“Токио-2020” Монголын багийн гишүүд олимпийн тосгоноо орхин одоогоор Яизү хотноо ирээд буй.
Манай баг тамирчдын сүүлийн хэсэг өнөөдөр 23.00 цагийн үед эх орондоо газардана.
Энэ өдөр чөлөөт бөх, хөнгөн атлетикийн тамирчид, дасгалжуулагчид, МҮОХ, БТСУХ-ны ажилтнууд болон сэтгүүлчид тэргүүтэй 43 хүн эх орондоо ирэх юм. Харин гавьяат тамирчин Б.Сэр-Од дасгалжуулагч О.Оюунтуяагийн хамт Японд үлдэж, Хоккайдод бэлтгэлээ үргэлжлүүлэн хийх юм.
Испанийн хөл бөмбөгийн “Барселона” клубээс гарсан Аргентины нэрт тоглогч Лионель Месси Францын “Парис Сент Жермейн” клубтэй гурван жилийн гэрээ байгуулжээ.
Уг гэрээний гурав дахь жилд Лионель Мессигийн сонголтоор тоглох, гэрээгээ цуцлах эсэх нь хамаарах тохиролцоонд хүрсэн байна. 19 жил хүчин зүтгэсэн клубээсээ Ла Лагийн санхүүгийн шударга байдлын дүрэмтэй холбоотойгоор гэрээгээ сунгаж чадалгүй гарсан. Энэ талаараа Лионел Месси “Өөрийн замналынхаа нэгэн шинэ хуудсыг Парист эхлүүлэхээ тэсэн ядан, хүлээж байна. “Парис Сент Жермейн” клубын зорилго нь миний хүсэлтэй бүрэн нийцэж байгаа. Маш олон чадварлаг тоглогч ч бий. Би тэдэнтэй хамт гайхамшигтай түүх бүтээх болно” хэмээсэн байна.
“Парис Сент Жермейн” клубээс Лионель Месси 30 дугаарыг сонгосныг албан ёсоор зарласан юм. Лионель Месси Испанийн “Барселона” клубт 19 жил зүтгэж, 778 тоглолтод оролцохдоо 672 гоол оруулж, 35 цом өргөж, зургаан удаа “Алтан бөмбөг”-ийн эзэн болсон билээ.
Токиогийн олимпод оролцсон Монголын шигшээ баг тамирчдын сүүлийн хэсэг маргааш буюу наймдугаар сарын 11-ний орой 23:00 цагийн үед эх орондоо газардана.
Энэ өдөр чөлөөт бөх, хөнгөн атлетикийн тамирчид, дасгалжуулагчид, МҮОХ, БТСУХ-ны ажилтнууд болон сэтгүүлчид тэргүүтэй 43 хүн эх орондоо ирэх юм.
Харин гавьяат тамирчин Б.Сэр-Од дасгалжуулагч О.Оюунтуяагийн хамт Японд үлдэж, Хоккайдод бэлтгэлээ үргэлжлүүлэн хийх юм.
Олимпоо дуусгасан тамирчид одоогооро олимпын тосгоноо орхин Яизү хотод байрлаж байна.
“Токио-2020” хөшгөө хаахтай зэрэгцэн энэ олимпийн ар дахь санхүүгийн тайлан тооцоо, ашиг, алдагдлын харьцааг хүмүүс сонирхож эхэллээ. Энэ талаар гаднын том хэвлэлүүд ч бичих болов. Үүнтэй холбогдуулан олимпийн наадам зохион байгуулах нь ямар ашигтай байдаг вэ, Токиогийн олимпийн хувьд нөхцөл байдал ямар байсныг сонирхуулъя.
Тус улс анх Токиогийн олимпийн нийт зардлыг 12 тэрбум ам.долларт багтаахаар төлөвлөж байв. Гэвч коронавирусийн улмаас олимп нэг жилээр хойшилж, үүнийг дагаад зардал нь 15 тэрбум болтлоо нэмэгджээ. Улмаар Ковидын дэгдэлт их байснаас болж наадмыг үзэгчгүй явуулсан, гаднаас жуулчид оруулахыг хориглосон зэрэг нь тасалбарын борлуулалт, аялал жуулчлалаас орж ирэх орлогыг үгүй хийсэн юм. Япончууд олимп зохион байгуулаад хэр алдагдал хүлээснийг одоо хэлэхэд эрт байна. Гэхдээ Японы нэгэн том компанийн гүйцэтгэх захирал алдагдлыг “асар их” хэмээн тодорхойлжээ. Олимп зохион байгуулсны нийт алдагдал хэдэн арван тэрбум ам.доллараар хэмжигдэнэ гэж зарим эдийн засагч үзэж байна.
Монголын чөлөөт бөхийн шигшээ баг тамирчдыг Япон улсын Яйзу хотын дарга Хиромичи Накано хотын захиргаандаа хүлээн авч уулзжээ.
Тус уулзалтад Монголын чөлөөт бөхийн холбооны ерөнхийлөгч П. Гансүх, ерөнхий нарийн бичгийн дарга Б. Батбаяр, гадаад харилцааны дарга П. Буяндэлгэр, дэд ерөнхийлөгч Ж. Түмэн-Аюуш, шигшээ багийн ахлах дасгалжуулагч Б. Баттулга, Монголын үндэсний олимпийн хорооны ерөнхийлөгчийг түр орлон гүйцэтгэгч Ч. Наранбаатар, чөлөөт бөхийн шигшээ багийн багш , тамирчид оролцлоо.
Тус улсын олон жилийн хамтын ажиллагаанд талархлаа илэрхийлж МҮОХ-оос хотын дарга Хиромичи Наканод олимпийн алдар одон гардуулсан байна. Мөн Япон улсад хамтарсан бэлтгэл, сургалт хамтын үйл ажиллагааг өргөжүүлэх хүрээнд хоёр талын хамтарсан үйл ажиллагаанд үзэглэжээ.
0
Коронавирусийн тархалтаас болоод олимпийн наадам огт үзэгчгүй явагдлаа. Зөвхөн дасгалжуулагч, багийн гишүүд, албаны цөөн хэдэн хүн л тамирчдыг дэмжиж байв. Олимп үзэгчгүй болсон нь зардлынхаа тодорхой хэсгийг тасалбарын борлуулалтаас нөхөх төлөвлөгөөтэй байсан зохион байгуулагчдад том цохилт болсон юм. Түүнчлэн олимпод зориулж эртнээс бэлдсэн Токиогийн зочид буудал, зоогийн газрын салбар санхүүгийн томоохон алдагдалд орж магадгүйг Номура судалгааны байгууллага тооцоолсон байна.
17
Цар тахлын хөл хорионоос шалтгаалаад тамирчдын бэлтгэл сургуулилт тааруу байх болов уу гэж таамаглаж байсан ч олимпийн үеэр дэлхийн дээд амжилт 17 удаа эвдэгдлээ. Сэлүүрт завины төрөлд хамгийн олон буюу таван дээд амжилт шинэчлэгдсэн байна.
33
Олимпийн тамирчид спортын 33 төрөлд 339 багц медалийн төлөө өрсөлдлөө. Каратэ, скэйтборд, серфинг, спорт авиралт гэсэн дөрвөн шинэ спорт олимпийн хөтөлбөрт анх удаа багтав. Түүнчлэн 3х3 сагсан бөмбөг, BMX дугуйн фристайл төрөл, налуу замын дугуйн буухиа уралдаан зэрэг шинэ төрлүүд олимпийн хөтөлбөрт оров. Япончуудын хайртай спорт бэйсбол, софтбол 13 жилийн дараа олимпийн хөтөлбөрт дахин багтав. Гэхдээ энэ хоёр төрөл каратэгийн хамтаар “Парис-2024” олимпийн хөтөлбөрт орохгүй юм.
47
Олимпийн цэнгэлдэхийг Японы бүх 47 мужаас авчирсан модоор хийсэн байна.
48
Нийт тамирчдын 48 хувь нь эмэгтэй байснаар “Токио-2020” жендэрийн хувьд хамгийн тэнцвэртэй олимп болов. Түүнчлэн түүхэнд анх удаа бүх спорт эмэгтэй төрөлд медальтнуудаа тодруулсан юм.
62
Зургадугаар сарын 21-нд явуулсан санал асуулгаар япончуудын 62 хувь буюу бараг гуравны хоёр нь олимпийн наадам зохион байгуулахыг эсэргүүцэж байв. Харин явцын дунд эсэргүүцэгчдийн хувь арай багасаж, 48 хувь болжээ.
20,000
Тамирчдыг өдөр бүр коронавирусийн шинжилгээнд хамруулж байсан бөгөөд хариу нь эерэг гарсан тохиолдолд тэмцээнд оролцуулахгүй тусгаарлаж байв. Наадмын үеэр өдөр бүр 20 мянга орчим шинжилгээ хийсэн болохыг Зохион байгуулах хорооноос мэдээллээ.
160,000
Хэдийгээр зохион байгуулагчид тамирчдыг халдвар хамгааллын дэглэмээ баримталж, бусдаас зай барихыг сануулж байсан ч 160 мянган бэлгэвч үнэгүй тарааж өгөв.
6.2 сая
Олимпийн наадмын 5000 медалийг бүгдийг нь дахин боловсруулсан металлаар хийсэн бөгөөд эдгээр металлыг зөөврийн компьютер, лаптоп, дижитал камер, ухаалаг утас зэрэг 79 мянган тонн цахилгаан хэрэгслээс гаргаж авсан байна. Японы цахилгаан хэрэгслийн дэлгүүрүүд, сургуулиуд, олон нийтийн зүгээс 6.2 сая хуучин гар утсыг хандивлажээ.
Риогийн олимпийн тухайд мөнгө, хүрэл медалийн орцын 1/3 орчмыг дахин боловсруулсан металл эзэлж байв.
15.4 тэрбум
Олимпийн наадмын нийт төсөв 15.4 тэрбум ам.долларт хүрсэн болохыг Оксфордын их сургуулийн эрдэмтэд тооцоолжээ. Гэхдээ Японы Засгийн газраас хийсэн хэд хэдэн шалгалтын дүнгээс харвал олимпийн наадмын нийт төсөв үүнээс хоёр дахин их байж магадгүй байна.
Зохион байгуулагчид коронавирусийн халдвараас сэргийлэх ажилд л гэхэд 900 сая ам.доллар зарцуулсан байна.
Зохион байгуулагчид төрөл бүрийн баннер, маскот хийх, салют буудуулах зэрэг үнэтэй нэмэлт зардлуудыг хасаж танасан тулдаа төсөв ийм гарчээ.
ОХУ-ын Батлан хамгаалах яамнаас жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг “Олон улсын цэргийн наадам-2021” цогцолбор тэмцээний хүрээнд явагдах “Аравт-2021” олон улсын морин цэргийн болон “Цэргийн ралли” цэргийн авто машины уралдаанд оролцох Монгол Улсын Зэвсэгт хүчний баг, тамирчид өнөөдөр буюу 2021 оны наймдугаар сарын 9-ний өдөр Оросын Холбооны Улсыг зорьж байна.
Монгол Улсын олимпийн шигшээ баг Токиогийн зуны олимпод харьцангуй сайн оролцоод эх орондоо ирцгээлээ.
Нэг мөнгө, гурван хүрэл медаль авч 207 улсаас 71 дүгээр байранд жагсана гэдэг боломжийн амжилт. Түүнээс ч илүү амжилт үзүүлэх нөхцөл бүрдэж байсан ч хувь хүний, дасгалжуулагчийн, багийн удирдлагын зэрэг алдаанаас шалтгаалан цааш алхаж чадсангүй. Жирийн сэтгүүлч хүн хөшигний ард юу болж яагаад чадсангүй вэ гэдгийг таамаглахаас цааш чадваргүй тул алдаа дутагдлаа мэргэжлийн хүмүүс нь юу гэж дүгнэх нь вэ гэдгийг харахаас. Харин харж үзсэнээ хуваалцах боломж бол байна аа.
Ер нь энэ олимпийн наадам чинь бүх ард түмний эв нэгдлийн бэлгэ тэмдэг, “түрүүлэхдээ бус оролцохдоо” гэх мэт уриа лоозонтой байсан нь аль эрт алга болж, яавал түүний өмнө ямхын зайтай гишгэж, чимхийн дайтай илүүг өргөх вэ, хэнээр шүүлгэвэл чадалтайг нь сөхрүүлэх вэ гэдгээрээ уралддаг болчихсон юм биш үү.
Боксын 57 кг-ын жинд аваргалсан Оросын Батыргазиев яалт ч үгүй манай Э.Цэндбаатарт ялагдсан. Тэр өөрөө “Тун тэнцүү зодоон болсон. Шүүгчид түүнд эхлээд хоёр оноо өгсөн нь миний буруу. Ер нь эцэстээ шүүгчид надад ялалт өгөлгүй үлдсэн бол би гомдол гаргахгүй байсан” гэж үнэнээ хүлээсэн л байна лээ. Бокс угийн булхайтай спорт байсан, одоо бүр ч цадигаа алдсан байна лээ. Ер нь жүдо шиг илт харагдаж үзэгдэж байгаад оноогоо авдаг спортын төрөл биш бол маргаантай, тэр маргаан нь өдөр бүр тасралтгүй үргэлжилсээр энэ олимп өндөрлөлөө. Францын боксчин өрсөлдөгчөө илт давуу ялж явахад нь толгойгоороо мөргөлөө гээд сануулга өгөлгүй шууд хасч, нөгөөх нь цаг орчим дэвжээнд сууж тээр жилийн манай чөлөөтийн хоёр дасгалжуулагчийн “амжилтыг” эвдэж байх шиг. Каратэ, таэквондо, гимнастик, туялзуур сэлэм гээд маргаан тасраагүй спорт зөндөө. Хүндийн өргөлтийг хар даа. М.Анхцэцэг огцом өргөлтөөр 112 кг-ыг яг өргөсөн. Тэр тохой нугаралтыг ямар үзүүлэлтээр шийддэг юм бэ. Түүний хэмжээний хазайлтаар оролтоо бүртгүүлээд цааш явж буй тамирчид зөндөө л гарсан шүү дээ. Хэрэвзээ Хятад ч юмуу хүндийн өргөлтийн уламжлалт гранд улсын тамирчин байсан бол тооцогдоод явах л шүү дээ. Дашрамд дурдахад, М.Анхцэцэгээрээ ёстой ч нэг бахархлаа. Тэгж яривал Моллайгийн мөнгөн медалиас М.Анхцэцэгийн дөрөвдүгээр байр илүү чанартай гээд хэлсэн ч буруудахгүй. Дөнгөж амаржаад удаагүй байхдаа олимпод явсан, жүдо шиг Монголдоо олон жилийн арвин туршлага хуримтлуулсан спортын төрөл биш, лужгар том компанийн ивээл дор бөмбөрөөгүй тийм нэг царай нь цаанаасаа л нэг гэрэлтсэн бүсгүйтэй хамт гомдолтой ч гэлээ хамт нүдээ чийглүүлсэн нь энэ зуны олимпийн гэрэлтэй, дурсгалтай мөчүүдийн нэг байлаа. Яахав нас залуу байна, дөрвөн жилийн дараа Парист даагаа нэхнэ биз. Хэрвээ хүндийн өргөлтийн төрлийг олимпийн наадмаас хасчихгүй бол. Хүндийн өргөлт бас л будлиантай төрлүүдийн тоонд орчихоод хувь заяа нь хэцүү болчихсон сураг гараад л байна.
Чөлөөт бөхийн тэмцээнийг хар даа. Одоо чөлөөт бөхийн төрөлд “олон улсын” гэдэг нэршлийг халах цаг болжээ. Шууд л Кавказын аварга шалгаруулах тэмцээн гээд шулуухан нэрлэчихмээр. Австри, Унгар, Канад, Беларусь гээд өчнөөн улсуудыг Оросынхоо дотоодын тэмцээнээс олимпийн эрх олж чадаагүй Могамед, Исмиал, Шамийл гэх мэт сахалтай эрчүүд төлөөлөөд гараад ирчихсэн нухалцаж байна. Ширээний теннис бол улсууд нь өөр өөр байсан ч баг нь заавал нэг хятад тамирчинтай байх. Угтаа яг хөлбөмбөг шиг зөвхөн тухайн улсдаа төрсөн, тэдэн жил амьдарсан гэдэг дүрэм ялгаа оруулж өгөхгүй бол олимпийн наадам утгаа алдах нь. Ядаж байхад наадам эхлэх бүрд огт сонсогдож харагдаж байгаагүй спортын төрлүүд нэмэгдэхийг нь яана гээч.
Далай битгий хэл олигтойхон ширүүн урсгалтай горхи ч байхгүй улс энэ дэлхий дээр зөндөө бий шүү дээ. Гэтэл өчнөөн төрлийн завины уралдаан дээр дахиад шинэ төрлийн завь нэмэгдээд ороод ирэх жишээний. За тэр усанд үсэрдэг тэмцээний тоо бол утгаа алдлаа. Одоо ганцаараа, хосоороо, эрэгтэй, эмэгтэй, төдөн өдөн метрээс гээд оноог нь мэргэжлийн түвшний хүн л тооцно уу гэхээс эгэл хүн бол үл ойлгох тэмцээн байна. Найман төрөлд ус руу үсрээд долоон алтыг хятадууд хамаад л явчихлаа. Үзэмчин, хорчин нутгаас харьяалалтай шигшээдээ бараг багтах гээд хасагдсан нөхөр байдаггүй л юм байх даа. Иргэншлээ өгчихвөл бас л нэг мөнгөн медаль байж л байна. Хөнгөн атлетикт нутаг сэлгэлт аль эрт эхэлсэн, одоо бол утгаа алдсан гэж болно. Холын зайнд гүйж буй Америкийн, Английн, Италийн иргэд бас л өөр улсаас гарал үүсэлтэй байх нь цочирдохоор зүйл биш болжээ. Беларусь бүсгүй тэмцээн дундаас Польшоос улс төрийн орогнол хүсээд ирээдүйд Польшийн нэрийн өмнөөс олимпод оролцох тухайгаа илэрхийлж яваад өглөө. Нэг иймэрхүү холион бантан олимпийн эргэн тойронд өрнөх болж дээ. Одоо олимпийн ихэнх төрлүүд гурван жилийн хугацаатай мартагдана. Тэгээд Парисийн наадам дөхөөд ирэхээр гортиг, тэвэг мэтийн сонин, сонин спортын төрөл нэмэгдээд гайхшруулаад хэрүүл будлианаа үргэлжлүүлээд наадаад эхлэх буй за. Олимп минь хаашаа л урсаад байна даа.
Д.Бат-Эрдэнэ
Токиогийн олимпод Монголын баг тамирчид хэрхэн оролцож, ямар амжилт гаргасныг тоймлон хүргэж байна
Манай улс нэг мөнгө, гурван хүрэл медальтайгаар багийн дүнгээр 71-д бичигдлээ.
Гурван жилийн дараа болох Парисын олимпод Монголчууд түүхэн дэх хамгийн том бүрэлдэхүүнтэй оролцох боломжтой байгаа юм.
“Токио-2020” зуны олимп, паралимпийн наадамд оролцох Монгол Улсын багийн ёслолын болон спортын хувцасны загвар шалгаруулах уралдаанд “Michel&Amazonka” брэнд тэргүүн байр эзэлсэн юм. Ингэснээрээ 2019 онд БШУЯ-наас “Michel&Amazonka” брэндэд “Токио-2020” олимпийн наадамд оролцох Монголын баг тамирчдын хувцсыг бэлтгэх эрхийг олгосон билээ.
Баг тамирчдын өмсөх нийт 13 төрлийн хувцас байсан бөгөөд тэдний наймыг нь “Michel&Amazonka”, үлдсэн тавыг нь Японы алдарт “Mizuno” спорт брэнд хариуцан ажилласан. Олимп зохион байгуулагч орны иргэд Монгол Улсын баг тамирчдын хувцсыг хамгийн загварлаг, ганган болсон талаар сошиал орчиндоо мэдээлж, сэтгэгдлээ хуваалцсаар байв.
Жүдо бөхөөр гаргасан амжилтаараа Гиннесийн номонд бичигдсэн Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, гавьяат тамирчин, дэлхийн аварга Мөнхбатын Уранцэцэг Токиогийн олимпийн хүрэл медаль хүртэж, Монголын баг тамирчдын медалийн салхийг хагалсан гайхалтай амжилт үзүүлсэн юм.
Тэрбээр жүдо бөхийн -81 килограмм жинд барилдаж, шөвгийн дөрөвт Австри Улсын жүдоч Борчашвили Шамилыг цэвэр ялан олимпийн аваргын төлөө Японы жүдоч Таканори Нагасетай барилдан ялагдаж олимпийн мөнгөн медаль хүртсэн билээ. Ийнхүү Токиогийн олимпийн анхны мөнгөн медалийг тэр авчирсан.
“Токио-2020” чөлөөт бөхийн эмэгтэйчүүдийн 53 кг-д ДАШТ-ий хүрэл медальт, ОУХМ Б.Болортуяа хүрэл медалийн төлөө Камеруний бөх Жозеф Эссомбетой барилдан ялж, олимпийн хүрэл медальтан болсон билээ. Ингэснээр Монголын чөлөөт бөхийн спортын түүхэнд олимпоос медаль хүртсэн хоёр дахь эмэгтэй тамирчин болсон бөгөөд Токиогийн олимпийн дөрөв дэх медалийг авчирсан юм.
– Жүдоч М.Уранцэцэг, чөлөөтийн Б.Болортуяа нар олимп, дэлхийн хос медальтай 18, 19 дэх тамирчид болов. Өмнө нь Ж.Мөнхбат, Д.Сэрээтэр, Х.Баянмөнх, З.Ойдов, Д.Оюунболд, Д.Мөнхбаяр, Х.Цагаанбаатар, Н.Түвшинбаяр, Э.Бадар-Ууган, О.Гүндэгмаа, П.Сэрдамба, Н.Төгсцогт, С.Ням-Очир, С.Батцэцэг, У.Мөнх-Эрдэнэ, Д.Сумъяа, Д.Отгондалай гэсэн 17 тамирчин л энэ амжилтад хүрч байжээ.
Н.ЦОГЗОЛМАА
Зуны 32 дугаар олимпийн их наадам Токио хотноо долдугаар сарын 21-ээс наймдугаар сарын 8-ны хооронд амжилттай боллоо.
Тус олимпийг манай улс 1 мөнгө, 3 хүрэл медальтай өндөрлүүлсэн бол АНУ 39 алт, 41 мөнгө, 33 хүрэл медальтайгаар тэргүүллээ.
АНУ медалийн чансаа болон тоогоор бусдыгаа хошуучилсан. Нийт 113 медаль хүртсэн тус улсын араас 88 медальтай БНХАУ, 71 медальтай ОХУ, 65 медальтай Их Британи зэрэг улсууд бичигдэж байна.
Медалийн чансаагаар тэргүүлэх орнууд:
Харин Монгол Улс 71-р байранд Киргизийн ард Аргентины өмнө бичигдлээ.
Нийт 93 улс орон олимпоос медаль хүртсэн дотор Буркина Фасо, Сан Марино, Бермуда улсууд олимпын анхны медалиа хүртлээ.