Category: гадаад

Европын Холбооны гишүүн орнуудаас Финланд улс ганцаараа Оросын жуулчны визтэй иргэдэд нээлттэй байсан юм.

Тэгвэл Баасан гарагийн шөнө дундаас эхлэн тус улс Оросын жуулчдад хилээ хаах шийдвэр гаргажээ.

Ингэснээр Польш, Эстони, Латви, Литва улсуудтай адил Финланд улс мөн хөршийнхөө жуулчны визтэй иргэдийг нутаг дэвсгэртээ нэвтрүүлэхгүй болж байна.

Гэхдээ Финландад амьдардаг төрөл төрөгсдөдөө зочлох, ажиллах, суралцах зорилгоор виз авсан Оросын иргэдийг хилээрээ нэвтрүүлсэн хэвээр байх ажээ.

Өнгөрсөн долоо хоногт ОХУ-д цэргийн хэсэгчилсэн дайчилгаа зарласны дараа хөрш орнуудын хилээр нэвтрэх гэсэн иргэдийн урт цуваа үүссэн юм.

Үүний улмаас ОХУ-тай 1,300 км зурвасаар хил залгадаг Финландын боомтуудын ачаалал эрс өссөн байна.

Оросын иргэдийн урсгал Финланд улсын олон улсын харилцаанд аюул учруулж буй тул ийм шийдвэр гаргасныг тус улсын гадаад хэргийн сайд Пекка Хаависто өчигдөр тайлбарлажээ.

Одоо Финландад нэвтрэх зорилготой Оросын иргэд урилга дээр үндэслэн урьдчилан виз хүсэх ёстой болж байна.

Эх сурвалж: BBC

Дэлхийн банк Украинд тусламж болгон 11 тэрбум гаруй доллар гаргасан гэнэ. Энэ талаар Дэлхийн банкны тэргүүн Дэвид Малпасс мэдэгдсэнийг Ройтерс агентлаг мэдээлсэн байна.

“Манай банкны төсөл, сангуудаар дамжуулан Киевт 11 тэрбум орчим доллар олгосон” хэмээн Дэвид Малпасс мэдэгджээ. Түүний өгүүлснээр, Дэлхийн банк Украинд яаралтай тусламж үзүүлэх зорилгоор олон сувгаар дамжуулан 13 тэрбум доллар цуглуулсан гэнэ.

Энд дуулгахад, Оросын түрэмгийлэл эхэлснээс хойш дэлхийн улс орнууд, олон улсын байгууллагууд Украинд төрөл бүрийн тусламж үзүүлсээр байгаа юм. Хамгийн их тусламж үзүүлж байгаа орнуудын нэг нь АНУ бөгөөд энэ улс дахин 1,1 тэрбум долларын нэмэлт тусламж үзүүлэхээр болсон гэсэн мэдээлэл есдүгээр сарын 28-ны өдөр гарч байв. Ээлжит тусламжийн хүрээнд Украинд шуурган галын тийрэлтэт систем, хуягт тээврийн хэрэгсэл, радар зэрэг зэвсэг олгох юм байна.

Москва хот дахь АНУ-ын Элчин сайдын яам Америкийн иргэдийг Оросоос нэн даруй явахыг уриалжээ. Энэ талаар АНУ-ын Элчин сайдын яамнаас авсан мэдээлэлтэйгээр ВВС агентлаг дамжуулсан байна.

“АНУ-ын иргэд Орос руу явахгүй байх нь зүйтэй. Орост амьдарч байгаа эсвэл аялж байгаа хүмүүс зорчих боломж байгаа дээр нь Оросыг нэн даруй орхих хэрэгтэй” хэмээн Элчин сайдын яамны мэдэгдэлд өгүүлсэн байна.

Өмнө нь, Оросын түрэмгийлэл эхлэхээс яг нэг сарын өмнө буюу нэгдүгээр сарын 24-ний өдөр АНУ мөн л иргэддээ хандан Оросын цэргийн түрэмгийлэл гарч болзошгүй тул Украин руу явахгүй байхыг зөвлөж, дипломатуудынхаа гэр бүлийг Украинаас нэн даруй явахыг зөвлөж байв.

Есдүгээр сарын 21-ний өдөр Оросын Засгийн газар дайчилгаа эхлүүлснийг АНУ-ын ЭСЯ сануулаад, давхар иргэншилтэй этгээдүүдийн АНУ-ын иргэншлийг ОХУ хүлээн зөвшөөрөхгүй, тэднийг Оросоос явахад саад болж болзошгүй, түүгээр ч зогсохгүй давхар иргэншилтэй хүмүүсийг цэргийн албанд татаж болзошгүй хэмээн анхааруулжээ.

“Та бүхэн Оросоос явах хүсэлтэй бол аль болох ойрын хугацаанд өөрсдөө арга хэмжээ аваарай. АНУ-ын Элчин сайдын яам АНУ-ын иргэдэд тусламж үзүүлэх тал дээр ихээхэн хүндрэлтэй нүүр тулж байгаа” хэмээн дипломат төлөөлөгчийн газар онцослон байна

Ираны эрх баригчид томоохон хотуудад жагсаал цуглааны эсрэг цэрэг, цагдаагийн хүч хэрэглэн тус улсын олон хэсэгт интернэт сүлжээг хаасны дараа Иранд Америкийн технологийн компаниудад тавьсан хориг арга хэмжээг хөнгөвчилж буй тухай шинэ баримт бичиг буюу Иранд интернэтийн үйлчилгээ явуулах лицензийн эрх олгож буй шийдвэрийг АНУ-ын Сангийн яам өнгөрсөн баасан гаригт нийтэлсэн юм. Энэ нь иранчууд интернэт ашиглах, Ираны засгийн газрын хяналтгүй мэдээллийг шууд авах боломжийг нэмэгдүүлэхийн тулд хийгдсэн гэж АНУ-ын Сангийн яам мэдэгдэв. Үүнийг АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкен “Бид Ираны ард түмнийг тусгаарлаж, харанхуйд байлгахгүй байхад туслахыг хүсч байна” гэж мэдэгдэв.

Үндэсний хар хувцас Хижабыг буруу өмссөн хэргээр баривчлагдсан 22 настай оюутан Махса Амини амиа алдсанаас үүдэлтэй засгийн газрын эсрэг жагсаал долоо хоног гаруй үргэлжилж байна. Энэ хугацаанд хамгийн багадаа 35 хүн нас барсан гэж албан ёсны хэвлэлүүд мэдээлсэн. Мөн сүүлийн өдрүүдэд Тегеран болон бусад томоохон хотуудад засгийн газрыг дэмжигч жагсаалаас болсон бөгөөд Ираны төрийн хэвлэл, мэдээллийн хэрэгслүүдийн мэдээлснээр, ерөнхийлөгч Ибрахим Раиси “Улс орны аюулгүй байдал, амар амгалан байдлыг эсэргүүцэгчдийн эсрэг тууштай тэмцэхийг уриалсан” аж.

Тэгвэл АНУ-ын Сангийн яамны орлогч дарга Уолли Адейемо “Зоригтой Иранчууд Махса Аминигийн үхлийг эсэргүүцэн гудамжинд гарч байхад Иран дахь хүмүүст үнэ төлбөргүй мэдээллийн урсгалыг хүргэх хүчин чармайлтаа АНУ хоёр дахин нэмэгдүүлж байна” гэж мэдэгдэв. Шинэ лиценз нь олон нийтийн сүлжээ хоорондоо шууд харилцах видео программыг хориг арга хэмжээнээс чөлөөлж, хэрэглэгчдэд орон нутгийн хязгаарлалтыг давж, интернэт дэх нууцлалыг хадгалах боломжийг олгодог “VPN” үйлчилгээг ажиллуулахад шаардлагатай программыг үйлчилгээнд нэвтрүүлэх боломжийг бий болгож байгаа юм.

АНУ-ын Төрийн нарийн бичгийн дарга Энтони Блинкений хориг арга хэмжээг зөөлрүүлэх тухай жиргэсний хариуд тэрбумтан бизнес эрхлэгч Илон Маскмөн “Иранд “Starlink”-ийг ажиллуулж эхэлсэн” гэж бичсэн байна. Маскийн “SpaceX”-ийн эзэмшдэг “Starlink” гэх дэлхийн хиймэл дагуулын систем нь бусад сүлжээ найдваргүй, үнэтэй эсвэл ашиглах боломжгүй газруудад өндөр хурдны өргөн зурвасын интернэт сүлжээ бий болгох чадвартай юм.

Курд гаралтай, 22 настай оюутан Махса Амини охины хиджаб буруу өмссөн хэргээр цагдаагийн газарт саатуулагдсаны дараахан комд орж, гурав хоногийн дараа эмнэлэгт нас баржээ. Эрх баригчдын мэдээлснээр нас барсан шалтгаан нь зүрх зогссон юм байна. Гэвч Аминигийн ойр дотныхон нь түүнийг хэзээ ч зүрх нь өвдөж байгаагүй гэж ярьсан бөгөөд гэрчүүдийн мэдээлснээр, эмэгтэйг машин дотор болон цагдаагийн газарт зодсон юм байна. Иргэдийн эсэргүүцэл Махсаг нас барсны маргаашнаас эхэлжээ. Түүнийг оршуулах ёслолд оролцсон эмэгтэйчүүд толгойн алчуураа тайлж, эсэргүүцэн “Дарангуйлагчид үхэл” гэж хашгирч эхэлсэн аж. Үүний дараа орон даяар хүмүүс цугларан ялангуяа курдууд амьдардаг бүс нутагт олныг хамарсан жагсаал эхэлжээ. Жагсагчид гудамж талбайг хааж, хамгаалалтын албаны хана руу чулуу шидэж, цагдаагийн машин, хогийн савыг шатааж, засгийн газрын эсрэг уриа лоозон барьжээ. Эмэгтэйчүүд хижабаа шатааж, үсээ тайрч эхэлсэн байна. Цагдаа нар жагсагчдыг нулимс асгаруулагч хий, резинэн сум ашиглаж тараах гэж байсан бол дараа нь цагдаа нар жагсагчид руу шууд буудсан гэх мэдээлэл ирэх болсон байна. Гэвч иргэдийн эсэргүүцэл үргэлжилсээр байна.

Ираны сүүлчийн хаан шах Мохаммед Реза Пехлеви 1941 онд Их Британи, Зөвлөлтийн цэргүүд тус улсаас гарч явсны дараа засгийн эрхийг ааваасаа өвлөн авчээ. Энэ хаан Англи ялангуяа АНУ-ын хөрөнгө оруулалтыг татан, эмэгтэйчүүд тэгш эрхтэй болж иранчууд яг л тэр үеийн барууны улсууд шиг амьдарч эхлэв. Ийнхүү Шахын Иран нь Израильтай найрсаг харилцаатай цорын ганц Исламын улс болох нь тэр. Энэ байдал иргэдээ дарангуйлах дуртай хөрш арабын улсуудын удирдагчид төдийгүй ЗХУ-ын дургүйг хүргэв. Тэд Ираны шашны удирдагчийн талынхныг санхүүжүүлж эхлэв. Шахыг эсэргүүцэгчдийн уриа нь “Гадныхан шахтай нийлэн бидний баялгийг тонож байна!”. Ийнхүү 1979 онд Иранд лалын хувьсгал гарч, шах Мохаммед Реза Пехлеви гадаадад цагаачилж эх орноосоо хөөгдөөд байсан шашны тэргүүн аятолла Хомейни гаднаас баяр ёслолын байдалтай эх орондоо ирж, ор нэр төдий ерөнхийлөгч, ерөнхий сайд нарыг гарган өнөөдрийг хүртэл өөрийн биеэр Иран улсыг удирдаж ирэв. Үлгэрлэвэл, манай Чой ламтан гадны хөрөнгөөр төрийн эргэлт хийн, их дээд сургуулиуд, бар, ресторан, театруудыг хааж бүх хүнийг ламд мөргөж, эмэгтэйчүүдийг “улаан, шарыг намируулан” байнга нүүрээ далдалж байх зарлиг буулгасантай адил зүйл болсон хэрэг. Үр дүн нь өнөөдөр болж буй үйл явдал.Америк жийнстэй байсан Иран бүсгүйчүүд үндэсний хувцас болох хар хижаб өмсөх болсон түүх ердөө л энэ.

Г.АМАРСАНАА

Хятад, Умард Солонгос таван сарын турш түр зогсоогоод байсан хил дамнасан ачааны галт тэрэгний хөдөлгөөнөө сэргээсэн гэж Өмнөд Солонгосын Үндэстнээ нэгтгэх яам өнөөдөр мэдээлжээ.

Хятадын Даньдун хотоос хөдөлсөн ачааны галт тэрэг Умард Солонгосын Синыйжу хот руу хоёр хотыг холбосон гүүрээр нэвтэрсэн талаар “Yonhap” агентлаг урьд нь мэдээлээд байсан юм.

Үндэстнээ нэгтгэх яамны хэвлэлийн төлөөлөгч Чо Жун Хуны мэдээлснээр, Умард Солонгос, Хятадын тал албан ёсоор хараахан батлаагүй байгаа ч тус улсуудын хоорондох ачааны галт тэрэгний хөдөлгөөн өнөөдрөөс сэргэсэн байна.

Хятадын Даньдун хотод “COVID-19” халдвар тархсантай холбоотойгоор Умард Солонгостой тохиролцсоны дагуу энэ оны дөрөвдүгээр сарын 29-нөөс галт тэрэгний хөдөлгөөнийг түр зогсоогоод байжээ.

ОХУ Украинд дайн өдүүлснээс хойш барууны орнууд Оросын эсрэг олон төрлийн хориг арга хэмжээ авч хэрэгжүүлсэн ч дайн зогсооход огт нөлөөлөхгүй байгаа тул иргэд рүү нь чиглэсэн бодлого баримтлахыг Украины тал уриалж байлаа. Өнөөгийн дайн “гагцхүү Путинийх биш, эрх баригчдаа дэмжиж байгаа ард түмнийх нь ч буруу” хэмээн Украины эрх баригчид мэдэгдэн, Оросын иргэдийг нутаг дэвсгэр рүүгээ нэвтрүүлэхгүй байхыг уриалж байлаа. Үүний хариуд Европын орнууд ээлж дараалан Оросын иргэдийг нэвтрүүлэхгүй байх шийдвэр гаргасаар байна.

ОХУ-ын иргэдийг агаарын болон тэнгисийн боомтоор Польш руу нэвтрүүлэхийг хязгаарлах журам есдүгээр сарын 26-ны өдрөөс мөрдөгдөж эхэллээ. Аль орноос авснаас үл хамааран Шенгений визтэй оросуудыг Польш руу ийнхүү нэвтрүүлэхгүй юм байна. Өнгөрсөн долоо хоногт Польш болон Балтийн орнууд ОХУ-ын иргэдийг хуурай замын боомтуудаар нэвтрүүлэхээ зогсоосон юм.

ОХУ-ын иргэдийг нэвтрүүлэхийг хязгаарласан энэ шийдвэрээ Польшийн эрх баригчид “олон нийтийн эмх журам, аюулгүй байдалд шууд аюул занал учрахаас сэргийлсэн хариу үйлдэл” хэмээн тайлбарлажээ. Харин хүмүүнлэгийн зорилгоор ОХУ-ыг орхиж буй тэрс үзэлтнүүд, оршин суух зөвшөөрөлтэй хүмүүсийг Польш руу урьдын адил нэвтрүүлэх аж.

Ийнхүү Польш улс хязгаарлалт тавьснаар оросууд хуурай замын боомтоор нэвтрэх боломжтой, Европын холбооны цорын ганц улс нь Финланд болж байна. Гэхдээ энэ улс ч оросуудыг нэвтрүүлэх тал дээр хязгаарлалт тавих талаар авч хэлэлцэж байгаа юм.

Өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд Монгол Улс даяар Хятадад цэргийн эргэлт гарсан эсэх тухай нийгмийн сүлжээгээр “шуугив”. Үнэндээ бол манай урд хөршид үүсээд байгаа нийгмийн хөгжлийн чиг хандлагыг зөв ойлгох нь бидний хувьд илүү чухал зүйл билээ.

Олон улсад нэгдүгээрт Байгалийн шинжлэх ухааны, хоёрдугаарт Технологийн салбарын, гуравдугаарт Инженер, математикийн чиглэлийн судалгаа хийж буй эрдэмтдийн тоогоор тухайн улсын хөгжил, цаашдын чиг хандлагыг хэмждэг болоод удаж байна. Энэхүү судалгаануудын үр дүн болгон ганц жишээ авахад:

БНХАУ жил бүр Тайваниас 900 тэрбум ам.долларын микропроцессор гэгдэх микрочип худалдаж авч буй нь Хятадын Оросоос нэг жилд нефть худалдан авдаг үнээс нэг дахин их мөнгө юм. БНХАУ өөрөө дэлхийн микропроцессорын хэрэгцээний дөнгөж зургааан хувийг хангадаг учир микропроцессорын байнгын дутагдалд оршдог. Гэхдээ микропроцессорын хамгийн чухал үзүүлэлт нь түүний чадварын шууд илэрхийлэл болох хэмжээ билээ. Сүүлийн жилүүдэд улсаас нь тусгай анхаарал тавьсны ач тусаар Хятадын мэргэжилтнүүд өөрсдийн микропроцессорын 90 нанометр хэмжээг 12 нанометр болгож чадав. Харин ОХУ өөрийн микропроцессорынхоо 130 нанометр хэмжээг 64 болгов. Үүнийгээ нэг их зүйл хийсэн хэмээн магтаж гарав. Энэ бол яах аргагүй 20 жилд бий болсон В.Путины тогтолцооны бодит үнэн нүүр царай билээ. Учир нь энэхүү 64 нанометр нь АНУ-ын 2006 онд бөөнөөр нь үйлдвэрлэж байсан микропроцессорын хэмжээ юм. Харин өнөөдрийн Тайванийн микропроцессорын хэмжээ 3 нанометр. Тэгвэл Тайваньд энэхүү чипний үйлдвэрийг байгуулж өгсөн АНУ-ын өөрийнх нь,бусад улсаас нууцалж байгаа цэргийн зориулалттай микропроцессорын хэмжээ өнөөдөр ямар болсон нь хэнд ч ойлгомжтой зүйл юм. Өнөөдөр орчин үеийн цэргийн үйлдвэрийг микропроцессоргүйгээр төсөөлөх боломжгүй болсон. Иймээс АНУ саяхан Японд орчин үеийн микропроцессорын үйлдвэр байгуулж эхлээд байна.Мөн ОХУ Украинд довтлон цэрэг зэвсгийн чанараа дэлхий нийтэд дэлгэсэн учир Оросоос авах зэвсгийн гэрээгээ цуцлаад буй Энэтхэг болон Араб, Зүүн өмнөд Азийн улсуудын зах зээлийг эзлэх замд Өмнөд Солонгос улс эргэлт буцалтгүй оров.Оросууд өөрсдийгөө V үеийн байлдааны онгоцтой гэдэг ч үнэндээ бол IV үе рүү дөхсөн онгоцуудтай. Харин Өмнөд Солонгос саяхан жинхэнэ IV үеийн байлдааны онгоцоо дэлхий нийтэд харуулсан бол АНУ VI үеийн байлдааны онгоцныхоо туршилтын нислэгийг эхлүүлэв. Энэ бүхэн бол үнэндээ орчин үеийн микрочип гэх микропроцессорын ач тус юм.

Дээрх мэргэжлүүдийн хувьд АНУ 2000 онд Хятад улсаас 1.9 дахин их бакалаврын зэрэгтэй инженер төгсгөж байсан бол 2020 онд Хятад улс АНУ-аас 2.4 дахин олон бакалаврын зэрэгтэй инженер төгсгөдөг болсон байна. Хятадын дунд сургууль төгсгөгчид АНУ-аас бүтэн гурван жилээр илүү танхимын сургалтад хамрагдаж чадаж байна. Учир нь танхимын сургалт суралцагчдад хамгийн их мэдлэг олгодог болох нь олон улсад нэгэнт тогтоогдсон зүйл билээ. Мөн АНУ-ын 12 дугаар анги төгсөгчдийн 76 хувь нь математикийн хангалттай мэдлэггүй төгсөж байна. Иймд инженерийн бэлтгэлээр АНУ дэлхийд 76 дахь байр эзэлж байна. Өнөөдөр АНУ-ын их дээд сургуулийн инженерийн багш нарын 28 хувь нь цагаачид, 2000 оноос хими, физик, анагаах ухааны салбарт Нобелийн шагнал хүртсэн АНУ-ын эрдэмтдийн 32 хувь нь мөн л цагаачид байна. АНУ-ын нэр хүндтэй компаниудын үүсгэн байгуулагчдын бараг 50 хувь цагаачид, эсвэл тэдний үр хүүхэд байна. Өнөөдөр АНУ-д зохиогдож байгаа олимпиадын эхний байруудыг Хятад, эсвэл ЗХУ-аас дүрвэн ирсэн цагаачдын үр хүүхэд эзэлж байна. Гэтэл энэ улс дэлхийн тэргүүний эдийн засаг хэвээр байсаар байна.Дэлхийн тэргүүний 25 дээд сургуулийн 16 нь АНУ-ынх байсаар л байна. Энэ бүхэн бол АНУ-ын цагаачлалын зөв бодлогын үр дүн юм.

Харин урд хөршийн Си Жиньпин дарга коммунист намаа бэхжүүлэхийн тулд Марксизм, Ленинизмыг бие даасан дээд мэргэжил болгон дэвшүүлэв. Үр дүнд нь энэ улсын байгалийн шинжлэх ухаан, технологи, инженер-математикийн мэргэжлээр дээд сургууль төгсөгсдийн 18.5 хувьд нь ажил олдохгүй болов. Гэтэл өнгөрсөн оны эхний улиралтай харьцуулахад энэ оны 2 дугаар улирлын байдлаар марксизм-ленинизмийн дээд мэргэжилтэй хүний эрэлт урд хөршид 20 хувь нэмэгдсэн аж. Шуудхан хэлэхэд, энэ бол солиорол! Хятад нэг намаар удирдуулан зах зээлийн эдийн засгийн замаар замнан өнөөгийн амжилтанд хүрсэн явдал нь Марксизм болохоос “хагас монгол”-ын бий болгосон Ленинизм бол биш. Чухамхүү Ленинизм л социализмыг системийн хувьд булшилсан билээ. Иймээс Ленинизм Хятадыг эдийн засгийн бууралтад шууд хөтөлнө. Эдийн засгийн энэхүү бууралт иргэдийнх нь амьдралын түвшинг шууд бууруулна. Энэ бол Хятадын хувьд сүйрэл гэсэн үг! Учир нь хятад иргэд хэнээр удирдуулж байгаагаа огт тоодоггүй түүхэн уламжлалтай. Харин амьдрал нь доройтонгуут шууд босдог онцлогтой. Иймээс хятад иргэд шиг олон бослого гаргаж байсан түүхтэй нэг ч улс, үндэстэн байхгүй. Бас өнөөдөр Хятадын эсрэг англо-саксончуудын АНУ, Англи, Австрали, Шинэ Зеландын цэргийн эвсэл зогсож байгаа бөгөөд эдэнтэй Япон, Энэтхэг, Өмнөд Солонгос нэгдэнэ гэдгээ нууж хаахгүй мэдэгдээд байна. Мөн Хятадаас газар нутгаа буцаан авах гэсэн Азийн бүх улсууд эдний талд орно. Бас хятадуудад өгөх ёстой эргэн төлөх боломжгүй болсон өрөө хүчингүй болгох гэж өртэй бүх улсууд Хятадыг Төвд, Шинжаан-Уйгур, Өвөр Монгол, хэлээ ойлголцдоггүй бас хөгжлөөрөө эрс ялгаатай урд, хойд гэсэн тусдаа бие даасан улсууд болгон салгахын тулд Хятадын эсрэг хүчнийг бүх талаар дэмжин туслах болно. Учир нь гэрээний нэг субьект үгүй болох аваас гэрээ өөрөө хүчингүй болно гэсэн үг. Гэтэл Си даргын явуулсан сүүлийн жилүүдийн бодлогын үр дүнд Хятад улс Оростой хамт нэг завинд суун хөгжингүй улсуудад өдөр өдрөөр улам “ад үзэгдэж” байна. Энэ бүхэн дээр алдарт Дэн Сяопины гэрээслэлийг зөрчиж Си дарга бүх насаараа Хятадын дарга болсон явдал, ковидын тусгаарлалтаас болж Шанхай хотод эсэргүүцэн гудамд гарсан иргэдээ хүчээр нам дарсан явдал, валютын хадгаламжаа авах гэсэн иргэдийнхээ эсрэг явуулсан “Банк-Танк цэргийн тусгай ажиллагаа” гээд нэмээд байвал удахгүй болох намын их хурлаар Си даргын суудлын асуудал яригдах уу гэсэн асуулт яах аргагүй урган гарч байна.Учир нь Оросоос ялгаатай нь Хятадыг нэг хүн удирддаггүй. Улс төрийн товчооны 25, яг үнэндээ долоон гишүүний олонхын саналаар эцсийн шийдвэр гардаг. Энэ бүхнээс дүгнэж үзэхэд ирэх их хурлаар Си дарга бус Ленинизм суудалдаа үлдэж гэмээнэ Хятад улс ОХУ-тай адил бүх нийтээрээ тэнэгтэх замд эргэлт буцалтгүй хальтран орно гэсэн үг болж таараад байна.

Хятад улс Ленинизмээсээ салахгүй аваас Орос,Хойд Солонгос шиг хаалттай улс болж улмаар дотроосоо бут үсэрвэл өөрт нь ч бусад улсад ч сайн зүйл болохгүй. Харин хөгжингүй улсуудын адил чөлөөт зах зээлийн замаар замнавал хаа хаанаа өлзийтэй билээ. Үнэндээ өнөөдөр болж буй үйл явдлууд нь маш товчоор, Жо Байден АНУ-ын ерөнхийлөгч болонгуутаа “Орос бидний гол дайсан. Хятад бидний гол өрсөлдөгч. Иймээс бид энэ хоёр улсыг ганцаардуулах бодлого явуулах болно” гэж хэлж байсан нь биелэгдэж байна гэсэн үг юм.

Өнөөдөр Хятад төдийгүй ерөөс аль ч улс технологийн дэвшлээс үүдэн нийгмийн сүлжээгээ хааж чадахгүй болсон гэдэг нь тодорхой болоод байна. Өчигдөр гэхэд л “SpaceX”-ийн Гүйцэтгэх захирал Элон Маск нийгмийн сүлжээгээ хаалгасан иранчуудад “Starlink” сүлжээгээр туслах зөвшөөрлийг Цагаан ордноос авав. Энэ бүхнээс Си дарга суудалдаа үлдэх эсэх нь бус энэ улсыг ямар замаар замнахыг шийдэх Хятадын намын их хурлын шийдвэр юу юунаас чухал гэдэг нь тодорхой байна.

Г.АМАРСАНАА

БНСУ-д “COVID-19” халдварын тохиолдлын тоо буурч байгаатай холбоотойгоор Засгийн газар ирэх долоо хоногоос задгай талбайд амны хаалт зүүх журмыг цуцлахаар шийдвэрлэлээ гэж тус улсын Ерөнхий сайд Хан Док Су өнөөдөр мэдээлжээ.

Даваа гаргаас хэрэгжиж эхлэх шийдвэрийн дагуу 50-иас дээш хүн цугласан задгай талбайд, мөн спортын тэмцээн, соёл урлагийн тоглолтын үеэр амны хаалт зүүхийг шаардахгүй болж байна. Одоогоор ийм газруудад амны хаалт зүүгээгүй хүмүүст торгууль ногдуулж байгаа юм.

“Бид “COVID-19” халдвар дахин дэгдсэн эгзэгтэй мөчийг даван туулаад байна. Цаашид Засгийн газар мэргэжилтнүүдийн саналыг харгалзан халдвартай тэмцэх арга хэмжээнүүдийг үе шаттайгаар сулруулна” гэж Хан Док Су халдварын тархалттай тэмцэх асуудлаарх уулзалтын үеэр мэдэгджээ.

Гэхдээ улирлын томуу болон коронавирусний халдвар дахин дэгдэх эрсдэлийг харгалзан битүү орчинд амны хаалт зүүх журмыг тодорхой хугацаанд хэвээр мөрдөнө. Тавдугаар сард Засгийн газар гадаа талбайд амны хаалт зүүх журмыг цуцалсан ч спорт, соёлын арга хэмжээ зэрэг хүн ихтэй газарт амны хаалт зүүх журмыг хэвээр үлдээсэн юм.

ОХУ-ын ерөнхийлөгч В.Путин хэсэгчилсэн дайчилгаа зарлаж, дэлхий нийтийг атомын бөмбөгөөр заналхийлсэн нь тэрээр суудлаа хамгаалахын тулд өөрийн улсыг тэр чигт нь “золигт гаргаж” байгааг хүн болгонд батлан харуулсан явдал болов. Хамгийн гол нь Путин ОХУ-ын байлдах чадвартай 200 мянган цэргийг Украинд довтлон устгуулж, армиа байлдах чадваргүй болгосноос атомын бөмбөг хэрэглэхээс өөр аргагүй боллоо гэдгээ өөрийн биеэр хүлээн зөвшөөрсөн явдал болсон билээ. Мөн буйдан дээрээ тухлан Украины дайныг харж байсан орос иргэдийн гэрт дайн дайран орж,тэд дайнтай улаан нүүрээрээ шууд тулж байгаа нь тодорхой болсон юм.

ОХУ-ын ерөнхийлөгч В.Путин Украины эсрэг дайны хэсэгчилсэн дайчилгаа зарласан энэ сарын 21-ний лхагва гаригт ОХУ-аас онгоц нисэх боломжтой хөрш зэргэлдээ Армен, Гүрж, Азербайжан, Казахстан улс руу чиглэсэн бүх шууд нислэгүүдийн тийз хоромхон зуур зарагдаж дууссан гэдгийг нисэх онгоцны тийз захиалах “Aviasales” портал мэдээлэв.

“Путиныг өөрийг нь окопонд!”, “Дайн хэрэггүй!”, “Хүүхдүүддээ амь насыг нь үлдээ!” гэсэн уриатай залуучуудын “Хавар” хөдөлгөөний уриалгаар Москва, Санкт-Петербург болон Оросын бусад хотуудын гудамжинд иргэд Путины шийдвэрийг эсэргүүцэн жагсаж, өчигдрийн байдлаар Оросын 30 хотод 1400 хүн баривчлагдсаны ихэнх нь буюу 565 нь Санкт-Петербургийн иргэд байсан гэж “OVD-Info” мэдээлэв.

“ОХУ-ын иргэд болох эмэгтэйчүүд, эрэгтэйчүүд бид бүх нийтийн болон хэсэгчилсэн дайчилгааг эсэргүүцэж байна. Ерөнхийлөгч Владимир Путин манай улсын эрчүүд болох бидний ах дүүс, хөвгүүд, эр нөхөр, аав, өвөө нарыг бие махбодын аюулд учруулах шийдвэр зарлах хууль зүйн болон ёс суртахууны ямар ч эрх байхгүй”гэж “Change.org” вэб сайтад бичсэн ОХУ-ын “Зөөлөн хүч” хөдөлгөөнөөс эхлүүлсэн өргөдөл өчигдрийн байдлаар аль хэдийнэ 230.000 гаруй хүний гарын үсэг цуглуулсан байна.

Украины ерөнхийлөгч Владимир Зеленский “Би Путиныг цөмийн зэвсэг хэрэглэнэ гэдэгт итгэхгүй байна. Дэлхий нийт түүнд ийм зэвсэг ашиглахыг зөвшөөрнө гэдэгт би итгэхгүй байна” гэж “Bild” сэтгүүлд өгсөн ярилцлагадаа дурдаж Путины сүрдүүлэгт автахгүй байхыг уриалжээ.

АНУ-ын ерөнхийлөгч Жо Байден “НҮБ-ын Аюулгүйн зөвлөлийн байнгын гишүүн байж хөрш зэргэлдээ улс руу халдаж, тусгаар тогтносон улсыг газрын зургаас арилгахыг оролдсон ОХУ НҮБ-ын дүрмийн үндсэн заалтуудыг ичгүүр сонжуургүй зөрчсөн” гэж НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 77 дугаар чуулганы үеэр мэдэгдэв. Цөмийн зэвсэг хэрэглэнэ гэсэн Москвагийн сүрдүүлгийг тэрбээр “хариуцлагагүй” гэж нэрлэжээ. “Цөмийн дайнд ялж болохгүй учир хэзээ ч хэрэглэж болохгүй” гэж Байден хэлээд Путин “биднийг заналхийлж байна” гэж мэдэгдсэн ч үнэндээ өнөөдөр хэн ч Орос улсыг атомын бөмбөгөөр заналхийлээгүй байгааг онцлон тэмдэглэв. Тэрээр мөн Украин хэрэггүй гэж хэлтэл нь энэ улсад үзүүлэх дэмжлэгээ АНУ-ын зүгээс үргэлжлүүлэх болно гэдгийг батлан илэрхийлэв.

ХБНГУ-ын Сангийн сайд Кристиан Линднер Владимир Путин хэсэгчлэн дайчлах тухай мэдэгдсэнийг “сул дорой байдлын шинж” гэж нэрлэв. “Украиныг энэ алхмаар айлгахгүй. Түүнээс гадна биднийг ч бас айлгаж чадахгүй. Урт удаан энх тайван, эрх чөлөөний төлөө бид Оростой удаан хугацааны зөрчилдөөнтэй байх ёстой нь тодорхой боллоо. Тиймээс бид холбоотон болон түншүүдтэйгээ Украины тэмцэлд хэрхэн тусалж болох талаар яаралтай ярилцах хэрэгтэй” гэж Линднер “DW”-д өгсөн ярилцлагадаа хэлэв.

Английн ерөнхий сайд Лиз Трасс, Европын Комиссын ерөнхийлөгч Урсула фон дер Лейен нар өчигдөр Нью-Йорк хотноо НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн чуулган дээр уулзсан гэж ЕХ-ны хэвлэлийн албанаас мэдээллээ. Тэд ОХУ-ын Украин дахь үйл ажиллагааг эрс буруушааж, Путин хэсэгчлэн дайчилгаа зарласан нь Орос хөрш зэргэлдээх улс руу довтлох ажиллагаа бүтэлгүйтэж байгаагийн шинж гэдэгт тэд санал нэгджээ. Талууд “Украины ард түмний эр зоригийг хүлээн зөвшөөрч, Украины тэмцэлд шаардлагатай хугацаанд нь үргэлжлүүлэн дэмжих хамтын амлалтаа баталгаажуулж байгааг онцлон тэмдэглэв” гэж “CNN” мэдэгдэв.

ЕХ-ны Гадаад харилцаа, аюулгүй байдлын бодлогын асуудал эрхэлсэн дээд төлөөлөгч Жозеп Боррел Оросын удирдагч Владимир Путиныг Украины дайнтай холбогдуулан цөмийн зэвсэг хэрэглэнэ гэж сүрдүүлснээрээ дэлхийн энх тайванд аюул учруулж байна гэж буруутгажээ. “Путин хуурамч санал асуулга явуулах, хэсэгчилсэн цэрэг дайчлах, цөмийн зэвсгээр шантаажилж байгаагаа зарласан нь хурцадмал байдлыг улам сэдрээж буй явдал юм. Хүн бүрт бодит аюул заналхийлэл болж буй цөмийн зэвсгийн заналхийллийг хүлээн зөвшөөрөх боломжгүй” гээд Боррел олон улсын хамтын нийгэмлэгт хандан “Путины үйлдлээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд нэгдэх хэрэгтэй болсныг уриалав” гэж “BBC” мэдэгдэв.

Ерөнхийлөгч Владимир Путин Орост хэсэгчлэн дайчлах тухай зарлиг гаргасан ч Украины дайнд ялахгүй гэж НАТО-гийн Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Йенс Столтенберг мэдэгдээд, Оросын удирдагч цөмийн зэвсэг хэрэглэнэ гэж сүрдүүлснийг “аюултай, бодлогогүй яриа” гэж нэрлэжээ. Столтенберг “Reuters” агентлагт өгсөн ярилцлагадаа Путины энэхүү шийдвэр нь “дайн түүний төлөвлөгөөний дагуу явахгүй байгаа”-г баталсан “том дүгнэлт” болсон гэж мэдэгдсэн байна. “Цэргийн тоог нэмэгдүүлснээр мөргөлдөөн хурцадна. Энэ нь украинчууд ч, оросуудын дунд ч илүү их зовлон зүдгүүр, олон хүний амь эрсдэх гол нөхцөл болно” гэж НАТО-гийн Ерөнхий нарийн бичгийн дарга мэдэгдсэн аж.

Германы канцлер Олаф Шольц Орост хэсэгчилсэн дайчилгаа зарлаж, ОХУ-д эзлэгдсэн Украины нутаг дэвсгэрт бүх нийтийн санал асуулга явуулах гэж байгааг “цөхөрсөн үйлдэл” гэж нэрлэв. НҮБ-ын Ерөнхий Ассамблейн 77 дугаар чуулганы үеэр Нью-Йорк хотноо сэтгүүлчдэд өгсөн ярилцлагадаа Шольц “Орос улс гэмт хэрэг болсон энэ дайнд ялж чадахгүй, Владимир Путины гаргасан шийдвэр нөхцөл байдлыг улам дордуулна” гэж мэдэгджээ. Канцлер,“Путин анхнаасаа украинчуудын эсэргүүцэн тэмцэх эр зориг, Киевийн холбоотнуудын эв нэгдэл, шийдэмгий байдлыг бүрэн дутуу үнэлсэн” гэж мэдэгдсэн байна.

Энэ бүхэн Украинаас эзэлж авсан мужуудад бусад улс огт хүлээн зөвшөөрөхгүй, бүх нийтийн “санал асуулга” гээчийг явуулж, эдгээр нутгийг ОХУ-ын нутаг дэвсгэр хэмээн Думаар шийдвэр гаргуулж, Оросын энэ нутагт халдах аваас атомын бөмбөг хэрэглэнэ хэмээн заналхийлэх гэсэн В.Путины санааг баруунд хэн ч тоохгүй гэдэг нь тодорхой харагдаж байна. Ийнхүү В.Путин атомын бөмбөг хэрэглэх гэвэл АНУ, Английн цөмийн цохилтод түрүүлж өртөн ОХУ устаж, Оросын олон арван сая иргэдийн амь нас үрэгдэх нь ойлгомжтой болов. Путины үгээр Оросын иргэд эрчүүдээ Украины дайнд явуулахгүй гэдэг нь ч тодорхой байна. Энэ нь путинчууд барууны улсууд төдийгүй өөрийн иргэдийн жинхэнэ дайсан болж, ганцаардан “буланд шахагдах” нөхцөл бүрэн бүрдэн Оросын авлигажсан, дарангуйллын харгис дэгдэм устана гэдэг нь цаг хугацааны асуудал болсон гэсэн үг юм.

Г.АМАРСАНАА