МАХН-ын гишүүн, Хууль зүйн яамны дэд сайд Э.Эрдэнэжамъянд холбогдох
шүүх хурал болж, түүнд 12.8 сая төгрөгийн торгууль ноогдуулж, албан
тушаалаас нь огцруулах шийдвэрийг гаргасан. Тэгвэл тэрбээр Давж заалдах
шатны шүүхэд гомдол гаргах талаараа хэлж байсан билээ. Түүний давж
заалдах шатны шүүхийн тов хараахан гараагүй байсан ч энэ сарын 5-нд буюу
маргааш болохоор болсон байна.
Хоёр улсын ерөнхийлөгч нар өчигдөр
Жуковын хөшөөнд цэцэг өргөх үеэрээ “Дайчин
нөхөрлөлийн замаар” тойрон аялалд оролцсон Монгол-Орос
залуустай уулзсан юм. Энэ үеэр хоёр улсын
ерөнхийлөгч нар Монголын Залуучуудын Холбооны Ерөнхийлөгч Аюушийн Мөнхбатад
энэхүү аяллын зохион байгуулалтад өндөр ач холбогдол өгч оролцон, залуучуудаа
идэвхижүүлж, хоёр орны залуучуудын найрамдлын гүүр болсонд талархснаа илэрхийллээ.
Мөн ирэх онд болох чөлөөлөх дайны 70 жилийн ойгоор Монгол, Орос, Хятадын
залуучуудын тойрон аяллыг зохион байгуулахаа амлаж, “Дайчин нөхөрлөлийн замаар”
тойрон аялалд оролцсон бүх залуучуудыг урьсан байна.
Тэртээ 1939
онд Монголын дорнод хилийн Халх голын орчимд Японы цэргийн хүчийг Монгол,
Зөвлөлт холбоот улсын хамтарсан хүчээр бут цохиж, Монгол Улсын тусгаар тогтнол,
бүрэн эрхт байдлыг хамгаалсан Халхын голын дайны ялалтын 75 жилийн ойг хот
хөдөөгүй өргөн дэлгэр тэмдэглэсэн. Халх голын
ялалтын 75 жилийн ойн хүрээнд хийгдэж буй томоохон ажлын нэг нь “Дайчин
нөхөрлөлийн замаар” хэмээх тойрон
аялал байсан
юм. Орос-Монголын хамтарсан 150 залуу
Халх голын байлдаан болж байсан түүхэн газруудаар аялж, ахмад дайчиддаа хүндэтгэл
үзүүлжээ.
Монгол-Оросын залуучууд оролцсон “Дайчин нөхөрлөлийн замаар” тойрон аялал энэ
сарын 19-ний өдөр Эрхүү хот – Алтанбулаг – Сэлэнгэ – Орхон – Дархан-Уул –
Улаанбаатар – Хэнтий – Дорнод – Халх гол гэсэн маршрутаар нийт 5500 км аяласан.
Тэдний аялал 20 гаруй хоног үргэлжилж энэ сарын 3-нд улаанбаатар хотноо ирсэнээр өндөрлөсөн юм.
Монгол, Австри улсын Засгийн газрын гэрээ хэлцлийн дагуу “Цэргийн эмнэлгийн шинэчлэл” хөтөлбөр хэрэгжиж буй. Уг хөтөлбөрийн хүрээнд цэргийн эмнэлэгт тоног төхөөрөмж нийлүүлэх гэрээнд маргааш 15.00 цагт Батлан хамгаалах яамны Сайдын зөвлөлийн өрөөнд гарын үсэг зурна. Монгол, Австри улсын төлөөллийн гарын үсэг зурах гэрээний дагуу Батлан хамгаалах, хууль сахиулах алба хаагчдын нэгдсэн эмнэлгийн дөрвөн тасаг иж бүрэн шинэ тоног төхөөрөмжтэй болох аж. Батлан хамгаалах, хууль сахиулах алба хаагчдын нэгдсэн эмнэлэг нь Зүүн бүсийн төв эмнэлэг болох зорилготой юм байна.
АНУ-ын
Олон улсын хөгжлийн агентлагаас Монголын сонсголын бэрхшээлтэй иргэдэд зориулан
буцалтгүй тусламжийн төсөл хэрэгжүүлэхээр болжээ. Төслийн нийт санхүүжилт
294.114 ам.доллар аж. Уг төсөл энэ оны долоодугаар сараас 2016 оны
долоодугаар сар хүртэлх хоёр жилийн хугацаанд 29 дүгээр тусгай дунд сургууль,
189 дүгээр тусгай цэцэрлэг болон дөрвөн аймагт хэрэгжих юм байна. Энэхүү төсөл
нь Монголын сонсголгүй болон сонсголын бэрхшээлтэй хүүхдүүдийг эрт оношилж,
эмчилгээ хийх зорилготой аж. Төслийг АНУ-ын Олон улсын хөгжлийн агентлаг,
Дохионы хэлний хэлмэрч орчуулагчдын холбоо, Монгол Улсын сонсголгүй болон
сонсголын бэрхшээлтэй хүүхэд залуучуудын холбоотой хамтран хэрэгжүүлнэ.
Судалгаагаар
1 000 хүүхэд тутмын 2-3 нь сонсголгүй эсвэл сонсголын бэрхшээлтэй төрдөг байна.
Гэтэл энэ хүүхдүүдийн эцэг эхчүүдийн 90 гаруй хувь хэвийн сонсголтой байдаг аж.
Баян-Өлгий
аймгийн Өлгий сумын зургаадугаар сургуулийн дотуур байрны 103 хүүхэд өчигдөр
хоолны хордлого авч эмнэлэгт хүргэгджээ. Аймгийн Мэргэжлийн хяналтын газраас
өгсөн мэдээллээр хүүхдүүд өчигдөр/09.03/ орой 19.00 цагт гурилтай шөл, талх
идсэнээс хойш 10 минутаас нэг цагийн хооронд хордлогын шинж тэмдэг илэрч 103
хүүхэд эмнэлэгт хүргэгджээ. Эмч, ажилтнууд хүүхдүүдэд яаралтай эмчилгээ хийсний
дүнд 58 хүүхдийн бие сайжирсан тул сургуулийн дотуур байранд тусгаарлан хяналтад
авсан байна.
Одоогоор
эмнэлэгт байгаа 45 хүүхдийн хоёрынх нь биеийн байдал хүндэвтэр, бусдынх нь дунд
зэрэг, хэл татагнах, хоолой боох, дотор муухайрах, толгой, хэвлий, үе мөчөөр
өвдөх, хааяа таталт өгөх шинж тэмдэг илэрч байгаа аж.
Хордлого
илэрсэн даруйд аймгийн Онцгой комисс хуралдан шаардлагатай бүх арга хэмжээг
авч, хүүхдүүдийн идсэн хоол болон хоолонд хэрэглэсэн ногоон цай, талх, дрож,
давс, мах, ундны ус, хүнсний ногоо зэргээс дээж авч Мэргэжлийн хяналтын газрын
Нэгдсэн лабораторид шинжилж эхэлсэн байна. Мөн дотуур байрны гал тогооны
хэрэгсэл, аяга таваг, тоног төхөөрөмж, орчноос 33 арчдасны шинжилгээ авч
лабораторийн шинжилгээнд өгчээ.
Дашрамд,
дотуур байрны 130 хүүхдийн 126 нь хоолонд орсноос 27 хүүхдэд хордлогын шинж
тэмдэг илрээгүй, дөрвөн хүүхэд чөлөө авч гадуур гарсан байжээ.
Д.ЖАРГАЛ
Энэ
сарын гуравны өдрийн 05:00 цагаас өнөөдрийн 05:00 цагийн хооронд иргэд,
байгууллагаас нийт 5022 удаа холбогдсоноос, гэмт хэрэг, зөрчлийн 1337, зам
тээврийн ослын 367 мэдээлэл шалгахад, гэмт хэргийн
шинжтэй 38 үйлдэл илэрснийг холбогдох
нэгжүүд шалгаж байна.
Үүнээс хүний амь насыг хохироосон
хэрэг нэг, золгүй байдлаар амь насаа алдсан хэрэг дөрөв, дээрмийн хэрэг нэг,
хулгайн гэмт хэрэг 10, танхайн гэмт хэрэг зургаа бүртгэгджээ. Тухайлбал: “БЗД-т
хүн нас барсан байна” гэсэн мэдээллийг дагуу шалгахад тус дүүргийн иргэн
19 настай А-ын хоолой болон хэвлийн тус газарт нь мөн тус дүүрэгт оршин суух 25
настай Б согтуурсан үедээ хутгалж амь насыг нь хохироосон хэргийг БЗДЦХ-1
шалгаж байна.
Мөн Чингэлтэй дүүрэгт “Булгийн
дөрөвдүгээр гудамжинд үл таних залууд дээрэмдүүллээ” гэсэн мэдээллийг гуравны
өдрийн 22:05-д шалгахад: ЧД-т оршин
суух 27 настай эмэгтэй Г-г хувийн автомашинтай таксинд
явж байхад Сэлэнгэ аймгийн харьяат 37 настай эрэгтэй Б гар өргөн сууж
яваад араас нь боож, ухаан алдуулан 180 мянган төгрөг, “Samsung”, “Нокиа-Х2”
гар утаснууд,
иргэний үнэмлэх хар цүнхтэй бичиг баримт зэргийг дээрэмдсэнийг
илрүүлэн ЧДЦХ-2 шалгаж байна.
Эдгээр дипломат үйл ажиллагаа, хоёр талт болон олон талт арга хэмжээнүүдийг төгсгөл болгож харах нь сайхан байж болох ч дөнгөж сая миний хэлсэнчлэн гадаад бодлого, эдийн засгийн бодлогын хэлхээ холбоог мартсан хэрэг болно. Ингэх нь эдийн засгийн ухаан нь нэгэнт хийгдсэн худалдааны хэлцэл, түүнээс үүссэн хамтын хөгжил
зэрэг бодит үр дүнг хардгийг
үгүйсгэсэн хэрэг болох юм. Миний харж байгаагаар “гуравдагч хөршийн бодлого”-ын бүрэн дүүрэн хэрэгжиж амжаагүй байгаа чадавхи нь эдийн засгийн харилцааны салбарт, худалдааны хэлэлцээрт, бизнесийн бодит хэлцлүүдэд байна. Тухайлбал, бараг жилийн өмнө гарын үсэг зурсан АНУ-Монголын Ил тод байдлын гэрээг УИХ соёрхон батлах асуудал байна. Тавантолгой зэрэг голлох төслүүд дээр шийдвэр гаргах асуудал шийдэгдээгүй байгаа. Дэлхийн хэмжээний АНУ-ын компани энд оролцож болох юм гэсэн итгэлээ бид нуугаагүй. Төмөр замын тендерүүд дээр шилдэг технологи, худалдааны нөхцөлүүдийг улам бүр чухалчлах, эсвэл Оюутолгой төслийн хоёрдугаар шатыг хэрэгжүүлэхэд Монгол Улс, Рио Тинто хоёрын хэлэлцээрийг урагш ахиулах зэрэг асуудал бий” гэсэн хэсэг содон сонсогдов.
Пайпэр Кэмбэлл элчингийн тавьсан илтгэлээс “Гуравдагч хөршийн бодлого
бол тодорхой хэмжээгээр
анхдагч хөршүүдтэйгээ буюу Хятад, Орос хоёртой харилцах бодлогын салшгүй хэсэг болж, тусгаар тогтнолоо болон олон улсын тавцан дээр үүрэг гүйцэтгэх эрхээ тунхаглан бататгах орон зайг өөртөө бий болгоход нь Монголд тусалдаг болохыг энд ирсэн хүн бүхэн хүлээн зөвшөөрөх байх”, “АНУ-ын Элчин сайдын яамнаас жил бүр бэлтгэн гаргадаг Хөрөнгө оруулалтын орчны тухай тайлан зэрэг бичиг баримтад бид Монгол
уул уурхайн нөөц баялгийнхаа учир начрыг олох явцад хөрөнгө оруулагчид, компаниуд нилээд донсолгоотой, богино хугацааны хандлагуудыг үзэх магадлалтай гэсэн таамаг дэвшүүлдэг” зэрэг
ишилмээр өгүүлбэр олон байв.
Америкийн Элчингийн гуравдагч хөршийн ярьсан энэ саналтай ижил агуулга бүхий үгийг “Инвест Монголиа”-д оролцсон хөрөнгө оруулагчид ч онцолж байсан.“Инвест Монголиа” хөрөнгө оруулагчдын чуулга уулзалтын үдээс өмнөх хуралдаанд Засгийн газрыг төлөөлж Эдийн засгийн хөгжлийн дэд сайд О.Чулуунбат, Монголбанкны ерөнхий эдийн засагч С.Болд, Сангийн яамны Санхүүгийн бодлого, өрийн удирдлагын газрын дарга Б.Нямаа, Хөгжлийн банкны гүйцэтгэх захирал Н.Мөнхбат нарын хэд хэдэн эрхэм оролцсон юм.
НҮҮРСНИЙ ЭРЭЛТ ОНЫ ЭХНИЙХЭЭС 40 ХУВИАР УНАЖЭЭ
Энэ өдрийн анхаарал татсан хуралдаан
үдээс хойш өрнөлөө. Эдийн засгийн гол ачааг үүрч буй уул уурхай үдээс хойшхи хуралдааны гол сэдэв болсон юм. Оролцогчид нь ч хэрийн арга хэмжээн дээр үг унагаад байдаггүй улс байв. “Эрдэнэс Оюу толгой” компанийн гүйцэтгэх захирал Да.Ганболд, Оюу толгойн Ерөнхийлөгч байхаасаа монголчуудад танигдсан, одоо хөрөнгө оруулалтын чиглэлээр ажиллаж буй Камерон МакРей, дэлхийн уул уурхайн топ таван компанийн нэг “Англо Американ”-ы Монгол дахь салбарын Ерөнхийлөгч Грэм Хэнкок, “Пийбоди энержи”-гийн Монгол, Энэтхэг улсыг хариуцсан Ерөнхийлөгч Аршад Сайед зэрэг эрхмүүд энэ хуралдааны панелистууд байлаа. Хуралдааны эхний хэсгийг Аршад Саиед удирдлаа. “Энд уул уурхайн салбарын бизнес эрхлэгчид иржээ. Голдман саксын долдугаар сарын мэдээллээс харахад ашигт малтмалын үнэ уруудаж байна. Уруудах циклийг таван жил гэх нь бий. Таван жилийн дараах таамаглалаар зэсийн үнэ 6500 ам.доллар болж магадгүй гэж байна. Олон улсын судалгааны зарим байгууллага супер цикл буюу үнэ өндөр хэвээр үргэлжилнэ гэж таамаглацгааж эхэлсэн. Монгол Улс энэ асуудалд яагаад өөдрөг байж болохгүй гэж. Үнэ яагаад өндөр байх ёстойг одоо ярилцана гэж найдаж байна. Хөрөнгө оруулалтыг хэрхэн нэмэх гарцууд ч яригдаж таарна” гэсэн үгээр хуралдааныг эхлэв. Эхний илтгэгч нь “Эрдэнэс Таван толгой” компанийн гүйцэтгэх захирал Я.Батсуурь. Нүүрсний эрэлт оны эхтэй харьцуулахад 30-40 хувиар унасан, төмөр замгүй учраас тээврийн зардалдаа шатаад олигтой үнээр нүүрсээ зарахгүй байна, цахилгаан станцгүй болохоор угаах үйлдвэр барих ажил хойшилсоор өнөөдрийг хүрлээ гэх мэт зовлон бийг хөрөнгө оруулагчдаас нуусангүй. “Чалко”-д төлөх ёстой өрийн гуравны хоёрыг дарчихсан гэнэ. Одоо 110 орчим сая ам.доллар дутуу байгаа аж. Баруун Цанхи Зүүн Цанхийнхаа алдагдлыг нөхөөд ажиллаж байгаа гэж ярив.
Өөр нэг өөдрөг мэдээ нь үнэ буусан ч гэлээ овоо хэмжээний нүүрс экспортлочихож. Эрдэнэс Таван толгой гурван сая гаруй тонн нүүрс худалджээ. Урд хөрш өнөөгийн байдлаар 30 орчим сая тонн нүүрс гаднаас аваад байгаа гэсэн статистик гарсныг “Эрдэнэс Таван толгой”-н гүйцэтгэх захирал сонирхуулав. Түүний ярьж байгаагаар бид Хятадын гаднаас авч буй нүүрсний арван хувьтай тэнцэхээрийг нь Таван толгойгоосоо урд хил рүү зөөжээ. Он дуусахаас өмнө дахиад гурван сая тонныг өлхөн зарчихна гэж байна. Хөрөнгө оруулагчдад давуу талаа дуулгахаа
ч мартсангүй. Хятадын хилтэй ойрхоноос гадна олборлолтын зардлын хувьд Хятад, Австралиас хамаагүй бага гэнэ. Манайх нэг тонн нүүрсээ 20 ам.доллараар олборлодог бол Хятад 50 ам.доллар, Австрали бүр 80 ам.доллараар олборлодог аж.
Төмөр замаа шийдчихвэл урд хөршийнхөнд нүүрсээ ашигтай зарах боломжтой гэж Я.Батсуурь захирал онцолсон. Төмөр замын хувьд “Эрдэнэс Таван толгой”, “Энержи ресурс”, жижиг Таван толгой, ”Шинхуа” хамтраад эхэлчихэж. Ганц мод, Гашуунсухайтын 16 км төмөр замын ТЭЗҮ дуусч барилгын ажил нь эхлэхэд бэлэн болжээ. Ирэх жилийн наймдугаар сард барилгын ажил нь дуусах гэнэ. Өнөөдрийн хувьд нүүрсээ Цагаан хаднаас Ганц мод руу гаргахад 8-10 ам.доллар зарж байгаа аж. Энэ жижиг төмөр зам бэлэн болчихвол тонн тутамд 1-2 ам.доллар зарлагадаж өчнөөн мөнгө хэмнэнэ гэсэн тооцоо гарчээ.
Да.Ганболд: ОЮУ ТОЛГОЙН ХЭЛЭЛЦЭЭР
УДААШРААД БАЙГАА НЬ ДЭЛХИЙН
ЗАХ ЗЭЭЛТЭЙ ХОЛБООТОЙ
Оюу толгой дээр Засаг, Рио хоёрын яаж тохиролцохыг хүлээж суугаа хөрөнгө оруулагчид “Эрдэнэс Оюу толгой” компанийн гүйцэтгэх захирал Да.Ганболдын үгийг анхааран сонсов. Хурлын модератор түүнийг “Монгол Улсын Ерөнхий сайдаар ажиллаж байсан, АН-ын лидер” гэж хөрөнгө оруулагчдад танилцуулсан.
Да.Ганболд “Энэ онд Оюу толгойн борлуулалтын орлого хоёр тэрбум ам.доллар давахаар байна. Мөнгөн урсгал эерэг тэнцэлтэй болоод ирсэн.
Энэ бол сайн зүйл. Өнгөрсөн хугацаанд ямар алдаа хийв, тэр алдаагаа яаж засах вэ гэсэн асуудлын хүрээнд яриа хөөрөө өрнүүлэх нь энэ хурлын гол зорилго гэж би бодож байна. Хүн бүр гэртээ цахилгаан хэрэгсэл худалдаж авдаг. Кофены машин худалдаж авлаа гэхэд хайрцагнаас нь өчнөөн хэл дээр дэлгэрэнгүй тайлбарласан ном гарч ирдэг. Надад бол ганц хуудас тайлбар байхад хангалттай. Гэтэл тэнд яаж ашиглах, асуудал гарахад яах талаар өчнөөн хуудас тайлбар хийчихсэн байдаг. Оюу толгойн хувьд хөрөнгө оруулагчдаас арван тэрбум ам.долларыг нь аваад хэрэгжүүлээд эхэлсэн төсөл. Кофены машины үнэ үүний хажууд өчүүхэн бага. Ийм байтал Оюу толгойн гэрээ 70-хан хуудас. Гэрээнд дэлгэрэнгүй зааварчилгаа дүрэм алга. Тийм учраас л Оюу толгой төслийн нэгдүгээр үе дуусахад асуудал нь хэвээр байгаа юм. Хэлэлцээрийн ажил урагшилж байгаа. Хоёр долоо хоногийн өмнө төслийн хувьд эрчим хүчин дээр дэвшил гарсан. Удахгүй төмөр зам болон автозамын дэд бүтцийг байгуулах тухай гэрээнд гарын үсэг зурна. Надад бол төсөл үргэлжилнэ гэсэн өөдрөг төсөөлөл байна. Оюу толгойн хэлэлцээр удаашраад байгаа нь олон улсын зах зээлийн нөхцөл байдалтай холбоотой” хэмээн ярьж байлаа.
НҮҮРС, ТӨМӨР, ЗЭС МООДНООС ГАРАХГҮЙ
Лондонд төвтэй Ашигт малтмалын судалгааны төвийн захирал Жон Жонсон ирэх жилүүдэд Хятадад эрэлттэй байх арван эрдэс, урд хөршийн эдийн засгийн өнөөдөр, маргаашийг ярив. Ирээдүйд Хятадын зах зээл дээр “моод”-ноос гарахгүй арван ашигт малтмалаас манайтай хамаатай нь нүүрс, зэс, төмрийн хүдэр, цайр, алт юм байна. Ойрын арван жилд энэ эрдсүүдийн гол худалдан авагч нь Хятад байх нь. Урд хөрш Бээжингийн ойролцоох станцууд,
жижиг уурхайнуудаа хааж нүүрснээс нүүр буруулж эхэлснээ дэлхийд зарласан.
Технологи нь хоцрогдсон металлургийн үйлдвэрүүдээ жижигсгэн эко шийдэлтэй болгож эхлэхээ ч зарлаад байгаа. Агаарын бохирдолтой тэмцэж эхэлсэн Хятадын удирдлагууд ирэх жилүүдэд аль болох эко байхаа төрийн бодлогодоо тусгасныг Жон Жонсон онцлов. Ийм сигнал байгаа ч ойрын арван жилдээ Монголоос нүүрс авсаар байх болно гэх өөдрөг таамгийг Лондонд төвтэй Ашигт малтмалын судалгааны төвийнхөн гаргажээ.
Хятадын зэсийн хэрэглээ ч жил бүр гурван хувиар өсөх тооцоо гарч. Зэсийн баяжмалыг их хэмжээгээр авсаар байх аж. Харин цэвэр зэсийн хувьд эрэлт бага байх зургийг Ашигт малтмалын судалгааны төвөөс гаргасан байна. Тэднийхээр төмрийн хүдрийн зах зээлд Монголд орон зай байхгүй гэнэ. “Хятадын төмрийн хүдрийн импорт жил ирэх бүр өсөх ч гэлээ Монголд
Австрали, Индонезтэй өрсөлдөх боломж байхгүй. Учир нь эдгээр улсад төмрийн хүдрийг тун бага зардлаар олборлодог” гэж Жонсон онцлов. Валютын тодорхой хэмжээний нөөцөө алтаар байршуулдаг учраас Хятадын алтны хэрэглээ ирээдүйд өссөөр байх нь. Алт олборлогчдод Хятадын зах зээл нээлттэй гэж Ашигт малтмалын судалгааны төвийнхөн онцолж байна. Урд хөршийн цайрын нөөц яваандаа хомсдоход Монголд боломж гарч ирнэ гэсэн таамаг ч байгаа аж.
Илтгэлүүдийн дараа “Англо Американ” компанийн Монгол дахь төлөөлөгчийн газрын ерөнхийлөгч Грэм Хэнкок компаниа танилцуулав. Дэлхийн улсуудад 155 мянган ажиллагсадтай, өнгөрсөн жилийн цэвэр ашиг нь 6.6 тэрбум ам.долларт хүрсэн, дэлхийн цагаан алтны олборлолтын 40 хувь, алмазны олборлолтын 35 хувийг атгадаг, Өмнөд Африк, Австрали, Хойд Америкт ажиллаж байсан туршлагатай энэ компанийн хувьд Ази шинэ зах зээл гэнэ. Монголд төлөөлөгчийн газраа нээгээд жил гаруй болжээ. Нүүрс олборлолтоороо дэлхийд “BHP”-гийн дараа гуравдугаарт жагсдаг аж.
Гэхдээ нүүрснээс илүү зэсийн төслүүдийг сонирхож байгаа юм байна. Зэсийн хувьд Чилид уурхайтай, Перуд уурхайгаа барьж эхэлжээ.
КамеронМакРей: МОНГОЛ ЗЭС, АЛТНААСАА ЖИЛД 5-6 ТЭРБУМ АМ.ДОЛЛАР ОЛОХ БОЛОМЖТОЙ
Хуралдаанысүүлийнхэсэгасуултхариултаарүргэлжлэв. МодераторньЛондондтөвтэйАшигтмалтмалынсудалгаанытөвийнзахиралЖонЖонсон. Оролцогчидньөмнөнэрдурдсанэрхмүүд. Асуултхариултыгтовчлонхүргэе.
Жон Жонсон: Уул уурхайн яамны Эдийн засаг, санхүү хөрөнгө оруулалтын хэлтсийн дарга Н.Энхбаяраас асууя. Монголын төр ашигт малтмалын экспортод ямар бодлого барьж байгаа вэ?
Н.Энхбаяр: –Монгол эдийн засгийн өсөлтийнхөө эхэн үед явж байгаа улс. Өнгөрсөн жилүүдэд зах зээлийн нөхцөл байдал амаргүй байлаа. Экспортоо нэмэгдүүлж эдийн засгаа сайжруулахын тулд Засгийн газар хувийн хэвшилтэйгээ илүү сайн хамтран ажиллах ёстой. Тийм боломж ч бий.
Жон Жонсон: Макрей, Монголд ямар ашигт малтмал ирээдүйтэй вэ?
Камерон МакРей: –Африкийн гол баялаг нь заан бол Монголынх коксжих нүүрс. Зэс боломжтой эрдэс. Зэс, алтнаас жилдээ 5-6 тэрбум ам.доллар олох боломжтой. Эрчим хүчний нүүрс ч чухал баялаг. Төмөр зам тавьчихвал эрэлт нь урд хөршид байна. Алт, төмрийн хүдэр, ураны хувьд боломж байгаа. Гэхдээ эдгээр баялаг руу чиглэсэн том төслүүдийг нэгэн зэрэг хөдөлгөхөд асар их хэмжээний хөрөнгө хэрэгтэй. Тиймээс эхлээд гол төслүүдээ анхаарах учиртай.
Жон Жонсон: Англо Американ зэс, нүүрсээр идэвхтэй ажилладаг. Танай компанийн хувьд Монголд ямар боломж байна?
Грэм Хэнкок: -Зэсийн хувьд нөөц бололцоо бий, гэхдээ бүрэн батлагдаагүй нөөц л дөө. Манай компанийн хувьд зэсийн чигийн төслүүдээ үргэлжлүүлэх сонирхолтой байгаа. Засгийн газар эхлээд уул уурхайн бизнесийн орчинг сайжруулахад анхаарах ёстой байх. Хятадтай транзит тээврийн гэрээ хэлэлцээр үзэглэсэн нь нүүрсний хувьд чухал. Гэхдээ
дэд бүтцийн бүтээн байгуулалтанд хувийн хэвшлийн оролцоог нэмэгдүүлэх тал дээр анхаарал хандуулах хэрэгтэй. Тэгж байж ашигт малтмал олборлолт, тээвэрлэлтийн зардал буурна.
“Инвест
Монголиа” өнөөдөр өндөрлөнө. Хөрөнгө оруулагчид өнөөдөр уул уурхайн бус салбарын эдийн
засагт үзүүлэх нөлөө, дэд бүтцийн хөгжил, Монгол дахь хөрөнгө оруулалт гэсэн сэдвүүдийн хүрээнд илтгэл тавьж хэ
Өнөө жил 51 сая толгойд
хүрээд байгаа манай орны мал аж ахуй гадныхны тийм анхаарал хандуулах зүйл биш
бололтой. Монгол Улс мах экспотлохыг хүсч байгаа ч хойд хөрш төдий л нааштай
хүлээж авсангүй. 20 жилийн өмнө Оросын тал “Монгол Улс ОХУ-ын
мал эмнэлгийн болон ариун цэврийн шаардлагыг хангасан нөхцөлд ихээхэн хэмжээний
мах, махан бүтээгдэхүүн, хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнүүдээ нийлүүлэх боломжтой”
гэдэг байсан. ОХУ-ын төрийн тэргүүн В.В.Путин ч энэ удаа өмнөх үгээ л хэлээд
буцав. Мал аж ахуйн орон гэгддэг Монгол Улсын махыг ОХУ авахгүй байгаа шалтгаан
нь мэдээж эрүүл ахуйн шаардлага. Дэлхийн мах, махан бүтээгдэхүүнийг замын
гэрлэн дохио адил ногоон, шар, улаан гэсэн гурван
бүст хуваадаг аж. Ногоон гэрэлтэй бүсийнх мэдээж махаа шууд экспортлох эрхтэй.
Харин шар бүсийнхэн эргэлзээтэй бөгөөд улаанаас арай дээр гэж үздэг. Харин
улаан гэрэлтэй бүс бол үнэхээр авралгүй гэсэн үг л дээ. Монгол, Орос, Хятад
гурав гурвуулаа улаан бүсийнх гэнэ. Тиймээс манай орны хувьд мах экспортлоно
гэдэг нь бараг л үлгэр юм байна.
Дэлхийн
мал эмнэлгийн эрүүл мэндийн байгууллагаас сүүлийн гурван жил ямар нэгэн малын
өвчлөл гараагүй орнуудын махыг экспортлох талаар судалж байж экспортод гаргах
эсэхийг шийддэг аж. Гэтэл манай улс гүрийж гүрийж гурван жил ямар нэгэн мал
амьтны өвчин гаргалгүй судалгаа хийж эхлэхийн даваан дээр зүүн аймгуудыг нийтэд
нь хамарсан шүлхий өвчин гараад авсан. Энэ шүлхийгээс болоод дахин мах
экспортлох чиглэлийн судалгаа хийх боломжоо алдсан. Тэгвэл сүүлийн жилүүдэд
мөнгөтэй бизнес эрхлэгчид гаднаас үхэр оруулж ирэх болсон нь махныг экспортлох
чиглэлд анхаарч эхэлсэн алхамуудын нэг болж байна. Учир нь Монгол малын махыг
төдий л ойшоодоггүй гадныхан гарал үүслийн гэрчилгээ, малын паспорт, үүлдэр
угсааг харснаар боломж нээгдэнэ гэж үзжээ. Малын өвчлөл ихтэй гэдэг утгаар
манай малын махыг гадныхан авахгүй гэдэг аж. Бид 51 сая малаа бүгдийг нь
паспортжуулж, хэдэн жил дараалан мал амьтны гаралтай өвчин гаргалгүй байж
өөрсдийн малын махыг экспортлох тал дээр гэрэл гарах бололтой. Гурван сая хүнээ
олигтойхон бүртгэлжүүлж чадахгүй байгаа манай улс лөөлөө байлгүй гэх нэгэн
байна. Малын махаа экспортлодог болъё.
Э.ЭНХ
Хорихоос
суллагдсан 17 иргэнийг ХЗЯ-ны дэмжлэгээр ажлын байр, орон гэрээр хангасан
байна. Тодруулбал, холбогдох хуулиудын хүрээнд ХЗЯ-наас “Архидан
согтуурахтай тэмцэх сан”-ийн санхүүжилтийн хүрээнд хорихоос суллагдсан
иргэдийг нийгэмшүүлэх ажлыг 2013-2014 онд “Зөв амьдрах ухаан” ТББ
гүйцэтгэж байна.
Нийт
17 суллагдсан иргэнийг түр байршуулж ажлын байраар хангаж, цалин олгож,
хаягжуулж, бүртгэлд хамруулж иргэний үнэмлэх бичиг баримттай болгож өөр ажлын
байранд шилжүүлсэн зэрэг хувь хүнд хэрэгтэй ажлуудыг зохион байгуулж
гүйцэтгэжээ.Энэхүү ажлын гүйцэтгэлтэй Хууль зүйн яамны ТНБД Ж.Баярцэцэг өчигдөр
газар дээр нь очиж танилцлаа.
Арван
хоёр дахь жилдээ зохион байгуулагдаж байгаа Монголын уул уурхайн салбарт
хөрөнгө оруулагчдын чуулга уулзалт өнөөдөр Монголын хүүхдийн ордонд эхэллээ.
Энэхүү чуулга уулзалтыг Уул уурхайн яам болон, Уул уурхайн үндэсний ассоциаци
хамтран зохион байгуулж байгаа юм. Чуулга уулзалтыг нээж Уул
уурхайн сайд Д.Ганхуяг үг хэлсэн юм. Тэрбээр Монгол Улс хөрөнгө оруулалтыг
татахаар хууль эрх зүйн орчноо шинэчилсэн талаараа хөрөнгө оруулагчдад
дуулгасан.
2011
онд 4-5 тэрбум ам.доллар байсан хөрөнгө оруулалт 70 хувиар буурсан гэх мэдээлэл
бий. ДНБ-ийн 53 хувьтай тэнцэж байсан гадаадын шууд хөрөнгө оруулалт долоон
хувьтай тэнцэх болсон. Тиймээс өнгөрсөн жил Монгол Улс Хөрөнгө оруулалтын тухай
хуулийг шинэчлэн баталсан бол хаврын чуулганаар Ашигт малтмалын тухай
хууль болон, Газрын тосны тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулсан.
Мөн
Эрдэс баялгийн салбрат баримтлах бодлогоо тодорхойлсон гээд манай талаас
хөрөнгө оруулагчдад дуулгах сайхан мэдээ байгаа. Энэ удаагийн чуулга уулзалтаар
“Эрх зүйн орчин”, “Алт-нүүрсний өнөөгийн байдал”, “Төслийн санхүүжилт”,
“Геологи хайгуул” сэдвээр хуралдаж байна. Тэрчлэн “Газрын ховор элемент”
сэдэвт салбар хуралдаан болно. Газрын ховор элементийг олборлохын тулд Монголд
хөрөнгө оруулах сонирхол гадаадынханд багагүй байдаг. Чуулга уулзалтын үеэр төр
хувийн хэвшлийн аж ахуйн нэгж байгууллагууд өөрсдийн үйл ажиллагааг танилцуулан
үзэсгэлэн гаргаж байна. Чуулга уулзалт маргааш дуусна.
М.ЯЛАЛТ