ӨДРИЙН СОНИНЫ 2011 ОНЫ АРХИВААС ДАРААХ НИЙТЛЭЛИЙГ ХҮРГЭЖ БАЙНА.
Хөх пансан хөшиг шиг униар дундаас
чанх дээшээ пуужин харвах гэж байна уу гэмээр сонин бодол төрөх ажгуу. Дундаа ямар
ч завсар зайгүй жижигхэн талбарт нүүр нүүрээрээ наалдан байж, улам л өөдөө дүүлсэн
нарийн шовх барилгуудыг нь харах бүрийд тийм нэг сэтгэгдэл тархинд харвана. Үндсэндээ
бодол санаа жингүйдэж, сайхан гэгч уртаар амьсгал авмаар санагдаж байгаа хэрэг
ээ.
Онгоцноос буухуйд л хүлэг морин адил
угтаж авсан шар автобус маань уухилсаар байгаад ноёлог уулсын оргилд гараад ирлээ.
Азийн цагаан сувд Хонконгийн хамгийн өндөр цэг дээр хүрч ирсэн минь энэ.
Тэрхүү тэгш өндөрлөгөөс л сүүлийн
он жилүүдэд эдийн засгийн хөгжил, бүтээн байгуулалтаараа дэлхийд тэргүүлж, цээжний
морьд шиг өнгөлж яваа уг орныг бүрэн тольдох боломжтой ажээ. Унаа минь өнөөх өндөр
уулыг хэдэнтээ бүслүүрдэн ороож, нарийн замаар тэлүүрдэн зүтгэсэн. Хажуугаар машин
өнгөрөх нь яг л шүргэчихэж байгаа юм шиг санагдана. Зам нь тийм нарийн. Энгийн
олон барагтай л бол уг өндөрлөг рүү зүтгэдэггүй гэсэн. Учир нь нарийн зам дээр шүргэлцэх
юм уу, ямар нэгэн аваар хийхэд оргил руу зүтгэж байгаа бүх машин нам зогсох аж.
Хэргийн эзэн бараг л толгойгоо тасдуулахаас наагуур юм болдог гэнэ. Төлбөр тооцоо
нь ч санаанд оромгүй өндөр. Тэнд бол жуулчид л автобус хөлөглөөд очно.
Үндсэндээ жуулчдын заавал үзэх газрын
нэг тэрхүү ноёлог сайхан уул бөлгөө.
Уул гэхээр манайхан алсаас дүнхийж
лүглийсэн уулс шигээ бодож байж магад. Гэвч хонконгчууд уулыг үнэндээ “амьтан”
болгосон байгаа юм. Дундуур нь нүхлэх, ар өврөөр нь жимбийтэл байшин барилга сүндэрлүүлэх
бол наад захын асуудал даа. Ер нь арлын орныхны амьдрал тийм билээ. Жинхэнэ ногоон
хот, ногоон байгууламж, ногоон ирээдүй гэж үүнийг л хэлэх байх гэх бодол өөрийн
эрхгүй төрж байв. Түмэн зүйлийн цэцэгсийн содон сайхан үнэрт илбүүлж, нов ногоон
мөчир дээрээс нисч буух шувуудыг харахуйд гэгээн тунгалаг орон зайд яалт ч үгүй
умбана даа. За тэгээд үзэж харах зүйл мундахгүй. Орон орноос ирсэн залуустай цуг
л туугаад байна шүү дээ. Дэлхийн алдартай одод, нэртэй удирдагчидтай тэнд нэг
уулзаад авна. Ухаандаа Барак Обамагийн ширээнд тухалж, утсаар нь ярьж, Жорж Буштай
гар барьж, Мерлин Монротой патераа татуулж, Дэвид Бэкхэмтэй хөлбөмбөгийн ногоон
талбайд өрсөлдөх эрх олдож байгаа хэрэг.
Шөнө оройхон буудлаасаа гарлаа. Гол
зорилго маань ганц нэг пиво уух санаатай. Төөрч будлиад балрах вий гэсэндээ бидний
хэсэг залуус түр орогнож байгаа гэрээсээ холдохыг бодсонгүй. Тэрүүхэнд байх нэгэн
уушийн газар орлоо. Шөнийн 00:00 цагийн үед юм. Мухлаг адил жижиг, жижиг өрөөнүүдэд
хүн пиг дүүрэн. За даа, нөхдүүд ч нам авч байна даа гэсэн юм бодтол бүгд хоол идэж
байна. Манайхаар бол үдийн цайндаа орж байгаа мэт хоолыг таваг тавгаар нь гөрж байна
шүү. Шар айраг шимж суугаа хүмүүс олны дунд бас чиг байх юм аа. Харин бид хэдийг
нэг дор захиалга өгөхдөө арваад “шил”-ийг авч байхыг хараад зарим нь гайхаа байлгүй.
Уушийн газрын эзэн шар халимагтай
эмэгтэй. Үйлчлэгчдээ хятад аялгатай хэлээр жаахан зандрангуй. Наашаа хандахдаа англиар
яриад туяарангуй. Шар халимагаа гялалзтал тосолчихож. Үснийх нь тос нүүрэнд нь тунараагүй
байлтай, нүүр ам нь бас л гялтганаад. Мань хүн шөнө арван хоёр цагт ороход ямар
нэгэн зүйл идэж байсан, гурван цаг орчим суугаад гарахад ам нь бас л завгүй байв.
“Та хэд Японоос ирсэн үү” гэж асууж байсан. Ер нь хонконгчууд ихэвчлэн Японых уу
гэж асуугаад байсан шүү. Бид шар айрагтаа жаахан халамцсан ч байх. Учир нь нэгэн
дуугаар далайн эрэг дээр очъё, бараг л далайд сэлнэ гэх нь холгүй гадуур багагүй
сэлгүүцсэн. Гайхалтай нь буудлын ойр хавьд далай байгаагүй л дээ. Тэгээд яахав,
сүүлдээ эцээ биз. Савлуур дээр сууж доторх халуунаа бага ч болов гадагшлуулаад
“Regal” буудлынхаа зүг алхсан даа, хөөрхий.
Амрагчид нэг давхрын ресторанд өглөөний
цайгаа ууна. Төрөл бүрийн хоолноос юу дуртайгаа сонгох буюу. Арван хэдэн давхар
буудалд хэдэн зуун хүн байрлаж байгаа нь тодорхой. Цайны цагаасаа жаахан хождонгуй
ороход зарим үед суудал ховор. Гадныхантай хамт сууна. Нэг өглөө энэтхэг хоёр бүсгүйтэй
суудал зэрэгцэж таарлаа. Бие галбир тэгш сайхан, дөлгөөхөн хар нүднээс нь ухаарал
гэрэлтсэн, тийм нэг гоё “амьтад” байв. Хоорондоо хаа нэг шивэр авир хийх юм. Би
ямар ойлгох биш. Цай, кофе авахаар босоход араас нь ширтэх л харин аятайхан шүү.
Тийн суух ахуйд хоёр хоногийн өмнө
усан онгоц дээр тунгалаг нүднээсээ нулимс унагаж, гуниг гутралаа дааж ядахдаа далай
руу үсрэх гэж зүтгэсэн турьхан бүсгүйн дүр төрх нүдэнд харагдаж байлаа. Зэргэлдээ
ширээнд хар арьст хоёр бүсгүй, цагаан арьст хоёр залуугийн хамт цайлж суув. Энэ
тэрийг ярилцан инээд цацрааж суусан нь их л жаргалтайн шинж. Залуу хосууд гар гараасаа
барилцахыг нь ажихуйд алаг эрээн бөмбөг шиг л харагдаж байлаа. Бүсгүйчүүдийнх нь
буржгар үс шанх түүшээ дагаж намирсан нь даанч нэг анзаарагдахгүй дээ. Харин амраг
залуу нь бүсэлхийгээр нь тэврэх бол өөр. Хар берзинтэн гэрийг цагаан шар бүслүүрээр
ороосон юм шиг тодоос тод.
“МИАТ” компанийн Хонконг дахь төлөөлөгчийн
газрын менежерүүд зав л гарвал “За та хэд шопинг хийх үү” гэнэ. Зочид “тэгье” л
гэнэ. Тэгээд л гарч өгнө дөө. Олны хөлгүй урсгалд залуургүй завь шиг явах нь бий.
Тодорхой нэгэн газрын үүдэн дээр цаг товлож, эргэж уулзах болзоо тавиад тал тал
тийшээ бутарч одно. Цаг болоогүй байгаа, болзсон газраа эргээд олох байгаа гэсэн
бодол бүгдийнх нь сэтгэлд хадаатай боловч дэлхийн олон арван орны мянга мянган хүн
зөрж өнгөрөх үйлчилгээний газрын хаалгыг татсан л бол хэсэгтээ ухаанаа алдана. Манайхаар
бол “Нарантуул” зах шиг газар том том брэнд дэлгүүрүүдийн ойролцоо байх аж. Захаас
нь худалдаа хийхгүй бол өнөө брэнд дэлгүүрээс нь санаснаа авна гэдэг бэрх. Үнэ гэдэг
нь талийж өгнө шүү дээ. Захынх нь гудамжны үзүүрээс нэг л атгасан бол хөлгүй их
далайд тэр чигээрээ умбалаа гэсэн үг.
Өнөө болзоо молзоо ор тас мартагдаж
байгаа юм. Гэхдээ тэр ирсэнгүй гээд нэгийгээ хүний нутагт хаяад явахгүй нь дамжиггүй.
Хонконгийн зах чинь үнэ өртгөө буулгана гэдгийг харин ч нэг үзүүлж өгдөг юм байна.
Эхлээд хэлсэн үнээр нь худалдаа хийгээд байсан маань буруудлаа гээд явсан газрынхаа
сониныг дуулгана даа. “Нэг нөхрөөс үүнийг сонирхтол хоёр зуун хонконг доллар гэдэг
юм. Үнэтэй байна гэсэн чинь өөрөө хэдэд авах юм гэв. Тэгэхээр нь тавин доллар гэлээ.
Уурлаад тооныхоо машиныг шидчихдэг байгаа. Цаашаа эргээд явтал араас ирж зүүгдээд
жараар ав даа гэсэн дээ” хэмээх яриа буудлаа зорих замд өрнөж байлаа.
Ч.Дэлгэрцэцэг хэмээх бүсгүйтэй Хонконгийн
төвөөр түр алхлаа. Өмнө нь Швейцарьт амьдарч байгаад хоёр жилийн өмнө арлын энэ
оронд хөл тавьсан гэнэ. Тэрээр Монгол орноо ихэд санаж буйгаа, багадаа урлаг соёлд
тун сонирхолтой уран нугардаг, хөгжим тоглодог байснаа дурссан. Манай сониныг ихэд
таашаадаг, болж өгвөл интернэтээр уншдагаа хэлсэн юм. Ер нь намайг “Өдрийн сонин”-ы
сэтгүүлч юм байна гэдгийг нэрийн хуудаснаас минь мэдчихээд их л нааштай хандаж,
амьдарч буй хотынхоо сонин хачнаас мэдэх бүхнээ л ярьсан билээ.
Задгай хоолны газраас би шар айраг,
мах, ороомог маягийн зүйл авч, мань хүн хүйтэн ундаа шимсэн шигээ хол ойрыг хуучлав.
Түүний ярианаас ямар нэгэн нэмэр хачиргүйгээр
хүргэе л дээ. “Цэнхэр униар татаад, болортон тунгалагшаад гээд өөрөө их уянгын зүйрлэж
хэлэх юм. Ингэж сааралтаад байгаа чинь униартаад, манантаад байгаа зүйл огтхон
ч биш ээ. Энэ бол утаа юм. Гэхдээ манай Улаанбаатарын утаа шиг хоолой хорсгохгүй.
Хятадын үйлдвэрлэлийн томоохон цөм нь болох Гуанжу муж эндээс холгүй байдаг. Тиймээс
тэрхүү үйлдвэрлэлийн утаа тортог нь наашаа ирж агаарыг бохирдуулж байгаа хэрэг.
Хонконгчууд агаарын бохирдлын тухай сүүлийн үед их ярьж байгаа. Томоохон бодлого
ч хэрэгжүүлж байгаа. Хоёр жилийн өмнө би анх ирчихээд цэнхэр манан татсан хот байна
даа гэж бодож байв. Яг үнэндээ үгүй юм билээ” гэв.
Мөн тэрээр нэг зүйлийг ихэд бухимдангуй
ярьсан юм.
Чухам юу вэ гэвэл нэг хятад хөгжимчин
өөрийгөө монгол гэж олонд зарлаад, Хонконгийн нэгэн театрт юм уу даа тоглолт хийсэн
аж. Дээгий монгол хөгжимчний тоглолт гээд ихэд баяр баясгалантай, ажил алба бүх
зүйлээ орхиод очжээ. Тэгээд ой нь гутаад, өнөө тоглолтыг нь шууд орхиод явсан гэнэ.
Тэнд байсан бүх хүмүүс Монгол гэж л ойлгож байгаа. Ийм урлагтай, тийм нэг ядмагхан
ард түмэн л гэж бодно ш дээ хэмээн чин сэтгэлээсээ хэлэхэд хоолой нь зангирч байсан.
Тэрхэн агшинд харь нутагт суугаа залуу бүсгүйг өөрийн эрхгүй өрөвдөх сэтгэл төрж
байлаа.
Ази тивдээ “Дэлхийн улс” гэж өөрсдийгөө
цоллох дуртай, түүндээ ч бүрэн дүүрэн хүрч чадсан Хонконгт цөөн хэд хоносон тэмдэглэлээ
тоймлон хүргэхэд ийм байна. Нисэх онгоцны буудал руу өнөө л шар автобустайгаа галигуулж
явахад далай зөөлнөөр давалгаалж, усан онгоцууд зөрөлдөн, цонх бүрээсээ хувцас
хунар зүүлттэй, ойроос анзаарч харсан хүнд нэвсийсэн мэт санагдахаар байшин барилгууд
нь ард хоцорч байлаа. Цагаан саарал униар дунд цагаан сувд хот үлдэж байгаа нь энэ.
Дөнгөж ирсний шөнө далайн хөвөөн дээр сувдран талстаж байсан тийм л өнгө жавхаагаар
сэтгэлд минь үлдлээ дээ, Хонконг.
Н.ГАНТУЛГА
Улаанбаатар-Хонконг-Улаанбаатар
Испанийн Эзэн хааны “Реал Мадрид” клуб өнгөрсөн шөнө Германы “Байерн Мюнхен”-ийг талбайд нь 4:0 харьцаатай бут ниргэж, Аваргуудын лигийн шигшээд шалгарлаа. Хоёр тоглолтын нийлбэрээр 5:0. Тэд ийнхүү 2002 оноос хойш 12 жилийн дараа финалд өрсөлдөх эрхтэй болж байгаа юм.
УДЭТ-ын жүжигчин Д.Баясгалан “Моно жүжгийн өдрүүд” тоглолт хийхээ зарлалаа. Тэрбээр ирэх тавдугаар сарын 2-нд “Би Эдит Пиаф байна”, “Бенефис”, тавдугаар сарын 3-нд Б.Галааридын “Тэнгэрийн аялгуу” моно жүжгүүдийг тоглох аж. Д.Баясгалан саяхан Косово улсад болсон Олон улсын театрын наадмаас”Би Эдит Пиаф байна” жүжгээр гран при шагнал хүртээд буй юм.
ЮНЕСКО-гоос 2011 онд жааз хөгжмийг “Дэлхий нийтийн эрх чөлөө, бүтээлч байдлын илэрхийлэл” гэж тодорхойлсон бөгөөд дөрөвдүгээр сарын 30-ны өдрийг Олон улсын жааз хөгжмийн өдөр болгон тунхагласан.
“Оюунлаг” продакшны бүтээл “Хүүгүй ломбард” бүрэн хэмжээний инээдмийн уран сайхны кино тун удахгүй нээлтээ хийж, үзэгчдийн хүртээл болно. Киноны зураг авалт дууссан бөгөөд тавдугаар сарын эхээр нээлтээ хийхээр төлөвлөж байгаа ажээ. Кино найруулагчаар Д.Отгонбаяр, Г.Сэр-Од нар ажилласан бөгөөд Ардын жүжигчин Б.Мөнхдорж найруулагчийн шавь нар ажилласан байна. 
УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан хуваарийн дагуу 09.00 цагт эхэлнэ. Эхэнд нь “Эдийн засгийг эрчимжүүлэх зарим арга хэмжээний тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийн анхны хэлэлцүүлгийг хийх юм. Үргэлжлүүлээд Засгийн газрын гишүүдийн “давхар дээл”-ний тухай хуулийн төслийг хэлэлцнэ. Дараагаар нь Х.Тэмүүжин сайдын асуудлыг шийднэ. Олны анхаарлын төвд ороод байгаа эл асуудлыг өнгөрсөн долоо хоногт чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар хэлэлцэх байсан боловч гишүүдийн ирц бүрдээгүйн улмаас ийн хойшилж, өнөөдөр хэлэлцэхээр товлоод байгаа билээ.
Энэ сарын 27-нд өдрийн 16 цагийн үед Төв аймгийн Жаргалант суманд хүн амины хэрэг гарсан билээ. Жаргалант сумын иргэд “Сэлэнгэд айлын мал маллаж байсан нэг залуу эзнийхээ машин, бууг хулгайлаад зугтаж явсан юм биш үү. Тэгээд Загдалд ирээд бас нэг малчин залуутай архи ууж байгаад биенээ хутгалж, буудалцсан юм дуулдсан. Сэлэнгээс зугтаж явсан тэр залуу хэрэгт холбогдоод шалгагдаж байхдаа оргоод манай суманд ирсэн гэж сонссон” хэмээцгээж байлаа. Сумын төвд дэлгүүр, хоршоо, банкаар үйлчлүүлж байсан хүмүүс “Өчигдөр манай суманд хүн амины хэрэг гарсан гэнэ. Сэлэнгэд айлын мал малладаг байсан залуу энд ирээд айлын туслах малчныг долоо хутгалаад алчихаж”, “Цагдаа нар хүн алсан залууг баривчлахаар очиход өөдөөс нь буудсан гэсэн”, “Хутгалуулсан залуу эмнэлэгт ирээд сэхэл авахгүй байсаар нас барсан юм биш үү”, “Сэлэнгээс ирсэн залуу нь нас барсан юм уу, нөгөөх нь амиа алдсан юм уу, бүү мэд. Ямар ч л байсан хүн нас барсан гэнэ лээ” хэмээн ойр зуураа ярьцгаах аж. Жаргалантынхан эл хэргийн талаар 28-ны өглөө л сонсчээ. 
-ТЭД ҮСЧИН, ГОО ЗАСАЛЧДЫН ТЭМЦЭЭН ҮЗЭХИЙН ТУЛД ТӨСВӨӨС 100 ГАРУЙ САЯ ТӨГРӨГ ГАРГУУЛЖЭЭ-
“Ус дээшээ урсдаг”
Киноны таван гол дүр буюу мөрдөгч Хангайд
Харанхуйд бүдчин яваа нэгэн залууг отож