2014 он спорт сонирхогчдын хувьд “Өндөр жил” гэхэд хилсдэхгүй. Дөрвөн жилд нэг удаа зохиогддог хөлбөмбөгийн ДАШТ энэ зун Бразил улсад эхэлнэ. Манай сонин энэ спортын том цэнгүүнийг угтан ямар улсын шигшээ баг дөмөгхөн тоглож дээгүүр давхих вэ гэдгийг цувралаар танилцуулж байна.
1990-ээд оны эхэн үед монгол залуучуудын сонирхлыг Италийн УАШТ илүү их татдаг байв. Тэнд Марадона Баджо, Платини тоглодог, тэнд дэлхийн өнцөг булан бүрээс шилдгүүд ирж Сери-А “Дэлхийн бага аварга шалгаруулах тэмцээн” хэмээн нэрлэх хүртэл нэр хүндийг нь өсгөж байлаа. Линекер, Гаскойн зэрэг Английн авьяаслаг хөлбөмбөгчид хүртэл тэнд очиж тоглодог байв. Аргагүй шүү дээ, Английн хөлбөмбөг “Ливерпүүл”-ийн зэрлэг хөгжөөн дэмжигчдээс болж арваад жил олон улсын тавцангаас хөөгдчихсөн байсан юм чинь. Харин шинэ зууны эхэн үеэс тэд Европод буцан ирж бид ч Прьемер-Лигийг үнэ төлбөргүй цэнхэр дэлгэцээр үздэг болов. Бекхэм, Алан Ширер, Оуэн гэдгүүдийг таньдаг болж Английн хөлбөмбөг хамгийн үзүүштэй нь, Английн клубууд хамгийн шилдэг гэдгийг мэдэрч эхэлсэн. Одоо Монголын хөлбөмбөг сонирхогчид бултаараа Челси, Арсенал, Ливерпүүл, МЮ багуудын үнэнч хөгжөөн дэмжигчид болтлоо энэ улсыг дэмждэг болсон байна.
Британийн арал дээр арслан амьдарч байсан эсэхийг мэдэхгүй. Гэхдээ англичууд өөрийнхөө шигшээ багийг “гурван арслан” гэдэг юм. Арслан мэт зориг, зүрх, чадалтай байг гэсэн юм болов уу. Английн хөлбөмбөгт бусдыг татах хэд хэдэн зүйл байдаг. Юуны өмнө Англид тоглож байгаа хөлбөмбөгчид хүний өөрийн гэлтгүй бүгд эцсийн мөч хүртэл үнэнчээр хүч чадлаа шавхаж хөлбөмбөг үзэхээр ирсэн хөгжөөн дэмжигчдийнхээ төлөө тоглодог. Тийм учраас үзэгчид нь өөрийн хайртай багаа хичнээн хожигдож байсан ч хамаагүй эцсийн мөч хүртэл дэмждэг, ундааны лааз шиддэггүй ээ. Английн хөлбөмбөгчид хахуулийн хэрэгт бараг орооцолддоггүй, худлаа баашилж талбай дээр хэвтээд байдаггүй, өөр улсын багт элсэн очиж тоглодоггүй гэх мэтчилэн тоочиж болно л доо. Ийм ч учраас Английн багууд удаан хугацаанд дэлхийн шилдгүүдийн эгнээнд жагссаар л байна. Гэтэл улсынх нь шигшээ яагаад гавьдаггүй юм бол. ДАШТ эхлэхийн өмнөхөн шинжээчид Английн шигшээд найдвар өгч тэднийг өндөр байр эзэлнэ гэдэг ч тэд мөнхөд бүдэрч ойчсоор л байдаг. Энэ жил яах бол. Тэр талаар жаахан хэлэлцье.
Англид хөлбөмбөгийг үндэснийхээ спорт гэж үздэг тул хэвлэл мэдээлэл нь дээд зиндаанд энэ спортод хандана. Ямар ч сонины нэгдүгээр нүүрний гол зайд тухайн өдрийн хөлбөмбөгийн тэмцээний тойм, хов жив, хэрүүл маргаан гарна уу гэхээс улс төр, эдийн засгийн мэдээ голлодоггүй. Тийм ч учраас өөрсдийнх нь хөлбөмбөгчид хэвлэл мэдээллээс их айдаг, үндэснийхээ шигшээд тоглохоороо зүрх зориггүй болчихдог гэцгээдэг. ДАШТ эхлэхийн өмнө бүр л Английн сэтгүүлчид өөрсдийнхөө хөлбөмбөгчдийг өндөрт авчирч хариуцлага хүлээлгэж байгаад л муулдаг гэсэн. Харин энэ жилийн шигшээг энэ зовлон зовоохгүй гэцгээх юм. Учир нь энэ удаагийн Английн шигшээ урьд урьдынхаасаа дэндүү муу тул хэсгээсээ ч гарч чадахгүй гээд бичиж байна лээ. Ер нь анх удаа л шахуу тэд элдэв дарамт, үүрэг хариуцлага үүрэлгүй Бразил руу явах гэж байгаа юм биш үү.Тиймээс энэ нь тэдэнд ашигтай эргэх боломжтой мэт.
Ноён нуруу
Харт, Фостер, Жагелка, Кейхилл, Жонсон, Бэйнс, Люк Шоу, Смоллинг, Жонс, Уилшер, Лэмпард, Кэррик, Жеррард, Руни, Уэлбек, Старриж.
Энэ багийн ахлах дасгалжуулагч Рой Хожсон
Сайн тал
Анлийн шигшээ баг үеийн үед муу хаалгачидтай байсан. Харин хэдэн жилийн өмнө Жо Харт гэх дориун сайн хаалгач гарч ирлээ. Хэдийгээр Ман Ситид тоглохдоо гэнэн алдаанууд гаргаад байдаг ч үндэснийхээ шигшээд бол тун давгүй хаачихдаг юм шүү. Зүүн тал, төвийн хамгаалалт сайн. Ялангуяа Лейтон Бэйнс, Эшли Коул нар өөрсдийнхөө байрлалд дэлхийн шилдгүүдтэй эн зэрэгцэнэ. Даанч Коул зодог тайлж байх шиг байна. Гэхдээ Шоу гэж түүнээс дутахааргүй сайн залуу бий. Довтолгоо бас боломжийн. Старриж, Руни, Уэлбек хамтдаа удаан тоглож бие биеэ сайн ойлгодог болцгоосон. Жигүүрийн хагас хамгаалагчид хурдан, довтолгоо дэмжихдээ тун сайн.
Муу тал нь
Баруун талын хамгаалалт жаахан асуудалтай байгаа Смоллинг энэ жил тун муу байна. Жонсыг энэ байрлалд тоглоно гэхээр нэг л санаанд бууж өгөхгүй хэцүүхэн санагдах юм. Довтолгоо эхлүүлэх хагас хамгаалагчид хэтэрхий хөгшдөөд эхэллээ. Аль эртний цагийн Жерард, Лэмпард, Кэррик нараас өөр сонголт байхгүй л байна даа.
Английн шигшээ багийг ерөнхийд нь дүгнэхэд ийм байна. Тэд энэ жил л бараг анх удаа аварга болохгүй багийн тоонд багтах болсон. Энэ нь тэдэнд дарамтгүй тоглох боломжийг өгнө гэж багийн ахлах дасгалжуулагч Хожсон хэлсэн байна лээ. Сайн тоглох ч юм билүү, харах л үлдлээ.
Д.БАТ-ЭРДЭНЭ
Д.ДАВААСҮРЭН
Өнөөдөр 11.30 цагт “Улаанбаатар төмөр зам”-ын төв буудалд шинэ рэйлбусыг хүлээж авах ёслолын ажиллагаа болох бөгөөд энэ арга хэмжээнд Зам, тээврийн сайд А.Гансүх, Нийслэлийн Засаг дарга бөгөөд Улаанбаатар хотын захирагч Э.Бат-Үүл болон холбогдох албаны хүмүүс урилгаар оролцох аж. “Улаанбаатар төмөр зам”-ын РА-2 маягийн 136 хүний суудалтай, 350-400 хүн зорчих боломжтой энэ рэйлбус автобус нь нэг замтай үед өдөрт гурван удаа, хос замтай үед өдөрт зургаан удаа 100 км/цагийн хурдтай Толгойт-Амгалангийн чиглэлд 47 минут, Амгалан-Толгойтын чиглэлд 45 минут зорчино. 
Дэлгүүрээс авсан дороо голж орхисон хувцас хунар танд байдаг л байлгүй. Ялангуяа хүүхнүүдэд иймэрхүү зуршил гэм биш зан байдаг. Загвар нь таалагдахгүй ч шинээрээ, хаяхад хайран, шатаахад тиймхэн хувцас хунараа хамаатан садны хүн амьтанд гуйх шахуу өгч байж далд оруулдаг. Эдгээр хувцас хунарыг хэр тааруу үнээр худалдаж аваад хэрэгтэй хэн нэг нь авах боломжийг олгодог дэлгүүр байвал зүгээр дээ. Гадаадаас ирдэг комиссын барааны талаар энд ярих гээгүй юм. Ер нь монголчууд гадаадынхны өмсч хэрэглэж байсан эд зүйлсээс эрээлж цээрлэлгүй хэрэглэж байгаа юм чинь энэ төрлийн бизнесийн орон зай байгаа л байлгүй. Гэр оронд хөглөрч хог шахуу болсон хэрэггүй эд зүйлсээсээ хэдэн төгрөгийн ашигтайгаар сална гэдэг сайхан санаа. Хямдхан хувцас хунар эрж хайсан хүмүүс байж л таараа. Хуучин хувцас, эдлэлийн бизнес хотын хогийг ч багасгах буянтай үйлс. Загвар хөөдөг хүмүүс энэ төрлийн дэлгүүрийн гол нийлүүлэгч байх вий. Манай нэг ах лав шинэ загварын зурагт гарах болгонд телевизээ сольдог сонин зуршилтай. Японд амьдарч байгаад ирсэн танил маань хэлсэн юм аа. Манайхан тэнд очихоороо үнэтэй дэлгүүрээс юм авч дийлэхгүй. Хуучин бараа зардаг дэлгүүрийн сүлжээгээр орох дуртай байдаг гэсэн. Японд хуучин бараа, хувцас эдлэлийн сүлжээ дэлгүүр байдаг гэнэ. Монголд ч бас ийм хэдэн дэлгүүрийн хэрэгцээ бий дээ бий.
Өнөөдөр “Олон улсын гэр бүлийн өдөр” тохиож байна. Энэ хүрээнд олон арга хэмжээ өрнөлөө. Хүн амын хөгжил, нийгмийн хамгааллын яам, Хүүхдийн төлөө үндэсний газар хамтран гэр бүлийн өдрийг Соёлын төв өргөөнд тэмдэглэлээ. Мөн улсын шилдэг есөн гэр бүлийг шалгарууллаа. Нийт 180 гэр бүлээс 2014 оны
