Category: эдийн-засаг

“Гадаад валютын улсын нөөцийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр авах зарим арга хэмжээний тухай” Засгийн газрын 2022 оны аравдугаар сарын 05-ны өдрийн 362 дугаар тогтоолын хэрэгжилтийн явцыг Монгол Улсын Шадар сайд бөгөөд Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатар танилцууллаа.

Гадаад валютын албан нөөц 2022 оны есдүгээр сард 2.5 тэрбум ам.доллар хүртэл буураад байсан бол 2023 оны дөрөвдүгээр сарын эцсийн байдлаар 3.7 тэрбум ам.доллар хүрч нэмэгдсэн байна. Улмаар эдийн засгийн бодит өсөлт Үндэсний статистикийн хорооны урьдчилсан тооцоогоор 2023 оны эхний улиралд 7.6 хувьд хүрсэн. Үүнд, уул уурхай болон үйлчилгээний салбар голлон нөлөөлжээ. Харин жилийн инфляц эхний улиралд 12.2 хувь байсан бол тавдугаар сарын 1-ний өдрийн байдлаар 10.3 хувь хүртэл буурсан байна.
Валютын нөөц нэмэгдэж, сүүлийн саруудад тогтвортой хадгалагдахад хилийн боомтуудын үйл ажиллагаа идэвхжиж, экспорт нэмэгдсэн нь нөлөөллөө. Тухайлбал, 2023 оны эхний 4 сарын байдлаар нүүрсний экспорт 19.0 сая тоннд хүрч, 2019 оны мөн үеэс 7.5 сая, өмнөх оны мөн үеэс 15.2 сая тонноор тус тус өссөн байна. Мөн бүх төрлийн ашигт малтмалын экспортын гэрээ гааль, татварын автомат бүрдүүлэлтийн системд бүртгэгдсэнээр мэдээллийн ил тод байдал хангагдаж, АМНАТ-ын тайлагналт, орлого нэмэгджээ.

Товч мэдээ
· Гадаадын хөрөнгө оруулалтын гомдлыг шийдвэрлэх талаар авах зарим арга хэмжээний тухай Засгийн газрын тогтоол гаргахаар тогтож гадаадын хөрөнгө оруулагчдаас ирүүлсэн өргөдөл, гомдлын шийдвэрлэлтийн талаарх тайлан мэдээг байгууллагын цахим хуудсанд нээлттэй байршуулах талаар арга хэмжээ авч ажиллахыг Эдийн засаг, хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатарт даалгалаа.

ГЕГ-аас 2023 оны эхний дөрвөн сарын экспорт, импортын мэдээг нэгтгэн хүргэлээ.

Монгол Улсын хэмжээнд 2023 оны эхний дөрвөн сарын байдлаар нийт импорт 2.7 тэрбум ам.долларт хүрч 311 сая ам.доллар буюу 13.2 хувиар өссөн. Үүнд нөлөөлсөн гол зүйл нь нефтийн бүтээгдэхүүн бөгөөд 44 хувиар өссөн байна.

Мөн машин, тоног төхөөрөмж, тэдгээрийн эд ангийн импорт 31.5 хувиар өссөн нь импортын өсөлтөд голлон нөлөөлжээ. Импортын бүтцийг авч үзвэл нийт импортын:

• 10.8 хувийг хүнсний бүтээгдэхүүн
• 21.1 хувийг нефтийн бүтээгдэхүүн
• 37.3 хувийг автомашин, машин механизм, техник тоног төхөөрөмж тэдгээрийн эд анги
• 30.8 хувийг бусад бараа бүтээгдэхүүн эзэлж байна.

Энэ оны эхний дөрвөн сарын байдлаар Монгол Улсад 18780 ширхэг суудлын автомашин, 5712 ширхэг ачааны автомашин импортлогдсон байна.

БНХАУ-д Майн баярын өдөр тохиолдож байгаатай холбогдуулан “Тавантолгой” ХК-ийн 2023 оны 5 дугаар сарын 01-ний өдрийн 11:00 цагт болох 2 багц буюу 12,800 тонн, 5 дугаар сарын 02-ны өдрийн 11:00 цагт болох 5 багц буюу 32,000 тонн нүүрсний дуудлага арилжааны хуваарь, нөхцөлд өөрчлөлт орлоо.

2023 оны 05 дугаар сарын 03-ны өдөр 11:00 цагт 5 багц буюу 32,000 тонн, 2023 оны 5 дугаар сарын 04-ний өдөр 12:00 цагт 5 багц буюу 32,000 тонн нүүрсийг тонн бүрийг нь 139,2 ам.доллароор тус тус арилжаална.

МОНГОЛЫН ХӨРӨНГИЙН БИРЖ

Авто тээврээр энэ оны эхний улиралд 13.9 сая тонн ачаа тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс тээсэн ачаа 10.5 (4.1 дахин) сая тонноор өсжээ.

Энэ өсөлтөд уул уурхайн бүтээгдэхүүний тээвэрлэлт 9.4 (3.9 дахин) сая тонноор өссөн нь нөлөөлснийг Үндэсний статистикийн хорооноос гаргасан нийгэм, эдийн засгийн мэдээлэлд тэмдэглэсэн байна.

Авто тээврээр энэ оны эхний улиралд давхардсан тоогоор 30.5 сая хүн тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 9.2 (23 хувь) сая хүнээр буурлаа. Үүнд нийслэлийн нийтийн тээврээр зорчигч (давхардсан тоо) 8.3 (21.9 хувь) сая хүнээр буурсан нь нөлөөлжээ. Харин авто тээврээр тээсэн ачаа энэ оны эхний улиралд өмнөх улирлынхаас 1.4 (11.6 хувь) сая тонноор, зорчигч 1.4 (4.8 хувь) сая хүнээр нэмэгдсэн байна.

Авто тээврийн салбарын орлого энэ оны эхний улиралд 249.4 тэрбум төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 149.6 (2.5 дахин) тэрбум төгрөгөөр өслөө. Үүнд ачаа тээврийн орлого өмнөх оны мөн үеийнхээс 140.5 (3.1 дахин) тэрбум, зорчигч тээврийн орлого 9.1 (29 хувь) тэрбум төгрөгөөр өссөн нь нөлөөлжээ. Харин авто тээврийн орлого энэ оны эхний улиралд өмнөх улирлынхаас 17.6 (6.6 хувь) тэрбум төгрөгөөр буурсан аж.

Төмөр замаар энэ оны эхний улиралд 8.1 сая тонн ачаа тээвэрлэсэн нь өмнөх оны мөн үеийнхээс 1.8 (29.8 хувь) сая тонноор өсжээ.

Төмөр замаар тээсэн ачааны өсөлтөд экспортын ачаа 1.4 (96.2 хувь) сая тонн, дотоод ачаа 267.4 (8.6 хувь) мянган тонноор өссөн нь нөлөөлсөн байна. Төмөр замаар тээсэн ачаа энэ оны 3 дугаар сард 2.7 сая тонн болж, өмнөх сарынхаас 157.9 (6.1 хувь) мянган тонноор өслөө. Үүнд барилгын материалын тээвэр 24.6 (37.2 хувь) мянган тонн, хар төмрийн тээвэр 20.3 (3.9 дахин) мянган тонн, төмрийн хүдрийн тээвэр 10.6 (2.5 хувь) мянган тонноор өссөн нь нөлөөлсөн аж.

Төмөр замаар энэ оны эхний улиралд тээсэн ачаа өмнөх оны мөн үеийнхээс уул уурхайн бүтээгдэхүүн 1.8 (44.9 хувь) сая тонн, хөдөө аж ахуйн гаралтай бүтээгдэхүүн 41.7 (2.7 дахин) мянган тонноор өсөж, барилгын материал 130.5 (35.3 хувь) мянган тонн, хар төмөр 18.9 (32.9 хувь) мянган тонноор буурсан байна. Төмөр замаар зорчигчид 2023 оны эхний улиралд 490.8 (давхардсан тоо) мянга болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 146.8 (42.7 хувь) мянган зорчигчоор нэмэгдсэн байна. Энэ өсөлтөд орон нутгийн зорчигч 142.9 (41.5 хувь) мянгаар өссөн нь нөлөөлсөн байна. Төмөр замын тээврээр зорчигчид энэ оны 3 дугаар сард 187.1 (давхардсан тоо) мянга болж, өмнөх сарынхаас 38.3 (25.7 хувь) мянган хүнээр нэмэгдсэнийг Үндэсний статистикийн хорооо мэдээлэв.

Төмөр замын тээврийн орлого энэ оны эхний улиралд 248.1 тэрбум төгрөг болж, өмнөх оны мөн үеийнхээс 103 (71 хувь) тэрбум төгрөгөөр өслөө. Үүнд нүүрс, төмрийн хүдэр, жонш, жоншны баяжмал, ХАА-н гаралтай бүтээгдэхүүний тээвэрлэлт өссөн нь нөлөөлөв. Төмөр замын тээврийн орлого 2022 оны 3 дугаар сард өмнөх сарынхаас 14.1 (18.5 хувь) тэрбум төгрөгөөр өсөж, 89.9 тэрбум төгрөг болжээ.

2023 оны нэгдүгээр улирлын НӨАТ-ын буцаан олголтоороо 54,363 иргэн хөрөнгийн татвараа төлжээ. Тодруулбал, эдгээр иргэн хөрөнгийн татварт 755 сая төгрөгийг төвлөрүүлжээ.

Энэ оны 1,2,3 дугаар сард хийсэн худалдан авалтад төлсөн албан татварын 20 хүртэл хувийг буцаан олгох юм.

Манай улс НӨАТ-ын буцаан олголтод жилдээ 200 гаруй тэрбум төгрөг зарцуулдаг байна.

“НӨАТ-ын баримт бүртгүүлж байгаа өрхүүдийн 70 орчим хувь нь сард 14-17 мянган төгрөгийн буцаан олголт авдаг. Хэрэв буцаан олголтын 2%-ийг 5% болгож нэмэгдүүлбэл нэг өрхөд очих мөнгө дунджаар 20,000 төгрөг болно” хэмээн Сангийн яамны Татварын бодлогын газрын дарга Б.Тэлмүүн мэдээлж байв.