Сүүлийн үед аль нэг улс төрийн нам эрх барихад залуус өндөр албан тушаалд мэр сэр очдог болжээ. Харин тэрхүү улс төрийн хуцнууд иймэрхүү томилгоогоо залуучуудыг дэмжиж байна, шинэ үеийнхэн төрд ажиллах ёстой гэхчилэн сурталчилдаг. Томилогдсон залуус ч мэргэжил, боловсролоороо хэнээс ч дутахааргүй болж. Голдуу гадаадад их, дээд сургууль төгссөн иймэрхүү залуусыг үеийнхэн нь ч дэмжиж байна. Тэд бусдыгаа манлайлан төр түшилцэж нэг хэсэгтээ мандаж байгаа. Гэвч ингэж очсон залуусын дийлэнх нь эцсийн дүндээ гэмт хэрэгт холбогдон АТГ-ын хаалга татах болжээ. Зарим нь ч бүр шорон оронд ороод дуусах юм. Юун мэдлэг боловсролоо зориулан төрд зүтгэх, юун бусдыгаа үлгэрлэн эрдэм чадлаа гайхуулан ажиллах манатай болчихоод байна. Хэдхэн сарын өмнө төрийн өндөр албан тушаалд томилогдоод ажилдаа ханцуй шамлан орж байсан залуу жил ч бололгүй шоронгийн хаалга татаж байна. Нийгмийн бухимдал төрүүлж, хэрэгт холбогдож буй залуусын жишээг олон нийт мэднэ дээ. Хамгийн сүүлийн жишээ гэхэд, Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан Н.Мөнхбат саатуулагдлаа. Тэрээр 2004 онд Н.Батбаярыг Эдийн засгийн хөгжлийн сайд байх үед зөвлөхөөр нь ажиллаж байсан. Удалгүй Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирлын албан тушаалд очиж байсан. Харин өнөөдөр тэрээр “Чингис”, “Самурай” бондын мөнгөний зарцуулалтаас болоод баривчлагдаад байна. Бас өнгөрсөн жил олныг шуугиулсан Г.Дэнзэнг олон хүн мартаагүй. Ерөнхий сайд асан Н.Алтанхуягийн хүргэн тэрээр гучин нас ч хүрээгүй байхдаа “Эрдэнэс МГЛ” ХК-ийн ТУЗ-ийн гишүүн, Засгийн газрын Хэрэг эрхлэх газрын дэд даргаар сонгогдож байв. Түүнийг эхнэрийнхээ компанид 17 тэрбум төгрөгийн тендер авч өгсөн хэргээр саатуулаад байгаа. Уг нь тэрээр сурлага, спортоор үеийнхнээ манлайлж байсан юм билээ. Замын-Үүдэд дунд сургуулиа төгсөөд МУИС-д хэрэглээний математикаар сурч Нийгмийн хамгаалал, хөдөлмөрийн яам, МУИС-ийн Математик, компьютерийн сургуульд багш, УИХ дахь АН-ын бүлэгт ажиллаж байсан. Мөн хорин хэдэн настай байх үеэсээ л Төрийн банк болон ШУТИС-ийн ТУЗ-ийн гишүүнээр ажиллаж байсан аж. Гэтэл өнөөдөр албадан саатуулагдаад байгаа. Зам тээврийн яамны Төрийн нарийн бичгийн дарга асан Б.Батзаяагийн хэрэг бас л нийгмийг шуугиулсан. Цагдаагийн тусгай тасагт ажиллаж байгаад 1999 оноос мэргэжлийн бие хамгаалагчдыг бэлтгэдэг олон улсын холбоонд элссэн байдаг. Бие хамгаалагч, тэр дундаа өндөр түвшинд бэлтгэгдсэн мэргэжлийн хүн болохоор хэд хэдэн сургууль төгссөн түүнийг УИХ-ын гишүүн асан Х.Баттулга дэргэдээ авч улмаар Зам тээврийн яамны Төрийн нарийн бичгийн даргын албан тушаалд томилсон. Гэсэн ч өнөөдөр бас л шоронд хоригдон шалгуулж байгаа.
Харин өнөөдөр сургууль соёлд амжилттай суралцаад, бусад залууст үлгэр дуурайл болон ажиллаж байсан залуус яагаад “аавын” хаалга татаад байна вэ гэдгийг бодож үзэх хэрэгтэй. Элдэв хэрэгт холбогдож шалгагдаад яваад байгаагийн гол учир нь том улстөрчдийн гар хөл болдогт байх шиг. Туршлагатай, хал үзсэн улстөрчид хууль бус үйлдэл хийхдээ залуу хүмүүсийг өөрийнхөө өмнөөс тавьчихаад байна. Яг л нохойд барьдаг мод шиг. Залуус тэдний энэ үйлдлийг таамаглахгүйгээр гэнэн зангаар хандаж эцэст нь шоронд ороод дуусах юм. Уг нь хэний ч өмнө нүүр улайхааргүй боловсролтой залуус дурын нэг хүнд тийм ч амархан тархиа базуулчихгүй. Гэтэл тэд хууль мэдэхгүйгээс болж ингэж алдаад байгаа болов уу. Үүний зэрэгцээ залуу хүний хөнгөн, хашир биш зан байдаг л байх. Гэхдээ төрийн өндөр алба хашиж буй бол залуу насаар өөрийгөө хаацайлж болохгүй. Ямар ч асуудалд ул суурьтай ханддаг болмоор байна. Ингэхийн тулд төрийн ямар ч шатны албанд ажиллаж буй залуус хуулиа сайн мэддэг болмоор байгаа юм. Ядаж л Үндсэн хуулиа маш сайн судлах хэрэгтэй. Цаашлаад ажиллаж буй салбарынхаа холбогдох хууль, тогтоомжийг эхнээс нь дуустал яв цав цээжилчих. Хэрэв төрийн албанд карьер хөөж ажиллана гэж бодож байгаа бол танил тал харж гүйхээсээ өмнө эхлээд хуулиа сайн судлах хэрэгтэй. Үүнийхээ дараа албан тушаалд дэвш. Зоригтой ажилла. Залуу хүн алба хашна гэдэг муу зүйл огтоосоо биш. Харин ч бусдаас илүү зоригтой, тууштай ажиллах ёстой юм. Хамгийн гол нь ямар ч албан тушаалд очоод бие хүн баймаар байна. Намайг ажилд оруулж ирсэн юм чинь, энэ өндөр албан тушаалд томилсон юм чинь гэдэг байдлаар бусдад хандах хэрэггүй. “Хуулийн дагуу ажиллахгүй бол хоёулаа хамтдаа шоронд орно. Тиймээс хууль зөрчихгүй, болохгүй” гээд зогсож байх чадалтай бие хүний шинж залууст дутагдаад байна. Өөрийгөө өртэй болсон мэт сэтгээд хууль бус үйлдлийг нүдээ аниад хийхийнхээ оронд хэнбугайд ч үгүй гэж хэлээд сурчих. Болохгүй зүйлийг нь мэдэж байгаа бол үгүй гэж шуудхан хэлэх зоригтой бай. Хүнд үгүй гэж хэлж сур. Энэ бол аливаа эрсдэлээс, АТГ-аас, шоронгоос хамгаалах хамгийн чухал алхам. Дээрээс нь хуулиа сайн судалчих. Чамайг хамгаалах ганц зүйл бол хууль. Өөр юу ч биш. Хуулийн дагуу ажиллахад хэн ч, яах ч үгүй. Хэн нэгэн дарга, албан тушаалтанг таньдаг байлаа гэхэд буруутай үйлдлийн чинь төлөө тэд чамайг хуулийн өмнө хамгаалж дийлэхгүй. Хуулиа мэдэхгүйгээс болоод, бусдад сайн хүн болох гэж буруу шийдвэр гаргаад залуу сайхан насаа шоронд өнгөрүүлж байгаа бол өөрийн чинь буруу. Тиймээс хэний ч өмнө, ямар ч эрх мэдэлтний өмнөөс буруу шийдвэр гаргаж өөрийгөө хохироохгүй байх хэрэгтэй. Эцсийн эцэст өөрийнхөө толгойг чи өөрөө л хариуцаж үлдэнэ.
Буруудаад ирэх цагт чинь нөгөө тэнгэр мэт, сүмбэр уул шиг ахсаж, найзархаж байсан нөхөд чинь хэзээ ч уулзаж байгаагүй мэт аашлах болно. Ийм л хоёр нүүртнүүд чамайг тойрон эргэлдээд байгааг залуус минь анзаарахсан.
10б ангийнхан дунд сургуулиа төгсөөд өөр өөрсдийн амьдралыг хөөж, олон салаа замаар одоцгоожээ. Нэг хэсэгтээ бие биетэйгээ утсаар ярьдаг байсан бол яваандаа хаана хэн юу хийж байгаа талаар сураг тавина. Арга ч үгүй биз дээ, хүн болгон амьдралаа босгох гэж явсан хойно хэмээн ангийнхан хөөрөлдөнө. Төгсөөд 45 жилийг ардаа үджээ. Хэдэн жил холбоо тасарсан ангийн нөхдөө Х.Рагчаа цуглуулахаар шийдэж ангийн багштайгаа ч утсаар ярьжээ. Тэгээд ангийн охин Н.Лхагва руу гэнэт залгаад “Би ангийн багш Л.Бямбацэрэнтэй холбогдлоо. Ангиараа сайхан уулзалдацгаая” гэсэн юм байна. Ингэж л 45 жилийн дараа Х.Рагчаагийн буянаар ангийн нөхөд цуглажээ. Х.Рагчаа химийн багш мэргэжилтэй, шатар сайн тоглодог аж. Мөн цэргийн алба хаасан нэгэн. Н.Лхагва, Х.Рагчааг ярингуут ангийнхаа нөхдийг дурсаж, аравдугаар ангийн альбомоо гаргаж үзсэн гэнэ. Тэгээд нөхөд рүүгээ ярьж, уулзахаар болж. Битүү нарстай “Төгөл” хэмээх амралтын газар цугласан нь энэ юм. Н.Лхагва “Амьдралынхаа олон жилийн намтрыг хуучлахаар цуглах маш сайхан байсан. Бид тавдугаар ангид орж байхад Улсын багшийн дээд сургуулийн тоо, физикийн ангийг төгссөн Л.Бямбацэрэн хэмээх залуухан багш манай ангийг дааж авч байсан. Эрдэм мэдлэгтэй залуу багш биднийг аравдугаар анги төгсгөсөн” хэмээн багшийнхаа тухай хуучлав. Энэ удаагийн уулзалтад ангийн багш нь ирж шавь нарыгаа баярлуулсан нь том бэлэг байв. Ангийн дарга Р.Уяа орос хэлний багш мэргэжилтэй. Эдийн засагч Б.Норовсамбуу, жолооч Ц.Батчулуун, сувилагч Л.Бямбаа, офицер Н.Даваа, гээд олуулаа цугласан аж. Олон ястан, үндэстний нутаг Ховд аймгийнхан бие биедээ дотно, найрсаг, сайхан сэтгэлтэй, хүнлэг хүмүүс гэгддэг. Тэд хонон өнжин хуучилж, шөнө дунд хүртэл бүжиглэжээ. Ангийн багш Л.Бямбацэрэн “Хар нуур” хэмээх дууг Зангад гуай шиг цээлхэн хоолойгоор дуулж, шавь нарынхаа гайхшралыг төрүүлжээ. Энэ үеэр “Бид яагаад ийм олон жил уулзсангүй вэ” хэмээж бие биеэсээ асууцгааж, харин… гэж зарим нь гайхна. Хажуугаас нэг нь “Ховд аймаг Улаанбаатараас хол шүү дээ” гэж хошигноод авав. Эрдэнэтээс тус ангид багшилж байсан Д.Цэцэгмаа мөн ирсэн байв. Тэрээр таван сайхан хүү төрүүлжээ. 10б-гийн Г.Цэнд-Аюуш Эрдэнэбүрэн суманд амьдардаг бөгөөд мянгат малчин болжээ. Л.Бямбацэрэн багш ангийн хөвгүүдээс Т.Норовжав, Х.Рагчаа хоёрыг ихэд онцолно. Т.Норовжав Эрхүү хотод сургуульд сурч гидро инженер мэргэжил эзэмшсэн хүн. Тэрээр олон жил Хөдөө аж ахуйн яаманд газрын даргын алба хашиж байсан ангидаа төдийгүй улс орондоо нэр хүндтэй нэгэн юм байна. Харин Х.Рагчаа багш Ховд аймгийн Мөст сумын сургуулийн захирлын албыг хашиж байжээ. Тэрээр сумын сургуулийг улсын тэргүүний сургууль болгож чадсан чадварлаг нэгэн гэж ангийнхан нь бахархана. 10б ангийнхан нэгэн том баярт оролцов. Учир нь ангийн охин клиникийн профессор Н.Лхагвын “Их зайсан” шүдний эмнэлгийн 20 жилийн ой тохиосон юм. Мөн Н.Лхагвын дөчин жилийн хөдөлмөрийг төр засаг үнэлж, 2011 онд “Алтан гадас” , 2015 онд “Хөдөлмөрийн гавьяаны улаан тугийн одон”-гоор шагнаж байжээ. 
Шагналын хур буусан, инээд хөөр цалгисан баярт мөчүүдэд ангиараа тойрч сууцгаан, хөгжилтэй яриа дэлгэж байв. Ангийнхаа Н.Лхагвадаа ээлж дараалан баяр хүргэж, урмын үг хэлж, мэндчилгээ дэвшүүлж байв. Ангийн багш шавь нартайгаа гарч, Н.Лхагвадаа сургаал хайрлаж, урмын үг хэлсэн юм. Ингээд хилчин П.Бөхчулуун хөгжимдөж, харин “Миний Улаанбаатар” дууг ангийн багш гоцолж 
Монголын ирээдүй болсон оюутан залууст мэдлэгийн сангаасаа түгээж буй МУИС-ийн Эдийн засгийн сургуулийн багш Вандангомбын Данаасүрэнг энэ удаагийнхаа “Өдрийн зочин” буланд онцолж байна.
Эртний грек, ромчууд мэдээллээ илгээхдээ тагтааг ашигладаг байсан бол Юлий Цезарь аян дайнд явах үедээ шууданч тагтааны тусламжтайгаар Ром хоттой холбоо барьдаг байсан нь түүхэнд тэмдэглэгдэн үлджээ. Дайны жилүүдэд ч шууданч тагтааг чухал даалгавар гүйцэтгэхэд ашиглаж байсан баримт цөөнгүй бий.
тагтааны нэгэн дуудлага худалдаан дээр Бельги улсын “Цэнхэр хунтайж” нэртэй тагтаа нь 200 мянганам.доллар хүрч байжээ. Мөн тэрхүү арга хэмжээн дээрх нийт тагтаа 1.8 сая долларын үнэд хүрсэн байна. 
“Өвчтөн, нийгмийн төлөөллийн зөвлөл”-ийн гүйцэтгэх захирал Д.Энхтүвшин
Улсын драмын эрдмийн театрын ерөнхий найруулагч, Төрийн соёрхолт Н.Наранбаатартай ярилцлаа.
Монголоор дүүрэн турж эцэх тухай ярьсан хүүхнүүд. Туранхай хэрнээ л турна гэж ярих. “Яана аа би хэцүүдлээ” гэж ирээд л хоорондоо хэрхэн жингээ хасах, багасгах, хоолоо хасах тухай ярьцгаана. Энэ нь чухам өнөө цагийн аяс бололтой. Тэрнээс урьдын хүүхнүүдийн дунд ийм яриа байгаагүй байх. Анзаарч байгаагаар бол энэхүү турах тухай яриа хүүхнүүдийн дунд зүгээр л моод бололтой юм. Ингэж ярихгүй бол хоцрогдсон бүдүүлэг, орчин үелэг биш… өөр юу байдаг юм, тийм л нэг цаг үеэсээ хоцорсон мэт харагдахгүй байх хэлбэрдэлт бус уу.
Монголын хөгжмийн урлагийн нэрт төлөөлөгч, Төрийн шагналт, хөгжмийн зохиолч Гончигийн Бирваагийн мэндэлсний 100 жилийн ой энэ сард тохиож байна. Ингээд түүний ууган шавь Ардын жүжигчин хөгжмийн зохиолч П.Хаянхярваа гуайтай ярилцлаа.
-Би багшийнхаа тухай яривал дуусашгүй юм даа. Хэдэн ном гаргасан ч тэр сайхан хүний талаар яриад, дурсаад баршгүй биз. Г.Бирваа багшийгаа 1942 оноос хойш таньдаг, мэддэг байлаа. Харин 1949 оны арванхоёрдугаар сард албан ёсоор шавь нь болсон. Г.Бирваа багш Цэргийн дуу бүжгийн клубийн дэргэд хөгжмийн зохиолчдын курс байгуулан удирдаж, бидэнд гармоны үндсийг заасан. Би Цэргийн ерөнхий сургуулийн хөгжмийн салаанд байсан юм. Миний дарга Г.Таванцэрэг гэж нарийн бүрээч, их авьяаслаг хүн байлаа. Нэг өдөр намайг дуудаад “Чи гармон сурах уу” гэлээ. Би гармон гэхээр нь гармошик хөгжим юм болов уу гэж санаад зөвшөөрчихлөө. Тэр үед би 14 настай л байсан. Ингээд Г.Бирваа багшийн удирдлаган дор гармон сурч эхэллээ. Г.Бирваа багшийн гэргий нь “Та бүхэн хоёр долоо хоногийн дараа ардын дуу болоод бусад хөгжмийг найруулдаг болно. Цаашдаа хөгжмийн зохиолч болно” гэдэг юм байна. Би хэрсүү хүүхэд байсан л даа. Хэрэндээ ном, товхимол уншчихдаг. Тийм болохоор дотроо юм мэддэг хүмүүс байж ингэж ярьж байдаг. 14 хоногийн дотор хөгжим найруулж, бичиж сурна гэж юу байхав дээ. Би лав чадахгүй байх гэсэн юм бодож билээ.