Category: улс-төр

Монгол Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболдын урилгаар манай улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Оросын Холбооны Улсын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга С.Е.Нарышкин өнөөдөр /2015.02.16/ ЗХУ-ын дөрвөн удаагийн баатар, Монгол Улсын баатар, маршал Г.К.Жуковын хөшөөнд цэцэг өргөж, түүний гэр музейг үзэж сонирхлоо.

Халх голын байлдааны ялалтад онцгой үүрэг гүйцэтгэн, үнэтэй хувь нэмэр оруулсан Зөвлөлт Холбоот Улсын дөрвөн удаагийн баатар, БНМАУ-ын хошой баатар, маршал, Г.К.Жуковын хөшөөг 1981 онд босгожээ. 1939 онд Халхын голын байлдааныг командлахаар Улаанбаатарт буудалласан байшинг нь музей болгож, дэргэдэх талбайд хөшөөг босгосон билээ. 1939 оноос 1940 оны тавдугаар сарын эхэн хүртэл Г.К.Жуков уг байшинд амьдарч байсан аж.

Оросын Холбооны Улсын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга С.Е.Нарышкин маршал Г.К.Жуковын музейг үзэж сонирхсоны дараа Халх голын байлдаанд оролцож байсан манай улсын зарим дайчдын үнэмлэх болон тухайн үед манай улсаас ЗХУ-д суралцаж байсан оюутнуудын талаарх материалыг музейн захирал хурандаа н.Золзаяад хүлээлгэж өгсөн.

Цэцэг өргөх ёслолд Улсын Их Хурлын дэд дарга Л.Цог болон албаны бусад хүмүүс оролцлоо хэмээн Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтсээс мэдээлэв.

Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболдын урилгаар манай улсад албан ёсны айлчлал хийж байгаа Оросын Холбооны Улсын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга Сергей Евгеньевич Нарышкинд бараалхлаа.

Энэ удаагийн албан ёсны айлчлал нь уламжлалт найрсаг харилцаатай хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааг улам өргөжүүлэхэд чухал хувь нэмэр оруулна гэдэгт найдаж байгаагаа Оросын Холбооны Улсын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга Сергей Евгеньевич Нарышкин илэрхийллээ.

Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг ОХУ-тай уламжлалт сайн хөршийн найрсаг харилцаа, хамтын ажиллагаагаа гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэх нь Монгол Улсын гадаад бодлогын тэргүүлэх чиглэлийн нэг гээд сүүлийн жилүүдэд хоёр орны хооронд өндөр дээд түвшний айлчлал, яриа хэлэлцээний давтамж нэмэгдэж байгаад сэтгэл хангалуун байгаагаа илэрхийлсэн байна.

Мөн ОХУ-тай төмөр зам, барилга, эрчим хүч, уул уурхай, хөдөө аж ахуй зэрэг уламжлалт хамтын ажиллагаатай салбаруудаас гадна хурдны зам зэрэг шинэ салбарт хамтран ажиллах сонирхолтой байгаагаа хэллээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ.

АН-ын бүлгийн хуралдаанд Монгол Улсын Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг мэдээлэл хийсэн байна. Мөн хуралдаанаар намрын чуулганы хугацаанд АН-ын бүлгийн гишүүдийн хэн хаана ажиллах талаарх асуудлыг авч хэлэлцсэн байна. АН-ын бүлэг ерөнхийпөө намын дотоод асуудлыг хэлэлцжээ. Бүлгийн хуралдааны талаарх мэдээллийг өнөөдөр хийхгүй юм байна.

Монгол Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд манай улсад албан ёсны айлчлал хийж буй Оросын Холбооны Улсын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга С.Е.Нарышкин нар хоёр орны сэтгүүлчдэд мэдээлэл хийлээ.

Мэдээллийн эхэнд Монгол Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд, миний урилгаар Оросын Холбооны Улсын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга Сергей Евгеньевич Нарышкин манай улсад албан ёсны айлчлал хийж байна. Монгол Улс Оросын Холбооны Улстай уламжлалт, сайн хөршийн найрсаг харилцаагаа гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэхийн төлөө байдаг бөгөөд манай хоёр орны хооронд хөгжүүлж буй стратегийн түншлэлийг цаашид шинэ агуулгаар баяжуулах, хоёр улсын парламент хоорондын идэвхтэй харилцааг өргөжүүлэхэд энэхүү айлчлал чухал ач холбогдолтой юм гэдгийг онцлон тэмдэглэв.

Мөн тэрбээр сүүлийн жилүүдэд хоёр орны хооронд өндөр, дээд түвшний айлчлал, яриа хэлэлцээний давтамж нэмэгдэж байна. Тухайлбал, ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путин Монгол Улсад 2014 оны 9 дүгээр сард ажлын айлчлал хийсэн. Үүний өмнө буюу 2014 оны 6 дугаар сард ОХУ-ын Холбооны Хурлын Холбооны Зөвлөлийн дарга В.И.Матвиенко Монгол Улсад албан ёсоор айлчилсан. Хоёр орны хооронд өндөр, дээд түвшинд ярилцсаны дагуу “Монгол, Оросын стратегийн түншлэлийг хөгжүүлэх дунд хугацааны хөтөлбөр”-ийг ойрын хугацаанд байгуулах чиглэлээр талууд ажиллаж байна. Энэхүү хөтөлбөрийг энэ онд болох дээд түвшний айлчлалын үеэр байгуулахаар төлөвлөж байна. Өнөөдөр хийсэн хэлэлцээрийн үеэр Монгол, Оросын харилцааны өнөөгийн явцыг дүгнэж, цаашид өргөжүүлэн хөгжүүлэх боломжийн талаар санал солилцлоо. Мөн хоёр талын хооронд яригдаж ирсэн зарим тодорхой асуудлын шийдлийг урагшлуулах, хоёр улсын парламент хоорондын хамтын ажиллагааг идэвхжүүлэх боломжийн талаар ярилцсан хэмээгээд Оросын Холбооны Улсын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга Сергей Евгеньевич Нарышкины айлчлалд амжилт хүсэв.

Оросын Холбооны Улсын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга С.Е.Нарышкин Монгол Улсад айлчлахыг урьсанд нь Монгол Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболдод талархаж байна гээд Оросын Холбооны Улсын хувьд Монгол Улс нь тэргүүний ач холбогдолтой хөрш улс юм. Манай хоёр орны хамтын ажиллагаа уламжлалт сайн хөршийн харилцаанд үндэслэж, өргөн хүрээний хамтын ажиллагаа гүн гүнзгий хөгжиж ирсэн. Түүнчлэн эдийн засаг, хүмүүнлэгийн салбарт харилцан ашигтай хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхийн зэрэгцээ олон улсын хамтын ажиллагааны асуудлаар манай хоёр орон адил төстэй байр суурь баримталдаг бөгөөд хоёр орны хоорондын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэхэд саад болохуйц улс төрийн ямар нэгэн асуудал байхгүй. Өнөөдрийн хэлэлцээрийн явцад хоёр талын харилцааны өргөн хүрээний асуудлыг хэлэлцэж, түүний дотор парламент хоорондын болон улс хоорондын худалдаа эдийн засгийн, хүмүүнлэгийн салбарын асуудлыг хэлэлцсэнийг онцлон тэмдэглэв.

Мэдээллийн үеэр парламентын тэргүүн нар сэтгүүлчдийн сонирхсон асуултад хариулт өгсөн юм. “Монгол, Оросын эдийн засгийн хамтын ажиллагааны хөгжлийн өнөөгийн байдлыг Та хэрхэн дүгнэж байна?” гэсэн сэтгүүлчийн асуултад Монгол Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд хариулахдаа, “Манай хоёр улсын худалдаа, эдийн засгийн харилцаа урт удаан түүхтэй. Хэдхэн хамтарсан үйлдвэр дурдахад одоогоос 50 жилийн өмнө ашиглалтад орсон “Улаанбаатар төмөр зам” хувьцаат нийгэмлэг, одоогоос 30 гаруй жилийн өмнө ашиглалтад орсон “Эрдэнэт” хамтарсан үйлдвэр байна. Гэхдээ бэрхшээлтэй асуудлууд бий. Юуны өмнө худалдааны тэнцвэргүй байдал байна. Өнгөрсөн жил манай хоёр улсын худалдааны нийт хэмжээ 1,6 тэрбум ам.долларт хүрснээс зөвхөн 3 хувь нь Орост нийлүүлсэн Монголын экспорт байна. Энэхүү нөхцөл байдлыг өөрчлөх талаар идэвхтэй хамтран ажиллах шаардлагатай. Шинэ шатны том төслүүдийг хөгжүүлэх хэрэгтэй. Мөн Монголын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан ОХУ-аас БНХАУ руу гарах дамжин өнгөрүүлэх коридор бий болгох нь үр өгөөжтэй болно гэж үзэж байна. Тухайлбал, ОХУ-аас цахилгаан эрчим хүч, хурдны галт тэрэгний замыг Монголын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан барих, хамтарсан тээвэр-логистикийн компани байгуулах зэрэг төслийг хэрэгжүүлж болох юм. Энэ бүхэн нь Орос, Монголын худалдаа эдийн засгийн төдийгүй бүс нутгийн томоохон төслүүд юм. Монгол, Оросын эдийн засгийн хамтын ажиллагааг бодит агуулгаар баяжуулах шаардлага бодитойгоор тулгараад байна. Үүнийг хэрэгжүүлэхийн тулд парламент, Засгийн газар бүх шатандаа хамтран ажиллах шаардлагатай байгаа юм” гэв.

Харин ноён С.Е.Нарышкин, “хоёр орны бүтээж бий болгосон зүйлсийг манай улс өндрөөр үнэлж байдаг. Юуны өмнө гурван хамтарсан үйлдвэрийг нэрлэх хэрэгтэй. Эдгээр нь манай хамтын ажиллагааг тэргүүлж байдаг юм. Нөгөө талаар тээврийн салбарт хэтийн төлөвтэй төслүүд байгаа гэж харж байна. Үүнд, төмөр зам, авто зам, дамжуулах хоолой зэргийг нэрлэж болно. Бид эдгээр төслүүдийг хэрэгжүүлэхэд оролцож байгаа, цаашид ч оролцоход бэлэн байна. Бидний түрүүний ярьснаар стратегийн түвшинд хөгжүүлэх дунд хугацааны ажил ид явагдаж байгаа. Энэ баримт бичигт одоогийн ололт амжилтаа тусгахын зэрэгцээ цаашдын хэтийн төлөвийг тодорхойлж өгнө. Парламент болон Засгийн газрын хувьд тэргүүлэх чиглэлийн зорилт болоод байгаа” гэлээ.

Түүнчлэн “Аугаа их эх орны дайнд ЗХУ ялалт байгуулахад Монгол Улс ямар хувь нэмэр оруулсан гэж Та дүгнэж байна вэ” гэсэн асуултад тэрбээр Монгол Улс, Оросын Холбооны Улстай түүхэн харилцаатай, дайны жилүүдэд ч, тайван цагт ч мөр зэрэгцэн хамтран ажилласаар ирсэн хөрш орнууд. Аугаа их эх орны дайн 1941 онд эхэлсэн тэр өдөр Монгол Улс Зөвлөлт Холбоот Улсыг дэмжиж, туслалцаа үзүүлэхэд бэлэн байгаагаа албан ёсоор илэрхийлсэн анхны улсуудын нэг болж байсан.

Дайны хүнд цаг үед Монголын төр, засгийн зүгээс ЗХУ-ын ард түмэнд бүхий л бололцоогоо дайчлан туслах шийдвэр гаргахад манай ард түмэн энэхүү уриаг талархан дэмжиж, “Бүхнийг фронтод, бүхнийг ялалтын төлөө” гэсэн уриан дор найдвартай ар тал болж байсан түүхтэй” хэмээн ноён С.Е.Нарышкин онцлов.

Мөн Халхын голын дайны ялалтаар гагнагдсан Монгол, Оросын ард түмний дайчин нөхөрлөл Аугаа их эх орны дайны хүнд бэрх жилүүдэд болон 1945 оны чөлөөлөх дайны үхэлтэй өрссөн өдрүүдэд улам бэхжин баяжсан хэмээн хоёр тал онцлов гэж Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс мэдээлэв.

УИХ дахь бие даагчдын зөвлөлөөс мэдээлэл хийлээ. Бие даагч гишүүд Өрийн удирдлагын хуулийг яаралтай батлах шаардлагатай, Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын даргыг огцруулах асуудлаар байр сууриа илэрхийлсэн юм. УИХ-ын гишүүн Ц.Даваасүрэн “Сүүлийн үед цагаан сар, баяр наадмын өмнөхөн олон чухал хуулийг бөөнддөг хандлага гарч байна. Ашигт малтмалын хууль, гацууртын ордын төрийн эзэмшлийн хувь хэмжээг тогтоох асуудал, Урт нэртэй хуулийн журамд өөрчлөлт оруулах гээд чухал хуулийг сар шинийн баяр давхцуулж батлах гэж байна.Ашигт малтмалын хуульд өөрчлөлт оруулснаар төрийнхөө хувийг татвараар сольдог дэлхийд хаана ч байхгүй жишиг бий болох гэж байна. Тавантолгой, Оюутолгой, Эрдэнэт гээд томоохон ордуудаа нэр цохчихсон байгаа нь аюултай. Тавантолгой дээр байгаа 1072 хувьцаа, Оюутолгойн 34 хувийг нөөцийн татвараар сольчихлоо гээд сууж байж ч магадгүй нөхцөл үүслээ. Дэлхий дээр байхгүй муу жишгийг Монголын парламент тогтоохгүй гэж найдаж байгаа. Үүн дээр бие даагчид хатуухан байр суурь баримтална” гэлээ. Мөн Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын дарга С.Баярцогтыг огцруулах асуудлаар байр сууриа илэрхийлсэн. Тэрбээр “2015 оны төсвийн тодотгол хийж байх үед Засгийн газрын хэрэг эрхлэх газрын даргаас албан тоот ирүүлж 2015 оны төсөвт Хөгжлийн банкаар санхүүжүүлэх төсөл арга хэмжээний жагсаалт ирүүлсэн. Үүн дотор 17.5 тэрбум төгрөгийг Хөгжлийн банкны санхүүжилтээр санхүүжүүлэхээр оруулсан нь Хөгжлийн банкны хуулийг зөрчсөн гэж үзэж байгаа. Бид С.Баярцогтыг огцруулах асуудал тавихаасаа өмнө шаардлага хүргүүлсэн. Хариу тайлбар ирүүлээгүй. Тухайн үедээ тайлбар ирүүлээгүй байж огцруулах асуудал тавьсны дараа янз бүрийн тайлбар, мэдэгдэл хийж, гүтгэлээ гэж ярьж байгаа нь утгагүй. Тайлбарт хариу ирүүлсэн бол асуудал илүү тодорхой болох байсан. Хөгжлийн банкны тухай хуулийн 10 дугаар зүйл зөрчигдсөн. Өөрөөр хэлбэл, төслүүдэд тавих шаардлагуудыг зөрчсөн. Монгол Улсын хөгжлийг тэргүүлэх болон стратегийн ач холбогдол бүхий салбарт хамаарсан байх, эдийн засаг, дэд бүтцийн хөгжлийг дэмжсэн, төсөл хөтөлбөрийн зураг төсөл, ТЭЗҮ хийгдсэн байх, төсөл хөтөлбөрийн эдийн засаг, нийгмийн үр өгөөжийг олон улсын шинжилгээ үнэлгээ, аргачлалын дагуу тогтоосон байх, олон улсын болон стандартыг хангасан импортыг орлох, экспортыг нэмэгдүүлэх нэмүү өртөг шингэсэн бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэхэд чиглэсэн байх зэрэг шалгуур бий. Үүнд гэр бүлийн компаниас зөвлөгөө авах асуудал багтаагүй байгаа биз. Төсвийн хуулийн хүрээнд ч ерөнхий зарчимд нийцэхгүй зүйл болсон. Хөгжлийн банкны хууль зөрчсөн гэдэг үндэслэлээр огцруулах асуудал тавьсан. Огцруулах асуудал тавих нь хуулиар тодорхой заасан. Огцруулах асуудал үндэслэлтэй юу, үндэслэлгүй юу гэдгийг ярьдаг болохоос хүн гүтгэсэн асуудал ярьдаггүй. С.Баярцогт харин өөрөө асуудал тавьсан гишүүдийг өөрийг нь гүтгэсэн мэтээр гүтгэж байна. Тэр байтугай хувийнхаа төлөө яамыг хүртэл мэдэгдэл хийлгэсэн. Тиймээс халдашгүй байдлын дэд хороо, Ёс зүйн хороо энэ асуудалд анхаарал хандуулаасай гэж бодож байна” гэлээ.

Монгол Улсын Их Хурлын дарга Зандаахүүгийн Энхболд манай улсад албан ёсны айлчлал хийж байгаа Оросын Холбооны Улсын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга Сергей Евгеньевич Нарышкин нар өнөөдөр /2015.02.17/ Төрийн ордны хуралдааны “Б” танхимд хэлэлцээ хийлээ.

Хэлэлцээний эхэнд Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд урилгыг нь хүлээн авч Монгол Улсад айлчилж байгаад нь ОХУ-ын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга эрхэм хүндэт С.Е.Нарышкинд талархал илэрхийлэхийн зэрэгцээ Монгол Улсад тавтай зочлохыг ерөөгөөд монголын талаас уулзалт хэлэлцээнд оролцож буй Улсын Их Хурлын гишүүдийг танилцуулав.

ОХУ-ын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга С.Е.Нарышкин Монгол Улсад албан ёсоор айлчлахыг урьж элэгсэг дотноор хүлээн авч буйд нь Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболдод хариу талархал илэрхийлээд уулзалт хэлэлцээнд оросын талаас оролцож байгаа төлөөлөгчдийг танилцууллаа. Ноён С.Е.Нарышкин “Энэ удаагийн айлчлал маань Монголын ард түмний уламжлалт Цагаан сарын өмнөхөн болж буйгаараа ихээхэн онцлогтой байна” гээд Монголын нийт ард түмэнд Цагаан сарын баярын мэндчилгээ дэвшүүлэв. Энэхүү айлчлал нь хоёр орны хууль тогтоох байгууллага хоорондын төдийгүй уламжлалт найрсаг харилцаатай хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааг улам өргөжүүлэхэд чухал хувь нэмэр оруулна гэдэгт найдаж буйгаа тэрбээр илэрхийллээ.

Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд хэлэлцээн дээр хэлсэн үгэндээ, ОХУ-тай уламжлалт, сайн хөршийн найрсаг харилцаагаа гүнзгийрүүлэн хөгжүүлэх нь Монгол Улсын гадаад бодлогын тэргүүлэх чиглэл гэж бид үздэг. Сүүлийн жилүүдэд хоёр орны хооронд өндөр дээд түвшний айлчлал, яриа хэлэлцээний давтамж нэмэгдэж байна. Өнгөрсөн онд ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путин Монгол Улсад ажлын айлчлал хийсний зэрэгцээ хоёр орны төрийн тэргүүн нар Шанхай хотноо уулзсан нь хоёр орны харилцаанд чухал ач холбогдолтой үйл явдал юм. Харин Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Цахиагийн Элбэгдорж энэ оны 5 дугаар сард ОХУ-д айлчлахаар төлөвлөж байна.

ОХУ-ын Ерөнхийлөгч В.В.Путины айлчлалын үеэр хоёр орны стратегийн түншлэлийг хөгжүүлэх дунд хугацааны хөтөлбөрийг тохиролцсон. Манай улс ийм хөтөлбөрийг БНХАУ, Япон Улстай байгуулаад байна. Сайн хөршийн уламжлалт, найрсаг харилцаатай ОХУ-тай энэ хөтөлбөрийг байгуулах нь чухал ач холбогдолтой гэж үзэж байгаа. Иймээс талууд тохиролцсоны дагуу уг хөтөлбөрийг ойрын үед батална гэдэгт найдаж байна гэдгээ илэрхийлэв.

Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд хоёр орны парламент хоорондын харилцааны талаар хэлэхдээ, “Хоёр орны хууль тогтоох байгууллага хоорондын харилцаа идэвхтэй хөгжиж парламентын түвшинд хэд хэдэн томоохон айлчлал, арга хэмжээнүүд хэрэгжсэн. Тухайлбал, өнгөрсөн онд ОХУ-ын Холбооны Хурлын Холбооны Зөвлөлийн дарга В.И.Матвиенко тэргүүтэй төлөөлөгчид Монгол Улсад айлчилсан бол Улсын Их Хурлын дэд дарга Л.Цог тэргүүтэй төлөөлөгчид ОХУ-д айлчиллаа. Энэ харилцааг гүнзгийрүүлэхэд ОХУ-ын Холбооны Хурлын Төрийн Думын дарга Таны энэ удаагийн айлчлал нэгэн шинэ хуудсыг нээж байна” гэдгийг онцлоод Улсын Их Хуралд гурван дэд дарга, 17 гишүүнтэй Монгол-Оросын парламентын бүлэг ажиллаж, идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулдаг талаар танилцуулсан юм.

Төрийн Думын дарга С.Е.Нарышкин ОХУ-ын хувьд Монгол Улстай эртнээс уламжлалтай, найрсаг харилцаатай төдийгүй стратегийн сайн түнш гэдгийг тэмдэглээд энэхүү харилцаа нь уламжлалт харилцааны бааз суурь дээр олон чиглэлээр хөгжиж байгаа, цаашид хоёр орны харилцаа, хамтын ажиллагааг бүх түвшинд харилцан ашигтай байх зарчмын үндсэн дээр хөгжүүлэхийн төлөө байгаагаа онцлов. Хоёр орны хууль тогтоох байгууллагууд Европын аюулгүй байдал, хамтын ажиллагааны байгууллагын хүрээнд идэвхтэй хамтран ажиллах боломжтойг Төрийн Думын дарга онцлоод тус байгууллагын чуулга уулзалтыг Монгол Улс даргалж буйд буйг сайшаан дэмжиж буйгаа илэрхийлж, энэ оны 9 дүгээр сард Улаанбаатар хотод болох чуулга уулзалтад идэвхтэй оролцох болно гэдгээ хэллээ.

Хэлэлцээний үеэр талууд хоёр орны улс төр, худалдаа эдийн засаг, соёл, шинжлэх ухаан, боловсрол, хил орчмын бүс нутгийн хамтын ажиллагааны үр ашгийг дээшлүүлэх арга замын талаар хөндөж ярилцав.

Улсын Их Хурлын дарга З.Энхболд хоёр улсын худалдаа, эдийн засгийн харилцаа зогсонги байгаад сэтгэл зовинож байна. Энэ харилцааг эрчимжүүлж, хөгжүүлэхэд парламент хоорондын хамтын ажиллагаа чухал үүрэг гүйцэтгэх боломжтой гэж үздэгээ хэлэлцээний үеэр онцоллоо. Тэрбээр хэлэхдээ, манай хоёр улсын худалдаа, эдийн засгийн хамтын ажиллагааны гол зүтгүүр нь хамтарсан гурван үйлдвэр юм гээд “Эрдэнэт” ХХК, “Монголросцветмет” ХХК-ийн үйл ажиллагааны тухай Засгийн газар хоорондын хэлэлцээрт нэмэлт өөрчлөлт оруулах яригдаж байгаа. Энэ асуудлыг ойрын үед Улсын Их Хурлаар эцэслэн шийдвэрлэхээр ажиллаж байна. Өөр нэг чухал асуудал бол “Монголросцветмет” ХХК-ийн өрийн асуудлыг шийдвэрлэсэн баримт бичиг болох “ОХУ-ын өмнө Монгол Улсын хүлээх санхүүгийн үүргийн тухай Засгийн газар хоорондын хэлэлцээр”-ийг Төрийн Думаар соёрхон батлах асуудал юм. Манай хоёр тал энэхүү хэлэлцээрт 2010 онд гарын үсэг зурж, тэр ондоо Монгол Улсын Засгийн газар батламжилсан боловч оросын талын хүлээсэн үүрэг өнөөдрийг хүртэл хэрэгжээгүй байна” гээд үүнд анхаарал хандуулахыг ноён С.Е.Нарышкинаас хүсэв.

Мөн Монгол Улсын газар зүйн давуу байдлыг ашиглан ОХУ, БНХАУ-ыг холбох төмөр зам, авто зам, газрын тос болон байгалийн хийн хоолой, эрчим хүчний шугамыг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дайруулан барьж байгуулах асуудлаар оросын талтай хамтран ажиллах сонирхолтойгоо онцлон дурдав. Ингэхдээ Монгол Улсын “Талын зам” төслийг ОХУ-ын “Транс Евро-Азийн хөгжлийн бүс” болон БНХАУ-ын “Торгоны замын эдийн засгийн бүс” бүтээн байгуулалтын санаачлагуудтай уялдуулан Засгийн газар хоорондын ерөнхий хэлэлцээр байгуулах боломжтой гэж үзэж байгаагаа хэллээ. Түүнчлэн Москва-Бээжин чиглэлд баригдах хурдны төмөр замыг Монгол Улсын нутаг дэвсгэрээр дамжуулан барих саналыг тавьж байгаа, үүний зэрэгцээ Улаанбаатар төмөр замыг дамжин өнгөрөх тээврийн үндсэн шугам болгохын төлөө хамтран ажиллахаар санал нэгдсэний дагуу талууд идэвхтэй ажиллах нь зүйтэй байна гээд эдгээр асуудалд ноён даргыг анхаарлаа хандуулж, дэмжиж ажиллана гэдэгт итгэж буйгаа илэрхийллээ.

Бусад салбарын хамтын ажиллагааны тухайд олон мянган монголчуудын адил хуучин ЗХУ-д дээд боловсрол эзэмшсэний хувьд ОХУ-ын Засгийн газрын тэтгэлэгт сургалт болон мэргэжил дээшлүүлэх хөтөлбөрт хамрагдагсдын тоог цаашид нэмэгдүүлэх, ОХУ-ын их, дээд сургуулиудтай судалгааны чиглэлээр хамтарч ажиллах, хамтарсан төсөл хөтөлбөр хэрэгжүүлэх сонирхолтой байгаа. Мөн Эрдэнэт хотод Монгол, Оросын хамтарсан Технологийн их сургуулийг хотхон байдлаар хөгжүүлэх төсөл хэрэгжүүлэхээр хоёр улсын холбогдох байгууллагууд хамтран ажиллаж байгааг дуулгав. Түүнчлэн хоёр орны архивын байгууллагууд үр дүнтэй хамтран ажиллаж буйг жишээ татан дурдав.

Ноён С.Е.Нарышкин хоёр орны худалдаа эдийн засгийн хамтын ажиллагааны тухайд Улсын Их Хурлын даргатай адил байр суурьтай байгаагаа хэлээд гэхдээ энэ салбарын нөөц бололцоог гүйцэд ашиглах чиглэлээр цаашид идэвхтэй ажиллах шаардлагатай байгааг онцоллоо. Тэрбээр орос хэл, соёлыг хөгжүүлэх асуудалд Монгол Улсын төр, засгийн зүгээс анхаарал хандуулж, үргэлж дэмжиж ирснийг өндөр үнэлдэгээ дурдаад 2014-2015 онд ОХУ-д монголын талаас суралцах иргэдийн тоог 25 хувиар нэмэгдүүлэхээр шийдвэрлэснийг Улсын Их Хурлын даргад дуулгасан юм.

Хэлэлцээний үеэр ноён С.Е.Нарышкин Улсын Их Хурлын даргыг тааламжтай цагтаа ОХУ-д зочлохыг уриад Төрийн Думд уулзаж хоёр орны парламент хоорондын хамтын ажиллагааг хөгжүүлэх яриа хэлэлцээг үргэлжлүүлэхийг хүсч буйгаа хэллээ.

Хэлэлцээнд Улсын Их Хурлын дэд дарга Р.Гончигдорж, Л.Цог, Улсын Их Хурлын гишүүн Н.Батцэрэг, Д.Хаянхярваа, Д.Арвин, Г.Баярсайхан, О.Содбилэг, Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б.Болдбаатар, Гадаад хэргийн дэд сайд Н.Оюундарь, албаны бусад хүмүүс оролцлоо гэж Улсын Их Хурлын Тамгын газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс мэдээлэв.

Өмнөговь аймагт ахмадын чөлөөт холбоо, ахмад багш нарын холбоо, ахмадын хороо, бүсийн оношилгоо эмчилгээний төвийн ахмадын зөвлөл зэрэг 20 гаруй байгууллага үйл ажиллагаа явуулдаг.

Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг эдгээр байгууллагуудын төлөөлөлтэй уулзаж, ахмад настны нийтлэг эрх ашгийг хамгаалах, тэдэнд тулгамдаж байгаа асуудлуудыг шийдвэрлэх зэрэг чиглэлээр ярилцлаа. Өмнөговь аймагт 4300 гаруй ахмад настан байгаа нь нийт хүн амын 7 орчим хувийг эзлэж байгаа юм.

Орон нутгаас өөрийн нөөц боломжиндоо тулгуурлан аймгийн ахмадын соёл, мэдээллийн төв байгуулж, ахмад настны нийгмийн нөхөн сэргээлт хөтөлбөрийг хэрэгжүүлэн, тэдний эрүүл мэндэд анхаарч ажиллаж байгаа талаар ахмадын байгууллагынхан Ерөнхий сайдад танилцууллаа.

Ахмадын чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулж байгаа төрийн бус байгууллагуудаар төрийн зарим чиг үүргийг гэрээгээр гүйцэтгүүлэх болсон тухай Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг хэллээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ.

Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах хорооны хурал болж хоёр асуудлыг шийдвэрлэн ерөнхийлөгчид өргөн мэдүүлэхээр болсон байна. Үндэсний их баяр наадмын тухай хуулийн 14-р зүйлийн 14.3 дахь заалт, дүрмийн 7.4.2, “Үндэсний их баяр наадмыг бөх, харваач, моринд сэргээшийг шинжилгээ хийх журам”-ын 5.1, 5.4 дэх заалт, Монголын Допингийн эсрэг төвийн албан бичгийг тус тус үндэслэн Улсын начин Н.Адъяабат, Б.Суманчулуун нарын үндэсний их баяр наадмын бөхийн барилдаанд тав давсан давааг хүчингүй болгож хүчингүй болгосон тогтоолыг Ерөнхийлөгчид өргөн мэдүүлэхээр болсон байна. Мөн тус хурлаар дараах нэр бүхий уяачдад улсын цол олгуулахаар Төрийн тэргүүнд өргөн мэдүүлэхээр болжээ. Тус хурлыг Үндэсний их баяр наадмыг зохион байгуулах хорооны дарга, Монгол Улсын Шадар сайд У.Хүрэлсүх удирдан явууллаа.

“Тод Манлай уяач ” цолоор

1. Төв аймгийн Лүн сумын уугуул Банзрагчийн Билэгдэмбэрэл /23 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 10, бага нас 13/;

2. Ховд аймгийн Дарви сумын уугуул Батчулууны Мөнхтөр /23 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 10, бага нас 13/ ;

3. Архангай аймгийн Их тамир сумын уугуул Чимэддоржийн Ганзориг /20 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 10, бага нас 10/.

“Манлай уяач ” цолоор

1. Өмнөговь аймгийн Булган сумын уугуул Намдагийн Хүрлээ /13 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 9, бага нас 4/;

2. Говь-Алтай аймгийн Халиун сумын уугуул Туваанжавын Гантөмөр /16 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 7, бага нас 9/;

3. Увс аймгийн Зүүнговь сумын уугуул Бичээрэйн Далай /21 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 6, бага нас 15/;

4. Ховд аймгийн Мөст сумын уугуул Буднямын Буяннэмэх /13 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 6, бага нас 7/;

5. Завхан аймгийн Эрдэнэхайран сумын уугуул Намжилцэрэнгийн Даш-Өлзий /14 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 6, бага нас 8/;

6. Төв аймгийн Сэргэлэн сумын уугуул Ононгийн Батбилэг /20 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 6, бага нас 14/;

7. Хэнтий аймгийн Дадал сумын уугуул Гончигийн Содном /12 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 7, бага нас 5/.

“Алдарт уяач” цолоор

1. Сүхбаатар аймгийн Баяндэлгэр сумын уугуул Бат-Очирын Цэрэнбалтав /9 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 5/;

2. Завхан аймгийн Тосонцэнгэл сумын уугуул Төмөрбаатарын Галбадрах /10 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 6/;

3. Төв аймгийн Баянцогт сумын уугуул Сумъяасүрэнгийн Ганбаатар /8 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 4/;

4. Дорнод аймгийн Цагаан-Овоо сумын уугуул Түвдэнжаажидийн Батзориг /9 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 5/ ;

5. Дорнод аймгийн Матад сумын уугуул Бат-Очирын Цэндбаатар /12 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 8/;

6. Дундговь аймгийн Эрдэнэдалай сумын уугуул Давгын Цогтбаяр /8 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 5, бага нас 3/;

7. Төв аймгийн Батсүмбэр сумын уугуул Сундуйн Лувсанбалдан /10 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 6/;

8. Төв аймгийн Баян сумын уугуул Пунцагбалжирын Энх-Мөнх /13 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 9/;

9. Дундговь аймгийн Луус сумын уугуул Лувсантаравын Бямбаноров /8 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 5, бага нас 3/;

10. Дундговь аймгийн Луус сумын уугуул Сэрээгийн Шинэбаатар /8 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 4/ ;

11. Говьсүмбэр аймгийн Баянтал сумын уугуул Цэлхээгийн Бямбасүрэн /10 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 7, бага нас 3/;

12. Ховд аймгийн Мөнххайрхан сумын уугуул Ширнэнбандийн Адьшаа /11 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 7/;

13. Ховд аймгийн Цэцэг сумын уугуул Рагчаагийн Баатархүү /4 морь түрүүлсэн, үүнээс дээд нас 2, бага нас 2/;

14. Төв аймгийн Баянцагаан сумын уугуул Даваахүүгийн Баянбат /8 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 4/;

15. Баянхонгор аймгийн Баянцагаан сумын уугуул Дамбын Баяраа /8 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 4/;

16. Улаанбаатар хотын Хан-Уул дүүргийн уугуул Анандын Ариунсайхан /9 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 5, бага нас 4/;

17. Баянхонгор аймгийн Бууцагаан сумын уугуул Искрагийн Золбоот /8 морь түрүүлж айрагдсан, үүнээс дээд нас 4, бага нас 4/.

Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг Даланзадгад сумын Өнөд өвлөх урлахуй компанийн Даланбулаг цэвэр усны үйлдвэрийн үйл ажиллагаатай танилцлаа. Тус компани 2008 онд 5 ажилтантайгаар үйл ажиллагаагаа эхлүүлж байсан бол одоо 19 хүнийг байнгын ажлын байраар ханган ажиллуулж байна.

Эднийх Оюу толгой, Хүннү ресурс, Хишиг арвин индустриал, Терра энержи зэрэг тус аймагт үйл ажиллагаа явуулж байгаа уул уурхайн томоохон компаниудаас гадна жуулчны баазууд, аймгийн төв болон бусад сумын иргэдийн хэрэгцээнд зориулан “Даланбулаг” цэвэр усаа нийлүүлж байна. Үйлдвэр 520 м2 талбай бүхий хоёр давхар ажлын байртай бөгөөд цаашид үйл ажиллагаагаа өргөжүүлэхийн тулд үйлдвэрийн өргөтгөл барих шаардлагатай байгаа талаар компанийн удирдлагууд Ерөнхий сайдад танилцууллаа. Үйл ажиллагаа нь жигдэрсэн, бүтээгдэхүүнээ борлуулах зах зээл, худалдан авагч бэлэн байгаа ийм үйлдвэрүүдийн үйл ажиллагааг өргөжүүлэхэд Жижиг, дунд үйлдвэрийг хөгжүүлэх сангаас зээл олгох боломжтой гэж УИХ-ын гишүүн, Аж үйлдвэрийн сайд Д.Эрдэнэбат хэллээ.

Дараа нь Ерөнхий сайд болон Аж үйлдвэрийн сайд Д.Эрдэнэбат, Зам, тээврийн сайд Н.Төмөрхүү нар “Эрхэт баян тулга” компанийн худалдааны төвийн үйл ажиллагаатай танилцлаа. Тус компани 2014 онд арилжааны банкнаас 2 тэрбум төгрөгийн зээл авч тус бүр 1080 м2 талбайтай хоёр худалдааны төв барьж ашиглалтанд оруулжээ. Худалдаа, үйлчилгээний зориулалт бүхий тохилог, дулаахан ажлын байраар худалдаа эрхлэгчдийг хангах зорилт тавин ажилласан ч одоогоор түрээслэгчдийн тоо цөөхөн байгаа талаар компанийн захирал Ц.Батбаяр хэллээ. Зарим аймагт төрийн дэмжлэгтэйгээр барьж байгаа тохилог худалдааны төвийг хувийн хэвшлийн компани өөрийн хөрөнгөөр барьж босгоод, олон хүнийг ажлын байраар хангах боломжтой болгож байгаад Ерөнхий сайд Ч.Сайханбилэг компанийн удирдлагуудад баяр хүргээд эдийн засгийн том төсөл, хөтөлбөрүүдээ хэрэгжүүлж, хүндрэлээс гарах үед энэ том худалдааны төвд ажлын байр түрээслэх хүний тоо олон болно гэдэгт итгэж байгаагаа хэллээ гэж Засгийн газрын Хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах албанаас мэдээллээ.

Үндэсний бүтээн байгуулалтын дээд шагнал Төрийн гэрэгэ гардуулах ёслол өнөөдөр 14.00 цагаас Есөн хөлт цагаан тугт танхимд болно. Энэхүү шагналд морь жилийн шилдэг арван бүтээн байгуулалт шалгарсан байна. “Төрийн гэрэгэ” шагнал хүртэх бүтээн байгуулалтад, Улаанбаатар хотын ундны усыг нэмэгдүүлэх “Гачуурт эх үүсвэр” төсөл, Оюутолгой бүтээн байгуулалт, Дулааны IV цахилгаан станцын суурилагдсан хүчин чадлыг 123 МВт-аар өргөтгөх төсөл, НВЦ ХХК-ийн “Баян шувуу” төсөл, Эрдэнэт үйлдвэр ХХК-ийн үйлдвэрлэл, АПУ ХК-ийн Сүүний үйлдвэр, “Хөтөлийн цемент шохой” ХХК-ийн үйлдвэрлэл, “Энержи ресурс” ХХК-ийн үйлдвэрлэл, “Гацуурт” ХХК-ийн газар тариалан, мал аж ахуйн салбарт хийж буй техник, технологийн шинэчлэл багтаж байгаа юм байна.

Дээрх арван бүтээн байгуулалтаас гуравт нь Төрийн гэрэгэг Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ц.Элбэгдорж гардуулна.