Category: гадаад

Түүхэнд “Зургаан өдрийн дайн” гэж нэрлэгдсэн дайнд алдсан газар нутгаа буцаан авах зорилгоор хийсэн ЗХУ-ын шууд дэмжлэг, Египет, Сирийн арми голлосон Арабын улсуудын эвсэл болон Израилийг дэмжсэн эвслийн хооронд болсон “Араб-Израилийн 1973 оны дайн”-аас нь яг 50 жил нэг хоногийн дараа бас л бямба гарагт, бас л жүүдүүдийн баярын өдөр террорист “цол”-той Хамас бүлэглэл Израиль руу олон мянган пуужин харвасны дараа хилийн бэхлэлтийн хашааг түвэггүй нэвтэрч, Газын зурвасаар Израилийн суурин газруудад дайран оров. Газын босогчид Израиль руу нэвтэрснээс хэдхэн цагийн дараа Иордон голын Баруун эрэг, тэр дундаа Израилийн булаан авсан зүүн Иерусалимыг хамарч хүчирхийлэл, аллага үйлдэж эхэлсэн байна.

Израилийн эрх баригчид тус улс руу 2200 пуужингаар харвасан гээд халдлагын орой гэхэд өөрийн талаас амиа алдагсдын тоо 250-д хүрч, 1452 хүн эмнэлэгт хүргэгдсэн гэж мэдэгдэв. Мөн уг өдрийн турш ХАМАС-ын дайчдад алагдсан эсвэл зодуулж олзлогдсон Израилийн цэргийн болон энгийн иргэд Газын зурваст хүргэгдэж буй тухай олон тооны видео бичлэгүүд интернетэд нийтлэгдэв. Израилийн ерөнхий сайд Биньямин Нетаньяху өөрийн оршин суугчдад хандсан видео илгээлтдээ болж буй үйл явдлыг бүрэн хэмжээний дайн гэж нэрлэв. Израилийн Батлан хамгаалахын сайд нөөц цэргийн татлага эхэлж буйг зарлав. Израилийн хотуудад кафе, ресторан гэх мэт үйлчилгээний газрууд шууд хаагдан хотын гудамж эл хуль болж эзэд нь эр, эм гэлтгүй цэрэг татлагын цэгүүд рүү яаран очив. Энэ өдрийн орой нь Израилийн Ерөнхий сайд Биньямин Нетаньяху иргэддээ хандаж хэлсэн үгэндээ, Израилийн батлан хамгаалах хүчин Газын зурваст цохилт өгч эхэлсэн бөгөөд би Хамас бүлэглэлийн зэвсэгт дайчид болон дэмжигчдийн нуугдаж болох бүх газрыг балгас болгон сүйрүүлнэ гэж амлаад Газын зурвас газар нутгийн оршин суугчдыг уг газрыг орхин гарахыг уриалав.

Барууны орнууд Израилийг ямар ч эргэлзээгүйгээр дэмжиж байгаагаа илэрхийлэв. ХБНГУ-ын Ерөнхийлөгч Франк-Вальтер Штайнмайер, канцлер Олаф Шольц, Францын Ерөнхийлөгч Эммануэль Макрон, түүнчлэн Их Британи, Итали, Испани, Нидерланд болон Европын бусад орны төлөөлөгчид зэрэг Европын олон удирдагчид исламистуудын үйлдлийг эрс буруушааж, Израилийн ард түмэнтэй эв санааны нэгдэлтэй байгаагаа илэрхийлж, тэдний өөрсдийгөө хамгаалах эрхийг онцлон тэмдэглэв. ХАМАС-ын халдлагын нөхцөл байдалд Европын холбоо Израилийн талд зогсож, Палестинчуудын үйлдлийг буруушааж байна гэж ЕХ-ны Гадаад харилцаа, аюулгүй байдлын бодлогын асуудал эрхэлсэн дээд төлөөлөгч Жозеп Боррел мэдэгдэв. АНУ-ын Ерөнхийлөгч Жо Байден тусгай видео мессеж илгээж, Израильд шаардлагатай бүх дэмжлэг үзүүлнэ гэж амлав.

Тэгвэл Израилийн эсрэг Хамасын довтолгоог дэмжиж, уг хурцадмал байдалд Израилийг буруутгасан мэдэгдлийг Иран, Сири, Ирак, Кувейтийн эрх баригчид хийсэн байна. Ираны ГХЯ-ны хэвлэлийн төлөөлөгч Нассер Канани Израилийн эсрэг халдлага үйлдсэнтэй холбогдуулан Хамас бүлэглэлд баяр хүргэж “Өнөөдрийн ажиллагаа нь эзлэгдсэн нутаг дэвсгэр дэх эзлэн түрэмгийлэгчдийн эсрэг тэмцэл, зэвсэгт ажиллагааны салбарт шинэ хуудас нээлээ” гэж хэлжээ. Ираны дээд удирдагч Али Хаменеигийн зөвлөх Рахим Сафави “Бид Палестины дайчдыг бүрэн дэмжиж байна. Палестин, Иерусалимыг бүрэн чөлөөлөх хүртэл бид Палестины дайчидтай хамт байх болно” гэж мэдэгджээ. Тэрээр Израиль руу хийсэн халдлагыг “бахархмаар ажиллагаа” гэж нэрлэсэн байна. Мөн Сирийн ГХЯ ХАМАС-ын халдлагыг “хүндэт амжилт” гэж нэрлээд, “Палестины ард түмэн” болон “сионист терроризмтой тэмцэж буй хүчин”-ийг дэмжиж байгаагаа илэрхийлэв. Саудын Араб, Кувейт, Ирак, Катар, Оман зэрэг бүс нутгийн хэд хэдэн орон мэдэгдэлдээ ХАМАС-ын халдлага нь “Палестины ард түмнийг эзлэн түрэмгийлж, хууль ёсны эрхийг нь хөсөрдүүлсний үр дүн” гэж онцолсон байна. Гэхдээ Саудын Арабын мэдэгдэл арай даруу байсан бөгөөд “хоёр тал хурцадсан байдлыг нэн даруй зогсоож, энгийн иргэдийг хамгаалж, үүссэн байдалд хүлээцтэй хандах ёстой” гэж уриалав.

Орос улс Израилийг дэмжихээ илэрхийлээгүй бөгөөд бүх талуудтай байдлыг хэвийн болгох талаар ярилцаж байна гэж мэдэгдээд ОХУ-ын Гадаад хэргийн яам мөргөлдөөнд оролцогч талуудыг “хүлээцтэй” байхыг уриалав. Орос улс Европын холбоо, АНУ, Израилиас ялгаатай нь ХАМАС-ыг террорист байгууллага гэж үздэггүй бөгөөд тус бүлэглэлтэй сайн харилцаатай байдаг юм.

Палестины ХАМАС бүлэглэлийг Иран санхүүжүүлдэг гэдгийг бүгд мэднэ. Харин баруун хойд талаасаа “Нэг арми, хоёр улс” гэх гэрээ байгуулсан Турк, Азарбайжан, зүүн өмнөд талаасаа шашны том зөрчилдөөнтэй бас цөмийн зэвсэгтэй Пакистан, баруун урд талаасаа Саудын Араб зэрэг бусад Арабын улсын нэгдэл болон АНУ, Израилийн цэргийн эвсэлд бүрэн бүслэгдсэн Ираны удирдлага ийм зүйл хийхгүй байх магадлал үндсэндээ 100 хувь. Харин АНУ, Израиль болон зарим “ислам”-ын улсууд нэгдэн Ирантай байлдвал барууны улсууд татагдан орж, Украинд өгөх тусламж буурна гэж үздэг Кремлийн “урт гар” үүнийг хийсэн байх магадлал бараг 100 хувь. Чухам үүнээс л эмээж Израиль Укрианд цэргийн тусламж үзүүлэхгүй янз бүрээр цааргалж өнөөдрийг хүрсэн нь ойлгомжтой болж орхив. Тэгээд ч ХАМАС-ын довтолгоон оросоор “Война Судного дня” гэгддэг “Араб-Израилийн 1973 оны дайн”-аас нь яг 50-н жил нэг хоногийн дараа буюу В.Путины төрсөн өдрийг тохион эхлэв. Харин энэ өдрийг хүлээж байсан Украины арми Кремлийн удирдагчид бэлэг барих гэсэн Оросын цэргийн довтолгоог бут цохин Мелитополийн чиглэлд урагшилж чадсан билээ.

Ийнхүү Биньямин Нетаньяху дотооддоо ардчилалд харш хууль батлан зөрчилдөөн үүсгэн иргэдээ хоёр хувааж, хөшигний ард дарангуйлагч эзлэн түрэмгийлэгчтэй тохиролцоо хийвэл юунд хүргэдгийг бидэнд баталж өгөв. Маш товчоор саяхныг хүртэл монголчууд “Юу болоод өнгөрөв өө? Дурлачихлаа гэж үү?” гэж дуулдаг байсан бол харин энэ удаа Израилийн ерөнхий сайд Биньямин Нетаньяху “Юу болоод өнгөрөв өө? Оросууд надад дурлахаа больчихлоо гэж үү?!” хэмээн бусдын нүднээс далд хашгирахаас өөр аргагүйд тулав. Тусгаар улсуудын хооронд хайр дурлал, найз нөхөрлөл бус эрх ашиг л байдаг. Биньямин Нетаньяху Оросын эрх ашгийг зөв тооцоолж чадсангүй. Тэр өөрөө ч, өөрийнх нь сонгож томилсон тагнуул болон цэргийн дарга нар ч үүргээ биелүүлж чадсангүй. Гэхдээ Израилийн хувьд одоо буруутныг хайх бус дайснаа устгах нь л чухал цаг тулаад байна. Үүнийгээ ч тэд хийж чаддаг улс. Мөн АНУ өнөөг хүртэл дайнд хэрэгтэй цагт хавсрага болон орж аль тал ялахыг шийдэж байсан. Гэтэл тэд энэ удаа өөрөө голлож, бусад нь хавсрага болж Хятад хэмээх том армитай хуурай газарт байлдах магадлал өндөр болоод байна. Иймээс тэдэнд хуурай газарт босогчидтой бус ямар нэг улсын иж бүрэн армитай байлдан ядаж л зэвсгээ шалгаж, баараггүй болгох шаардлага үүсээд байгаа юм. Мөн Иран бас Оросын дарангуйлагч дэглэм нуран унаж байж л иргэд нь хонгилын үзүүрт гэрэл харна гэдэг нь бүгдэд тодорхой болсон. Иймээс энэ шаардлагыг Иран бүрэн хангаж байна. Дурдагдаж буй эдгээр эрх ашиг нийлэн энэ бүс нутагт юу болох гээд байгааг бидэнд илүү ойлгомжтой болгож орхив.

Бүс нутгийг хамарсан дайны эхлэл байх бүрэн магадлалтай орон нутгийн дайн үргэлжилж байна.

Г.АМАРСАНАА

Фүкүшимагийн АЦС-ын оператор компани аравдугаар сарын 05-ны өдөр цацраг идэвхт бохирдлоос цэвэршүүлсэн усыг далай руу цутгах ажлын хоёр дахь үе шатыг эхлүүлснээ мэдээлсэн байна. Тус компани далайн эргээс нэг километрийн зайтай усан доогуурх хоолойгоор өдөрт 460 тонн цэвэрлэсэн усыг гурван долоо хоногоос бага хугацаанд амжиж асгахаар төлөвлөж байгаагаа мэдэгдсэн байна.

2011 онд Японы зүүн эрэг хавийн нутгийг нэрвэсэн гамшигт газар хөдлөлт, цунамигийн дараа энэ бүсэд байршилтай Фүкүшима-1 АЦС-д дараалсан осол гарсан. Тэдгээр осолд өртсөн цөмийн 3 реакторыг хөргөхөд ашигласан 1000 гаруй нөөцлүүр саванд агуулагдаж байгаа 1,34 сая орчим тонн усыг цэвэршүүлж далай руу цутгах ажил явагдаж байна. Цацраг идэвхт бодисуудаас ангижруулж далайн усаар шингэлсэн усны литр тутамд одоогийн байдлаар цацраг идэвхт тритийн агууламж 63-87 беккерел байгаа энэ нь Японы байгаль орчны аюулгүй байдлын стандартын зөвшөөрөгдөх хэмжээ буюу 60 мянган беккерелиэс хамаагүй доогуур хэмжээ гэж ТЕПКО-гийн мэргэжилтнүүд мэдэгдэж байгаа юм. Улмаар станцад хуримтлагдсан усыг зайлуулах хоёр дахь шатыг өнөө өглөө 10 цагаас эхлүүлжээ.

Энэ ажлын эхний үе шат өнгөрөгч 8-р сарын 24-нөөс эхэлж 9 сарын 11-нд төлөвлөсөн хугацаандаа дууссан. Энэ хугацаанд станцын ойр орчмын 3 км-ийн радиус доторх далайн уснаас дээж авч шинжлэхэд тритийн агууламж литр тутам 10 беккерел байсан энэ нь 700 беккерел байх нөхцөлд ус зайлуулах ажлыг зогсоохоор заасан нөхцөлөөс хавьгүй доогуур үзүүлэлт гэж тухайн үед нь мөн мэдээлж байжээ.

Өнөөдөр эхэлсэн хоёр дахь үе шатны хүрээнд ирэх 17 хоногт амжиж 10 нөөцлүүр савыг буюу 7800 тонн усыг султгах төлөвлөгөөтэй байна. Ийм маягаар ирэх оны 3-р сард багтааж ус нөөцлүүрийн 40 сав усыг султгах төлөвлөгөөтэй. Ирэх 30 жилд 1000 гаруй сав усыг далай руу асгана гэж тооцоолж байна. Энэ зуур Номхон далайн эрэг орчмын улсуудын зүгээс Токиогийн энэ шийдвэрт дургүйцлээ илэрхийлж Хятад улс гэхэд 8-р сарын 24-нөөс буюу ус зайлуулах ажлын эхний үе шат эхэлсэн даруй Японоос далайн бүтээгдэхүүн импортлохоо зогсоосон. Оросын ХАА-н бүтээгдэхүүнд хяналт тавих газар мөн өнгөрөгч сарын сүүлээр Хятадын энэ хоригт нэгдэх боломжийг судалж үзэж байгаагаа зарласан юм. Японы засгийн газар харин олон улсын хамтын нийгэмлэгт тэр дундаа Орос улсад цацраг идэвхт бодисуудаас цэвэршүүлсэн усны аюулгүйг нотолсон тайлбар мэдээллүүдийг хэдэнтээ хүргүүлсэн ШУ-ны баримт нотолгоотойгоор асуудалд хандахыг уриалсан гэж мэдэгдэж байна.

Америкийн Apple компанийн хамгийн сүүлийн үеийн iPhone 15 загварын ухаалаг гар утаснуудыг хэт халахад нөлөөлж буй шалтгааныг шийдэх iOS үйлдлийн системийн 17.0.3 шинэчлэлийг лхагва гарагт гаргалаа.

“Энэхүү шинэчлэл нь зарим алдааг засах чухал шийдлүүд, аюулгүй байдалтай холбоотой шинэчлэлүүдтэй бөгөөд iPhone гар утсыг тооцоолж байснаас илүү халахад нөлөөлж байх магадлалтай асуудлыг шийднэ” гэж үйлдлийн системийн өөрчлөлтийн талаарх мэдээлэлд дурджээ.

Apple компани шинэ iPhone гар утаснууд нь хэт халж байгаа тухай олон нийтийн сүлжээнүүдээр гарсан мэдээллийг өнгөрсөн амралтын өдрүүдэд хүлээн зөвшөөрсөн юм. Тус компанийн мэдээлснээр, уг асуудал нь зөв тохируулаагүй зарим аппликейшн, iOS дэх алдаанууд болон илүү ачаалал шаарддаг тохиргоо зэрэгтэй холбоотой байжээ.

Лхагва гаргийн шинэчлэлт нь iOS дэх асуудлуудыг шийдэх ажээ. Аппликейшн хөгжүүлэгчид ч мөн шинэ iPhone-ы халалтад нөлөөлөх хэмжээний ачаалал үүсгэж буй аппликейшнүүдийг засаж сайжруулах шинэчлэл хийж эхэлсэн байна.

Apple-ийн мэдэгдсэнээр, хэт халж байгаа шалтгаан илүү үнэтэй Pro, Pro MAX загваруудын титан болон хөнгөн цагаан хүрээтэй, мөн шинээр нэвтрүүлсэн USB-C цэнэглэх оролттой ч холбоогүй ажээ.

“Бүх iPhone гар утас хуучин мэдээллийг сэргээх, утасгүйгээр цэнэглэх, өндөр график дүрслэлтэй аппликейшн ашиглах, тоглоом тоглох үед, мөн өндөр чанартай дүрс бичлэг дамжуулах үед халж байгаа мэт мэдрэгддэг” гэж компанийн цахим хуудсанд бичжээ. Түүнчлэн температуртай холбоотой илэрхий анхааруулга гарч ирээгүй тохиолдолд iPhone-ыг хэрэглэхэд аюулгүй гэдгийг Apple мөн мэдэгджээ.

Киевт болж өнгөрсөн Батлан ​​хамгаалах аж үйлдвэрийн олон улсын анхдугаар форумын үеэр Батлан ​​хамгаалах аж үйлдвэрийн холбоо байгуулагдсан тухай Украины ерөнхийлөгч Владимир Зеленский мэдэгдээдУкраин улс зэвсэг, батлан ​​хамгаалах системийн “дэлхийн гол үйлдвэрлэгчдийн нэг” болно гэдэгт итгэлтэй байгаагаа  илэрхийлсэн байна. Мөн тэрээр “Бидний тэргүүлэх чиглэл бол дэлхийн аж үйлдвэрийн удирдагчидтай хамтран Украинд орчин үеийн технологи ашиглан батлан ​​хамгаалах үйлдвэрлэлийг хөгжүүлэх, янз бүрийн хүнд зэвсэг, пуужин, дрон үйлдвэрлэх чадвартай болох явдал” гэж  өөрийн“Telegram”хуудсанд бичжээ.

Форумын үеэр бид  тус улсад “Байрактар” дрон үйлдвэрлэх үйлдвэр байгуулахаар төлөвлөж байна гэж Туркийн “Байкар” компанийн тэргүүн Халук Байрактар ​​мэдэгдээд“ Учир нь Украины тал хөдөлгүүр үйлдвэрлэх өөрийн өвөрмөц технологитой, Туркийн тал эдгээр хөдөлгүүрийг ашиглан  дрон үйлдвэрлэх өөрийн өвөрмөц технологитой” гэж Туркийн бизнесмэн онцолж байв.Украины ГХЯ-ны мэдээлснээр уг форумд дэлхийн 30 орны 252 батлан ​​хамгаалахын аж ахуйн нэгж оролцжээ. Чуулганы хаалтын үеэр Батлан ​​хамгаалах аж үйлдвэрийн холбоо байгуулах тухай тунхагт 19 орны 38 зэвсэг үйлдвэрлэгч гарын үсэг зурсан байна.Энэ үеэр Украины ерөнхий сайд Денис Шмигал Оросын цэргүүдийн дайралтын улмаас тус улсын батлан ​​хамгаалахын 37 үйлдвэр эвдэрсэн гэж мэдэгдэв. Эрх баригчид тэдгээрийг сэргээхээр тохирсон гэж Засгийн газрын тэргүүн Батлан ​​хамгаалах аж үйлдвэрийн форумын дараа мэдэгдсэн байна. Харин яг ямар  зэвсэг үйлдвэрлэх талаар  тохиролцсон нь нууц байна.

Г.АМАРСАНАА

Шведийн Стокгольм хотноо 2023 оны аравдугаар сарын 2-нд Анагаах ухаан, физиологийн салбарын Нобелийн шагналын эздийг зарлажээ.

Унгарын эрдэмтэн Каталин Карико болон АНУ-ын эрдэмтэн Дрю Вайсман нарын “Нуклеон хүчлийн үндсийг сайжруулах нээлт” нь “Ковид-19”-ийн эсрэг үр дүнтэй mRNA вакциныг бүтээх боломжийг олгосон хэмээн Нобелийн хороо үзэж буй аж.

Цар тахал дэгдсэн хоёр жил гаруйн хугацаанд mRNA вакциныг коронавируст халдварын эсрэг ашигласнаар олон сая хүний амь насыг аварсан тул эдгээр эрдэмтдэд энэхүү хүндтэй шагналыг олгожээ.

Одоогийн байдлаар Уулын Карабахаас 88 мянга гаруй хүн Армени руу дүрвэжээ.

Арменийн Ерөнхий сайдын хэвлэлийн нарийн бичгийн дарга Назели Багдасарян өнөөдөр болсон хэвлэлийн бага хурлын үеэр энэ тухай мэдэгдлээ.

“Орон нутгийн цагаар баасан гаргийн 10:00 цагийн байдлаар Уулын Карабахаас 88 780 хүн Армени улсад дүрвэж ирээд байна” гэж тэрбээр хэлсэн байна.

2023 оны есдүгээр сарын 19-нд байлдааны ажиллагаа эхлэхээс өмнө Карабахын хүн ам ойролцоогоор 120 мянга байсан юм.

Засгийн газруудын баримталж буй бодлого шатах түлшний эрэлтийг улам нэмэгдүүлэхээр байна

О.Цэнгэг

Цөмийн том гүрэн АНУ болон Хятад, Оросын хурцадмал байдал сүүлийн жилүүдэд дээд цэгтээ хүрсэн. Энэ гурван улс тус тусын цөмийн туршилтын талбайдаа шинэ байгууламж барьж, хонгил ухаж эхэлсэн нь хиймэл дагуулын зургаас тодорхой болжээ. Тэд цөмийн туршилт хийхээр бэлтгэж буйг нотлох баримт байхгүй ч жилийн өмнөхтэй нь харьцуулбал туршилтын талбайд өргөтгөлийн ажил багагүй хийгдэж байгаа юм байна.

АНУ Невадагийн цөлд, ОХУ Хойд мөсөн далайн бүлэг аралд, Хятад улс баруун хязгаарын Шинжаан мужид цөмийн туршилтын талбайтай.

Хиймэл дагуулаас авсан сүүлийн 3-5 жилийн зургуудыг харахад уг газруудад шинэ хонгил, шинэ зам, агуулахууд, мөн эдгээр газруудад орж гарч буй тээврийн хэрэгслийн хөдөлгөөн илт нэмэгджээ. Цөмийн зэвсгийг үл дэлгэрүүлэх судалгааны төвийн профессор Жеффри Льюис “ОХУ, Хятад, АНУ цөмийн туршилтаа сэргээж магадгүй гэх маш олон сэжүүрийг бид харж байна. 1996 оны Цөмийн туршилтыг иж бүрэн хориглох гэрээнээс хойш гурван улсын аль нь ч туршилт хийгээгүй. Хятад, АНУ гэрээнд гарын үсэг зурсан боловч үүнийгээ батламжлаагүй байгаа” гэж хэлжээ. Мөн АНУ-ын Агаарын цэргийн хүчний хурандаа асан Седрик Лейтон гурван улсын цөмийн байгууламжийн зургийг хянаж үзээд үүнтэй адил дүгнэлт хийсэн байна. Тэрээр “Орос, Хятад, АНУ аль аль нь цөмийн зэвсгээ шинэчлэхээс гадна туршилт хийхэд шаардагдах үйл ажиллагааны бэлтгэлд асар их цаг хугацаа, хүчин чармайлт, хөрөнгө мөнгө зарцуулсан нь тодорхой байна. ОХУ гэрээг соёрхон баталсан ч АНУ түрүүлж хөдөлбөл Путин туршилт эхлүүлэх тушаал өгнө. Цөмийн туршилтын аюул нь нэг талаас АНУ, нөгөө талаас Орос, Хятад хоёрын хооронд өсөн нэмэгдэж буй зэвсгийн уралдаан хурдасч буйтай холбоотой” гэж дүгнэсэн байна.

НҮБ-ын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Антонио Гутерриш өнгөрсөн сард энхийн болон цэргийн зорилгоор туршилт хийхийг хориглосон олон улсын гэрээг соёрхон батлахыг бүх улсад уриалсан билээ. Гутерриш “Бид дэлхий даяар үл итгэх байдал, хуваагдалтай тулгарч байна. Дэлхийн өнцөг булан бүрд ойролцоогоор 13 мянган цөмийн зэвсэг байна. Эдгээрийн эзэн улсууд тэдгээрийн нарийвчлал, хүртээмж, хор хөнөөлийг нь улам сайжруулахаар хичээж байна. Энэ бол биднийг устгах жорыг сайжруулж байна гэсэн үг” гэж хэлсэн юм.

Профессор Жеффри Льюис Украин дахь Оросын армийн санаанд оромгүй муу амжилт цөмийн туршилтаа сэргээх сэжүүрийг Москвад өгч байж магадгүй гэж үзэж байна. Мөн Беларусь улс Оросоос тактикийн цөмийн зэвсэг хүлээж авсан гэж Александр Лукашенко наймдугаар сард мэдэгдсэн. Беларусь үүнийг гадаадын түрэмгийллийн эсрэг ашиглахад бэлэн гэдгээ ч мэдэгдсэн билээ.

ОХУ-аас Украинд бүрэн хэмжээний довтолгоог эхлүүлэх үед Хойд мөсөн далайн арал дахь цөмийн туршилтын талбайг өргөтгөж байгааг шинжээчид мэдээлж байсан. Мөн өнгөрсөн наймдугаар сард Оросын Батлан хамгаалахын сайд Сергей Шойгу мөн тус талбайд айлчилж байсан. Энэхүү “Новая Земля” аралд байх туршилтын талбайг ЗХУ анх 1955 онд ашиглалтад оруулсан бөгөөд 1990 онд газар доорх сүүлчийн туршилтыг хийжээ. Энэ хугацаанд тус талбайд 130 цөмийн туршилт хийсэн аж. Хиймэл дагуулын зургуудаас харахад 2021-2023 оны хооронд “Новая Земля “туршилтын талбайд томоохон бүтээн байгуулалт хийгдэж, усан онгоцууд болон шинэ тээвэрлэлтийн чингэлэгүүд боомтод ирэх болжээ. Сүүлийн 5-6 жилийн хугацаанд ОХУ тус талбайд шинэ хонгил ухах болсон байна. Гэхдээ туршилт хийхгүй зөвхөн барууныхныг айлгах зорилгоор ийн ажиллаж байж ч магадгүй юм гэж Жеффри Льюис хэлэв.

Хятадын баруун хэсгийн хүн ам сийрэг суурьшсан бүс нутагт “Лоп Нур” нэртэй ширгэсэн давст нуур бий. Хятадын цөмийн туршилтын энэхүү “Лоп Нур”-ын талбайд мөн идэвхжил нэмэгджээ. Хиймэл дагуулаас авсан зургаас харахад хятадууд тав дахь шинэ туннелийн малтлагыг хэдийнэ эхлүүлсэн байна. 2022, 2023 онд авсан зургуудыг харьцуулж үзвэл овоолгын хэмжээ тогтмол нэмэгдэж байгаа аж. Тиймээс хонгилуудыг өргөтгөж байна гэсэн дүгнэлтэд шинжээчид хүрчээ. Мөн тэсрэх бөмбөг хадгалах зориулалттай шинэ агуулахыг 2021, 2022 онд барьсан аж.

Жеффри Льюис “Хятадын туршилтын талбай нь Оросынхоос өөр. Хятадынх өргөн уудам бөгөөд олон янзын хэсгүүдтэй. Энэ талбай үнэхээр хөл хөдөлгөөнтэй харагдах болсон. Бид харж байгаа юм чинь АНУ-ын засгийн газар мэдээж олоод харчихсан байгаа” гэж хэлэв.

“Лоп Нур” дахь үйл ажиллагаа нэмэгдсэнийг Япон дахь хятад судлаачдын бүлэг мөн анхааруулжээ. Хиймэл дагуулын зургуудад дүн шинжилгээ хийсний эцэст “Хятадын зорилго бол цөмийн туршилт хийх явдал” гэж уг бүлэг дүгнэсэн байна. Дашрамд дурдахад, 1996 онд цөмийн туршилтаа зогсоосноо зарласнаас хойш Хятадын тал энэхүү амлалтаа байнга хүндэтгэж, цөмийн туршилт хийхийг хориглох тухай олон улсын зөвшилцлийг тууштай дагасан гэж уг албаныхан онцолжээ.

Стокгольмын Энх тайвны судалгааны олон улсын хүрээлэнгийн мэдээгээр ОХУ, АНУ нь одоогоор дэлхийн нийт цөмийн зэвсгийн 90 орчим хувийг эзэмшиж байгаа аж. АНУ-д 3700 гаруй цэнэгт хошуу, Орос 4500 орчим цэнэгт хошуутай гэсэн тооцоо байдаг. Харин Хятад 2022 оны нэгдүгээр сард 350 цэнэгт хошуутай байсан бол 2023 оны нэгдүгээр сард 410 болж нэмэгджээ. Дашрамд дурдахад, дэлхийн бүх цөмийн гүрнүүд, тэр дундаа Их Британи, Франц, Энэтхэг, Пакистан, Хойд Солонгос, Израиль улсууд цөмийн зэвсгээ шинэчлэх ажлыг үргэлжлүүлж байна гэж “CNN” мэдээлсэн байна.

Г.АМАРСАНАА

Өнөөдөр, 9-р сарын 26-нд Хятадын ГХЯ-ны хэвлэлийн төлөөлөгч Ван Вэньбинь ээлжит хэвлэлийн бага хурал хийлгэлээ. Сэтгүүлчээс өнөөдөр Төрийн зөвлөлийн мэдээллийн алба “Хүн төрөлхтний хувь заяаны нэгдмэл цогцыг хамтдаа байгуулъя: Хятадын санаачилга ба үйл ажиллагаа” цагаан ном нийтэлжээ. Энэхүү цагаан номыг нийтэлж байгаагийн учир утга нь юу вэ? гэж асуужээ.

Ван Вэньбинь хэлэхдээ, энэ он бол дарга Ши Жиньпиний хүн төрөлхтний хувь заяаны нэгдмэл цогцыг хамтдаа байгуулах үзэл баримтлалыг дэвшүүлсний 10 жилийн ой юм. Өнөөдөр Хятадын Төрийн зөвлөлийн мэдээллийн алба цагаан ном нийтэлсэн бөгөөд ХКН-ын Төв хорооны улс төрийн товчооны гишүүн, Гадаад хэргийн сайд Ван И хэвлэлийн бага хурлын үеэр үг хэлж, сэтгүүлчдийн асуултад хариуллаа. Ван И хэлсэн үгэндээ, цагаан ном бол хүн төрөлхтний хувь заяаны нэгдмэл цогцыг хамтдаа байгуулах үзэл санааны агуулга, бодит практикийг системтэйгээр тайлбарласан чухал баримт бичиг юм. Энэ нь Ши Жиньпиний шинэ эриний Хятадын онцлогтой социализмын үзэл санаа, дипломат харилцааны тухай Ши Жиньпиний үзэл санааг гүнзгий хэрэгжүүлэх чухал арга хэмжээ юм. Цагаан номыг нийтлэх нь нийгмийн бүх давхаргын хүмүүс болон олон улсын хамтын нийгэмлэгт хүн төрөлхтний хувь заяаны нэгдмэл цогцыг бүх талаар ойлгоход алс хэтийн ач холбогдол өгч, Хятадын онцлогтой том гүрний дипломат агуу их зорилтыг илүү тодорхой ойлгоход тусална гэдэг найдаж байна гэжээ.