Өнөө өглөө Тайванийн зүүн нутгийн Хуалянь хотын ойролцоо 7.4 магнитудын хүчтэй газар хөдөлсний улмаас долоон хүн амиа алдаж, 736 хүн гэмтэж бэртжээ.
Сүүлийн 25 жилийн хугацаанд болсон хамгийн хүчтэй газар хөдлөлтийн чичирхийлэл нийслэл Тайбэй хотод мэдрэгджээ. бичлэгүүдээс харагдана.
Газар хөдөлтийн улмаас Японы ойролцоох арлууд, Филиппиний хойд хэсэгт цунамийн түгшүүр зарласан боловч дараа нь цуцалсан байна.
Америкийн Дайн Судлалын Хүрээлэн(ISW) Украины фронтын үйл явдлын талаарх хамгийн сүүлийн тайландаа “Оросын арми одоо нэгээс илүүгүй чиглэлд л довтлох боломжтой болсон. Энэ чиглэл нь Донецк мужийн баруун хэсэг, тухайлбал саяхан Оросын армийн мэдэлд орсон Авдеевка хотын нутаг дэвсгэрээс эхэлж магадгүй байна” гэж бичжээ.
Өнгөрсөн сарын 30-нд Авдеевка орчмын Тоненкое тосгоны ойролцоо болсон Оросын армийн бүтэлгүйтсэн довтолгооны чиглэлд Оросын арми хүчээ төвлөрүүлж дахин довтлох магадлал өндөр байгааг мөн онцолжээ. Уг тайланд дурдсанаар, энэ хэсэгт Украины цэргүүд Оросын цэргийн 36 танк, 12 явган цэргийн байлдааны машин бүхий бүхэл бүтэн механикжсан батальоны довтолгоог няцааж Оросын 12 танк, явган цэргийн 8 байлдааны машиныг устгасан” гэжээ. Хиймэл дагуулын дүрс бичлэгээс харахад Тоненкое тосгоноос баруун хойд зүгт орших зам дагуу Оросын олон тооны хуягт машин, танкууд устгагдаж, эвдэрсэн байна гэж тэмдэглэсэн байна.
Дайн судлалын хүрээлэнгийн шинжээчдийн үзэж байгаагаар Авдеевкаг эзэлснээс хойш Оросын цэргүүд ийм довтолгоон хийгээгүй байсан тул гуравдугаар сарын 30-нд болсон довтолгоон няцаагдсан явдал байлдааны цаашдын өрнөлд чухал ач холбогдолтой баримт болж байна гэж дүгнэжээ.
“ISW”-ийн шинжээчид Харьков-Луганскийн чиглэлд Бахмутын ойролцоо, Авдеевка болон баруун Запорожье мужид Оросын цэргийн хүч төвлөрч байгааг анхааруулаад, гэхдээ Оросын цэргийн боловсон хүчний асуудал, байлдааны ажиллагааг төлөвлөх, хэрэгжүүлэх чадвар дутмаг байгаагийн улмаас Оросын арми зөвхөн нэг чиглэлд л төвлөрсөн, өргөн цар хүрээтэй довтолгоо хийх боломжтой гэдэгт итгэлтэй байна гэсэн дүгнэлт гаргасан байна.
Г.АМАРСАНАА
Украины Аюулгүй байдлын газрын хэвлэлийн алба “ОХУ-ын нутаг дэвсгэрт болсон террорист халдлагад Киев оролцсон тухай мөн манай Аюулгүй байдлын алба(СБУ)-ны дарга Василий Малюкийг баривчлахыг шаардсан ОХУ-ын ГХЯ-ны мэдэгдэл нь ямар ч ёс суртахуунгүй, бүдүүлэг явдал” гэж мэдэгдэв.
Мөн уг мэдэгдэлд “ОХУ-ын ГХЯ Олон улсын эрх зүйн хэм хэмжээ, тухайлбал терроризмтой тэмцэх тухай олон улсын конвенцийг дурдахыг хичээж байгаа ч, ОХУ-ын ГХЯ уг конвенцийн заалтаар олон улсын эрэн сурвалжлах жагсаалтад орсон хүн бол Путин гэдгийг мартаж байна” гэж дурджээ. Гааг дахь Олон улсын эрүүгийн шүүх ОХУ-ын ерөнхийлөгчийг Украины нутаг дэвсгэрээс хүүхдүүдийг хууль бусаар албадан гаргасан гэж буруутгаж баривчлахыг шаардаж байгааг тус алба дахин сануулсан байна. Мөн Украины Аюулгүй байдлын газрын хэвлэлийн алба “Оросын цэрэг олон зуун энгийн иргэдийн цогцос үлдээж, Буча хотоос цэргээ гаргасны ойг тохиолдуулан ОХУ-ын ГХЯ ийм мэдэгдлийг гаргаж байгаа нь өөрөө Олон улсын эрх зүйн хэм хэмжээг зөрчиж буй ямар ч ёс суртахуунгүй, бүдүүлэг үйлдэл. Иймээс ОХУ-ын ГХЯ-ны мэдэгдэл нь ямар ч үнэ цэнэгүй зүйл юм” гэжээ.
ОХУ-ын Гадаад хэргийн яам “Оросын талын явуулсан мөрдөн байцаалтын ажиллагаа Москвагийн ойролцоох “Crocus City Hall”-д болон террорист халдлагад Украин оролцсоныг тогтоосон.
Иймээс терроризмтой тэмцэх тухай олон улсын конвенцийн дагуу энэ халдлагад оролцсон хүмүүсээ нэн даруй баривчилж, манай талд шилжүүлэн өгөх ёстой. Мөн ОХУ-ын нутаг дэвсгэрт болсон бусад халдлага болон Крымын гүүрийн террорист ажиллагааг зохион байгуулсан Украины Аюулгүй байдлын албаны дарга Василий Малюкийг баривчлан шилжүүлж өгөхийг Москва шаардаж байна” гэж мэдэгдээд байсан юм.
Казахстан улсад хоёр өдрийн өмнө цаг агаар огцом дулаарсны улмаас их хэмжээний шар усны үер бууж, дөрвөн бүс нутгийн 12 мужид онц байдал зарлаад байгаа аж.
Шар усны үерийн улмаас Казахстан улсын баруун бүсийн Абай, Акмола, Актобе, Костанай хотын 4700 гаруй оршин суугчдыг нүүлгэн шилжүүлээд байна. Нүүлгэн шилжүүлсэн оршин суугчдын дунд 1700 хүүхэд байна. Нийт 500 гаруй амины байшин болон олон тооны сургууль, цэцэрлэгийн барилга байгууламж үерийн усанд автжээ.
Өнөөдрийн байдлаар тус улсын хэмжээнд онцгой байдлын 12 шуурхай штабын төвийг ажиллуулж байгаа аж.
Бидний дунд байгаа Оросыг дэмжигчид гэж хэн болохыг тодруулах гээд үзье.
Оросыг дэмжигч монголчууд “Германы фашистууд олон мянган Ленинградчуудыг өлсгөж алсан” гэж боддог. Саяхан болж өнгөрсөн Ленинградын бүслэлтийг бут цохисоны 80 жилийн ойг тохиолдуулан энэхүү бүслэлтийг болон “Гуравдугаар Рейх”-ийн бусад гэмт хэргийг “ЗХУ-ын ард түмнийг хоморголон устгасан үйлдэл” гэж албан ёсоор хүлээн зөвшөөрөхийг Кремль Берлинээс шаардсан тухай “ТАСС” агентлаг мэдээлсэн. Харин ОХУ-д суугаа Германы Элчин сайд Александр Граф Ламбсдорф “Манай улс энэ явдлын хариуцлагыг хүлээн зөвшөөрч байна” гээд “Харин Берлин түүхийг дахин бичих ёсгүй гэж үзэж байна. Энэ бол буруу үйлдэл” гэж мэдэгдсэн. Үүний цаад учир нь ийм юм.
Ленинградын бүслэлт 1941 оны есдүгээр сарын 8-наас 1944 оны нэгдүгээр сарын 27 хүртэл 872 хоног үргэлжилж, янз бүрийн эх сурвалжийн мэдээгээр 600 мянгаас 1.5 сая хүн нас барсан гэж үздэг. Уг бүслэлтийн өлсгөлөн болсон хамгийн хүнд үе 1941 оны 11 дүгээр сарын 20-ноос 12 дугаар сарын 25-ны хооронд сар гаруй үргэлжилсэн бөгөөд хот руу хоол хүнс хүргэх цорын ганц зам нь “Амьдралын зам” гэх Ладога нуурын мөсөн дээгүүр явдаг авто зам байсан билээ. Тухайн үед Оросууд агаарын гүүр зохион байгуулж 50 тээврийн онгоцоор бүтээгдэхүүн тээвэрлэж байсан нь Ленинградынханд маш чухал тусламж болж байсан. Эдгээр нисэх онгоцнуудын аюулгүй байдлыг ханган сөнөөгч онгоцууд хамт нисдэг байв. Гэтэл Сталин бүх онгоцыг Москвад шилжүүлэх ёстой гэсэн шийдвэр гаргаж Ленинградынхныг зөнд нь орхисон нь өлсгөлөн бий болоход гол нөлөө үзүүлсэн байдаг. Сонирхолтой нь дайны гэмтнүүдийг шүүсэн Нюрнбергийн шүүх хурлаар Германы цэргийнхэн “Бид Ладога нуурын мөсөн дээгүүр байсан Оросуудын хүнсний замыг хаагаагүй. Харин Оросын албан тушаалтнууд хүнс, эмийг үнэт зүйлсээр ард иргэддээ зарж өлсгөлөн бий болгосон” гэж мэдүүлсэн учир энэ бүслэлтийг удирдаж байсан Германы фельдмаршал Фон Лееб орос иргэдийг өлсгөж хөнөөсөн хэргээр ял аваагүй байдаг. Харин Фон Лееб Оросын комиссаруудыг устгах тушаал өгсөн, “Барбаросса” төлөвлөгөөг төлөвлөж хэрэгжүүлэхэд оролцсон, олзлогдогсдыг цаазлах, энгийн иргэдийг хоморголон устгах, эд хөрөнгийг нь дээрэмдэхийг зөвшөөрсөн гэж яллагдсан ч тушаал биелүүлж байсан хэмээн гурван жилийн хорих ялаар шийтгэгдсэн байдаг. Гэсэн ч мөрдөгдөн хоригдох явцад уг ялын хугацаа нь дууссан хэмээн чөлөөлөгдсөн болохыг уг хурлын протокол нотолдог. Иймээс л өнөөдөр Оросууд Ленинградын бүслэлтийг дангаар нь бус “Гуравдугаар Рейх”-ийн бусад гэмт хэрэгтэй хамтатган Германыг буруутгаж байгаа юм.
Оросын төр, засгийн гол онцлог бол авлигал. Энэ нь дайнд ч нөлөөлдөг. Тухайлбал, өндөр үнээр авсан чанаргүй нүүрс шатаадаг хаант Оросын хөлөг онгоцнуудын утаа далайд хаа холоос харагдаж 1905 оны байлдаанд Япончуудын хялбар бай болж ялагдах нэг гол шалтгаан нь болсон байдаг. Мөн улаан Оросууд 1939 оны өвөл Финлянд руу дайрахад албан бүртгэл дээр байсан цэргийн өвлийн хувцас хэрэгсэл нь агуулахад огт байхгүй байсан учир финичүүдэд устгуулснаасаа олон орос цэрэг хөлдөж үхсэн. Тэгвэл Путины Оросын Украинд явуулсан довтолгоон бүтэлгүйтэж, шинээр цэрэг татах болоход бас л цаасан дээр бичээтэй байсан бүхэл бүтэн армийн цэргийн хувцас хэрэгсэл бүхий агуулах хоосон байсан тухай баахан шуугилдсан. Бүр манай Нарантуул зах дээр оросууд ирж манайханд бөөндсөн өөрсдийн цэргийн хувцсыг буцаан машин машинаар нь худалдан авч байсан билээ. Гэтэл Оросыг дэмжигч монголчууд “Оросын арми хаана ч байхгүй хүчирхэг зэвсэгтэй, Украинд ялагдахгүй” гэж боддог. Оросууд барууны зэвсгийг хулгайгаар хуулбарлан үйлдвэрлэдэг учир “хаана ч байхгүй” гэдэг нь үнэн, харин “хүчирхэг” нь худал зүйл. Дэлхийн II дайнд АНУ, Их Британи тэргүүтэй 16 улс дэмжиж байсан учир ЗХУ энэ дайнд ялсан. Харин өнөөдөр АНУ, Их Британи тэргүүтэй 54 улс ОХУ-ын эсрэг зогсож байгаа учир АНУ-д болох ерөнхийлөгчийн сонгуулиас өмнө Орос ялагдах байх. Оросыг дэмжигчид тавдугаар сарын 9-нийг “Ялалтын баяр” гэдэг. Үнэндээ бол “Америк, Английн тусламжгүйгээр бид ялахгүй байсан”
гэдгийг мэддэг фронтын дайчид эрс цөөрсний дараа Кремль 1965 оноос эхлэн “Ялалтын баяр” тэмдэглэх болсон. Олон сая хүн алагдсан үйл явдал яав ч баяр болгон тэмдэглэх зүйл биш билээ.
Оросыг дэмжигчид өнөөдрийн Монголын тусгаар тогтнол, ололт амжилт бүхэн Оросуудын ач тус гэж үздэг. Монголын тусгаар тогтнол нь Хаант Орос 1905 онд Японд ялагдсаны дараа энэ хоёр улсын хооронд хийгдсэн “Буриад Монгол Оросын мэдэлд, Өвөр Монгол, Хятад Японы мэдэлд, харин Ар Монгол дундын бүс байна” гэсэн нууц хэлэлцээр хэрэгжсэний үр дүн юм. Октябрийн хувьсгалын дараа Япончууд Алс Дорнодоор цэрэг оруулж большевикуудаар цагаан хааны хийсэн уг гэрээг дахин баталгаажуулсан нь Монгол тусгаар тогтнох гол шалтгаан болсон. Өнөөдрийн Монголын хөгжил дэвшил бол дэлхий нийтийн хөгжлийн ач тус бөгөөд Оросын хэлмэгдүүлэлт гэх хядлага, хамтрал, нэгдэлжилт байгаагүй бол илүү хөгжих байсан билээ. Оросыг дэмжигчид “Мөнхийн хоёр хөршийнхөө дунд Оростой байхад алзахгүй” гэдэг. Гэтэл мөнхийн зүйл гэж үгүй учир хоёр хөрш удахгүй задарч Монгол Холбооны улс болж хос парламенттай болох шаардлага үүсэх нь гарцаагүй.
Саяхан ОХУ-ын ерөнхийлөгчийн Хэвлэлийн нарийн бичгийн дарга Дмитрий Песков “Москвагийн ойролцоох “Crocus City Hall” концертын цогцолборт болсон террорист халдлагын сэжигтнүүдэд яагаад эрүүдэн шүүлтийн шинж тэмдэг илрээд байна вэ?” гэсэн сэтгүүлчийн асуултад “Би энэ асуултыг хариултгүй үлдээж байна” гэсэн. Сэтгүүлч Песковоос “Оросын тусгай хүчнийхэн халдлагын сэжигтнийг баривчлахдаа яагаад чихийг нь огтолж аманд нь чихэж идүүлсэн юм бэ?” гэж асуусан хэрэг. Энэ явдал бол Ардчиллыг баримтлагч монголчуудын хувьд санаанд багтамгүй зэрлэг бас харгис төдийгүй хүний эрхийг бүдүүлгээр зөрчиж, мөрдөн байцаах байгууллагад итгэх боломжгүй болгож буй сөрөг үйлдэл, бас байж боломгүй гэмт хэрэг. Харин Оросыг дэмжигч монгол та энэ явдлыг яг юу гэж үзэж байгаагаа эргэцүүлээд нэг бодоод үз дээ!
Энэ бүхэн бидний дунд байгаа Оросыг дэмжигчид нь Кремлийн суртал ухуулгыг сохроор итгэгчид бөгөөд харин бид бол зүгээр л бодит үнэнийг эрэн хайгчид юм гэдгийг нотолж байна. Бидний ялгаа ердөө л энэ. Кремлийнхэн өөрсдийгөө дэмжигчдийг хоорондоо “полезные идиоты” буюу “ашигтай мунхагууд” гэдэг. Гэхдээ Кремльд барьцаалагдсан Монголоо хорлогч цөөн тооны жинхэнэ урвагчдыг бодвол Оросыг дэмжигчид маань хамаагүй аюул багатай гэдэг бол үнэн. Тэгээд ч нэг их удахгүй “Оросын түүх бол бодит тамыг хийсвэр диваажин хэмээн хэрхэн худал сурталдсан тухай түүх юм” гэж түүхийн сурах бичигт бичиж эхлэх болно. Тухайлбал, ОХУ-ын Төрийн Думын 2001-2012 оны депутат, ФСБ буюу Холбооны Аюулаас Хамгаалах албаны хурандаа асан Геннадий Гудков “Crocus City Hall”-д болсон халдлагын үйл явц олон нийтэд тодорхой болоод байгаа ч хоорондоо огт авцалдахгүй явдал хэтэрхий гэмээр олон байна. Жишээ нь, буудлага эхлэхэд тэнд эрэлч нохой хөтөлсөн тусгай албаны хүн байсан. Эрэлч нохой хар тамхи, эсвэл тэсрэх бөмбөг илрүүлэх үүрэгтэй. Харин түүний илрүүлсэн хүнийг баривчлах тусгайнхан заавал хамт байдаг журамтай. Тэд хаана байв. Нохойтой хүн яагаад болж буй аллагыг утсаар цааш мэдэгдэх гэж огт оролдолгүй шууд яваад өгөв. Яагаад халдлага үйлдэгсэд явснаас бүтэн цаг хагасын дараа тусгай хүчнийхэн тус байранд нэвтрэв. Орчин үеийн барилга болох “Crocus City Hall”-ын түймрээс хамгаалах систем яагаад ажиллахгүй байв. Концертын танхимын дээвэр нуртал яагаад гал команд ирэхгүй удаж, олон иргэд амь үрэгдэв. Зөвхөн эдгээр жишээнээс л Путин Оросын тусгай албадыг ямар ч чадваргүй болгож бүрэн дампууруулсан, эсвэл тусгай албад энэ халдлагыг мэдэж, алсаас удирдан үр дүнг нь ашиглах зорилго тавьсан гэсэн хоёр л хариулт гарч ирнэ. Путин Орост болсон террорист халдлага бүрийн дараа эрх мэдлээ нэмэгдүүлдэг” гэж хэлжээ. Гэтэл Путин болон Кремлийн суртал ухуулагчид энэхүү халдлагыг юу гэж сурталдаж байгаа билээ. Оросыг дэмжигч та алийг нь зөв гэж бодож байна?! Үнэн хүчтэй гэдэг аргагүй үнэн.
Г.АМАРСАНАА
BBC “Иргэдээ хамгаалах үүрэгтэй Оросын хүчний байгууллагууд яагаад “Crocus City Hall”-д цагт нь очиж чадсангүй вэ?” гэсэн том нийтлэл хэвлүүлж “Хэрхэн цөөн тооны зэвсэгт дайчид Москва хотын захад орших “Крокус Сити Холл”-д 139 хүний аминд хүрч, халдлагын газраас саадгүй зугтаж чадсан бэ?”, “Тагнуулын алба яагаад энэ явдлаас сэргийлж чадсангүй вэ?”, “Нэг хүнд ногдох хүчний албан хаагчдын тоогоор дэлхийд дээгүүрт ордог ОХУ-ын нийслэлийн дүүрэгт яагаад иргэдээ хамгаалах зэвсэгтэй хүмүүс байсангүй вэ?”, “Москвад удахгүй болох террорист халдлагын талаарх АНУын анхааруулгыг Оросын эрх баригчид яагаад үл тоосон бэ?” гэсэн асуулт тавьж хариултыг нь бичиж эцэст нь “Оросын эрх баригчдад таагүй байгаа эдгээр асуултад ойлгомжтой хариулт одоогоор олдоогүй байна” гэж дүгнэжээ. Reuters агентлаг Цагаан ордны Үндэсний Аюулгүй Байдлын зөвлөлийн Хэвлэлийн төлөөлөгч Эдриенн Уотсон: “Энэ сарын эхээр АНУ-ын засгийн газар Москвад удахгүй болох хэлснийг онцолсон байна. Эдгээр томоохон мэдээллийн агентлагууд бүгд Владимир Путин энэ сэрэмжлүүлгиийн хариу болгон энэ сарын 19нд Оросын Тусгай албадын чуулган дээр “Ний нуугүй хэлэхэд, барууны хэд хэдэн албан ёсны байгууллага сүүлийн үед Оросын нутаг дэвсгэрт террорист халдлага үйлдэж болзошгүй тухай өдөөн хатгасан мэдэгдлүүд хийснийг та нарт сануулъя. Энэ бүхэн бол манай нийгмийг айлган сүрдүүлж, тогтворгүй болгох гэсэн санаатай хийж байгаа шууд шантааж юм” гэж хэлж байсныг дахин сануулаад “Хэрэв Оросын тусгай албад Путиныг дагаж, террорист халдлагын талаар АНУын анхааруулгыг шантааж, өдөөн хатгалга гэж үзсэн бол энэ нь бүх зүйлийн биш юм аа гэхэд маш олон зүйлийн тайлбар болж байна” гэж онцолжээ. террорист халдлагын талаар мэдээлэл өгч, олон хүн цугларсан газар, тэр дундаа концерт зэрэг газарт зэвсэгт халдлага болж магадгүй” гэж сэрэмжлүүлсэн байхад Кремль яагаад зохих арга хэмжээ авсангүй вэ? гэж асуун хариулт хайсан байна. Мөн CNN эх сурвалжаас и ш татан “АНУ-ын тагнуулын алба Исламын улс бүлэглэл (Орос болон бусад оронд хориглосон) ОХУ-д террорист халдлага үйлдэхэд бэлтгэж байна гэж Москвад анхааруулсан. АНУын Засгийн газар ч мөн хоёр улсын хооронд байгуулсан “Заавал сэрэмжлүүлэх” урт хугацааны гэрээний дагуу энэ мэдээллийг Оросын эрх баригчидтай хуваалцсан” гэж онцлон мэдээлжээ. Харин DW Германы олон нийтийн хэвлэл мэдээллийн “ARD” нийгэмлэгийн аюулгүй байдлын шинжээч Майкл Гётшенбергийн “Америкчууд удахгүй болох террорист халдлагын тухай хийсэн сэрэмжлүүлгийн эсрэг хийсэн В.Путины мэдэгдэл терроризмын эсрэг Оросын тагнуулын албатай ямар ч хамтын ажиллагаа байхгүй болсон гэдгийг олон нийтэд анхааруулсан явдал болсон гэж би бодож байна” гэж Үнэхээр ч Москва д ахь Рос г вар дийн цэргийн ерөнхий бааз нь “Крокус Сити Холл”-оос гурван километрийн зайд байрладаг. Энэ байлдааны анги цэргийн техникгүй байсан ч 15 минутад явганаар 3 км замыг туулан энд хүрээд ирэх чадвартай байсан. Мөн энэ цэргүүдээс ч илүү ойрхон зэргэлдээх “ Crocus Expo”-гийн байранд Павшиногийн гэх Красногорскийн дүүргийн өөрийн 12 машин бүхий ц агдаагийн хэлтэс байррладаг. Тэд өөрсдийн олон тооны албан хаагч бас өөрийн нөөц зэвсгийн өрөөтэй байсан. Гэтэл хажууханд нь алуурчид чөлөөтэй аллага явуулж бас чөлөөтэй уг газрыг орхин явсан, алан хядагчид машинаа солихгүйгээр Украины хилд 120км, Белорусийн хилд 26км ойртох газрыг ямар ч саадгүй яаж туулав, Украин руу бэлдсэн “цонхоор” гарах гэж байсан алуурчид яагаад Украинд ямар ч хэрэггүй рублийг шагналдаа авав гээд маш олон огт ойлгомжгүй асуудлууд цуварсаар байгаа юм. Дэлхийн томоохон мэдээллйн агентлагуудын эдгээр нийтлэл хэвлэгдсэний д араахан нийтийн сүлжээгээр “Интерпол зүс царай таних хиймэл оюун ухаан ашиглан “Crocus City Hall”-д халдлага болж байх үеэр тэнд Оросын Тусгай алба болон ГХЯ-ны сайд С.Лавровын Аюулгүйн албаны офицерууд байсан гэдгийг тогтоожээ” гэсэн бичлэг тарав. Үнэхээр ч энэ үеэр Интерполын ерөнхий нарийн бичгийн дарга Юрген Сток “Орост болсон террорист халдлагын дараа эрх баригчдын явуулж буй мөрдөн байцаалтад манай байгууллага дэмжлэг үзүүлэхэд бэлэн байна” гэж мэдэгдээд байсан билээ. Харин ОХУ-ын Гадаад хэргийн сайд Сергей Лавров “Crocus City Hall концертын танхимд болсон террорист х алдлагын мөрдөн байцаалтын ажиллагаа үр дүнтэй үргэлжилж байгаа бөгөөд Орос улс барууны орнууд болон Интерпол зэрэг олон улсын байгууллагуудаас тусламж авах шаардлагагүй” гэж мэдэгдсэн нь дахин шуугиан тарив.
АНУ-д тус улсын түүхэнд анх удаа ерөнхийлөгч асан хүнийг эрүүгийн хэргээр шүүх хурал товлогдов. Нью-Йорк мужийн Дээд шүүхийн шүүгч Хуан Мерчан “Төрийн тэргүүнээр дахин сонгогдох гэж буй АНУ-ын ерөнхийлөгч асан Дональд Трампыг 2016 оны сонгуулийн кампанит ажилд зориулан цуглуулсан хөрөнгийг хууль бусаар зарцуулсан хэргийн шүүх хурал дөрөвдүгээр сарын 15-нд болно” гэж мэдэгдэв.
Яг жилийн өмнө Манхэттэний прокурорууд Трамптай бэлгийн харьцаанд ордог байсан порно жүжигчин асан Сторми Даниэлст сонгуулийн кампанит ажлын санхүүжилтээс 130.000 ам.доллар төлсөн явдлыг нуун дарагдуулахын тулд түүнийг хуурамч баримт бичиг бүрдүүлсэн гэж буруутгасан. Даниэлс ерөнхийлөгчийн сонгуулийн кампанит ажлын үеэр “Энэ явдлыг дэлгэнэ” гэж сүрдүүлсэн аж. Шүүхийн яллах дүгнэлтэд 130 мянган ам.доллар Даниэлсийн “амыг хамхих” мөнгө байсан гэж дурдсан билээ.
Нэрт порно жүжигчин асанд төлсөн мөнгийг Трампын өмгөөлөгч асан Майкл Коэн өгсөн бөгөөд тэрээр уг шүүх хуралд яллагдагчийн гэрчээр оролцох аж. Хэргийн учир нь порно жүжигчинд төлсөн мөнгийг “хууль ёсны төлбөр” гэж бүртгэж тайлагнасан явдал ажээ. Харин Дональд Трамп Даниэлстэй дотно харилцаатай байгаагүй бас сонгуулийн хөрөнгийг хууль бусаар ашиглаагүй гэж мэдэгдсээр байгаа юм. Трампын шүүх хурал энэ сарын 25-нд эхлэх байсан ч түүний өмгөөлөгчид уг хэргийн шинээр илэрсэн нөхцөл байдлыг шалгах шаардлагатай хэмээн уг шүүх хурлыг 90 хоногоор хойшлуулахыг шүүгчээс хүссэн юм. Харин шүүгч Трампын өмгөөлөгчдөд 20 хоногийн хугацаа өгсөн билээ.
Нью-Йоркийн шүүх Дональд Трампын эсрэг үүсээд байгаа дөрвөн эрүүгийн хэргийн зөвхөн нэгийг нь энэ удаа хэлэлцэнэ. АНУ-ын ерөнхийлөгч асан мөн нууц бичиг баримттай хууль бусаар ажилласан, 2020 оны ерөнхийлөгчийн сонгуулийн үр дүнг хүчингүй болгох оролдлогод оролцсон гэх үндэслэлээр холбооны эрүүгийн хэрэгт буруутгагдаж байгаа юм. Мөн Жоржиа мужийн прокурорууд Трампыг энэ мужид сонгуулийн дүнг өөрчлөхийг оролдсон гэж буруутган хэрэг үүсгээд байгаа юм. Эдгээр бүх шүүх хурал энэ жилийн ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнө дуусах ёстой байсан ч тус улсын ерөнхийлөгч асан халдашгүй дархан эрх эдлэх эсэх тухай Улсын дээд шүүхийн шийдвэр гартал хойшлогдсон билээ. Иймээс Нью-Йоркийн энэхүү шүүх хурал АНУ-ын ерөнхийлөгчийн сонгуулийн кампанит ажлын үеэр болох нь тодорхой болсон Дональд Трамптай холбоотой цорын ганц шүүх хурал болж байна.
Дональд Трамп энэ шүүх хурлын дараа давж заалдах хүсэлт гаргахаа мэдэгдэж, шүүх хурал бол ерөнхийлөгчийн сонгуульд хөндлөнгөөс оролцож буй явдал гэж үзэж байгаагаа онцолсоор байна. Дональд Трамп “Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дундуур шүүх хурал хийж байгааг би төсөөлж ч чадахгүй байна” гэж мэдэгдсээр байгаа билээ.
Нью-Йоркийн давж заалдах шатны Иргэний хэргийн шүүх ерөнхийлөгч асан Дональд Трампыг бизнесийн залилангийн хэргээр ял сонссоны дараа төлөх барьцааны хэмжээг эрс бууруулсан шийдвэр гаргасан байна. Уг шүүхээс экс ерөнхийлөгч шүүхийн дансанд ердөө 175 сая доллар байршуулах, эсвэл энэ мөнгийг батлан даах хуулийн этгээдийг олох ёстой гэж мэдэгдэн түүнд шүүхийн шийдвэрийг биелүүлэх 10 хоногийн хугацаа өгөв. Шүүх ерөнхийлөгч асан болон түүний хоёр хүүг зээл болон даатгалын илүү сайн нөхцөл бүрдүүлэх гэж гэр бүлийнхээ үл хөдлөх хөрөнгийг олон жилийн турш олон тэрбумаар зохиомлоор өсгөсөн гэм буруутай гэж тооцсон билээ. Иймээс хоёрдугаар сарын дундуур Трампыг санхүүгийн залилан хийсэн бүх хугацаанд 355 сая доллар, хөвгүүдийг нь нэмж дөрвөн сая доллараар торгох ялаар шийтгэсэн байсан юм. Нийт дүн нь бараг 454 сая доллар болсон.
Үүнээс гадна Трамп болон түүний хөвгүүдийг Нью-Йорк мужид компанийн үйл ажиллагаа явуулах эрхийг гурван жилээр хассан. Экс ерөнхийлөгч заасан хугацаанд мөнгөө бүрэн төлөхгүй бол Нью-Йоркийн Ерөнхий прокурор Летитиа Жеймс Трампын эд хөрөнгийг хураан зарж, 454 сая долларыг суутгаж авахаар болсон юм. Тэгвэл Трампын санхүүтэй холбоотой бас нэгэн сонин явдал болж өнгөрөв. Учир нь Дональд Трампын эзэмшдэг “Trump Media&Technology” компанийн хөрөнгийн зах зээлийн үнэлгээ NASDAQ биржийн арилжааны эхний өдөр нэгж хувьцааны үнэ 49.95 ам.доллараас 79.38 ам.доллар болж нэг хагас дахин өссөн ч хаалтын үед 57.99 ам.доллар болж буун уг компанийн Трампын эзэмшлийн хувь (58 хувь) 4.6 тэрбум доллараар үнэлэгдэж эхэлснийг “Financial Times” онцлов. Харин санхүүгийн судалгааны “Great Hill Capital”-ийн нэрт шинжээч Томас Хэйс “Үүнийг бизнесийн төлөв байдлын үзүүлэлт гэхээсээ Трампын дэмжигчид түүнд урам зориг өгөх гэсэн явдал гэж үзэх хэрэгтэй. NASDAQ-ийн дүрмээр Трамп зургаан сарын хугацаанд хувьцаагаа зарах эрхгүй.
Хагас жилийн дараа юу болохыг харцгаая” гэж хэлснийг “Reuters” онцолжээ. Ийнхүү Дональд Трампыг тойрсон адал явдал үргэлжилсээр байна. Гэхдээ санхүүгийн эрүүгийн хэрэг иргэний хэрэг биш учир Трампын хувьд “тоглоом” биш юм.
Г.АМАРСАНАА
Киевт үзүүлэх цэргийн дэмжлэгийг тогтвортой нэмэгдүүлэх зорилгоор Францын “Nexter” компани болон Германы “Краусс-Маффей-Вегманн”-ы хамтарсан “KNDS” зэвсгийн компанийг бий болгож Украинд сум, цэргийн техник хэрэгслийн сэлбэг хэрэгсэл үйлдвэрлэх охин компани байгуулах шийдвэр гарав. Герман, Францын Батлан хамгаалахын сайд Борис Писториус, Себастьян Лекорну нар Берлинд уулзаж энэхүү хэлэлцээнд гарын үсэг зурж баталгаажуулсан байна. Себастьян Лекорну сайд “Бид “KNDS” компани Украинд үйлдвэрлэлээ нээх болно гэдгийг зарлаж байна” гээд уг шинэ компани зэвсэг, техник төдийгүй эдгээрийн сэлбэг хэрэгсэл үйлдвэрлэхэд орон нутгийн иргэдийг ажлын байртай болгоно. Энэхүү зэвсгийн үйлдвэрлэл нь фронтын шугамд ойрхон байх ёстой бөгөөд энэ нь хангамжийн хувьд маш чухал нөхцөл болно” гэж тайлбарлав. Харин Борис Писториус энэхүү төслийн гол зорилго нь Украины армийг сумаар байнга хангахад туслах явдал” гэж мэдэгдэв.
Украин дахь “KNDS”-ийн зэвсгийн үйлдвэр “Цезарь” өөрөө явагч их буу(SPG), “AMX10CR танк”, түүнчлэн 155, 105 мм калибрын их бууны сум үйлдвэрлэх болно гэж Францын телевизийн “BFM” суваг мэдээлсэн бол “Bloonberg” Оросын цэргүүдийн өдөр бүр хэрэглэж буй сумны дундаж хэмжээ нь Украины Зэвсэгт хүчнийхээс 3-5 дахин олон байгаа учир энэ үйлдвэр богино хугацаанд Киевт хангалттай хэмжээний сум нийлүүлэх болно гэж онцолжээ.
Украины шинэ зэвсгийн үйлдвэрийн талбай яг хаана байрлах нь одоогоор тодорхойгүй байна. “BFM” суваг “Энэ газар Оросын пуужингийн бай болж магадгүй. Тийм учраас нууцалж байна. Энэ үйлдвэр үл үзэгдэх, далд үйлдвэр болж магадгүй” гэж мэдээлсэн байна.
Өмнө нь Германы батлан хамгаалахын “Rheinmetall” концерн Украинд сум үйлдвэрлэх үйлдвэр нээхээр төлөвлөж байгаагаа зарлаж, Украины компанитай хамтарсан үйлдвэр байгуулсан бөгөөд ОХУ-ын ГХЯ-ны албан ёсны төлөөлөгч Мария Захарова хэрэв ийм үйлдвэр баригдвал энэ нь Оросын зэвсэгт хүчний “хууль ёсны бай” болно гэж мэдэгдэж байсан юм.
Г.АМАРСАНАА
Кремлийн ивээлд байдаг Оросын бүх хэвлэл мэдээлэл, суртал ухуулагчид Москва хотын “Крокус Сити Холл”-д халдлага хийсэн “Исламын Улс” бүлэглэлийн ард Украин, АНУ байгаа хэмээн бүх чадлаараа сурталдаж байгаа ч барууны том хэвлэлүүд энэ том халдлагын ард хэн байгааг илрүүлэх эрэн сурвалжлах том нийтлэлүүд тавьж эхлэв.
Тухайлбал, BBC “Баривчлагдсан хүмүүс, тэд Исламын улс бүлэглэлтэй холбоотой эсэх, саатуулсны дараах эрүүдэн шүүлт, “Крокус”-ын халдлагын талаарх гол асуултууд болон хариултууд” гэсэн том нийтлэл хэвлүүлэв. Мөн Хүний эрхийн байгууллагууд “Оросын тусгай албадыг баривчлагдсан хүмүүсийг зодож нүдэж, цахилгааны тогоор цохиулж, чихийг нь огтлон аманд нь чихэх гэх мэтээр фашист авир гаргаж байна” гэж эрс шүүмжилсэн мэдэгдэл гаргав. Хамгийн гол нь Кремлийн дарангуйллаас зугтаж гадаадад гараад байгаа ОХУ-ын Тусгай албанд алба хааж байсан офицерүүд Тажик цагаачдыг “халхавч” болгон уг халдлагыг Оросын тусгай алба зохион байгуулсан гэдгийг баримт дурдан нотлон ярьж байгаа бичлэгүүд нийтийн сүлжээнд олноороо тавигдаж эхлэв. Мөн Оросын төрийн Думын эрх баригч “Нэгдсэн Орос” намын бүлгийн тэргүүн Владимир Васильев “Цаазын ялыг тойрсон асуултууд хурцаар тавигдаж, олон санал ирж байна. Энэ асуудлыг гүн гүнзгий, мэргэжлийн түвшинд бодитойгоор шийдвэрлэх цаг ирлээ.
Бид манай нийгмийн сэтгэл санаа, хүлээлтэд нийцсэн шийдвэр гаргах болно” гэж мэдэгдсэнийг Думын бусад намууд ч дэмжив. ОХУ-ын ерөнхийлөгч асан, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн нарийн бичгийн дарга Дмитрий Медведев өөрийн Телеграм хуудсандаа “Террористууд зөвхөн адилхан хариу арга хэмжээг л ойлгодог. Үхлийг үхлээр” гэж бичжээ. Өөрөөр хэлбэл, маш олон нэрт улс төр судлаачид энэ халдлагаас өмнө “Путин сурсан зангаараа Москвад халдлага зохион байгуулж, харгислал явуулах эрхтэй болох гэж байна” гэж мэдэгдэж байсан нь ийнхүү батлагдаж эхлэв. Учир нь хоёр долоо хоногийн өмнө АНУ, Их Британийн Элчин сайдууд Москвад болох олон нийтийн арга хэмжээний үеэр халдлага үйлдэгдэх аюултай болсон талаар иргэддээ ил тод анхааруулж байсан.
Харин тухайн үед Владимир Путин энэхүү сэрэмжлүүлгийг “Манай нийгмийг айлган сүрдүүлж, тогтворгүй болгох” зорилготой “барууны шууд явуулга” гэж мэдэгдэж байсан билээ. Ийнхүү Лалын улс бүлэглэлийн албан ёсны хохирогч болж, барууны улсуудын “ОХУ-ыг террорист улс” хэмээн зарлах гэж байсан явдлыг хойшлуулах зорилгоор өөрийн иргэдийн эсрэг явуулсан Путины “тусгай ажиллагаа” илчлэгдэн Кремль бүр ч эвгүй байдалд орж магадгүй нөхцөл, байдал бүрдэв.
Г.АМАРСАНАА
Сүүлийн хэдэн сард тариаланчдын эсэргүүцлийн хөдөлгөөн Европ даяар тархаж, хурдацтай хүчээ авч, энэ тивээс зөвхөн Австри, Дани, Финланд, Швед улсад уг явдал гарсангүй. Тариаланчид Парис зэрэг томоохон хотуудыг бүсэлж, Берлин зэрэг хотын төвүүдийг хааж, өтөг бууц асгаж, өндөг шидэж, бухалдсан өвс, сүрэл шатааж, хурдны замын хөдөлгөөнийг зогсоон, хүнсний супермаркетуудыг сүйтгэн цагдаа нартай мөргөлдөв.
Эсэргүүцэн жагсагч фермерүүд янз бүрийн шалтгаан тоочжээ. Тухайлбал, Нидерландад засгийн газар 2030 он гэхэд малын тоог бууруулах замаар азотын ялгаруулалтыг хоёр дахин бууруулах гэж байгааг, Италид 2017 оноос хойш хэрэгжиж эхэлсэн орлогын албан татварын хөнгөлөлтийг зогсоохоор төлөвлөж буйг, Европын Холбооны байгаль орчны дүрэм чангарсан явдлыг, дизель түлшний үнэ нэмэгдсэн, хүнсний үнэ унасан, жижиглэнгийн худалдаачид илүү ашиг олж байна, гадаадын хямд импортыг эсэргүүцэж байна хэмээн фермерүүд “шударга бус, явдал”-тай тэмцэх шийдвэр төгс байгаагаа харуулсан нь энэ юм. Тариаланчид жагсаалдаа олон зуун трактор ашиглав. Болгарт л гэхэд Хөдөө аж ахуйн сайд Кирилл Ватевыг огцрохыг шаардан нийслэл Софи хотод хөдөө аж ахуйн 26 байгууллагын тариаланчид эсэргүүцлийн жагсаал зохион байгуулж, “Засгийн газартай байгуулсан гэрээ бидний асуудлыг шийдэж чадахгүй байна” гэж мэдэгдэв.
Үндэсний хэмжээнд засгийн газрууд эсэргүүцлийн жагсаалд хариу өгөх гэж сандралдаж, Берлин дизель түлшний татаасыг бууруулах шийдвэрээ зөөлрүүлсэн бол Италийн Ерөнхий сайд Жоржиа Мелони наад зах нь орлого багатай фермерүүдэд татварын хөнгөлөлтийг хэсэгчлэн сэргээхээр болов. Парис дизель түлшний татварын нэмэгдлээс татгалзаж, тариаланчдад 400 сая еврогийн дэмжлэг үзүүлэхээс гадна нэмж 200 сая еврогийн мөнгөн тусламж үзүүлэхээ амлав.
Эсэргүүцлийн жагсаалын үеэр Грекийн Засгийн газар тариаланчдад нэмэлт дэмжлэг үзүүлэхээр болж, ерөнхий сайд Кириакос Мицотакис тариаланчдын төлөөлөлтэй уулзаж “Та бүхний зүй ёсны санаа зовоосон асуудлыг харгалзан тариаланчид дөрөвдүгээр сараас эхлэн хоёр жилийн хугацаанд хямд цахилгаан эрчим хүч авах эрх олгоно” гэж мэдэгджээ
Эрүүлээр сэтгэдэг хүн болгоны хамгийн их санаа зовоосон, эдгээр жагсаалын сүүдэртэй тал нь хэт барууны популист намууд тариаланчдын хөдөлгөөнийг хүчтэй дэмжиж, тэд энэ “бослого”-ыг өөрсдийн төр, засагт байгаа ардчиллыг баримтлагч намуудын эсрэг урт удаан дайн хийх ирээдүйн шинэ фронт гэж үзэж буй явдал байв. Иймээс эрх баригчид Европын парламентын сонгууль болохоос хэдэн сарын өмнө Европын дотоодын нийт бүтээгдэхүүний дөнгөж 1.4 хувийг бүрдүүлдэг хөдөө аж ахуйн асуудалд анхаарал хандуулахаас аргагүй байдалд оров. Учир нь Нидерландад гэхэд л иргэдэд хортой бордоо тариаланд ашиглахыг хориглосноос болж гарсан тариаланчдын “азотын дайн”-ыг чадварлаг ашиглан “Тариачид ба иргэдийн хөдөлгөөн” намыг хэт барууны популистууд шинээр байгуулав. Мөн хэт барууны үзэлтэй “Германы төлөө альтернатив” нам тариаланчдыг тууштай дэмжиж, Францад Марин Ле Пенийн популист нам жагсаал цуглаанд оролцов. Бүр Европын парламентын Хөдөө аж ахуйн хорооны хурал дээр “Копа Когека” гэх тариаланчдыг дэмжигч лобби бүлгийн гишүүн Кристиан Ламберт “Сүүлийн сар, жилүүдэд Европын фермерүүд тэдэнд тулгарч буй хүндрэлийнхээ талаар “сэрүүлэг тавьсан” ч энэ танхимд сонсогдсонгүй” гэж популизмдаад амжив. Товчхондоо тариаланчдын эсэргүүцлийн давалгаа Европын улсуудын нийслэл төдийгүй бүр Брюссельд түгшүүр төрүүлэв. Европын Комисс хурцадмал байдлыг намжаахын тулд олон буулт хийсэн бөгөөд ерөнхийлөгч Урсула фон дер Лейен фермерүүдийн санаа зовнилыг ойлгож байна гээд пестицидийн хэрэглээг бууруулах төлөвлөгөөгөө зогсоож, энэ бол “туйлшралын бэлэг тэмдэг байсан” гэж мэдэгдэв. Ийнхүү “CAP” гэх ирээдүй хойч үеэ бодож, хөрс, цэвэр ус, байгалиа хамаалж, эко хүнс үйлдвэрлэх Европын бодлого хөсөр орхигдов.
Энэ бүхнийг нэгтгэн дүгнэх аваас: Европын холбооноос батлаад удаагүй байгаа “CAP” гэх “The Common Agricultural Policy-Хөдөө аж ахуйн нэгдсэн бодлого” буюу “Ногоон бодлогын хэлэлцээр” нь экологи, уур амьсгалын өөрчлөлттэй тэмцэх чиглэлээр Европын фермерүүдэд олон шинэ нөхцөл, дүрэм хэрэгжүүлэх шаардлага бий болгосон. Тухайлбал, пестицид, химийн бордооны хэрэглээг хязгаарлах, усны хэрэглээг эергээр зохицуулах, ногоон байгууламжийг өргөжүүлэн зэрлэг ан амьтдын амьдрах орчныг хамгаалах хариуцлага үүрүүлсэн. Энэ бүхэн нь мэдээжийн хэрэг нэмэлт зардал шаардаж, бүтээгдэхүүний өртөгийг нэмэгдүүлж, үйлдвэрлэгчдийн халаасыг танана. Үр хүүхдүүд, улсынхаа ирээдүйг бодсон энэ арга хэмжээ нь улсаас буюу татвар төлөгчдийн мөнгөөр татаас авахын тулд шинэ хяналт, тайлан нэхэх болсон нь Европын тариаланчдын эмх замбараагүй байдлын эхний бөгөөд гол шалтгаан болов. Хоёр дахь гол шалтгаан нь геополитиктэй холбоотой эдийн засгийн хямрал. Эхлээд COVID-19 тахал, дараа нь Оросын Украины эсрэг цэргийн ажиллагаа явуулж, барууны болон Оросын харилцаа эрс муудан дэлхийн нийлүүлэлтийн сүлжээ, харилцааны тасалдал, эрчим хүч, нефтийн бүтээгдэхүүний үнийн өсөлт, инфляц, амьдралын өртөг нэмэгдсэн нь тариаланчдыг жагсахад хүргэв. Гурав дахь гол шалтгаан нь Европын Холбооны өндөр стандартыг дагаж мөрддөггүй орнуудаас Европ руу хямд үр тариа, хүнсний бүтээгдэхүүн импортолсон гэх явдал байв. Эсэргүүцлийн хөдөлгөөний удирдагчид ийм гэрээ хэлцэл нь чанар муутай хүнсний бүтээгдэхүүнийг демпингийн үнээр Европ руу нэвтрүүлэх боломжийг олгосон явдал гэжээ. Энэ явдал Бельги, Франц, Испани, Герман бүр Польшийн фермерүүдийн эсэргүүцлийн уриа лоозон болов. Польшийн Сеймийн өмнө болсон тариаланчдын жагсаалын нэгэн зурагт хуудсанд “Украины хортой бүтээгдэхүүнийг Польшийн дэлгүүрүүдэд дахин оруулахгүй” гэж бичсэн бол өөр нэгд нь Брюссельд хандаж: “Европын бодлого тариаланчдыг устгаж байна. Украинаас хүнс авах ёсгүй” гэжээ. Гэтэл Украин нь наранцэцгийн тос, арвай, эрдэнэ шиш, улаан буудай зэрэг хөдөө аж ахуйн тэргүүн зэрэглэлийн түүхий эд экспортлогчдын нэг юм. ОХУ-ын цэргийн довтолгоо, Украины Хар тэнгисийн боомтуудыг бүсэлсэн нь тус улсын гадаад зах зээлд бараа бүтээгдэхүүн экспортлох боломжийг эрс хязгаарлаж, орлогын чухал эх үүсвэргүй болгосон. Иймээс Еврокомиссын ерөнхийлөгч Урсула фон дер Лейен Оросын үр тарианы бүтээгдэхүүнийг Европын холбоонд импортлоход гаалийн татварыг нэмэгдүүлэх Европын комиссын саналыг зарлав. Энэ бүхэн үнэндээ улсын төсөв гэх татвар төлөгчдийн мөнгөөр хүүдэгнэж, сонгуулийн саналаа нэмэгдүүлэх гэж фермерүүддээ элдэв хөнгөлөлт үзүүлсэн улстөрчдийн популизмын үр дүн юм. Гэтэл популистууд гэдэг нь үнэндээ сайхан юм ярьж улс бас иргэдээ хорлогчид билээ.
Фермерүүд нь жагсаж цуглаагүй, чөлөөт зах зээл баримталж буй Дани улсын хувьд нэг хүнд ногдох хүнсний үйлдвэрлэлээр дэлхийд нэгдүгээрт ордог. Дани нь Европын Холбооны хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүн, хүнсний тав дахь том экспортлогч бөгөөд тус улс үйлдвэрлэсэн хөдөө аж ахуйн бүтээгдэхүүнийхээ 80 гаруй хувийг экспортоор борлуулдаг. Мөн Шведийн хөдөө аж ахуйн салбарт 72 мянган ферм ажилладаг. Харин Шведийн эдийн засагт хөдөө аж ахуйн хамгийн том салбар нь сүүний аж ахуй бөгөөд хөдөө аж ахуйн үйлдвэрлэлийн үнийн дүнгийн 20 хувийг бүрдүүлдэг. Хамгийн гол нь1989 онд Швед улс хөдөө аж ахуйн бодлогоо шинэчилж, улсаас өгдөг элдэв татаас, үнийн хяналтыг устгасан. Швед улс 1995 онд Европын холбоонд элссэн бөгөөд Шведийн хөдөө аж ахуйн салбар өнөөдөр Европын “САР” гэх “Хөдөө аж ахуйн нэгдсэн бодлого”-ын дагуу бүх стандартыг төвөггүй биелүүлэн жагсаал, цуглааны оронд орлогоо нэмэгдүүлэх инновац хайцгааж байна. Өөрөөр хэлбэл, хөдөө аж ахуйн салбарт элдэв хөнгөлөлт үзүүлдэг улстөрчдийн популизм нь фермерүүдийг цаг алдуулж, зах зээлд өрсөлдөх чадваргүй “тэжээмэл амьтад” болгон эцэст нь жагсаал, цуглаанд хүргэж байна. Иймээс ерөөс улстөрчдийн аливаа популист бодлого бол улсынхаа эсрэг явуулж буй террорист ажиллагаа мөн гэдэг нь тодорхой байна. Аль ч террорист ажиллагаанд хөөн хэлэлцэх хугацаа гэж байдаггүй гэдгийг “Үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжин” импортыг хааж, гурил, малын тэжээлийн үнийг хэд дахин нэмж зудтай хамтран гамшиг тарьсан манай авлигач, мунхаг улстөрчид санаж явахад ер илүүдэхгүй.
Тариаланчдын эдгээр “бослого” болон Монголтой харьцуулашгүй муу байгалийн нөхцөлтэй Дани, Швед улсын туршлага бидэнд татвар төлөгчдийн мөнгөөр “Үндэсний үйлдвэрлэлээ дэмжинэ” гэх коммунист терроризм үйлдэхээ таслан зогсоож, чөлөөт зах зээлээ хөгжүүлэх явдал ганц зөв зам гэдгийг ойлгуулав.
Г.АМАРСАНАА