнийг хүнээс дутаахгүй л гэж өглөөнөөс орой болтол бөгтийтлөө ажиллаж бусад хүүхдүүдийн л адил өсгөсөн. Гэвч хүний хувь тавилан гэж байдаг бололтой. Тийм сайхан эхээс төрсөн ч гэлээ Сансарт хар багийн л бусдыг хардах дарамтлах ямар нэг юмыг үргэлж муу талаас нь харах гэх мэт бүхий л шинж чанарууд бүрджээ. Одоо тэрээр 32 настай. Ээж нь л түүнийг хүүгээ гэж хажуудаа үлдээж хамт амьдарч байгаа болохоос биш ах дүү нар нь түүнийг нэгэнт хүний тооноос хасчээ.

-Еэ эжий минь тар наадхаасаа холдооч дээ, манайд хүрээд ир гэж хүүхдүүд нь хэлдэг боловч

-Үгүй дээ хүүхдүүд минь би л энэ хүнийг хүн болгож авахгүй бол хэн миний хүүг гэхэв гэж ээж нь халгаадаггүй байлаа.

Он цаг улиран одсоор өвлийн дунд сарын нэгэн хүйтэн салхитай өдөр Сансар гэрээсээ гарч яваад нэгэн хүнтэй учирчээ. Тэр хүн түүнийг гэртээ авчиран хооллож ундлан, дулаан хувцас хүртэл өгч энэ цагаас хойш манайд бай, би ганцаараа амьдардаг хүн, би чамд гоё юм зааж өгье гэжээ.

Тэр хүн элдвийн сонин зүйл хийдэг, гэрээр нь дүүрэн элдэв янзын яс, хохимой толгой, аль эсвэл сонин сонин зургууд өлгөөтэй байдаг байлаа. Яагаад ч юм бэ Сансарт энэ бүхэн нь их л учир утгатай юм шиг санагдаж хүүхэд насандаа эргэж очсон мэт санагдан тэр хүний ажлыг сонирхож эхэлжээ. Угтаа тэр хүн нь хар домч хүн байв. Гэр нь гэж хав харанхуй яг л аймшгийн агуйд байгаа мэт сэтгэгдэл төрүүлэх нь түүнд бүр ч аятайхан санагдана. Амьдралдаа яг л ийм орчинг хүсээд байсан юм шиг, бүр нэг сэтгэл нь баясан хөөрч гэртээ ч очихоо байжээ. Хайртай ээж нь тэр хооронд нь галаа түлэн хүүгээ орой болгон хүлээн хоолоо дахин дахин халаан үүдрүүгээ ширтэн үдшийг барна. Гэвч Сансар угаасаа эхийнхээ сэтгэлийг өчүүхэн ч ойлгох чадваргүй нэгэн байлаа. Бурхан түүнд хүн биш чөтгөр илгээсэн бололтой гэмээр санагдавч хүүгээ нэг л өдөр цайны сүү бариад ээжээ гээд ороод ирнэ дээ гэж итгэн хүлээнэ.

Нэг их шуургатай шөнө хүүгээ ирэхгүй болохоор нь эх нь дээлээ нөмгөн хөдрөн гэрийнхээ гадаа гаран зогсжээ. Муу хүүгээ ирж явна гэж тэр зүүдлээд сэржээ. Хашааныхаа хаалга онгорхой орхиж уу гэж шалгахаар харанхуйд бүдчин алхаж байтал хаалга нээгдэн нэг хүн ороод ирлээ.

-Сансар аа чи юу, миний хүү хаагуур яваад байгаа юм бэ дээ гэж ээж нь хэлэн ойртон очход тэнгэрт цахилгаан цахин хүүгийнх нь нүүрийг тодрууллаа. Тэрээр мөн ч гэлээ царай нь яг л баримал мэт хүрлийж харагдав. Ээж баярлан хүүгээ очин тэвэрч авахад түүний бие нь яг л цогцос мэт хүйт дааж байлаа.

-Хүү минь чи чинь даарчихаа юу даа, бараг осгочих шахсан байна шүү дээ гэж ээж нь хэлэхэд тэрээр юу ч дуугарсангүй дороо зогтусан зогсчихов. Дахин цахилгаан цахиж бороо хувингаар цутгах мэт орж эхлэхэд эмгэн хүүгээ гэрлүүгээ хөтлөн оруулах гэж чирсэн боловч тэрээр яг л амьгүй мэт гөлийсөн харцаар түүн рүү ширтэж байснаа буцаад хашаагаар гараад харанхуйд хаашаа ч юм уусан алга болов. Эмгэн араас нь хэчнээн дуудсан ч тэр эргэж харсангүй. Тэр дахиж ирсэнгүй. Ээж нь хүүгээ хүлээгээд л байв. Олон хоног хүлээлээ.

Гэтэл нэг өдөр хоёр цагдаа гэрт нь ирлж хүүгийнх нь талаар асуув. Дараа нь нэг зураг үзүүлээд хүү чинь хогийн жалганд хөлдөж үхсэн байдалтай цогцос нь олдлоо. Та сэтгэлээ бариарай гэж хэлэв. Аянга ниргэх мэт эхийн сэтгэлд харанхуй нөмөрч газарт үхэтхийн унав. Би юуг буруу хийсэн юм бэ, миний бусад хүүхдүүд сайхан л явна, энэ хүүхэд минь яагаад ийм хувь тавилантай юм болоо гэж баахан гаслан хэдэн өдрийг элий балай юм шиг л өнгөрүүлэв. Тэрээр хүүгээ оршуулчихаад чулууг нь тэврэн баахан уйллаа. Хэзээ нэгэн өдөр хүүгээ хүн шиг хүн болж цайны сүү дөхүүлж өгнө гэж бодож явсан юмсан… гэж бодохоос голруу зурах шиг болж байв.

Гомдол тайлагдаж дуусаагүй байтал нэгэн шөнө хүүгээ дахиад л зүүдлэв. Хашаагаараа орж чадахгүй хаалга нүдээд байна гэж зүүдэлжээ. Тэгээд бушуухан шиг орноосоо босон хувцсаа өмсөж эхлэхэд нь хүүхдүүд нь гайхан

-Ээжээ та яав, энэ харанхуй шөнө хаачих гээвээ гэж гайхан чангаахад нь

-Хүү минь хуучин гэртээ ирчихээд хашаагаараа орж чадахгүй байна гэж би сая зүүдэллээ. Хүү минь амьд юм шиг байна гэж зүтгэхэд нь хэн ч болиулж чадсангүй хам хум хувцсаа өмсөөд хамт даган гарлаа. Тэгээд явсаар эзэнгүй байсан хуучин хашаанд ирэхэд хашааных нь хаалга онгорхой бүтээлэгтэй байсан гэрийн өрхний завсраар бүдэгхэн гэрэл сүүмэлзэж байгааг олж харав.

-Хүү минь ирчихэж би та нарт хэлээгүй юу гэж эх хэлэн гүйн гэртээ орвол нээрэн хүү нь гал түлээд сууж байв. Тэнд байсан ах нь ч гайхан дэргэд нь дөхөж очоод үхсэн хүн амилчихсан явж байдаг юм байх даа гэж дотроо сэжиглэнгүй бодоод

-Хүүш чи чинь хаанаас гараад ирэв ээ гэж түүний мөрнөөс нь зөөлөн татахад

Тэрээр эргэж харан хүн аймаар хүйтэн харцаар түүнийг цоо ширтээд юу ч хэлэлгүй гэрээс гаран урьдын адил хаашаа ч юм бэ зугтан алга болов.

Үе үе ингэж гэрээ эргэх болсонд түүнийг зарим хүмүүс сүнс нь байх ч гэлцэх болов. Гэхдээ ээж нь хүүгээ амьд гэж итгэсээр байлаа. Ямар нэг юманд ховсдуулчихаад байна гэж тэрээр бодож байлаа. Түүнийг үхсэн гэж итгэхгүй байх шалтгаан ч түүнд байлаа. Учир нэг өдөр тэрээр оршуулгийг нь эргэхээр явжээ. Магадгүй тэнд өөр хүн оршуулсан байх гэж тэрээр хардаж байлаа. Тэгээд очтол хүүгийнх нь оршуулгийг юу ч үгүй ухчихсан байв. Түүнийг харсан эх хойш саван унаж хоёр гараа урдаа барин залбирч

-Бурхан минь амьдралдаа их л юм үзлээ, гэтэл ийм юм үзэх дутуу байсан юм байжээ гэж сэтгэл нь үймрэн алчуураа аван мэгшин уйлав. Хүүгийнх нь авсны таг хагас нээлттэй харагдаж байв. Эмгэн өөрийн мэдэлгүй нүх рүү орон авсны тагыг нээж үзлээ. Гэтэл юу болсон гээч. Тэр дотор ямар ч цогцос байсангүй. Эгээтэй л өөрөө ухаан алдаж унаад тэр дотор үүрд нойрсчихсонгүй арай гэж нүхнээс гарч ирлээ. Эмгэн гуниг зовлонгоо дааж ядан хаачихаа мэдэхгүй явж байтал оршуулгын манаач гэх нэг хүн түүн дээр дөхөн ирлээ.

-Тэр оршуулга таны таньдаг хүнийх чинь байсан юмуу гэж асуухад нь

-Тиймээ миний хүү байсан юм, гэтэл одоо хаачихав, та нарт харсан юм байхгүй биз гэж эмгэнийг горьдлого тээсэн нүдээр түүн рүү харахад

-Түрүү долоо хоногт шөнө хэсэг хүмүүс энд ирээд тэнд нэг юм хийгээд гэрэл гаргаад байсан. Ямар нэг шашны бүлэглэлийнхэн бололтой дуу дуулаад нэг ёслол үйлдээд байсан. Би айгаад очоогүй. Гэтэл дараа өглөө нь л тэр оршуулганы таг нь онгорхой байж байсан гэж түүнийг хэлэхэд

-Ямар хүмүүс гэнээ хүү минь, чи хаана байдгийг нь мэдэхүү, миний хүү амьд ч байж магадгүй шүү дээ гэж эцсийн горьдлогоо тээн нүүр рүү нь царайчлангуй ширтэхэд нь

-Энүүгээр үе үе ирдэг тийм хүмүүс бий. Би нэгнийх нь гэрийг мэднэ. Та тийшээ очоод үз гэж хаягийг нь сайтар зааж өглөө. Эцэс цуцалтгүй хэдэн сар нөгөө хүний гэр орчмыг эргүүлдсэний эцэст эмгэн тэр хүмүүсийн цуглардаг газрыг оллоо. Тэр нь өнөөх Сансарын анх очиж байсан уулын орой дээрх хар гэр байв. Гэхдээ тэр гэр лүү орьё гэсэн ч хоёр аймар хар нохой үүдэнд нь уяатай хавьтуулах шинжгүй байв. Эмгэн тэгээд нэг арга бодов. Хүүгийнхээ төлөө эх хүн юу ч хийхээс буцахгүй болсон байлаа. Ингээд тэрээр тэр бүлэглэлд элсэхээр шийджээ. Тэд бүтэн сайн өдөр болгон цуглардаг бөгөөд тэндээ ямар нэг шашны зан үйл хийдэг аж. Ээжийгээ сүүлийн үед юу хийгээд яваад байгааг мэдэхээ байсан хүүхдүүд нь санаа нь зовж байлаа. Гэвч ээж нь үгэнд орох шинжгүй зөрүүдэлж байсан учир зөнд нь орхижээ. Эмгэн нэг өдөр зүсээ хувилган хар алчуур толгойдоо зангидан хүзүүндээ томоос том эрх зүүгээд сүртэй гэгч нь тэр гэр лүү нэвтрэн оржээ. Тэгээд тэрээр тэдний аргыг олж яваандаа бүх нууцыг нь илрүүлжээ.

-Тэр байгууллага хүмүүсийг өөрийнхөө бүлгэмд элсүүлэхдээ хэзээ нэг өдөр бүлгэмийнхээ төлөө үхэж ч чадна гэсэн амлалт авдаг байна. Тэгээд тэд ариун бурхан эзнийхээ төлөө цаг нь болохоор амиа зольдог бөгөөд дараа нь бүлгэмийнхэн нь шарил дээр нь очин онцгой ёслол үйлдэн түүнийг дахин сэрээдэг байна. Тэгэхдээ тэрээр ямар ч сүнсгүй хоосон мах бодь болсон байдаг бөгөөд бүлгэмийнхээ ахлагчийн хэлсэн бүхнийг нь биелүүлдэг албат боол нь болж хувирдаг ажээ. Тэд түүний хий гэснийг нь л робот мэт биелүүлдэг болдог байлаа. Ийм амьд сүг болсон зомбинуудаараа төрийн томчуудын эсвэл баян бизнесменүүдийн захиалсан аллагыг гүйцэлдүүлж их хэмжээний мөнгө авдаг болох нь тодорхой болов. Хөөрхий эмгэн энэ бүхнийг мэдээд хүүгээ буцаж ирэхгүй зомби болсныг ойлгож энэхүү ёс бус үйлдэл хийж байгаа бүх өөдгүй амьтдыг тэр тамруу нь заавал илгээнэ дээ гэж шийджээ. Ингээд нэг өдөр гомдол шаналалаа сэтгэлдээ багтааж ядсан эх энэ бүхнийг илчлэхээр цагдаагийн байгууллага руу алхаж явтал нарийн гудамжинд гэнэт хүү нь урдаас нь гараад ирэх нь тэр.

-Хүү минь гэж эх сэтгэлээ барьж чадахгүй түүн рүү хоёр гараа сарвайн тэмүүлсэн ч энэ бол миний хүү биш шүү дээ гэж бодоод нэг алхам хойш ухраад түүнийг ирж явахыг харж зогсов. Гэтэл тэрээр ойртон ирээд эмгэнийг юу ч болоогүй юм шиг хэвлийд нь дүрж орхиод цааш явлаа. Хөөрхий эх газарт үхэтхийн унасан ч хүүгийнхээ араас гараа сунгасаар “Миний хүү …” гэсээр сүнс нь тэнгэрт халив. 2013/11/20

О.ӨНӨРЦЭЦЭГ

“Алтан намар 2016” наадмын шилдэгийн шилдэг, шинэ бүтээлүүдийн гала тоглолт өнөөдөр19:00 цагт Улсын Филармонийн тайзнаа тоглогдоно.

Тоглолтонд Улсын филармонийн Симфони найрал хөгжим, удирдаач Д.Нямдаш/СТА/, Б.Батбаатар нар удирдан үзэгч сонсогчдынхоо сонорыг мялаахад бэлэн болжээ.

Тасалбарыг Филармонийн кассаар болон www.ticket.mn сайтаар худалдаалж байна. Дэлгэрэнгүй мэдээллийг 70118012, 99689904-с лавлах боломжтой.

“Алтан намар 2016” хөгжмийн зохиолчдын 35 дахь удаагийн наадам 10-р сарын 27-ны өдөр Нийслэлийн Улаанбаатар чуулгад нээлтээ хийсэн юм.

Нээлтийн арга хэмжээнд Д.Цэдэвийн шүлэг, Н.Жанцанноровын хөгжим “Алтан намар” дуугаа ардын жүжигчин, Хөдөлмөрийн баатар Б.Зангад 35 дахь жилдээ дуулжээ.

Монголын бүжгийн спортын холбоо, G-M бүжгийн спортын клубээс анх удаа Улаанбаатар хотод бүжгийн спортын олон улсын сургалтыг ирэх сарын 3-6-нд зохион байгуулна.

Сургалтыг Дэлхийн бүжгийн спортын холбооны удирдах зөвлөлийн гишүүн, шалгагч, “А” зэрэглэлийн шүүгч, Мэргэжлийн шүүгч хатагтай Елена Колобова, Дэлхийн бүжгийн спортын холбооны шалгагч Андрей Ермаков нар удирдан явуулах юм.

Дэлхийн бүжгийн спортын холбооны “Бүжгийн спортын академи”-ийн удирдлага дор болох энэхүү сургалт дасгалжуулагч, дасгалжуулагчийн техникийн шалгалт, тамирчдын групп гэсэн хэсгээс бүрдэнэ.

Мэргэжлийн уран зургийн их наадам энэ сард Канад улсад болж өнгөрлөө. Тус наадамд дэлхийн 200 гаруй орны мэргэжлийн уран зураачид өрсөлдсөнөөс манай улсын залуу зураач Б.Одсүрэн оролцож тэргүүн байр эзэлсэн байна. Тэрбээр өнгөрсөн жил Хятадын Бээжин хотноо болсон залуу зураачдын сонирхогчдын ДАШТ-д оролцож, алтан медаль хүртэж байсан билээ.

Их эзэн Чингис хаан мэндэлсэн Монгол бахархлын өдөрт зориулан, Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн санаачилгаар уламжлал болгон зохиож буй “Мөнх тэнгэрийн бичиг-2016” уран бичлэгийн олон улсын үзэсгэлэнгийн нээлт 2016 оны 10 дугаар сарын 28-ны баасан гарагийн 12:00 цагт Монголын Уран зургийн галерейн үзэсгэлэнгийн танхимд болно.

2011 оноос уламжлал болгон зохиож буй тус үзэсгэлэн өнөө жил олон улсын үзэсгэлэн болон өргөжиж, 5 улсын 40 гаруй уран бүтээлч, төлөөлөгч оролцож байна. Үзэсгэлэн 2016 оны 10 дугаар сарын 28-ны өдрөөс 11 дүгээр сарын 01-ний өдрийг хүртэл үнэ төлбөргүйгээр гарна.

Үзэсгэлэнгийн хүрээнд ЕБС-ийн багш нарын бүтээлийн үзэсгэлэнг Хүүхдийн урлан бүтээх төвд 2016 оны 10 дугаар сарын 27-ны өдрөөс эхлэн, Монгол бахархлын өдөрт зориулсан үзэсгэлэнг Цонжин болдогт байрлах Чингис хааны морьт хөшөө цогцолборт 2016 оны 10 дугаар сарын 30-ны өдрөөс эхлэн тус тус 10 хоног зохион байгуулна.

Колумбын кино өдрүүдийн хүрээнд маргааш Тэнгис кино театрт 18.00 цагт Габриель Гарсия Маркесийн тухай “La magia de lo real” хэмээх баримтат кино гарах гэж байна. Энэхүү киноноос алдарт зохиолчийн амьдрал, уран бүтээлийн талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл авч болох юм байна. Гарсия Маркес нь 1927 оны 3-р сарын 6-д төржээ. “100 жилийн ганцаардал” хэмээх алдарт роман бичсэн бөгөөд Го.Аким монгол хэлнээ хөрвүүлэн уншигчиддаа барисан билээ.

Улсын Драмын Эрдмийн Театрын түүхэн жүжгийн өдрүүд үргэлжилж байна. Энэ удаад Ардын уран зохиолч Б.Лхагвасүрэнгийн зохиол “Тамгагүй төр” түүхэн жүжгий энэ сарын 27,28-нд тоглоно.

Энэхүү жүжиг Арчугт хаанд их хатан Цэцэр, бага хатан Гүргэл нар нь нэг өдөр хэдхэн хормын зайтай хоёр нуган үр төрүүлэн өгч буйгаар эхэлдэг. Гэвч энэ нь хаанд хурмас тэнгэрийн даажигнал мэт санагдаж, их хатныхаа хүүг өөрийнхөө үр биш хэмээн боддог. Энэ бүтээлд Монголын төрт ёс, түүхэн уламжлалын тухай өгүүлнэ.

Жүжгийн зохиолыг АУЗ Б.Лхагвасүрэн бичиж, УГЗ Ч.Найдандорж найруулсан билээ.

Монголын хөгжмийн зохиолчдын шилдэг бүтээлийг шалгаруулах 35 дахь удаагийн “Алтан намар 2016” хөгжмийн наадмын гала тоглолт 2016 оны 10-р сарын 29-ны 19:00 цагт Улсын Филармонийн концертын танхимд болох аж.

Шинэ цагийн утга зохиолыг үндэслэгч, соён гэгээрүүлэгч, төр нийгмийн зүтгэлтэн Д.Нацагдоржийн мэндэлсний 110 жил, УДЭТ-ын үүсэн байгуулагдсаны 85 жилийн ойг тохиолдуулан их зохиолчийн амьдрал, уран бүтээлээс сэдэвлэсэн “Жаргаагүй нар” түүхэн жүжгийг ирэх сарын 4-нд үзэгчиддээ өргөн барина.

Тус жүжгийн зохиолыг СГЗ Ш.Гүрбазар бичсэн бол найруулагчаар СТА Ч.Түвшин, продюсерээр УГЗ Д.Цэрэнсамбуу, хөгжмийн зохиолч УГЗ Б.Бямбабаяр, тайзны зураачаар Т.Алтан-Од, хувцасны зураачаар О.Баярмагнай, конструктор зураач Ч.Баярмагнай нар ажиллаж байна.

Харин гол дүр Нацагдоржийн дүрийг жүжигчин Б.Шинэбаяр, Пагмадуламын дүрийг Н.Баярмаа бүтээж байна.
Эл бүтээлийн нээлт, тоглолтын үеэр үзэгчиддээ их зохиолчийн амьдрал, уран бүтээл хийгээд түүнийг кино урлаг, дүрслэх урлагт хэрхэн мөнхжүүлсэн талаарх эх сурвалж бүхий “Монгол ардын суут” гэрэл зургийн үзэсгэлэнг дэлгэн үзүүлэх юм.