Category: шинжлэх-ухаан-технологи

“Apple” компани цахилгаан оруулга бүхий даавуундаа зохиогчийн эрх авах хүсэлт гаргажээ. Энэхүү технологийг хувцас үйлдвэрлэхэд ашиглаж магадгүй байна гэж “Apple Insider” сонин мэдээлсэн байна.

Энэ сарын 10-нд гаргасан уг хүсэлтэд дурдсанаар, энэхүү материал нь тусгаарлагч болон дамжуулагч утаснуудаас бүрджээ. Тусгаарлагч утаснууд нь хүний арьсыг дамжуулагч ширхгүүдтэй холбоо үүсгэхээс хамгаалах бол дамжуулагч утаснууд нь цахилгаан дохиог түгээх аж.

Ийм давуугаар хийсэн хувцас нь тухайн хүний талаарх мэдээллийг цуглуулах боломжтой гэж үзэж байна. Түүнчлэн энэхүү технологийн тусламжтайгаар дуу сонсох боломжтой, чихэвчтэй малгай бүтээж болох аж.

“Apple” компани долоо хоног тутамд зохиогчийн эрх авах хүсэлт гаргаж байгаа бөгөөд алсдаа технологиудаа өөрийн бүтээгдэхүүнүүддээ ашиглана гэсэн баталгаа байхгүй юм гэж “Apple Insider” сонин онцлон тэмдэглэжээ.

БНХАУ-ын Чүн Чин хот 48.7 метрийн өндөртэй, 20 давхар ухаалаг авто зогсоолыг байгуулжээ. Энэ зогсоолд машинаа тавьсан хүн QR код хүлээн авах бөгөөд уг кодоо уншуулах үед тусгай кран машиныг нь зогсоолд байршуулах, мөн буулгаж ирэх үйлдлийг гүйцэтгэх юм байна. Өмнө нь 387 машины зогсоолд 3000 гаруй хавтгай дөрвөлжин метр талбай шаардлагатай байсан бол ухаалаг зогсоолтой болсноор 680 хавтгай дөрвөлжин метр талбайд л ийм тооны машин байрлуулах боломжтой болжээ.

Шинжлэх ухааны салбараас гадаадын улс орнууд төдийгүй дотоодынхоо томоохон шагнал хүртсэн эрдэмтдийг ШУА-ийн ерөнхийлөгч Д.Рэгдэл өнөөдөр хүлээн авч хүндэтгэл үзүүллээ.

Өнгөрсөн онд академич Р.Барсболд “Монголын геологи ба ашигт малтмал” хэмээх найман боть цувралыг бүтээсэн эрдэмтдийн хамт Төрийн шагнал, академич Д.Төмөртогоо Япон Улсын Засгийн газрын “Мандах нар” одонгийн “Тууз бүхий Алтан туяа” зэрэглэлийн одон, академич Д.Доржготов Монгол Улсаас анх удаа ОХУ-ын газар зүйн нийгэмлэгийн дээд шагнал С.М.Пржевальскийн нэрэмжит хүндэтгэлийн алтан медаль, академич Л.Болд Туркийн Шинжлэх ухааны академийн 2018 оны шагнал, доктор О.Самбуудорж Монгол Улсын шинжлэх ухааны гавьяат зүтгэлтэн цол тус тус хүртсэн юм.

Уулзалтын үеэр эрдэмтдийг “ШУА-ийн “Бидний бахархал” өргөмжлөлөөр өргөмжилсөн бөгөөд тэдний сэтгэгдлийг хүргэж байна.

Академич Р.Барсболд: Манай улсын эдийн засагт чухал байр суурь эзэлдэг уул уурхайд геологи хамгаас чухал. Дэлхий дээр ус, хайрга хоёрыг хамгийн ихээр хэрэглэж байна. Байгалийн нөөц, баялгийг зөвөөр ашиглахад геологийн шинжлэх ухаан хэрэгтэй. Бидний судалгаа нь эртний, өнөөгийн судалгааг нэг дор болгосон тул энэ салбарт ажилладаг, мэргэжлийн хүмүүст маш дөхөм болно.

Академич Д.Доржготов: Монгол Улсын үндэсний атлас 1990, 2008 онд хэвлэгдсэн. Үүнийг шинэчлэн англи болон монгол хэлээр хэвлэхээр ажиллаж байна. Үндэсний атлас нь өнөөгийн Монгол Улсын нийгэм эдийн засаг, соёл, археологи, түүх зэргийг харуулна. Хоёрт, Монгол Улсын хөрсний судалгааны талаар уулархаг нутгийн хөрс, тал хээрийн хөрс, говь нутгийн хөрс гэсэн гурван боть ном бичнэ.

Академич Л.Болд: Би монгол нутагт байгаа турк үндэстний хэл, аялгууг хэл шинжлэлийн үүднээс судалсан. Энэ онд эртний Турк бичгийн талаар хоёр ном гаргахаар ажиллаж байна. Үүний нэг нь эртний Турк хааны хөшөөний бичгийг орчуулах, хоёрт, Монгол нутагт байгаа турк бичээсийг бүртгэх юм.

Дэлхийн ухаалаг гар утас үйлдвэрлэлийн салбарт тэргүүлэгч “Samsung” компани “Galaxy S” загварын ухаалаг гар утасны шинэ загварын нээлтийн арга хэмжээгээ ирэх хоёрдугаар сарын эцсээр Сан-Франциско хотноо зохион байгуулна.

“Samsung” компанийн мэдээлснээр, “Galaxy S10” ухаалаг гар утсыг хоёрдугаар сарын 20-нд Сан-Франциско хотын “Bill Graham Civic” цогцолборт олон нийтэд танилцуулах ажээ. Нээлтийн арга хэмжээнд гурван мянга гаруй сэтгүүлч болон “Samsung” компанийн түнш компаниудын төлөөлөгч оролцох юм байна.

Энэ удаагийн арга хэмжээний товыг урьд өмнөх арга хэмжээнүүдтэй харьцуулахад нэг долоо хоногийн өмнө болж байгаа бөгөөд тус компани нь энэ төрлийн арга хэмжээг ихэвчлэн Барселона хотноо зохион байгуулдаг байсан ажээ. Түүнчлэн Сан-Франциско хотод зохион байгуулж буй нь “Apple” компанийн төв байртай хамгийн ойр болж буй тохиолдол болох юм.

“Samsung” компани “Galaxy S3”-ийг олон нийтэд танилцуулах арга хэмжээг Лондонд, “Galaxy S4” болон “S8”-ыг Нью-Йоркт зохион байгуулж байжээ.

“2019 онд “Galaxy” загварын утсуудыг олон нийтэд танилцуулж эхэлсний 10 жилийн ой тохиож байгаа ба Сан-Франциско хот нь чухал түнш компаниуд оршдог, технологи өндөр хөгжсөн хот юм” гэж “Samsung” компанийн төлөөлөгч хэлжээ. “Galaxy S10” загварын ухаалаг гар утсыг гуравдугаар сарын 8-наас дэлхий даяар худалдаалж эхлэх юм байна.

Ажиглагчдын таамаглаж буйгаар, “Samsung” компани “Galaxy S10” гар утсыг танилцуулан олны анхаарлыг татсаны дараа анхны ухаалаг эвхэгддэг гар утасны нээлтээ Барселона хот дахь “Mobile World Congress”-т хийж магадгүй ажээ.

LG компани Лас Вегаст өнөөдөр нээгдэж байгаа CES 2019 үзэсгэлэнгийн үеэр хуйлагддаг 65 инчийн дэлгэцтэй OLED телевизээ танилцуулжээ. Тус телевизорын нэг товч дарахад дэлгэц нь сууриндаа хуйлагдаж бүрэн алга болдог аж. Ингэж бүрэн алга болсныхоо дараа хөгжим болж ажиллах, эсвэл хуйлагдалгүй үлдсэн багахан хэсэгтээ цаг харуулдагаар зохион бүтээжээ. The Signature OLED TV нэртэй шинэ телевиз оны сүүлийн хагаст худалдаанд гарах бол үнийн талаар LG ямар нэг мэдээлэл өгөөгүй байна.

Европын холбооны “Галилео” байршил тогтоох систем энэ оноос иргэдэд үйлчилж эхлэх гэж байна. Европын холбоо ба Европын сансрын агентлагаас хамтран энэхүү хиймэл дагуулын байршил тогтоох системийг хэрэгжүүлэхээр бэлтгэл ажлаа хангаж дуусчээ. Одоогоор олон нийтийн хэрэгцээнд ашиглагддаг АНУ-ын GPS ба ОХУ-ын “Глонасс” системүүдийн адилаар бие даан, гаднын хамааралгүйгээр байршил тогтоох үйлчилгээтэй болохыг европчууд 1990-ээд оны эхнээс л эрмэлзэж байжээ. Тиймээс 2011 оны 10-р сарын 21-нд анхны хоёр ширхэг хиймэл дагуулыг тойрог замд оруулсан байна. Түүнээс хойш найман жилийн турш 30 ширхэг хиймэл дагуулыг хөөргөж, дэлхийг бүрэн бүрхэснээр хүн бүрт байршил тогтоох үнэгүй үйлчилгээг үзүүлэхэд бэлэн болжээ. БНХАУ анх “Галилео” төсөлд оролцож байгаад улс төрийн шалтгаанаар оролцох боломжгүй болж “Бейдоу” хэмээх зөвхөн өөрийн бүс нутгийг хамарсан байршлын системтэй болохоор ажиллаж буй юм.

“Галилео” байршил тогтоох систем нь 1 метр хүртэл нарийвчилалтай байршлын дохиоллыг дамжуулах бөгөөд ерөнхий дохиололтой үнэгүй үйлчилгээ ба нарийвчлалтай дохиотой үнэтэй үйлчилгээ гэсэн 2 төрлийн үйлчилгээг үзүүлэх гэнэ. “Галилео”-гийн гол давуу тал нь хэрэглэгч хэрэгцээ гарсан үед аюул тулгарсан дохиог хиймэл дагуулын төвд дамжуулж байршлаа мэдээлж болохоос гадна төвөөс тусламж ирж байгааг мэдээлсэн дохиог авч болдог онцлогоороо GPS ба “Глонас”-аас давуу юм байна. “Галилео”-г газраас Германы Мюнхен болон Италийн Фучиногоос удирдах ажээ.

2011 оны 10-р сарын 21-нд “Галилео” системийн анхны 2 хиймэл дагуулыг хөөргөжээ.

GPS-ийн 24 хиймэл дагуул дэлхийгээс 20000 км зайд тойрог замд ажиллаж, байршлын дохиоллыг тасралтгүйгээр дамжуулдаг

GPS-ийг ашиглаж Америкийн “Томохавк” далавчит пуужин нь 2000 км зайд байгаа байг 1 м-ийн нарийвчлалтай онодог байна.

БНХАУ дэлхийн цорын ганц дагуул сарны нөгөө талыг судлах судалгааны станцаа амжилттай газардуулжээ. “Chang’e-4” гэх уг төслийн хүрээнд сарны харанхуй буюу нөгөө талыг судлах юм. Өнгөрөгч оны сүүлчээр газардагч станцыг өөрөө явагч судалгааны станцтай хамт дэлхийгээс хөөргөж байсан юм. Сар зөвхөн нэг талаараа дэлхий рүү хардаг бөгөөд өмнө нь америкууд нүүрэн хэсэгт нь газардаж байсан. Сарны нөгөө талд газардах тун асуудалтай бөгөөд тэнд байгаа станцтай дэлхийгээс холбоо барих боломжгүй. Харин хятадууд өнгөрсөн V сард холбооны хиймэл дагуулаа урьдчилан илгээжээ.

Уг станцын газардсан хэсэг нь нэн эртний тогоо бөгөөд уг хэдэн сая жилийн өмнө сансрын томоохон чулуулаг биет саран дээр унахад үүссэн гэж үздэг. Тиймээс энэ тогоонд нарны аймгийн үүсэлтэй холбоотой ихээхэн баримт хадгалагдаж байгаа гэдэг. Газардагч станц өөрөө явагч робот станцыг биенээсээ салгаж, ажилд оруулна. Өөрөө явагч нь сарны гадарга дээр аялж, төрөл бүрийн багаж хэрэгслээр судалгаа хийж эхлэх юм.

ШУА-ийн Хэл зохиолын хүрээлэнгийн Эрдэм шинжилгээний тэргүүлэх ажилтан, академич Л.Болдыг Туркийн Шинжлэх Ухааны Академийн энэ оны шагналаар шагнажээ. Тэрбээр энэ сарын 26-нд Анкара хотод очиж Бүгд Найрамдах Турк Улсын Ерөнхийлөгчөөс шагналаа гардан авсан байна.

Тус шагналыг 2015 оноос эхлэн шинжлэх ухааны гурван салбарт олгож эхэлсэн аж. “Нийгэм хүмүүнлэгийн салбарын 2018 оны шагнал”-ын эзнээр ийнхүү академич Л.Болдыг тодруулан шагнал олгож буй юм байна.

Тэрээр 1972 онд турк судлаач болох шийдвэр гаргаснаасаа хойш зургаан жилийн турш Хөвсгөлийн цаатангууд дээр очиж, тайгаар гэр хийж үг цуглуулжээ. Мөн VII-VIII зууны үед хамаарах эртний турк хэл судалж, хөшөө дурсгал судалж эхэлсэн байна. Судалгааны ажлаараа “Орхоны бичгийн дурсгал” гээд дөрвөн боть ном хэвлүүлжээ. Сүүлд “Монгол хэлний дэлгэрэнгүй тайлбар толь”, цахим толь бүтээхэд томоохон хувь нэмэр оруулсан эрдэмтэн юм.

Ирэх 2019 оны нэгдүгээр сард нар, сар хиртэх үзэгдэл тохионо. Тодруулбал, нэгдүгээр сарын 6-ны өдөр нар хагас хиртэх юм байна. Нар хиртэлт Улаанбаатарын цагаар 07.36 цагт эхэлж, 09.42 цагт дуусах аж. Уг үзэгдлийг Номхон далайн бүсийн хойд хэсэг, зүүн өмнөд Сибирь, Камчатка, Сахалин, зүүн өмнөд Азийн орнуудад сайн ажиглаж болно.

Мөн нэгдүгээр сарын 21-ийн өдөр сар бүтэн хиртэнэ. Америк, Африк, Европын орнууд, оросын төв болон өмнөд хэсгийн оршин суугчид байгалийн энэ үзэгдлийг ажиглах боломжтой.

2019 онд нар сар хиртэх өдрүүд

• Долдугаар сарын 2. Нар бүтэн хиртэнэ.
• Долдугаар сарын 17. Сар хагас хиртэнэ.
• Арванхоёрдугаар сарын 26. Нар цагираглан хиртэнэ.

Компьюьерийн тоног төхөөрөмж, программ хангамжийн системийг бүтээн, үйлдвэрлэгч “Интел” компани өндөр хүчин чадалтай 6 цөмт 8 дахь үеийн бүтээн танилцуулсан. Тус чипийг зөөврийн компьютерт суурилагддаг хэлбэрээр ашиглах боломжтой гэж онцолжээ.

Шилдэг, шинэ, хамгийн сүүлийн үеийн технологийн үзүүлэлттэй энэ чип – Core i9-8950HK – “турбо хурдатгал” горимд 4.8 GHz хурдтай (суурь давтамж нь 2.9 GHz), энэ нь 6 тооцооллын цөм, 12 дамжуулалттай. Ийм өндөр чадалтай процессорын чип нь компьютер тоглоом болон графикчдын шаардлагыг хангаж чадахуйц технологи гэжээ. Тоглоомонд зориулагдсан Интелийн хамгийн шилдэг чип бол энэ хэмээн онцолсон. Өмнөх Intel 7 үеийн процессоруудтай харьцуулахад хурдыг 29 хувиар нэмэгдүүлсэн байна. Тоглоомын хувьд i9-8950HK-ийн гүйцэтгэл 41хувиар өндөр, 4K-видео суулгахад 59 хувь хүртэл нэмэгдсэн байна.